Kitabın evrimi - Julie Dreyfuss
-
0:07 - 0:09Bir kitabı kitap yapan şey nedir?
-
0:09 - 0:13Bilgi depolayan
ve ileten herhangi bir şey midir? -
0:13 - 0:15Yoksa kâğıtla,
-
0:15 - 0:15ciltle,
-
0:15 - 0:16yazı tipiyle,
-
0:16 - 0:17mürekkeple,
-
0:17 - 0:18ellerinizdeki ağırlığıyla,
-
0:18 - 0:20sayfaların kokusuyla mı ilgili?
-
0:20 - 0:21Bu bir kitap mıdır?
-
0:21 - 0:22Muhtemelen değildir.
-
0:22 - 0:23Peki bu?
-
0:23 - 0:25Bu soruları cevaplamak için
-
0:25 - 0:28kitabın bildiğimiz hâliyle
başlangıcına dönmeli ve -
0:28 - 0:31bu ögelerin bir araya gelerek,
parçalarının toplamından daha büyük -
0:31 - 0:33bir şeyi nasıl
oluşturduklarını anlamalıyız. -
0:33 - 0:37Bir kitap olarak düşündüğümüz
en eski nesne, bir kenar boyunca -
0:37 - 0:40bağlanan sayfalardan
oluşan el yazması kitaptır. -
0:40 - 0:42Ancak kitap tarihindeki gerçek dönüşüm,
-
0:42 - 0:4715. yy ortasında Johannes
Gutenberg'in matbaasıyla olmuştur. -
0:47 - 0:52Taşınabilirlik fikri doğu kültüründe
çok daha önceden icat edilmişti -
0:52 - 0:56fakat Gutenberg'in matbaasının
gelişi büyük bir etki bıraktı. -
0:56 - 1:00Metin üretiminin kontrolü
elit bir keşiş sınıfının ve yöneten -
1:00 - 1:03sınıfın elinden birdenbire gitmişti.
-
1:03 - 1:04Mesajlar daha hızlı iletilebiliyordu
-
1:04 - 1:07ve kopyalar da anında üretilebiliyordu,
-
1:07 - 1:10böylece Avrupa'da
matbaa evleri ortaya çıktı. -
1:10 - 1:15Bu kaynakça artışının ortaya
çıkardığı ürüne bazı yönlerden aşinayız -
1:15 - 1:18ama diğerlerinde durum farklı.
-
1:18 - 1:23Kitabın iskeleti kâğıt, yazı ve kapaktır.
-
1:23 - 1:27Kâğıt, 2000 yıldan fazla süre
önce Çin'de bir yazma yüzeyi olarak -
1:27 - 1:31icat edildi ve Mısırlıların
papirüsüne dayanıyordu. -
1:31 - 1:33Ancak 16. yy'a dek Avrupalılar
-
1:33 - 1:35hayvan derilerinden yapılan
dayanıklı parşömenlere ve -
1:35 - 1:39ince tahta sayfalara yazı yazıyorlardı.
-
1:39 - 1:43Kâğıdın popülerliği zamanla
Avrupa'ya yayıldı ve kütle olarak -
1:43 - 1:48daha ucuz olduğu için çoğu
baskıda parşömenin yerini aldı. -
1:48 - 1:52Mürekkepler, organik bitkiler ve
hayvan boyalarını su veya şarapla -
1:52 - 1:53karıştırarak yapılıyordu
-
1:53 - 1:56fakat su metale yapışmadığı için
-
1:56 - 2:00matbaanın kullanımında
yağ bazlı mürekkebe geçiş gerekmişti. -
2:00 - 2:04Matbaacılar lamba isi, terementi
ve ceviz yağının karışımdan yapılan -
2:04 - 2:04siyah mürekkep
-
2:04 - 2:06kullanıyorlardı.
-
2:06 - 2:08Peki ya yazı boyutu ve türü?
