Return to Video

Vechten tegen ongelijkheid | Max Lawson | TEDxPorto

  • 0:13 - 0:17
    Ik wil beginnen met jullie
    twee mensen voor te stellen,
  • 0:17 - 0:20
    twee ongelooflijke jonge mensen
    die hun leven hebben geriskeerd
  • 0:20 - 0:23
    in een gevecht tegen onrecht
    en voor vrijheid.
  • 0:23 - 0:26
    Degene links is Ayach, uit Tunesië,
  • 0:26 - 0:29
    en rechts zie je Lamin, uit Gambia.
  • 0:29 - 0:34
    Beiden waren actief
    in vreedzame revoluties in hun land,
  • 0:34 - 0:36
    vechtend tegen een dictatoriaal regime,
  • 0:36 - 0:39
    vechtend tegen corrupte overheden.
  • 0:39 - 0:42
    Ik sprak met ze
    over het fenomeen ongelijkheid
  • 0:42 - 0:44
    en waar ze heel fanatiek over waren,
  • 0:44 - 0:48
    was het feit dat een andere regering
    voor hen pas het begin was.
  • 0:48 - 0:51
    Ze wilden echt bouwen
    aan een eerlijkere, betere wereld.
  • 0:51 - 0:54
    En over die inspiratie
    wil ik het vandaag gaan hebben.
  • 0:57 - 1:01
    Het lijdt geen twijfel
    dat we in een ongelijkheidscrisis zitten.
  • 1:01 - 1:06
    We zien extreme vormen van rijkdom
    die we nooit eerder zagen.
  • 1:06 - 1:09
    Acht mensen -- acht mannen,
    om precies te zijn --
  • 1:09 - 1:13
    bezitten net zoveel
    als de armste 3,6 miljard mensen.
  • 1:14 - 1:17
    Toen Oxfam begon met deze berekeningen,
  • 1:17 - 1:21
    waren het 350 miljardairs,
    ongeveer 4 jaar geleden,
  • 1:21 - 1:24
    en gebruikten we
    een plaatje van een vliegtuig.
  • 1:24 - 1:27
    Toen werden het 62 miljardairs;
    die konden in een dubbeldekkerbus.
  • 1:27 - 1:30
    Dit jaar zijn het er acht
    en vragen we ons af:
  • 1:30 - 1:33
    Hoeveel minder kan het nog?
    Hoe ongelijk kan het verdeeld zijn?
  • 1:33 - 1:36
    En de feiten liegen er niet om.
  • 1:36 - 1:40
    Of je nu kijkt naar
    arme landen of rijke landen,
  • 1:40 - 1:45
    in de meeste zie je het verschil
    tussen de rijksten en de rest
  • 1:45 - 1:47
    zeer snel toenemen.
  • 1:47 - 1:53
    In rijke landen ging men er altijd van uit
  • 1:53 - 1:56
    dat hoe rijker je land werd,
  • 1:56 - 2:00
    des te eerlijker de koek werd verdeeld.
  • 2:00 - 2:04
    Maar er gebeurde iets eind jaren 70
    waardoor dat veranderde
  • 2:04 - 2:07
    en nu, in de rijke landen,
  • 2:07 - 2:10
    groeit de ongelijkheid
    op een genadeloze manier.
  • 2:13 - 2:15
    Nou en?
  • 2:15 - 2:16
    Waarom is het belangrijk
  • 2:16 - 2:19
    dat rijke mensen rijker dan ooit worden?
  • 2:19 - 2:21
    Om een aantal redenen.
  • 2:21 - 2:24
    Bij Oxfam zijn we zeer gedreven
    om een eind te maken aan armoede
  • 2:24 - 2:28
    en je kunt gewoon
    geen einde maken aan armoede
  • 2:28 - 2:31
    als je dit gat tussen rijk
    en arm niet aanpakt.
  • 2:31 - 2:32
    Ik zal je een voorbeeld geven.
  • 2:33 - 2:37
    In Nigeria hadden ze jaarlijks
    een economische groei van 7%
  • 2:37 - 2:40
    gedurende tien jaar vanaf 2000.
  • 2:40 - 2:43
    Maar wie kreeg er het meest van die groei?
  • 2:43 - 2:44
    Kijk eens naar deze grafiek.
  • 2:44 - 2:50
    Het overgrote deel, ja bijna alle
    economische groei in die periode
  • 2:50 - 2:53
    ging naar de top 10%
    van de Nigeriaanse maatschappij.
  • 2:53 - 2:57
    In een land waar 10 miljoen kinderen
    nog steeds niet naar school kunnen
  • 2:57 - 3:01
    en heel veel kinderen sterven
    voor ze vijf jaar oud zijn ...
  • 3:03 - 3:07
    was de economische groei sterk,
    nam de armoede toe
  • 3:07 - 3:09
    en het aantal miljonairs
    verdubbelde bijna.
