Return to Video

Wyjaw prawdę i szukaj jej u innych

  • 0:01 - 0:03
    Jak to często dziś bywa,
  • 0:03 - 0:05
    wykonywałam w życiu wiele zawodów
  • 0:05 - 0:07
    i chociaż były naprawdę różne,
  • 0:07 - 0:11
    moja pierwsza praca stała się
    podstawą dla całej reszty.
  • 0:11 - 0:15
    Byłam położną asystującą
    przy domowych porodach.
  • 0:16 - 0:21
    Przyjmowanie na świat dzieci nauczyło mnie
    wielu cennych i zaskakujących rzeczy.
  • 0:21 - 0:24
    Na przykład: jak uruchomić
    samochód o 2 w nocy
  • 0:24 - 0:25
    przy dziesięciostopniowym mrozie.
  • 0:25 - 0:26
    (Śmiech)
  • 0:26 - 0:31
    Albo jak ocucić ojca,
    który zemdlał na widok krwi.
  • 0:31 - 0:32
    (Śmiech)
  • 0:32 - 0:34
    Czy jak przeciąć pępowinę,
  • 0:34 - 0:37
    żeby pępek był ładny.
  • 0:37 - 0:40
    Ale to nie te rzeczy zapamiętałam,
  • 0:40 - 0:44
    kiedy przestałam być położną
    i zaczęłam pracę w innych zawodach.
  • 0:44 - 0:48
    To, co zapamiętałam, to silne przekonanie,
  • 0:48 - 0:54
    że każdy z nas rodzi się
    z unikalną wartością.
  • 0:54 - 0:58
    Gdy patrzyłam na twarz noworodka,
  • 0:58 - 1:01
    dostrzegałam przebłysk tej wartości,
  • 1:01 - 1:05
    to bycie sobą bez przepraszania
    za swoje istnienie,
  • 1:05 - 1:07
    tę wyjątkową iskrę.
  • 1:09 - 1:12
    Używam słowa "dusza",
    żeby nazwać tę iskrę,
  • 1:12 - 1:17
    bo w języku angielskim to jedyne słowo,
    które jest tak blisko nazwania tego,
  • 1:17 - 1:20
    co każde dziecko przynosi na świat.
  • 1:21 - 1:25
    Każdy noworodek był jak
    niepowtarzalny płatek śniegu.
  • 1:25 - 1:29
    Jedyna taka mieszanka biologii,
  • 1:29 - 1:31
    pochodzenia i tajemnicy.
  • 1:32 - 1:34
    Kiedy dziecko dorasta,
  • 1:34 - 1:36
    zaczyna się utożsamiać z rodziną
  • 1:36 - 1:38
    i dopasowywać do kultury,
  • 1:38 - 1:41
    do społeczeństwa oraz do swojej płci.
  • 1:41 - 1:44
    Zaczyna wtedy chować swoją duszę
  • 1:44 - 1:46
    warstwa po warstwie.
  • 1:46 - 1:48
    Tak się właśnie rodzimy,
  • 1:48 - 1:50
    ale...
  • 1:50 - 1:51
    (Śmiech)
  • 1:51 - 1:54
    Ale kiedy dorastamy, wiele nas spotyka
  • 1:55 - 1:56
    i sprawia, że chcemy...
  • 1:58 - 2:03
    ukryć autentyczność
    i ekscentryczność duszy.
  • 2:03 - 2:04
    Wszyscy to robimy.
  • 2:04 - 2:07
    Każdy w tym pokoju jest byłym dzieckiem...
  • 2:07 - 2:08
    (Śmiech)
  • 2:08 - 2:11
    z prawami przyrodzonymi.
  • 2:12 - 2:17
    Jednak jako dorośli tak długo
    źle się czuliśmy we własnej skórze,
  • 2:17 - 2:21
    jakbyśmy mieli ADD:
    zaburzenia poziomu autentyczności.
  • 2:21 - 2:23
    Ale nie te dzieci.
  • 2:23 - 2:24
    Jeszcze nie.
  • 2:24 - 2:26
    Ich przekaz brzmiał dla mnie tak:
  • 2:26 - 2:29
    odkryj swoją duszę
  • 2:29 - 2:32
    i poszukaj tej iskry
  • 2:32 - 2:33
    w innych ludziach.
