Return to Video

Sierra Leone'nin geleceği için bir görüş

  • 0:01 - 0:04
    16 Ocak 1996'da, Perşembe günü
  • 0:06 - 0:09
    Cumhurbaşkanlığı makamına
  • 0:09 - 0:12
    Sierra Leone Cumhuriyeti
    devlet başkanı olarak girdim.
  • 0:14 - 0:16
    Seçilmemiştim.
  • 0:18 - 0:19
    Dört yıl öncesinde,
  • 0:19 - 0:22
    yirmili yaşlarında, savaş cephesinden
  • 0:23 - 0:27
    başkent Freetown'a süren
  • 0:27 - 0:30
    ağır silahlı otuz kişiden biriydim.
  • 0:31 - 0:33
    Tek bir amacımız vardı:
  • 0:35 - 0:41
    Kendini 25 yılı aşkın süredir
    iktidarda tutan,
  • 0:41 - 0:45
    yozlaşmış, baskıcı, tek parti
    diktatörlüğünü devirmek.
  • 0:46 - 0:50
    Ama sonunda,
    çok şiddetli bir darbe değildi.
  • 0:51 - 0:56
    Birkaç atış yaptıktan ve radyo istasyonunu
    ele geçirdikten sonra
  • 0:56 - 1:01
    yüz binlerce vatandaş, bizi kurtarıcı
    olarak karşılamak için
  • 1:03 - 1:05
    sokaklara döküldü.
  • 1:07 - 1:11
    Eğer bir film senaryosu gibi göründüğünü
    düşünüyorsanız aynı fikirdeyim.
  • 1:13 - 1:15
    Ben iktidardaki
    askeri hükûmetin parçasıydım,
  • 1:15 - 1:17
    birçok görevde bulundum.
  • 1:17 - 1:23
    Amacımız, her zaman ülkeyi demokratik
    sivil idare haline getirmekti.
  • 1:24 - 1:25
    Ama dört yıl sonra,
  • 1:25 - 1:29
    o çok partili demokratik seçimler
    hala gerçekleşmemişti.
  • 1:31 - 1:35
    Vatandaşlar sözümüze olan inançlarını
    yitirmeye başlıyorlardı.
  • 1:35 - 1:37
    Ama biliyor musunuz?
  • 1:37 - 1:39
    Verdiğim sözleri tutmayı seviyorum.
  • 1:40 - 1:44
    Bazı yoldaşlarım ve ben,
    başka bir askeri darbe düzenledik,
  • 1:44 - 1:48
    ama bu seferki, kendi devlet başkanımıza
    ve komutanımıza karşıydı.
  • 1:48 - 1:51
    Yine, kansız bir darbe olmuştu.
  • 1:52 - 1:55
    Bu, 16 Ocak 1996'da
  • 1:56 - 2:00
    nasıl yeni askeri devlet başkanı
    olduğumdur.
  • 2:00 - 2:02
    Daha sadece 31 yaşındaydım.
  • 2:03 - 2:05
    Tabii ki güç tatlıydı.
  • 2:06 - 2:07
    Kendimi yenilmez hissetmiştim.
  • 2:08 - 2:13
    Komutamda binlerce ağır silahlı adam
  • 2:13 - 2:15
    ve uçak vardı.
  • 2:16 - 2:18
    Ciddi bir şekilde korunuyor
  • 2:18 - 2:20
    ve lüks içinde yaşıyordum.
  • 2:21 - 2:25
    Ama milletime karşı sorunluluklarım
    her zaman öncelikliydi.
  • 2:26 - 2:30
    Milyonlarca vatandaş ya yerinden edilmişti
  • 2:30 - 2:33
    ya da savaşın şiddetinden
    ve soygunundan kaçıyordu.
  • 2:34 - 2:39
    Bu yüzden alt bölge genelinde
  • 2:39 - 2:41
    bir dizi diplomatik faaliyete katıldım
  • 2:41 - 2:48
    ve toplumdan uzaklaşmış isyancı liderini
    ilk defa barış görüşmeleri başlatmaya
  • 2:48 - 2:50
    ikna ettim.
