Η εξέλιξη του βιβλίου - Τζούλι Ντρέιφους

Δείτε όλο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/the-evolution-of-the-book-julie-dreyfuss

Τι κάνει ένα βιβλίο, βιβλίο; Είναι απλώς οτιδήποτε αποθηκεύει και μεταφέρει πληροφορίες; Ή έχει να κάνει με το χαρτί, το δέσιμο, την γραμματοσειρά, τη μελάνη, το βάρος του στα χέρια σας, τη μυρωδιά του χαρτιού; Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, η Τζούλι Ντρέιφους πηγαίνει πίσω στην αρχή του βιβλίου όπως το ξέρουμε για να δείξει πως αυτά τα στοιχεία ενώθηκαν για να φτιάξουν κάτι που είναι περισσότερο από το σύνολο των μερών του.

Μάθημα από την Τζούλι Ντρέϊφους, ψηφιακή απεικόνιση από τον Πάτρικ Σμιθ.

Τι κάνει ένα βιβλίο, βιβλίο;

Είναι μόνο οτιδήποτε αποθηκεύει
και μεταφέρει πληροφορίες;

Ή μήπως έχει να κάνει με το χαρτί,

το δέσιμο,

τα γράμματα,

τη μελάνη,

το βάρος του στα χέρια σας,

τη μυρωδιά των σελίδων;

Αυτό είναι βιβλίο;

Μάλλον όχι.

Μήπως είναι αυτό;

Για να βρούμε τις απαντήσεις,

πρέπει να πάμε πίσω
στην αρχή του βιβλίου όπως το ξέρουμε

και να καταλάβουμε πώς αυτά στοιχεία
ενώνονται για να φτιάξουν

κάτι περισσότερο
από το σύνολο των μερών του.

Το πρώτο αντικείμενο που μπορούμε
να σκεφτούμε ως βιβλίο είναι ο κώδικας,

μια στοίβα από σελίδες δεμένες στην άκρη.

Αλλά το σημείο καμπής
στην ιστορία του βιβλίου

ήταν το τυπογραφικό πιεστήριο του Ιωάννη
Γουτεμβέργιου στα μέσα του 15ου αιώνα.

Η ιδέα του κινητού τυπογραφικού στοιχείου
είχε εφευρεθεί νωρίτερα στην Ανατολή,

αλλά η εισαγωγή του πιεστηρίου
του Γουτεμβέργιου είχε βαθιά επίδραση.

Ξαφνικά, η ελίτ τάξη μοναχών
και η κυρίαρχη τάξη

δεν είχαν πλέον τον έλεγχο
της παραγωγής κειμένων.

Τα μηνύματα μπορούσαν
να διαδοθούν πιο εύκολα

και μπορούσαν να παράγονται
συνεχώς αντίγραφα,

έτσι εκδοτικοί οίκοι άρχισαν
να εμφανίζονται σε όλη την Ευρώπη.

Το προϊόν αυτής της βιβλιογραφικής άνθισης
μας είναι γνωστό από κάποιες απόψεις,

αλλά αισθητά διαφορετικό από άλλες.

Ο σκελετός του βιβλίου είναι το χαρτί,
το τυπογραφικό στοιχείο, και το εξώφυλλο.

Πριν από 2.000 χρόνια, στην Κίνα
εφευρέθηκε το χαρτί ως επιφάνεια γραφής,

κάτι που εμφανίστηκε χρονικά
μετά από τον Αιγυπτιακό πάπυρο.

Ωστόσο, μέχρι τον 16ο αιώνα,

οι Ευρωπαίοι έγραφαν κυρίως
πάνω σε λεπτά φύλλα ξύλου

και σε ανθεκτικές περγαμηνές που ήταν
φτιαγμένες από τεντωμένα δέρματα ζώων.

Τελικά, η δημοφιλία του χαρτιού
απλώθηκε σ' όλη την Ευρώπη,

αντικαθιστώντας την περγαμηνή στις
εκτυπώσεις γιατί ήταν πολύ φτηνότερο.