  • 2:33 - 2:34
    Bo ona ciągle tam jest.
  • 2:35 - 2:38
    Natomiast od rodzących nauczyłam się,
  • 2:38 - 2:41
    żeby być otwartą,
  • 2:41 - 2:44
    nawet gdy jest to bolesne.
  • 2:45 - 2:47
    Szyjka macicy na co dzień wygląda tak.
  • 2:47 - 2:49
    To mały mięsień
  • 2:49 - 2:51
    w trzonie macicy.
  • 2:51 - 2:55
    Podczas porodu musi rozciągnąć się od...
  • 2:56 - 2:57
    do...
  • 2:57 - 2:58
    Au!
  • 2:58 - 3:01
    Jeśli walczysz z tym bólem,
  • 3:01 - 3:03
    to sprawiasz go sobie jeszcze więcej
  • 3:03 - 3:06
    i blokujesz to, co ma się urodzić.
  • 3:06 - 3:10
    Nigdy nie zapomnę magii tej chwili,
  • 3:10 - 3:13
    kiedy kobieta przestaje walczyć z bólem
  • 3:14 - 3:15
    i otwiera się.
  • 3:15 - 3:19
    Tak jakby siły wszechświata zauważyły to
  • 3:19 - 3:21
    i wysłały pomoc.
  • 3:22 - 3:24
    Nigdy nie zapomnę tego przesłania.
  • 3:24 - 3:28
    Kiedy zdarzają mi się bolesne chwile
  • 3:28 - 3:30
    w życiu lub w pracy zawodowej,
  • 3:30 - 3:33
    na początku oczywiście się im opieram,
  • 3:33 - 3:36
    a potem przypominam sobie
    przesłanie matek:
  • 3:36 - 3:37
    bądź otwarta,
  • 3:38 - 3:39
    bądź ciekawa.
  • 3:39 - 3:42
    Zapytaj, co urodzi się z tego bólu.
  • 3:42 - 3:44
    Coś nowego chce się narodzić.
  • 3:45 - 3:48
    Jedna ważna rzecz, której się nauczyłam,
  • 3:48 - 3:50
    pochodzi od Alberta Einsteina.
  • 3:51 - 3:53
    Nie było go przy żadnym z porodów...
  • 3:53 - 3:54
    (Śmiech)
  • 3:54 - 3:56
    ale była to lekcja o czasie.
  • 3:58 - 4:02
    Pod koniec życia Einstein stwierdził,
  • 4:02 - 4:06
    że doświadczenie życia
    jako kołowrotka dla chomików
  • 4:06 - 4:07
    jest iluzją.
  • 4:08 - 4:10
    Biegniemy w kółko coraz szybciej,
  • 4:10 - 4:12
    próbując gdzieś dotrzeć.
  • 4:12 - 4:14
    Podczas gdy
  • 4:15 - 4:19
    pod powierzchnią czasu jest inny wymiar,
  • 4:19 - 4:24
    gdzie przeszłość, teraźniejszość
    i przyszłość łączą się
  • 4:24 - 4:27
    i stają czasem głębokim.
  • 4:27 - 4:30
    Nie ma dokąd pójść.
  • 4:31 - 4:35
    Einstein nazywał ten stan, wymiar:
  • 4:35 - 4:37
    "tylko byciem".
  • 4:37 - 4:39
    Powiedział też, że gdy tego doświadczył,
  • 4:39 - 4:41
    przeżył strach pomieszany z podziwem.
  • 4:42 - 4:43
    Gdy przyjmowałam na świat dzieci,
  • 4:43 - 4:45
    byłam zmuszona opuścić kołowrotek.
  • 4:45 - 4:49
    Czasem siedziałam całymi dniami,
    godzina po godzinie,
  • 4:49 - 4:52
    jedynie oddychając z przyszłymi rodzicami.
  • 4:52 - 4:53
    Tylko będąc.
  • 4:54 - 4:57
    Doświadczyłam sporo tego uczucia.
  • 4:57 - 5:02
    Oto trzy lekcje, których nauczyło
    mnie położnictwo.
