Een weg naar veiligheid voor de dodelijkste landen ter wereld

Je hebt meer kans om gewelddadig te sterven als je in een redelijk welvarende democratie leeft met een hoge mate van ongelijkheid en politieke polarisatie dan als je in een oorlogsland woont, zegt democratie-adviseur Rachel Kleinfeld. Deze historische verschuiving in de aard van geweld biedt een kans: want hoewel weinig mensen echt iets kunnen doen om een oorlog te beëindigen, kunnen gewone kiezers de grootste kracht zijn voor verandering in verrotte democratieën. In een openhartige talk ontrafelt Kleinfeld de oorzaken van geweld over de hele wereld en biedt ze een weg naar veiligheid voor de dodelijkste landen ter wereld.

Beeld je je droomvakantie in.

Misschien snak je ernaar om
naar de carnaval in Rio te gaan.

Of je wil op een Mexicaans
strand gaan liggen.

Of misschien vergezel je mij
in New Orleans naar Jazz Fest.

Nu weet ik dat het minder prettig is,

maar beeld je even een van de meest
gewelddadige plekken op aarde in.

Dacht er dan iemand aan dezelfde plaats?

Brazilië is vandaag het meest
gewelddadige land ter wereld.

Meer mensen stierven er
in de afgelopen drie jaar dan in Syrië.

En in Mexico stierven
in de afgelopen 15 jaar meer mensen

dan in Irak of Afghanistan.

In New Orleans sterven
per hoofd van de bevolking meer mensen

dan in het door oorlog
verscheurde Somalië.

Het is een feit dat oorlog

slechts oorzaak is van 18% van
de gewelddadige sterfgevallen wereldwijd.

Vandaag de dag heb je meer kans
om door geweld te sterven

in een democratie met gemiddelde inkomens

met een hoog niveau
van inkomensongelijkheid

en ernstige politieke polarisatie.

De Verenigde Staten telt vier van de 50
meest gewelddadige steden op aarde.

Dit is een fundamentele verandering

in de aard van geweld, historisch gezien.

Maar het is ook een kans.

Want, terwijl weinig mensen
veel kunnen doen tegen oorlog,

is geweld in onze democratieën
ons probleem.

En hoewel normale kiezers
een groot deel zijn van dat probleem,

zijn wij ook de sleutel tot de oplossing.

Ik werk bij een denktank:

de Carnegie Endowment
for International Peace,

waar ik overheden adviseer
over hoe geweld aan te pakken,

maar het smerige geheim is dat

de meeste beleidsmakers die veranderingen
in geweld vandaag niet doorhebben.

Ze geloven nog steeds

dat het ergste geweld
gebeurt in landen in oorlog

of op plaatsen die te arm, te zwak zijn

om geweld te bestrijden
en criminaliteit in de hand te houden.

Dat is ook mijn vooronderstelling geweest.

Maar als je kijkt naar een kaart

van de meest gewelddadige
plekken op aarde,

zie je iets vreemds.

Sommigen van hen zijn in oorlog

en een paar zijn echt mislukte staten.

Het geweld op deze plaatsen
is afschuwelijk,

maar ze hebben toevallig
kleine populaties,

dus treft het eigenlijk weinig mensen.

Dan zijn er Zuid-Afrika,
Brazilië, Venezuela.

Deze plaatsen zijn niet arm.

Misschien zijn ze zwak.

Mijn onderzoeksassistent en ik
brachten plaatsen in kaart

naar hoe goed ze het deden
voor projecten van de Wereldbank

en of ze openbare diensten
aan hun mensen konden verlenen.

Als ze het goed deden voor beide,

als ze voor sanitaire voorzieningen
en elektriciteit konden zorgen

en vaccins konden verstrekken,

dan zaten ze in het kwadrant rechtsboven.

En dan vergeleken we dat

met een kaart met plaatsen
waar journalisten werden vermoord.

Sommige gebeurden in zwakke staten,

maar een heleboel journalisten
werden gedood

op plaatsen die prima
in staat waren om ze te beschermen.

Ik reisde naar alle bewoonde continenten

en vergeleek plaatsen die massaal geweld
hadden gekend en ervan herstelden

met waar dat niet zo was

en bleef steeds hetzelfde
patroon tegenkomen.

Ik noemde het ‘privilege-geweld’

omdat het voorkwam in democratieën
met grote ongelijkheid,

waar een kleine groep mensen

wilde vasthouden
aan buitensporige macht en privileges.