  • 2:50 - 2:53
    Ayrıca, ilerisi için en iyi şekilde
    tavsiyede bulunmak için
  • 2:54 - 2:57
    ulusal sivil toplum örgütleri
    danışma konferansını
  • 2:57 - 3:00
    ve paydaşlarını çağırdım.
  • 3:02 - 3:05
    İki durumda da
    eskiden ve şimdi inandığım şeyleri
  • 3:05 - 3:09
    onlarla paylaştım
  • 3:09 - 3:12
    ki bu da Sierra Leone'nin hepimizden
    daha büyük olduğu,
  • 3:13 - 3:18
    Sierra Leone’nin herkesin gelişebileceği
  • 3:18 - 3:23
    ve ulusal kalkınmaya
    katkıda bulunabileceği güvenli, huzurlu
  • 3:23 - 3:26
    ve adil bir toplum olması gerektiği.
  • 3:26 - 3:30
    Ve böylece isyancılarla
    barış görüşmelerini başlattım.
  • 3:31 - 3:36
    İlk çok partili demokratik seçimleri
    yaklaşık 30 yıl içinde organize ettim.
  • 3:37 - 3:42
    (Alkışlar)
  • 3:43 - 3:45
    Yeni seçilen başkana
  • 3:45 - 3:47
    iktidarı devrettim.
  • 3:47 - 3:49
    Ordudan emekli oldum,
  • 3:49 - 3:53
    ve ABD'de eğitim görmek için
  • 3:53 - 3:54
    ülkemden ayrıldım.
  • 3:54 - 3:56
    Hepsi üç ay içerisinde oldu.
  • 3:57 - 4:00
    (Alkışlar)
  • 4:00 - 4:02
    Birçok uzun yürüyüşte,
  • 4:03 - 4:09
    nasıl tekrar ulus olarak
    doğruyu başarabileceğimizi merak ettim.
  • 4:10 - 4:12
    Yirmi yıldan uzun bir süre sonra,
  • 4:12 - 4:14
    Nisan 2018'de
  • 4:14 - 4:19
    birkaç fazladan kırışıkla ve gri saçla,
  • 4:19 - 4:20
    tekrardan devlet başkanıydım.
  • 4:21 - 4:22
    Ama tahmin edin ne oldu?
  • 4:23 - 4:25
    Bu sefer demokratik bir şekilde
    seçilmiştim.
  • 4:26 - 4:30
    (Alkışlar)
  • 4:31 - 4:34
    Geçen yıl oylama merkezinde,
  • 4:34 - 4:38
    üç yaşındaki kızım, Amina, kolumdaydı.
  • 4:39 - 4:43
    Benimle oy pusulasını tutmakta ısrar etti.
  • 4:44 - 4:47
    O kararlı ve odaklanmıştı.
  • 4:48 - 4:50
    Tam o sırada,
  • 4:50 - 4:53
    oy pusulalarımı iki elimizde tutarken,
  • 4:53 - 4:57
    eğer Sierra Leone Cumhuriyeti'nin
    cumhurbaşkanı olarak seçilseydim,
  • 4:57 - 5:00
    benim için asıl önceliğin
    ne olduğunu anladım;
  • 5:01 - 5:05
    ülkemizdeki Amina ve milyonlarca
    genç kız ve erkek çocuğunun
  • 5:05 - 5:10
    hayatını nasıl daha iyi
    hale getirebilirdim?
  • 5:12 - 5:15
    Bakın, ben liderliğin, herkesin
  • 5:15 - 5:18
    özellikle de gençlerin,
  • 5:18 - 5:20
    gerçekleştirebilmek için çalışabileceği
  • 5:20 - 5:23
    gerçekten de korumak için
  • 5:23 - 5:25
    mücadele edebileceklerine inanacağı,
  • 5:25 - 5:29
    olanaklar yaratmak olduğuna inanıyorum.
  • 5:30 - 5:33
    Güce ve iktidara giden yol
  • 5:33 - 5:35
    engellerle dolu olabilir,
  • 5:35 - 5:41
    Ama çoğunlukla, cevaplara meydan okuyan
    komik sorularla:
  • 5:41 - 5:46
    Bir kişi Sierra Leone gibi bir ülkenin
    eşsiz zorluklarını nasıl üstlenir?