  • 5:02 - 5:05
    Pierwsza: odsłoń swoją duszę.
  • 5:05 - 5:12
    Druga: gdy sprawy stają się trudne
    lub bolesne, pozostań otwarta.
  • 5:12 - 5:16
    Trzecia: od czasu do czasu
    wyjdź z kołowrotka
  • 5:16 - 5:18
    w głęboki czas.
  • 5:19 - 5:22
    Czerpałam z tych lekcji przez całe życie,
  • 5:23 - 5:25
    lecz najbardziej w ostatnich latach,
  • 5:25 - 5:30
    kiedy podjęłam najważniejszą
    jak do tej pory pracę.
  • 5:31 - 5:35
    Dwa lata temu moja siostra miała nawrót
  • 5:35 - 5:37
    rzadkiej odmiany raka krwi.
  • 5:38 - 5:42
    Jedyną możliwością leczenia
    był przeszczep szpiku kostnego.
  • 5:43 - 5:46
    Mimo przeszkód znaleźliśmy dawcę.
  • 5:46 - 5:48
    Tym dawcą byłam ja.
  • 5:49 - 5:52
    Mam trzy siostry,
  • 5:52 - 5:58
    które dowiedziawszy się, że jestem
    idealną kandydatką do przeszczepu,
  • 5:59 - 6:01
    powiedziały: "Serio? Ty?"
  • 6:01 - 6:02
    (Śmiech)
  • 6:02 - 6:04
    "Idealna kandydatka?".
  • 6:04 - 6:07
    Wśród rodzeństwa to typowe.
  • 6:07 - 6:10
    Między rodzeństwem wiele się dzieje.
  • 6:10 - 6:14
    Jest miłość i przyjaźń, jest ochrona.
  • 6:14 - 6:16
    Ale jest też zazdrość,
  • 6:17 - 6:18
    rywalizacja,
  • 6:19 - 6:21
    odrzucenie i atak.
  • 6:22 - 6:28
    To pośród rodzeństwa zaczynamy
    gromadzić pierwsze warstwy,
  • 6:28 - 6:29
    które otaczają naszą duszę.
  • 6:30 - 6:33
    Kiedy dowiedziałam się,
    że mój szpik nadaje się do przeszczepu,
  • 6:33 - 6:35
    zaczęłam zbierać informacje.
  • 6:35 - 6:37
    Dowiedziałam się,
  • 6:38 - 6:41
    jak przebiega przeszczep.
  • 6:41 - 6:44
    Najpierw cały szpik chorego jest niszczony
  • 6:44 - 6:47
    potężną dawką chemioterapii,
  • 6:47 - 6:50
    a potem zastępuje się go
  • 6:50 - 6:54
    milionami komórek zdrowego szpiku dawcy.
  • 6:54 - 6:56
    Następnie robi się wszystko,
  • 6:56 - 7:00
    żeby przeszczep się przyjął.
  • 7:00 - 7:05
    Dowiedziałam się także,
    że przeszczepy są niebezpieczne.
  • 7:05 - 7:10
    Po prawie śmiercionośnej chemioterapii
  • 7:11 - 7:14
    na siostrę czekały kolejne wyzwania.
  • 7:14 - 7:16
    Moje komórki
  • 7:17 - 7:19
    mogą zaatakować jej ciało,
  • 7:20 - 7:23
    a jej ciało może odrzucić komórki.
  • 7:23 - 7:25
    Nazywa się to odrzuceniem przeszczepu
  • 7:25 - 7:27
    i obydwie sytuacje mogą ją zabić.
  • 7:28 - 7:30
    Odrzucenie, atak.
  • 7:30 - 7:32
    Te słowa brzmią znajomo
  • 7:32 - 7:35
    w kontekście rodzeństwa.
  • 7:36 - 7:39
    Ja i siostra miałyśmy
    długą historię pełną miłości,
  • 7:39 - 7:42
    ale również odrzucenia i ataku.
  • 7:42 - 7:46
    Od małych nieporozumień
    do większych zdrad.
  • 7:47 - 7:49
    Nie miałyśmy tej relacji,
  • 7:49 - 7:51
    w której rozmawia się na głębsze tematy.