-
2:08 - 2:13En eski taşınabilir yazılar,
kurşun alaşımlarına kabartmalı olarak -
2:13 - 2:17dökülen ters çevrilmiş
harflerden oluşuyordu. -
2:17 - 2:19Bunlar el yapımıydı ve pahalıydı
-
2:19 - 2:23ve tasarımları da kalıpları oyan
insanlar kadar çok çeşitliydi. -
2:23 - 2:27Seri imalat ve erişilebilir
kelime işleme sisteminin yaratılışına dek -
2:27 - 2:31standartlaştırma çok da mümkün değildi.
-
2:31 - 2:36Tarza gelince, aşina olduğumuz
Times Roman dâhil birçok tarza -
2:36 - 2:39öncülük eden iki tür
Roman yazı tipini geliştiren -
2:39 - 2:41Nicolas Jenson'a teşekkür edebiliriz.
-
2:41 - 2:44Bir şey tüm bunları bir arada tutmalıydı
-
2:44 - 2:46ve 15. yy'ın sonlarına dek kapaklar
-
2:46 - 2:49ya tahtadan ya da birbirine yapıştırılmış
-
2:49 - 2:51kâğıt sayfalardan oluşuyordu.
-
2:51 - 2:5517. yy'ın sonlarında önce yüksek
kalitede ciltleme için üretilen -
2:55 - 2:59fakat sonradan daha ucuz bir
seçenek hâline gelen lif iplik kartonu -
2:59 - 3:03tüm bunların yerini aldı.
-
3:03 - 3:07Günümüzde en çok üretilen kapak
illüstrasyonları, pazarlama araçları -
3:07 - 3:10olsa da, eski kitap kapağı tasarımları
sipariş üzerine yapılıyordu. -
3:10 - 3:13Her kitap sırtının bir hikâyesi vardır.
-
3:13 - 3:16İlk başlarda estetiksel açıdan
önemli olarak görülmüyorlardı -
3:16 - 3:20ve en eskileri hatlı değil, düzdü.
-
3:20 - 3:23Düz biçim, kitabın bir
masada daha düzgün durmasını -
3:23 - 3:26sağladığından, okunması
daha kolay oluyordu. -
3:26 - 3:30Fakat bu kitap sırtları normal
baskılı kullanımdan hasar görüyordu. -
3:30 - 3:33Kitabın kendi kendine kapanması gibi
-
3:33 - 3:35yeni problemler ortaya çıksa da,
-
3:35 - 3:37hatlı bir biçim bu meseleyi çözdü.
-
3:37 - 3:39Fakat esneklik daha önemliydi,
-
3:39 - 3:42özellikle de hareket
hâlinde okuyanlar için. -
3:42 - 3:45Kitaplar gelişti ve biz
düz ekranları, elektronik mürekkebi -
3:45 - 3:48ciltli metinlere tercih etmeye başladık.
-
3:48 - 3:51Peki bu nesneler ve
dosyalar gerçekten kitap mı? -
3:51 - 3:52Kapağın verdiği his veya
-
3:52 - 3:56kâğıdın kokusu bu
tecrübeye bir şeyler eklemiyor mu? -
3:56 - 3:59Yoksa sunumu nasıl
olursa olsun, sihir yalnızca -
3:59 - 4:01kelimeler içerisinde mi gizli?
- Title:
- Kitabın evrimi - Julie Dreyfuss
- Description:
-
Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/the-evolution-of-the-book-julie-dreyfuss
Bir kitabı kitap yapan nedir? Kitap yalnızca bilgiyi depolayan ve ileten herhangi bir şey midir? Yoksa kâğıt, cilt, yazı tipi, mürekkep, ellerinizdeki ağırlığı ve sayfaların kokusuyla mı alakalı? Julie Dreyfuss, bu soruları cevaplamak için ve bu ögelerin bir araya gelerek, parçalarının toplamından daha büyük bir şeyi nasıl oluşturduklarını göstermek için, kitabın bildiğimiz hâlindeki başlangıcına dönüyor.
Ders Julie Dreyfuss, animasyon ise Patrick Smith tarafından hazırlanmıştır.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:18
Eren Gokce approved Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Yunus ASIK accepted Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Yunus ASIK edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss | ||
Gözde Zülal Solak edited Turkish subtitles for The evolution of the book - Julie Dreyfuss |