Οι μελάνες φτιάχνονταν από την ανάμιξη

οργανικών βαφών ζωικής και φυτικής
προέλευσης με νερό ή κρασί,

αλλά αφού το νερό δεν κολλάει
στα μεταλλικά στοιχεία,

η χρήση του πιεστηρίου απαιτούσε
αλλαγή σε μελάνες με βάση το λάδι.

Οι τυπογράφοι χρησιμοποιούσαν
μαύρη μελάνη από ένα μείγμα αιθάλης,

νέφτι,

και έλαιο καρυδιάς.

Και το μέγεθος της γραμματοσειράς
και τα στοιχεία;

Τα πρώτα κινητά τυπογραφικά στοιχεία
αποτελούνταν από ανάποδα γράμματα

καλουπωμένα σε ανάγλυφα πάνω σε βάσεις
από κράματα μόλυβδου.

Ήταν χειροποίητα και ακριβά,

και τα σχέδια ήταν τόσο αλλιώτικα όσο και
οι άνθρωποι που έφτιαχναν τα καλούπια.

Η τυποποίηση δεν ήταν πραγματικά εφικτή
μέχρι τη μαζική παραγωγή

και τη δημιουργία ενός προσιτού
συστήματος επεξεργασίας κειμένου.

Το στυλ το χρωστάμε στον Νίκολας Τζένσον
για την ανάπτυξη δύο τύπων γραμματοσειράς

που οδήγησε σε χιλιάδες άλλους,

συμπεριλαμβανομένων
και των γνωστών Times Roman.

Κάτι έπρεπε να συγκρατήσει όλα αυτά μαζί,

και μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα,

τα εξώφυλλα ήταν είτε από ξύλο,

είτε από φύλλα χαρτιού επικολλημένα μαζί.

Αυτά τελικά θ' αντικαθίστανται
από χονδρά χαρτόνια από ίνες λιναριού,

που προορίζονταν για υψηλής ποιότητας
βιβλιοδεσίες στα τέλη του 17ου αιώνα,

αλλά αργότερα ως μια φθηνότερη επιλογή.

Κι ενώ η σημερινή μαζική παραγωγή
εξωφύλλων είναι εργαλείο μάρκετινγκ

τα σχέδια των εξώφυλλων των πρώτων
βιβλίων γίνονταν κατά παραγγελία.

Ακόμα και οι ράχες των βιβλίων
έχουν ιστορία.

Αρχικά, δεν θεωρούνταν
αισθητικά σημαντικές,

και οι πρώτες ήταν επίπεδες
παρά στρογγυλεμένες.

Ο επίπεδος τύπος έκανε τα βιβλία
πιο ευανάγνωστα

επιτρέποντας στο βιβλίο να στέκεται
εύκολα πάνω στο τραπέζι.

Αλλά καταστρέφονταν εύκολα από
την καταπόνηση της φυσιολογικής χρήσης.

Ο στρογγυλεμένος τύπος
έλυσε αυτό το ζήτημα,

παρόλο που νέα προβλήματα εμφανίστηκαν,

όπως το να κλείνει μόνο του το βιβλίο.

Αλλά η ευλυγισία ήταν πιο σημαντική,

ειδικά για τον εν κινήσει αναγνώστη.

Καθώς το βιβλίο εξελίσσεται και
αντικαθιστούμε τα δεμένα βιβλία

με επίπεδες οθόνες και
ηλεκτρονικές μελάνες,

είναι αυτά τα αντικείμενα και αρχεία
πραγματικά βιβλία;

Η αίσθηση του εξωφύλλου

ή η μυρωδιά του χαρτιού προσθέτει
κάτι ουσιαστικό στην εμπειρία;

Ή μήπως η μαγεία ζει
μόνο ανάμεσα στις λέξεις,

άσχετα με το πώς παρουσιάζονται;