  • 7:52 - 7:57
    Jak to często robią siostry
    i osoby w różnych relacjach,
  • 7:57 - 8:00
    unikałyśmy pełnej szczerości,
  • 8:00 - 8:03
    odsłaniania ran
  • 8:03 - 8:05
    lub przyznawania się do błędów.
  • 8:05 - 8:10
    Jednak gdy dowiedziałam się
    o ryzyku odrzucenia bądź ataku,
  • 8:10 - 8:12
    pomyślałam, że czas to zmienić.
  • 8:13 - 8:18
    Zostawiłyśmy przeszczep szpiku lekarzom
  • 8:18 - 8:24
    i skupiłyśmy się na czymś, co potem
    nazwałyśmy "przeszczepem szpiku duszy".
  • 8:24 - 8:28
    Czy gdybyśmy zmierzyły się
    z wyrządzonymi sobie krzywdami,
  • 8:28 - 8:31
    czy zamiast odrzucenia lub ataku...
  • 8:31 - 8:33
    Czy mogłybyśmy się wysłuchać?
  • 8:33 - 8:35
    Czy mogłybyśmy sobie przebaczyć?
  • 8:35 - 8:37
    Stać się jednością?
  • 8:37 - 8:40
    Czy nasze komórki zrobiłyby wtedy to samo?
  • 8:41 - 8:46
    By zachęcić sceptyczną siostrę,
    sięgnęłam po świętą księgę rodziców,
  • 8:46 - 8:48
    New Yorker Magazine.
  • 8:48 - 8:50
    (Śmiech)
  • 8:50 - 8:53
    Wysłałam jej komiks,
  • 8:53 - 8:57
    by przekonać ją, dlaczego
    powinnyśmy iść do terapeuty
  • 8:57 - 9:02
    przed pobraniem
    i przeszczepieniem szpiku.
  • 9:02 - 9:04
    Oto on.
  • 9:04 - 9:08
    "Nigdy mu nie wybaczę tego,
    co sobie sama ubzdurałam".
  • 9:08 - 9:10
    (Śmiech)
  • 9:10 - 9:12
    Powiedziałam siostrze,
  • 9:13 - 9:16
    że prawdopodobnie też takie byłyśmy.
  • 9:16 - 9:22
    Krążyłyśmy wokół zmyślonych historii,
    które trzymały nas na dystans.
  • 9:22 - 9:25
    Powiedziałam jej, że po przeszczepie
  • 9:25 - 9:28
    w jej żyłach
  • 9:28 - 9:29
    będzie płynąć moja krew,
  • 9:29 - 9:32
    wytworzona przez komórki mojego szpiku.
  • 9:32 - 9:37
    Oraz, że w jądrach tych komórek
  • 9:37 - 9:39
    będzie moje DNA.
  • 9:39 - 9:43
    "Będę w tobie pływać do końca życia",
  • 9:43 - 9:46
    powiedziałam lekko przerażonej siostrze.
  • 9:46 - 9:48
    (Śmiech)
  • 9:48 - 9:51
    "Myślę więc, że lepiej
    oczyścić nasze relacje".
  • 9:52 - 9:54
    Kryzys zdrowotny sprawia,
  • 9:54 - 9:59
    że podejmujemy ryzykowane decyzje
    jak odejście z pracy czy skok z samolotu.
  • 10:00 - 10:02
    W przypadku mojej siostry
  • 10:02 - 10:05
    była to zgoda na sesje terapeutyczne,
  • 10:06 - 10:09
    na których dotarłyśmy do samego szpiku.
  • 10:12 - 10:16
    Wróciłyśmy do historii sprzed lat
  • 10:16 - 10:18
    i wyobrażeń, jakie miałyśmy o sobie.
  • 10:18 - 10:20
    Przez winę i wstyd,
  • 10:20 - 10:24
    aż została sama miłość.
  • 10:26 - 10:30
    Ludzie mówią, że byłam
    dzielna, oddając szpik,
  • 10:30 - 10:32
    ale ja tak nie myślę.
  • 10:32 - 10:34
    Dla mnie odważny był
  • 10:34 - 10:37
    ten drugi zabieg
  • 10:37 - 10:39
    przeszczepu duchowego.