En als ze dit beleid niet konden
verkopen aan de kiezers

wenden ze zich soms
tot gewelddadige groepen voor hulp.

Drugskartels financierden hun campagnes.

De georganiseerde misdaad
deed mensen op hen stemmen.

Bendes onderdrukten de verkiezingen.

In ruil kregen ze de vrije hand

en nam het geweld toe.

Neem Venezuela.

Het is vandaag het meest
gewelddadige land ter wereld

qua aantal doden
per hoofd van de bevolking.

20 jaar geleden kwam het huidige regime
aan de macht door wettige verkiezingen,

maar ze wilden niet
het risico lopen ze te verliezen

en dus keerden ze zich tot bendes,
zogenaamde ‘colectivos’, voor steun.

Ze vertelden de bendes om het stemmen
voor de overheid aan te moedigen

en om in sommige wijken
mensen zelfs ertoe te dwingen

en elders oppositiestemmers
van de stembus weg te houden.

In ruil kregen zij de controle.

Maar als criminelen de baas zijn,

kunnen politie en justitie
hun werk niet doen.

De tweede fase bij privilegegeweld

is dat rechtbanken
en politie verzwakt zijn,

de politici de budgetten politiseren,

mensen aannemen, ontslaan,

zodat zij en de gewelddadige groepen

waar ze mee samenspannen
uit de gevangenis kunnen blijven.

Dan nemen de goede agenten
al vrij snel ontslag

en worden velen die blijven brutaal.

Dat begint meestal
met een hard rechtsbeleid.

Ze doden een drugsdealer

waarvan ze denken dat een corrupte
rechter hem zou laten gaan.

Maar na een tijdje hebben de ergsten door
dat er geen repercussies komen

van de politici waar ze mee samenspannen

en gaan ze hun eigen zaakjes behartigen.

In Venezuela gebeurt
bijna een op de drie moorden

door de veiligheidsdiensten.

De armen worden overal
het hardst getroffen door geweld,

maar ze vragen uiteraard
geen hulp aan zulke roofzuchtige politie.

Dus neigen ze ertoe
om burgerwachten te vormen.

Maar bewapen een ​​stel 18-jarige jongens

en al snel vervallen ze
zelf tot bendevorming.

Dan komen andere bendes, de maffia,

en die bieden aan om mensen te beschermen
tegen de andere criminelen

en tegen de politie.

In tegenstelling tot de staat

willen de criminelen vaak
hun legitimiteit kopen.

Ze geven aan goede doelen.

Ze lossen geschillen op.

Soms bouwen ze zelfs sociale woningen.

De laatste fase van privilegegeweld
gebeurt als gewone mensen

zelf een aanzienlijk deel
van de moorden gaan plegen.

Bij cafégevechten
en burenruzies vallen doden

zodra geweld normaal is geworden

en de gevolgen uitblijven.

Voor buitenstaanders
lijkt de cultuur verdorven,

alsof er iets diep mis is met die mensen.

Maar elk land kan zo gewelddadig worden

als de regering om beurten
afwezig en roofzuchtig is.

Eigenlijk is dat niet helemaal waar --

er is nog een stap nodig
om dit niveau van geweld te bereiken.

De samenleving moet het probleem negeren.

Je zou denken dat dat onmogelijk is,

dat geweld op dit niveau
ondraaglijk zou zijn,

maar het is eigenlijk heel draaglijk
voor mensen zoals jullie en ik.

Dat komt omdat
in elke samenleving ter wereld,

zelfs de meest gewelddadige,

geweld sterk is geconcentreerd.

Het gebeurt met mensen
aan de verkeerde kant van de stad,

mensen die arm zijn, vaak donkerder,

vaak uit groepen
die worden gemarginaliseerd,

groepen waar wij als gewone maatschappij
onszelf van kunnen onderscheiden.

Geweld is zo geconcentreerd

dat we geschokt zijn
als het patroon afwijkt.

In Washington DC

werd in 2001 een jonge blanke,
universitair opgeleide stagiaire

vermist na een wandeling
in het noordwesten van DC,

en haar geval haalde
bijna elke dag de kranten.

Aan de andere kant van de stad

werd dat jaar om de andere dag
een zwarte man vermoord.

De meeste van deze gevallen
haalde niet eens één keer de kranten.