  • 5:47 - 5:50
    Yüz yıldan fazla bir süre maden
    kaynaklarını çıkardık
  • 5:50 - 5:51
    ama hala fakiriz.
  • 5:52 - 5:57
    Elli sekiz yıl boyunca dış yardım
    topladık ama hala fakiriz.
  • 5:58 - 6:03
    Ekonomik kalkınmanın sırrı
    doğanın en iyi kaynağındadır:
  • 6:04 - 6:09
    Yetenekli, sağlıklı ve üretken insanlar.
  • 6:11 - 6:15
    Ülkemizi değiştirmenin sırrı gelecek
    neslin sınırsız potansiyelini arttırma,
  • 6:15 - 6:19
    onu destekleme ve onları
  • 6:19 - 6:22
    ülkemizi değiştirme konusunda
    zorlamada yatmaktadır.
  • 6:23 - 6:29
    İnsan sermayesi gelişimi Sierra Leone'deki
    ulusal kalkınmanın anahtarıydı.
  • 6:30 - 6:31
    Bir aday olarak,
  • 6:32 - 6:35
    ülkenin dört bir yanındaki
    genç kadın ve erkeklerle
  • 6:35 - 6:36
    ve siyasi liderlikten kopmuş
  • 6:36 - 6:38
    hisseden
  • 6:39 - 6:42
    ve ülkemizin geleceğini
  • 6:42 - 6:46
    çok az önemseyen
    diasporadakilerle tanıştım.
  • 6:48 - 6:49
    Onları nasıl harekete geçirebilir,
  • 6:50 - 6:53
    ülkemizi dönüştürmenin cevaplarının
    onların ellerinde olduğuna
  • 6:53 - 6:55
    nasıl inandırabilirdik?
  • 6:56 - 6:59
    Başkan olduktan hemen sonra,
    Sierra Leone'nin
  • 6:59 - 7:04
    en parlak gençlerinden bazılarını lider
    olarak atadım ve
  • 7:05 - 7:11
    Sierra Leone'nin dönüşüm vizyonunu
    gerçekleştirme sorumluluğunu üstlendim.
  • 7:12 - 7:15
    Çoğunun evet demiş
    olmasına minnettarım.
  • 7:16 - 7:19
    Size birkaç örnek vermeme izin verin.
  • 7:19 - 7:23
    Yozlaşma, yönetim, kurumlar ve Sierra
    Leone'deki kamu yaşamında yaygındı,
  • 7:23 - 7:26
    halkın güvenini
  • 7:26 - 7:30
    ve ülkenin uluslararası
    itibarını baltalıyordu.
  • 7:31 - 7:33
    Genç bir avukatı,
  • 7:33 - 7:36
    Yozlaşma Karşıtı Komisyonu'na
    delege olarak atadım.
  • 7:36 - 7:38
    Bir yıldan kısa bir sürede,
  • 7:38 - 7:40
    %100 mahkumiyet oranına sahipti,
  • 7:40 - 7:46
    1,5 milyon doların üstünde
    çalıntı para topladı.
  • 7:46 - 7:50
    Bu, Sierra Leone'deki ülkenin ilk milli
    tıbbi tanı merkezinin
  • 7:50 - 7:54
    inşası için fon parası.
  • 7:54 - 7:59
    (Alkışlar)
  • 7:59 - 8:03
    Millenium Challenge Corporation
    kısa süre önce bize
  • 8:03 - 8:06
    Yolsuzluk Kontrolü göstergesi için
  • 8:06 - 8:10
    yeşil bir puan kartı verdi ve Sierra
    Leone'den ayrılan çok taraflı kalkınma
  • 8:10 - 8:11
    ortakları şimdi geri dönmeye başladı.
  • 8:12 - 8:17
    Bu yozlaşma ve yozlaşmaya bağlı cezasız
    kalma kültürünü
  • 8:17 - 8:21
    yok etmeye kararlıyız.