  • 10:40 - 10:44
    Całkowite obnażenie się
    przed innym człowiekiem.
  • 10:44 - 10:47
    Odrzucenie dumy i postawy obronnej.
  • 10:47 - 10:49
    Odsłanianie warstw
  • 10:50 - 10:54
    oraz dzielenie się delikatnymi duszami.
  • 10:54 - 10:57
    Przypominałam sobie wtedy
    lekcje z bycia położną:
  • 10:57 - 10:59
    odsłoń swoją duszę.
  • 11:00 - 11:03
    Otwórz się na to,
    co straszne i bolesne.
  • 11:03 - 11:05
    Szukaj tego, co wywołuje
    strach pomieszany z podziwem.
  • 11:06 - 11:09
    To ja z komórkami szpiku po pobraniu.
  • 11:09 - 11:11
    Mówią na to "zbiory",
  • 11:11 - 11:14
    jak na jakąś sielankę z farmy na stół.
  • 11:14 - 11:15
    (Śmiech)
  • 11:15 - 11:18
    A zapewniam was, że wygląda to inaczej.
  • 11:20 - 11:23
    Tutaj moja bardzo dzielna siostra
  • 11:23 - 11:25
    dostaje moje komórki.
  • 11:26 - 11:30
    Po przeszczepie zaczęłyśmy
    spędzać coraz więcej czasu razem,
  • 11:30 - 11:33
    jakbyśmy były znów małymi dziewczynkami.
  • 11:34 - 11:37
    Przeszłość i teraźniejszość połączyły się.
  • 11:37 - 11:39
    Weszłyśmy w głęboki czas.
  • 11:39 - 11:44
    Opuściłam kołowrotek życia i pracy,
  • 11:44 - 11:45
    żeby połączyć się z siostrą
  • 11:46 - 11:48
    na samotnej wyspie
  • 11:48 - 11:50
    choroby i leczenia.
  • 11:51 - 11:53
    Spędziłyśmy miesiące
  • 11:53 - 11:55
    w izolacji,
  • 11:55 - 11:57
    zarówno w szpitalu, jak i w jej domu.
  • 11:58 - 12:00
    Nasze pędzące społeczeństwo
  • 12:00 - 12:05
    nie wspiera ani nie docenia tej pracy.
  • 12:05 - 12:09
    Widzimy to jako rozłam
    w prawdziwym życiu i ważnej pracy.
  • 12:09 - 12:14
    Obawiamy się emocjonalnego
    wyczerpania i kosztów finansowych.
  • 12:14 - 12:17
    I tak, koszty finansowe są znaczne.
  • 12:17 - 12:19
    Ale dostałam zapłatę.
  • 12:20 - 12:24
    Zapłatę w walucie,
    o której społeczeństwo zapomniało.
  • 12:25 - 12:27
    Zapłacono mi miłością.
  • 12:28 - 12:29
    Zapłacono mi duszą.
  • 12:29 - 12:32
    Zapłacono mi siostrą.
  • 12:33 - 12:38
    Siostra powiedziała, że rok po
    przeszczepie był najlepszym w jej życiu.
  • 12:38 - 12:39
    To było zaskakujące.
  • 12:39 - 12:42
    Tyle wycierpiała.
  • 12:42 - 12:46
    Ale powiedziała, że życie
    nigdy nie było tak słodkie,
  • 12:46 - 12:49
    a dzięki odsłonięciu duszy
  • 12:49 - 12:51
    i mówieniu sobie prawdy
  • 12:52 - 12:56
    zaczęła w kontaktach z innymi
  • 12:56 - 12:57
    być bardziej sobą.
  • 12:57 - 13:00
    Zaczęła mówić to,
    co zawsze chciała powiedzieć.
  • 13:00 - 13:03
    Zaczęła robić to, co zawsze chciała.
  • 13:03 - 13:05
    Ja również.
  • 13:05 - 13:11
    Przestałam się tak bać autentyczności.
  • 13:12 - 13:14
    Mówiłam swoje prawdy,
  • 13:14 - 13:18
    ale co ważniejsze,
    szukałam prawd innych osób.
  • 13:20 - 13:23
    Trwało to aż do końca tej historii,
  • 13:23 - 13:27
    kiedy uświadomiłam sobie,
    ile nauczyłam się jako położna.
