Return to Video

Welke rol speelt geluk in je leven?

  • 0:01 - 0:02
    Hallo iedereen.
  • 0:02 - 0:06
    Ik ben vereerd
    met jullie te kunnen praten
  • 0:06 - 0:12
    en vandaag wil ik het graag hebben
    over geluk en rechtvaardigheid
  • 0:12 - 0:14
    en de relatie tussen die twee.
  • 0:14 - 0:19
    Een paar jaar geleden
    werd ik opgebeld door een oud-student
  • 0:19 - 0:21
    die het over zijn dochter wou hebben.
  • 0:21 - 0:23
    Haar middelbare school zat er bijna op
  • 0:23 - 0:30
    en ze overwoog een aanvraag in te dienen
    bij Swarthmore, waar ik lesgaf.
  • 0:30 - 0:35
    En hij wou polsen bij mij
    of ze kans maakte op een toelating.
  • 0:35 - 0:40
    Swarthmore is een extreem
    moeilijke school om binnen te geraken.
  • 0:40 - 0:42
    Dus ik zei: "Vertel me eens
    wat meer over haar."
  • 0:42 - 0:44
    En hij vertelde me over haar,
  • 0:44 - 0:47
    over haar cijfers, haar referenties,
  • 0:47 - 0:49
    haar buitenschoolse activiteiten.
  • 0:49 - 0:53
    En ze klonk als een superster,
    een fantastisch kind.
  • 0:54 - 0:56
    Dus zei ik: "Ze klinkt geweldig.
  • 0:56 - 1:02
    Ze klinkt als het soort student
    dat Swarthmore graag wil hebben."
  • 1:02 - 1:05
    En hij vroeg: "Betekent dat
    dat ze zal worden toegelaten?"
  • 1:06 - 1:08
    En ik zei: "Nee.
  • 1:09 - 1:13
    Er zijn gewoon niet genoeg
    plekken op Swarthmore
  • 1:13 - 1:15
    voor iedereen die goed is.
  • 1:15 - 1:19
    Er zijn niet genoeg plekken op Harvard,
    Yale, Princeton of Stanford.
  • 1:19 - 1:23
    Er zijn niet genoeg plekken
    bij Google, Amazon of Apple.
  • 1:23 - 1:28
    Er zijn niet genoeg plekken
    op de TED-conferenties.
  • 1:28 - 1:30
    Er zijn ontzettend veel goede mensen
  • 1:30 - 1:33
    en sommigen van hen
    zullen het niet halen."
  • 1:35 - 1:37
    Dus zei hij: "Wat moeten we dan doen?"
  • 1:38 - 1:41
    En ik zei: "Dat is een heel goede vraag."
  • 1:42 - 1:44
    Wat moeten we doen?
  • 1:44 - 1:48
    En ik weet wat hogescholen
    en universiteiten hebben gedaan.
  • 1:48 - 1:56
    In het belang van eerlijkheid
    zijn ze de normen blijven opdrijven,
  • 1:56 - 2:02
    omdat het niet eerlijk lijkt
    minder gekwalificeerde mensen toe te laten
  • 2:02 - 2:05
    en beter gekwalificeerde
    mensen af te wijzen,
  • 2:05 - 2:09
    dus leg je de normen steeds hoger en hoger
  • 2:09 - 2:15
    tot je enkel die studenten kan toelaten
    waar plaats voor is.
  • 2:16 - 2:22
    En dit schendt veel mensen hun gevoel
    van rechtvaardigheid en eerlijkheid.
  • 2:22 - 2:25
    Amerikaanse burgers
    hebben verschillende meningen
  • 2:25 - 2:29
    over wat een eerlijk proces
    precies inhoudt,
  • 2:29 - 2:33
    maar over één iets
    is bijna iedereen het eens:
  • 2:33 - 2:36
    in een rechtvaardig en eerlijk systeem
  • 2:36 - 2:38
    krijgen mensen wat ze verdienen.
  • 2:38 - 2:41
    En wat ik mijn oud-student vertelde
  • 2:41 - 2:45
    is dat als het gaat
    om de toelating tot een universiteit,
  • 2:45 - 2:49
    het gewoon niet zo is
    dat je krijgt wat je verdient.