De middenklasse maatschappij
koopt zich vrij van geweld.

Wij leven in de betere wijken.

Sommige mensen
kopen particuliere beveiliging.

En we maken onszelf ook iets wijs.

We vertellen onszelf dat het merendeel
van die gedode mensen

waarschijnlijk zelf
bij criminaliteit betrokken zijn.

Door te geloven dat
op een of andere manier

sommige mensen het verdienen
om te worden vermoord,

staan overigens goede mensen
zichzelf toe om te leven

op plaatsen waar de levenskansen
zo diep scheefgetrokken zijn.

Wij staan het onszelf toe.

Want wat kun je tenslotte doen?

Nou, het blijkt: heel veel.

Omdat het geweld vandaag
niet grotendeels het gevolg is van oorlog

maar vanwege de verrotte politiek
in onze democratieën,

waar gewone kiezers
de grootste kracht voor verandering zijn.

Denk aan hoe het in Bogota veranderde.

In 1994 werd de aantredende
president van Colombia

betrapt op het aannemen van
miljoenen dollars aan campagnebijdragen

van het Cali-drugskartel

en was de hoofdstad vergeven van bendes
en paramilitaire groeperingen.

Maar de kiezers die er genoeg van hadden,
overwonnen de fanatieke partijdigheid

en bijna twee derde stemde

voor een onafhankelijke kandidaat,

genoeg om de lopende toestand te keren.

Bij het aantreden van burgemeester Mockus,

nam de politie nauwelijks de moeite
om hem in te lichten over de moorden.

Toen hij vroeg waarom, haalden ze
gewoon hun schouders op en zeiden:

"Het zijn maar criminelen
die criminelen doden."

De corrupte gemeenteraad

wou de politiebrutaliteit
nog meer straffeloosheid geven.

Het komt echt overal ter wereld voor

waar politici willen laten uitschijnen
dat ze hard optreden tegen criminaliteit,

maar eigenlijk de status quo
niet willen veranderen.

Onderzoek toont aan dat
dit overal ter wereld fout gaat.

Als je beginnende criminelen
in de gevangenis gooit,

meestal nog in overvolle gevangenissen,

dan leren ze van elkaar
en ze raken gehard.

Ze beginnen de gevangenis te controleren
en van daaruit de straten.

Mockus drong er daarentegen op aan dat
de politie elke dood ging onderzoeken.

Hij ging in tegen het rechtse stadsbestuur

en stopte agressief politiewerk.

Ook bestreed hij de linkse vakbonden

en ontsloeg hij duizenden
agressieve agenten.

Eerlijke agenten konden eindelijk
vrij hun werk doen.

Vervolgens daagde Mockus zijn burgers uit.

Hij vroeg de middenklasse
om de stad niet meer te ontvluchten,

de verkeersregels te volgen

en zich zo te gedragen alsof
iedereen in hetzelfde schuitje zit.

Hij vroeg de armen zich te houden
aan sociale normen tegen geweld,

vaak met enorm persoonlijk risico.

En hij vroeg de rijken om vrijwillig
10 procent meer belastingen te betalen.

63.000 mensen deden dat.

Tegen het eind van de tien jaar durende

twee ambtstermijnen
van burgemeester Mockus,

was het moorden in Bogota
met 70 procent afgenomen.

Publiek: Wow!

(Applaus)

Mensen op plaatsen met het meeste geweld,

of het nu Colombia
of de Verenigde Staten is,

kunnen het grootste verschil maken.

Het belangrijkste wat we kunnen doen
is het idee achter ons laten

dat sommige levens
minder waard zijn dan andere,

dat iemand het verdient
om te worden verkracht of vermoord,

omdat ze toch iets mispeuterd hadden,

gestolen hadden of iets deden

waardoor ze in de gevangenis
terechtkwamen,

waar dat soort dingen nu eenmaal gebeurt.

Deze ontwaarding van het menselijk leven,

een ontwaarding die we zelfs
voor onszelf nauwelijks toegeven,

maakt die hele neerwaartse
spiraal mogelijk.

Daardoor kan een kogel
afgeschoten in een bendeoorlog in Rio

terechtkomen in het hoofd
van een tweejarig meisje

ergens op een klimrek in de buurt.

En daardoor kan het dat een SWAT-team
op jacht naar een drugsdealer in Georgia

een stungranaat in de wieg
van een kleine jongen gooit,

die dan bij zijn gezicht explodeert
en hem voor het leven verminkt.