  • 8:22 - 8:25
    Başkan olmadan önce,
  • 8:25 - 8:31
    Londra'da zayıf, rastalı,
    MIT/Harvard eğitimli
  • 8:31 - 8:35
    yaratıcı biriyle tanıştım.
  • 8:35 - 8:37
    Kahve içerken onu
  • 8:37 - 8:43
    benimle inovasyonun, yönetim, gelir
    seferberliği, sağlık hizmetleri, eğitim,
  • 8:43 - 8:46
    kamu hizmetleri sağlama ve özel sektörün
    büyümesini destekleme alanlarında
  • 8:46 - 8:50
    ulusal kalkınmayı yönlendirmede
  • 8:50 - 8:53
    nasıl yardımcı olabileceğini
  • 8:53 - 8:55
    düşünmeye ve planlamaya davet ettim.
  • 8:57 - 9:00
    Sierra Leone nasıl
    dijital ekonomide yer alabilir,
  • 9:00 - 9:03
    bir yenilik merkezi haline gelebilirdi?
  • 9:04 - 9:05
    Bilin bakalım ne oldu?
  • 9:05 - 9:08
    IBM'deki rahat işinden istifa etti
  • 9:08 - 9:11
    ve şimdi ofisimdeki yeni kurulmuş
  • 9:11 - 9:17
    Bilim, Teknoloji ve Yenilik Müdürlüğü'nde
    genç erkek ve kadınlardan oluşan
  • 9:17 - 9:18
    bir ekip yönetiyor.
  • 9:19 - 9:22
    (Alkışlar)
  • 9:24 - 9:26
    O genç adam şu an burada.
  • 9:26 - 9:30
    Bir başka Sierra Leoneli genç kadını
  • 9:30 - 9:32
    yeni planlama
    ve ekonomik kalkınma bakanlığını
  • 9:32 - 9:34
    kurmaya, yönetmeye davet ettim.
  • 9:34 - 9:40
    Sierra Leoneliler ile geniş çapta istişare
    etti ve rekor bir sürede
  • 9:40 - 9:43
    "Kalkınma için Eğitim" isimli orta vadeli
  • 9:43 - 9:48
    ulusal kalkınma planını üretti.
  • 9:48 - 9:50
    Artık kolayca anlaşılabilir kümelerde
  • 9:50 - 9:53
    ulusal kalkınma ihtiyaçlarımız var
  • 9:53 - 9:56
    ve şimdi bütçelerimizi planlayabilir,
  • 9:56 - 9:58
    geliştirme ortağı
    katkılarını düzenleyebilir
  • 9:58 - 10:01
    ve kendi ilerlememizi ölçebiliriz.
  • 10:02 - 10:04
    Hükûmetimin en iyi programının
  • 10:04 - 10:07
    hikayesi daha cesurca.
  • 10:07 - 10:08
    Eğer ona bunu diyebilirsem.
  • 10:09 - 10:16
    Bugün, Sierra Leone'deki her beş
    yetişkinden üçü okuma yazma bilmiyor.
  • 10:18 - 10:21
    Binlerce çocuk okula gidemiyordu
  • 10:22 - 10:23
    veya okulu bırakmışlardı
  • 10:23 - 10:29
    çünkü aileleri yıllık 20 dolar
    okul parasını karşılayamıyordu.
  • 10:30 - 10:34
    Nüfusumuzun yüzde 51'ini oluşturan
    genç kız ve kadınlara
  • 10:35 - 10:38
    eğitim için eşit fırsatlar verilmiyordu.
  • 10:39 - 10:43
    Yani bariz cevap, cinsiyet, yetenek ve
  • 10:43 - 10:46
    köken fark etmeksizin,
    Sierra Leone'deki her çocuğa
  • 10:46 - 10:49
    ücretsiz, kaliteli eğitim vermekti.
  • 10:49 - 10:54
    (Alkışlar)
  • 10:55 - 10:57
    Harika bir fikir için alkışladınız.
  • 10:57 - 10:59
    Öyle değil mi?
  • 10:59 - 11:02
    Ancak tek sorun, programı
    başlatmak için hiç paramız yoktu.