  • 2:49 - 2:53
    Sommige mensen krijgen
    wat ze verdienen en anderen niet
  • 2:53 - 2:56
    en zo is het nu eenmaal.
  • 2:56 - 3:00
    Als je de vereisten opdrijft,
    zoals de universiteiten hebben gedaan,
  • 3:00 - 3:05
    creëer je een waanzinnige concurrentie
    onder middelbare scholieren,
  • 3:05 - 3:08
    want het volstaat niet om goed te zijn,
  • 3:08 - 3:10
    het volstaat niet om goed genoeg te zijn,
  • 3:10 - 3:14
    je moet beter zijn dan alle anderen
    die zich ook aanmelden.
  • 3:14 - 3:16
    En wat dit heeft gedaan,
  • 3:16 - 3:18
    of waaraan het heeft bijgedragen,
  • 3:18 - 3:22
    is een soort epidemie
    van angst en depressie
  • 3:22 - 3:25
    die verpletterend is voor onze tieners.
  • 3:25 - 3:28
    We vernielen een hele generatie
    met dit soort concurrentie.
  • 3:29 - 3:31
    Terwijl ik hierover nadacht,
  • 3:31 - 3:34
    bedacht ik dat er een manier is
    om dit probleem op te lossen.
  • 3:34 - 3:36
    Dit is wat we zouden kunnen doen:
  • 3:37 - 3:40
    als mensen een aanvraag indienen
    bij een universiteit
  • 3:40 - 3:45
    maken we een onderscheid tussen zij
    die goed genoeg zijn om succesvol te zijn
  • 3:46 - 3:47
    en zij die dat niet zijn
  • 3:47 - 3:51
    en we weigeren degenen
    die niet goed genoeg zijn
  • 3:51 - 3:55
    en van alle anderen steken we
    hun namen in een hoed,
  • 3:55 - 3:59
    we trekken er willekeurige namen uit
    en laten die mensen toe.
  • 3:59 - 4:00
    Met andere woorden:
  • 4:00 - 4:03
    we laten studenten toe
    via een loterijsysteem
  • 4:03 - 4:08
    en misschien doen we hetzelfde
    bij technologiebedrijven
  • 4:08 - 4:10
    en -- misschien ga ik nu te ver --
  • 4:10 - 4:14
    maar misschien beslissen we zelfs
    wie een TED Talk mag geven
  • 4:14 - 4:16
    via een loterijsysteem.
  • 4:16 - 4:18
    Begrijp me niet verkeerd,
  • 4:18 - 4:22
    een loterij als deze
    zal het onrecht niet elimineren.
  • 4:22 - 4:26
    Er zullen nog altijd genoeg mensen zijn
    die niet krijgen wat ze verdienen.
  • 4:26 - 4:29
    Maar het is tenminste eerlijk.
  • 4:29 - 4:35
    Het onthult het onrecht voor wat het is,
    in plaats van te doen alsof het niet zo is
  • 4:35 - 4:38
    en het doorprikt de enorme druk
  • 4:38 - 4:42
    waaronder onze middelbare
    scholieren momenteel leven.
  • 4:43 - 4:48
    Dus hoe komt het dat dit perfect
    redelijke voorstel, al zeg ik het zelf,
  • 4:49 - 4:51
    niet serieus wordt overwogen?
  • 4:52 - 4:53
    Ik denk dat ik weet waarom.
  • 4:54 - 4:57
    Ik denk dat we het idee haten
  • 4:57 - 5:03
    dat echt belangrijke dingen in ons leven
    door geluk of toeval kunnen gebeuren,
  • 5:03 - 5:08
    dat we echt belangrijke dingen
    in ons leven niet onder controle hebben.
  • 5:08 - 5:09
    Ik haat dat idee.
  • 5:09 - 5:12
    Het is geen wonder
    dat mensen dat idee haten,
  • 5:12 - 5:16
    maar het is gewoon de realiteit.
  • 5:17 - 5:22
    Ten eerste is de toelating
    tot universiteiten nu al een loterij.