  • 13:27 - 13:30
    Po najlepszym roku życia mojej siostry
  • 13:30 - 13:32
    rak powrócił,
  • 13:33 - 13:36
    ale tym razem lekarze
    nie mogli już nic zrobić.
  • 13:36 - 13:39
    Dawali jej kilka miesięcy życia.
  • 13:40 - 13:43
    Noc przed śmiercią siostry
  • 13:43 - 13:46
    usiadłam przy jej łóżku.
  • 13:46 - 13:48
    Była taka mała i chuda.
  • 13:49 - 13:51
    Widziałam jak krew
    pulsuje w żyłach na jej szyi.
  • 13:52 - 13:55
    To była moja krew, jej krew, nasza krew.
  • 13:56 - 13:59
    Wraz z nią umarła część mnie.
  • 14:01 - 14:05
    Próbowałam to zrozumieć.
  • 14:05 - 14:08
    Jak to połączenie sprawiło,
  • 14:08 - 14:10
    że stałyśmy się bardziej sobą,
  • 14:10 - 14:12
    bardziej zgodnymi z duszą.
  • 14:12 - 14:17
    Stawianie czoła i otwarcie
    na cierpienia z przeszłości
  • 14:17 - 14:20
    sprawiło, że narodziłyśmy się
    dla siebie na nowo.
  • 14:21 - 14:23
    Wyjście poza ramy czasu sprawiło,
  • 14:23 - 14:25
    że zostałyśmy połączone na zawsze.
  • 14:27 - 14:30
    Po siostrze zostało mi wiele rzeczy
  • 14:30 - 14:33
    i przekażę wam jedną z nich.
  • 14:34 - 14:38
    Nie musicie czekać
    na sytuacje zagrażające życiu,
  • 14:38 - 14:42
    by oczyścić ważne dla was relacje
  • 14:42 - 14:44
    oraz zaoferować szpik waszej duszy
  • 14:45 - 14:47
    lub szukać go u kogoś.
  • 14:48 - 14:50
    Wszyscy możemy to zrobić.
  • 14:50 - 14:55
    Możemy być tym pierwszym,
  • 14:55 - 14:59
    który zdobędzie się na odwagę
    i postawi ten pierwszy krok
  • 15:00 - 15:02
    w kierunku drugiej osoby
  • 15:02 - 15:05
    i zrobi coś innego
  • 15:05 - 15:08
    niż dotychczasowe odrzucenie czy atak.
  • 15:08 - 15:11
    Możemy to zrobić w stosunku do rodzeństwa,
  • 15:11 - 15:12
    znajomych,
  • 15:12 - 15:14
    przyjaciół czy kolegów z pracy.
  • 15:14 - 15:17
    Możemy to uczynić z rozdźwiękiem
  • 15:17 - 15:20
    i niezgodą, które nas otaczają.
  • 15:20 - 15:24
    Możemy to uczynić dla duszy świata.
  • 15:25 - 15:26
    Dziękuję.
  • 15:26 - 15:27
    (Brawa)
Title:
Wyjaw prawdę i szukaj jej u innych
Speaker:
Elizabeth Lesser
Description:

W tej lirycznej i niespodziewanie zabawnej prelekcji jak na poruszane w niej trudne tematy: nadwyrężone relacje czy śmierć bliskiej osoby, Elizabeth Lesser opowiada o procesie leczenia, który polegał na odrzuceniu dumy i postawy obronnej, by obnażyć duszę i powiedzieć prawdę. "Nie musisz czekać na sytuacje, w których toczy się walka o życie, by oczyścić relacje, które są dla ciebie ważne." - mówi -"Bądź tym odważnym, tym który postawi pierwszy krok w kierunku drugiej osoby".

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:44
  • Hej Sylwia,

    "druga godzina" jak najbardziej! Z wielokropkiem w 2:55 też racja.
    Ten szpik mi się podoba - taka metafora nawiązuje do fizycznej terapii, o której tam mowa. Co do reszty - jak uważasz ;-)

    Pozdrowienia i dzięki za zatwierdzenie tej prelekcji
    Marta

Polish subtitles

Revisions