  • 11:03 - 11:05
    (Gülüşmeler)
  • 11:05 - 11:07
    Kesinlikle hiçbir şeyimiz yoktu.
  • 11:08 - 11:12
    Geliştirme ortakları vizyonuma dahil
    olmadan önce veri görmek istedi.
  • 11:13 - 11:16
    Tabii ki siyasi muhalifler bana güldüler.
  • 11:17 - 11:22
    Fakat ben ücretsiz, kaliteli eğitim,
    uygun fiyatlı,
  • 11:22 - 11:25
    yüksek kaliteli sağlık hizmetleri,
    gıda güvenliği
  • 11:25 - 11:28
    aracılığıyla iş gücü gelişimine yatırım
    yapan bir ülkenin
  • 11:28 - 11:29
    ulusal kalkınma programını
  • 11:29 - 11:33
    hızlandıracağını savundum.
  • 11:35 - 11:39
    Sierra Leone'nin 21. yüzyılın küresel
    ekonomisine uyumlu çok yetenekli,
  • 11:39 - 11:42
    yenilikçii, üretken bir iş gücü
    üretebilmesi için
  • 11:42 - 11:45
    Sierra Leone'deki iş gücü kalkınmasına
    ağır bir şekilde yatırım yapmamız
  • 11:45 - 11:50
    gerektiğini savundum.
  • 11:51 - 11:52
    Fakat hiç paramız yoktu
  • 11:52 - 11:57
    çünkü önceki hükûmet
    gerçekten hazineyi boşaltmıştı.
  • 11:59 - 12:01
    Yozlaşmanın üzerine gittik,
  • 12:02 - 12:10
    dolandırıcılık, israf kapılarını kapattık
    ve paranın birikmesini izledik.
  • 12:11 - 12:13
    Dört yıl, dört ay sonra,
    geçen yılın Ağustos ayında
  • 12:13 - 12:15
    ücretsiz, kaliteli eğitim programını
  • 12:15 - 12:18
    başarılı bir şekilde başlattık.
  • 12:18 - 12:22
    Bugün, iki milyon çocuk okula gidiyor.
  • 12:23 - 12:28
    (Alkışlar)
  • 12:29 - 12:31
    Ulusal bütçenin yüzde yirmi biri ücretsiz,
  • 12:31 - 12:34
    kaliteli eğitimi destekliyor.
  • 12:34 - 12:37
    Geliştirme ortaklarıyla yakın işbirliği,
  • 12:37 - 12:41
    ortaklık içinde, öğretme ve öğrenme
    materyalleri,
  • 12:41 - 12:45
    kızlar için güvenli alanlar sağladık,
  • 12:45 - 12:47
    bütün ülke genelinde
  • 12:47 - 12:50
    okul beslenme programları
    uygulamaya başladık.
  • 12:51 - 12:53
    Öğretmenler için
  • 12:53 - 12:56
    birikmiş maaşlarını bile ödedik.
  • 12:56 - 13:00
    Bilim, teknoloji, mühendislik, matematik
    ve diğer ilgili bilim dallarını
  • 13:00 - 13:04
    okumak için üniversiteye kabul edilmiş
    her genç kız,
  • 13:05 - 13:08
    artık Sierra Leone'de tam burs alıyor.
  • 13:08 - 13:12
    (Alkışlar)
  • 13:12 - 13:16
    İşte bu neden önemli;
  • 13:16 - 13:20
    birkaç yıl içinde, ülkenin ulusal
    kalkınmasını yönlendirecek,
  • 13:20 - 13:22
    sürdürecek, daha sağlıklı, iyi eğitilmiş
  • 13:22 - 13:26
    ve çok yetenekli genç nüfusumuz olacak.
  • 13:26 - 13:31
    Bilim, teknoloji ve yeniliği uygulamak
    için iyi donanımlı olacaklar.
  • 13:33 - 13:37
    Ardından, turizmden balıkçılığa,
    yenilenebilir enerjiden üretime,
  • 13:37 - 13:39
    ekonomimizin
  • 13:39 - 13:43
    çeşitlendirilmiş alanlarında
    yatırımları çekeceğiz.