  • 5:22 - 5:24
    Alleen doen zij
    die de aanvragen goedkeuren
  • 5:24 - 5:25
    alsof het niet zo is.
  • 5:25 - 5:27
    Dus laten we er eerlijk over zijn.
  • 5:27 - 5:32
    En ten tweede denk ik dat als we
    toegeven dat het een loterij is,
  • 5:32 - 5:37
    het ons ook zou doen inzien
    hoe belangrijk geluk is
  • 5:37 - 5:39
    in het leven van elk van ons.
  • 5:39 - 5:41
    Neem mij.
  • 5:42 - 5:46
    Bijna alle belangrijke
    gebeurtenissen in mijn leven
  • 5:46 - 5:50
    heb ik grotendeels te danken aan geluk.
  • 5:51 - 5:54
    Toen ik in de brugklas zat,
    verliet mijn familie New York
  • 5:54 - 5:57
    en ging naar Westchester County.
  • 5:57 - 6:00
    Op school leerde ik meteen
    een leuk jong meisje kennen
  • 6:00 - 6:01
    dat een vriendin werd,
  • 6:01 - 6:04
    toen werd ze mijn beste vriendin,
  • 6:04 - 6:07
    toen werd ze mijn partner
  • 6:07 - 6:09
    en uiteindelijk werd ze mijn vrouw.
  • 6:09 - 6:13
    Gelukkig is ze nu al 52 jaar mijn vrouw.
  • 6:13 - 6:17
    Ik had hier weinig mee te maken.
    Het was gelukkig toeval.
  • 6:18 - 6:20
    Ik ging naar de universiteit
  • 6:20 - 6:25
    en in het eerste semester schreef ik me in
    voor een inleiding in de psychologie.
  • 6:25 - 6:27
    Ik wist niet eens wat psychologie was,
  • 6:27 - 6:30
    maar het paste in mijn schema
    en voldeed aan de vereisten,
  • 6:30 - 6:31
    dus schreef ik me in.
  • 6:31 - 6:33
    En toevallig werd de les gegeven
  • 6:33 - 6:38
    door een vermaard docent
    in inleidende psychologie, een legende.
  • 6:39 - 6:42
    Daardoor werd psychologie mijn hoofdvak.
  • 6:42 - 6:46
    Ik studeerde af en zat in het laatste jaar
  • 6:46 - 6:49
    toen een vriend die lesgaf
    op Swarthmore besloot
  • 6:49 - 6:51
    dat hij geen professor meer wou zijn.
  • 6:51 - 6:54
    Dus stopte hij ermee
    en ging geneeskunde studeren.
  • 6:55 - 7:00
    Zijn baan kwam vrij,
    ik solliciteerde en kreeg de baan,
  • 7:00 - 7:03
    de enige baan waar ik
    ooit voor heb gesolliciteerd.
  • 7:03 - 7:06
    Ik heb 45 jaar lesgegeven op Swarthmore,
  • 7:06 - 7:11
    een instelling die een enorme impact
    had op mijn carrière.
  • 7:11 - 7:13
    En om nog een laatste voorbeeld te geven,
  • 7:13 - 7:17
    toen ik een talk gaf
    over mijn werk in New York,
  • 7:17 - 7:21
    kwam achteraf iemand
    uit het publiek naar me toe.
  • 7:21 - 7:24
    Hij stelde zich voor
    en zei: "Mijn naam is Chris.
  • 7:24 - 7:26
    Zou je een TED Talk willen geven?"
  • 7:27 - 7:30
    Ik antwoordde: "Wat is TED?"
  • 7:31 - 7:37
    Hij gaf me uitleg en TED was toen
    nog niet wat het nu is.
  • 7:37 - 7:41
    Maar sinds dat moment
    werden de TED Talks die ik heb gegeven
  • 7:41 - 7:44
    door meer dan 20 miljoen mensen bekeken.
  • 7:44 - 7:47
    Dus de conclusie is
    dat ik geluk heb gehad.
  • 7:47 - 7:49
    Ik heb geluk met mijn huwelijk.