Feit is dat het meeste geweld

meestal mensen overkomt
aan de verkeerde kant van de stad

op het verkeerde moment.

Sommigen komen uit gemeenschappen

die wij als helemaal anders beschouwen.

Sommigen van die mensen
hebben verschrikkelijke dingen gedaan.

Maar verminderen van geweld

begint met het waarderen
van ieder menselijk leven.

Omdat dat rechtvaardig is

en omdat enkel als we iedereen
op zijn minst een eerlijk proces gunnen,

we samenlevingen kunnen creëren

waar onschuldigen veilig kunnen leven.

Ten tweede: erkennen dat vandaag de dag

ongelijkheid binnen onze landen

een veel grotere oorzaak van geweld is
dan oorlog tussen landen.

Ongelijkheid leidt tot geweld
om een hele reeks van redenen,

maar een ervan is dat ze ons toelaat
om ons af te zonderen

van wat er gebeurt
aan de andere kant van de stad.

Wie tot de midden-
of rijke klasse behoort,

wie profiteert van deze systemen,

moet ze veranderen
tegen immense kosten voor onszelf.

We moeten genoeg belasting betalen

en dan eisen dat onze regeringen

goede leraren aanstellen
in de scholen van andere kinderen

en goed opgeleide politie

om de wijken van andere
mensen te beschermen.

Maar natuurlijk gaat dat niet helpen

als de overheid geld steelt
of het geweld aanwakkert,

en dus hebben we ook betere politici
met betere drijfveren nodig.

Feit is dat we eigenlijk veel weten

over hoe geweld te verminderen.

Het is beleid als
het inzetten van meer agenten

op de plaatsen met het meeste geweld.

Maar dat past niet gemakkelijk
in de vakjes van links of rechts,

en dus heb je heel eerlijke politici nodig

die bereid zijn om in te gaan
tegen reflexmatige partijdigheid

en oplossingen toe te passen.

En als we willen dat goede politici
zich verkiesbaar stellen,

moeten we beginnen
met politici te respecteren.

We kunnen ook veel doen

om privilege-geweld
in andere landen te bestrijden.

De gewelddadigste regimes
steunen vaak op drugs,

om dan de winst wit te wassen
door middel van financiële systemen

in New York en Londen,

door middel van transacties in vastgoed

en dure vakantieverblijven.

Als je drugs gebruikt,

kan je maar beter je hele
bevoorradingsketen goed kennen,

of beseffen hoeveel pijn je anderen
wil aandoen voor je eigen plezier.

Ondertussen zou ik graag zien dat
een van die toeristische trekpleisters

eens samenwerkt met onderzoeksjournalisten

en een kleine icon creëert --

direct naast die van gratis WiFi
en die van het zwembad.

Er kon een pistooltje komen

voor: ‘Waarschijnlijk wordt hier
crimineel geld witgewassen’.

(Gelach)

(Applaus)

Maar voor het zover is, kan je,

als je een plek boekt
in een gevaarlijk land,

of dat nu Jamaica of New Orleans is,

beter wat webonderzoek doen

naar criminele banden.

Om dat te vergemakkelijken,

kan je wetgeving ondersteunen

die onze financiële systemen
transparanter maakt --

dingen zoals een verbod op anonieme
eigendom van ondernemingen.

Dit klinkt waarschijnlijk
allemaal nogal donquichotterig,

net als het recycleren van je blikafval,

slechts een kleine druppel in de oceaan
van een gigantisch probleem,

maar dat is eigenlijk een misvatting.

Moordcijfers dalen al eeuwenlang.

Sterfgevallen bij gevechten
gaan al decennialang achteruit.

Waar mensen verandering hebben geëist,

is het moorden afgenomen,
van Colombia tot New York City,

waar het moordcijfer sinds 1990
met 85 procent is gedaald.

We zullen wel altijd geweld kennen,

maar het is geen constante.

Het daalt al eeuwen
en het kan nog sneller dalen.

Zou het in de komende kwarteeuw
met een vierde of een derde kunnen dalen?

Velen van ons denken dat het kan.

Ik denk aan alle kinderen
die dan zouden opgroeien met hun vaders,

alle families die hun zusters
en hun broers terugkrijgen.

Het enige wat nodig is,
is een klein zetje.

We moeten erom geven.

Dank je.

(Applaus)