  • 13:44 - 13:46
    Bu benim en büyük bahisim.
  • 13:47 - 13:52
    Aklımda, liderlik budur;
  • 13:53 - 13:55
    daha iyi olma ve ülkemizi
  • 13:56 - 13:58
    daha iyi hale getirme
  • 13:59 - 14:03
    şansını arayan genç neslin,
  • 14:03 - 14:06
    akıl almaz fikirlerini,
    umutlarını ve isteklerini
  • 14:06 - 14:08
    empati ile dinleme görevi.
  • 14:09 - 14:12
    Hayallerinin önemli olduğunu
  • 14:12 - 14:14
    onlara bildirmekle ilgilidir.
  • 14:15 - 14:18
    Görünüşte imkansız sorular sorduklarında
    onların yanında durmak,
  • 14:18 - 14:22
    "Neden olmasın?" diye sormakla ilgilidir.
  • 14:23 - 14:26
    Ortak bir görüşü keşfetme, yaratma
  • 14:26 - 14:28
    ve sahiplenmeyle ilgilidir.
  • 14:30 - 14:34
    En cüretkar, ülke değiştiren olaylar
    veya politikalar ve hatta kişisel seçimler
  • 14:34 - 14:37
    “Neden olmasın?” diye sorduğumuzda,
  • 14:37 - 14:40
    sonrasında cesur seçimler yaptığımızda
  • 14:40 - 14:45
    o cesur seçimlerin gerçekleşmesini
    sağladığımızda olur.
  • 14:48 - 14:50
    Her gün ülkemizin artık geçmişin
  • 14:50 - 14:54
    damgası ile tanımlanmaması gerektiğine
    inanarak uyanıyorum.
  • 14:55 - 14:59
    Gelecek herkese umut ve fırsat sunuyor.
  • 15:00 - 15:04
    Ülke boyunca genç erkek ve kadınların,
    kendileri için
  • 15:04 - 15:07
    kendi ülkemizin hikayesinin
    bir parçası olabileceklerini,
  • 15:07 - 15:10
    bir parçası olduklarını hayal edebilmeleri
  • 15:10 - 15:12
    benim için önemli.
  • 15:12 - 15:16
    Onları, kızım Yie Amie gibi,
    üç yaşındakilerin
  • 15:16 - 15:20
    iyi yönetim, kaliteli eğitim,
    sağlık hizmeti
  • 15:20 - 15:23
    ve iyi alt yapıyla büyüyebilecekleri
  • 15:23 - 15:25
    bir ülke inşa etmeye
  • 15:25 - 15:27
    davet ediyorum.
  • 15:28 - 15:32
    Çocuklarımızın, bugün ektiğimiz
    tohumlardan yetişecek ağaçları
  • 15:32 - 15:37
    beslemeye devam edebilecek
  • 15:37 - 15:40
    genç erkekler ve kadınlar
    olmalarını istiyorum.
  • 15:41 - 15:43
    Şimdi biri bana söyleyebilir mi,
  • 15:43 - 15:46
    Neden Sierra Leone'de bu geleceği
    hayal etmeye
  • 15:46 - 15:49
    cesaret etmemeliyiz?
  • 15:50 - 15:52
    Teşekkürler.
  • 15:53 - 15:56
    (Alkışlar)
Title:
Sierra Leone'nin geleceği için bir görüş
Speaker:
Julius Maada Bio
Description:

Julius Maada Bio, 1996 yılında Sierra Leone'de ilk kez siyasi gücü ele geçirdiğinde, vatandaşlarının yaşamını iyileştirmek için bunu yaptı. Ancak kısa sürede demokrasinin gelişmesi için kuruluşunun halkın iradesine dayanması gerektiğini anladı. Bir seçim yaptıktan sonra, gönüllü olarak istifa etti ve Afrika'yı terk etti. Yirmi yıl sonra, demokratik olarak Sierra Leone'nin başkanı seçildikten sonra, demokrasinin yavaş yolunu, herkes için eğitimin önemini ve genç Sierra Leonelilerin gelişmesine yardım etmeye odaklandığını anlatıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
16:13

Turkish subtitles

Revisions