  • 7:49 - 7:50
    Ik heb geluk met mijn opleiding.
  • 7:50 - 7:52
    Ik heb geluk met mijn carrière.
  • 7:52 - 7:59
    En ik heb het geluk dat ik een platform
    en een stem heb gekregen op iets als TED.
  • 7:59 - 8:01
    Verdien ik het succes dat ik heb gekend?
  • 8:01 - 8:02
    Natuurlijk verdien ik dat succes,
  • 8:03 - 8:05
    net zoals jij waarschijnlijk
    ook je succes verdient.
  • 8:05 - 8:11
    Maar veel mensen
    verdienen ook zo'n succes
  • 8:11 - 8:13
    en hebben het niet gekregen.
  • 8:14 - 8:16
    Krijgen de mensen dan wat ze verdienen?
  • 8:16 - 8:18
    Is de maatschappij rechtvaardig?
  • 8:19 - 8:21
    Natuurlijk niet.
  • 8:21 - 8:27
    Hard werken en je aan de regels houden
    biedt geen enkele garantie.
  • 8:27 - 8:31
    Als we aanvaarden dat dit soort
    onrechtvaardigheid onvermijdelijk is
  • 8:31 - 8:34
    en geluk ook een grote rol speelt,
  • 8:34 - 8:38
    kunnen we ons afvragen
    welke verantwoordelijkheid we hebben
  • 8:38 - 8:44
    tegenover de mensen die we nu
    als helden van de pandemie bejubelen
  • 8:44 - 8:48
    wanneer hun familie wordt getroffen
    door een ernstige ziekte.
  • 8:48 - 8:52
    Hoe zorgen we ervoor
    dat hun leven niet wordt verwoest
  • 8:52 - 8:56
    door de kosten van een ziektebehandeling?
  • 8:56 - 8:59
    Wat zijn we verschuldigd
    aan mensen die worstelen,
  • 8:59 - 9:01
    hard werken
  • 9:01 - 9:03
    en minder geluk hebben dan wij?
  • 9:04 - 9:06
    Ongeveer een halve eeuw geleden
  • 9:06 - 9:10
    schreef de filosoof John Rawls een boek
    genaamd 'A Theory of Justice'.
  • 9:10 - 9:15
    En in dat boek introduceerde hij
    het concept 'de sluier van onwetendheid'.
  • 9:15 - 9:16
    De vraag die hij stelde was:
  • 9:16 - 9:22
    stel dat je niet weet welke positie
    je in de maatschappij zal innemen,
  • 9:22 - 9:26
    welk type samenleving
    zou je dan willen creëren?
  • 9:26 - 9:28
    En wat hij vermoedde
  • 9:28 - 9:31
    is dat als we niet weten
    of we de samenleving binnengaan
  • 9:31 - 9:33
    aan de top of aan de onderkant,
  • 9:33 - 9:37
    dat we dan een samenleving willen
    die gebaseerd is op gelijkheid,
  • 9:37 - 9:39
    zodat zelfs de minder gefortuneerden
  • 9:39 - 9:43
    een fatsoenlijk, zinvol en bevredigend
    leven kunnen leiden.
  • 9:43 - 9:49
    Dus neem dit als succesvolle mensen
    mee naar jullie gemeenschap
  • 9:49 - 9:51
    en doe wat je kunt
  • 9:51 - 9:56
    om die mensen te eren en te verzorgen
  • 9:56 - 10:02
    die dit succes evenveel verdienen als wij,
    maar minder geluk hebben gehad.
  • 10:02 - 10:04
    Bedankt.
Title:
Welke rol speelt geluk in je leven?
Speaker:
Barry Schwartz
Description:

Toeval speelt een veel grotere rol in ons leven dan we willen toegeven, zegt psycholoog Barry Schwartz. Natuurlijk kan je het ver brengen door hard te werken en de regels te volgen, maar voor de rest heb je ook een goede dosis geluk nodig. Schwartz onderzoekt het verband tussen geluk, verdienste en succes en stelt een intrigerende oplossing voor om mensen meer gelijke kansen te geven, beginnend met de toelating van studenten tot universiteiten.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:16

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.