  • 3:10 - 3:13
    Het is dus belangrijk
    dat we ook naar ongelijkheid kijken
  • 3:13 - 3:15
    en niet alleen naar economische groei.
  • 3:15 - 3:19
    Maar er zijn meer redenen
    waarom ongelijkheid erg belangrijk is.
  • 3:19 - 3:21
    Ik kom uit Engeland, het VK,
  • 3:21 - 3:26
    Ik groeide op in Zuid-Engeland
    en ging naar een overheidsschool.
  • 3:27 - 3:28
    Op mijn weg naar school
  • 3:28 - 3:33
    fietste ik altijd langs
    een van 's lands duurste privéscholen.
  • 3:33 - 3:34
    Ik was jong.
  • 3:34 - 3:37
    Ik dacht dat het niets uitmaakte.
    Ik kende die mensen niet.
  • 3:37 - 3:40
    Ik vond wel dat ze
    een mooi cricketveld hadden
  • 3:40 - 3:42
    en het was echt een prachtige school.
  • 3:42 - 3:45
    Ik heb me nooit gerealiseerd
    hoe belangrijk dit was,
  • 3:45 - 3:47
    tot ik naar de universiteit ging
  • 3:47 - 3:50
    en ik erachter kwam dat de meeste mensen
    die ook op de universiteit zaten
  • 3:50 - 3:53
    op een privéschool hadden gezeten.
  • 3:53 - 3:55
    Kijk eens naar de statistieken.
  • 3:55 - 3:59
    Zeven procent van de Britse kinderen
    gaat naar een privéschool --
  • 3:59 - 4:00
    maar 7%.
  • 4:01 - 4:05
    Maar 50% van onze journalisten
    ging naar een privéschool.
  • 4:05 - 4:09
    70% van onze rechters
    ging naar een privéschool.
  • 4:09 - 4:11
    En wat misschien nog wel het ergste is:
  • 4:11 - 4:15
    meer dan de helft van onze rockbands
    ging naar een privéschool.
  • 4:15 - 4:16
    (Gelach)
  • 4:16 - 4:19
    Zelfs Coldplay ging naar een privéschool.
  • 4:19 - 4:19
    (Gelach)
  • 4:19 - 4:22
    Dus die arbeidersbands uit het verleden --
  • 4:22 - 4:25
    The Clash, The Jam, zelfs The Beatles --
  • 4:25 - 4:26
    vergeet het maar.
  • 4:26 - 4:29
    Tenzij je op een privéschool zat,
    kun je niet meer beroemd worden.
  • 4:29 - 4:30
    (Gelach)
  • 4:31 - 4:33
    Waarom is dat zo belangrijk?
  • 4:33 - 4:35
    Het gaat om sociale mobiliteit.
  • 4:35 - 4:36
    We kennen allemaal de American Dream,
  • 4:36 - 4:39
    het idee dat als je talent hebt
    en je hard werkt,
  • 4:39 - 4:41
    als je de maatschappij
    iets te bieden hebt,
  • 4:41 - 4:43
    dat je dan vooruit kunt komen.
  • 4:43 - 4:46
    Nou, die Amerikaanse droom
    is een Amerikaanse nachtmerrie geworden.
  • 4:46 - 4:50
    Als je voor een dubbeltje geboren bent,
    wordt je nooit een kwartje --
  • 4:50 - 4:52
    met name in de VS, maar overal ter wereld.
  • 4:52 - 4:54
    Het idee dat je je kunt opwerken
    in de maatschappij
  • 4:54 - 4:56
    wordt almaar moeilijker
  • 4:56 - 4:58
    en dat is een heel slechte zaak
    voor de mensheid.
  • 4:58 - 5:01
    Als je denkt aan alle problemen
    waar we voor staan --
  • 5:01 - 5:05
    klimaatverandering,
    problemen in de zorg --
  • 5:05 - 5:08
    dan hebben we onze beste,
    meest getalenteerde mensen nodig.
  • 5:08 - 5:11
    Ik woonde en werkte in scholen in Afrika
  • 5:11 - 5:14
    en je ziet met name meisjes
    stoppen met school,
  • 5:14 - 5:16
    als ze zeven of acht jaar oud zijn
  • 5:16 - 5:18
    en nog amper iets geleerd hebben.
  • 5:18 - 5:21
    Je vraag je toch af --
    denk eens aan het verspilde talent.
  • 5:21 - 5:25
    Denk aan de raketgeleerden,
    de onderwijzers, de ingenieurs
  • 5:25 - 5:30
    die op dit moment
    niet meer naar school kunnen
  • 5:30 - 5:31
    en ergens op het veld werken.
  • 5:31 - 5:33
    Dat talent gaat voor altijd verloren.
  • 5:33 - 5:35
    Het is dus erg belangrijk.
  • 5:37 - 5:41
    Een ander probleem met ongelijkheid
    is dat wanneer je rijk bent
  • 5:41 - 5:44
    en je koopt gewoon een jacht
    of een heel mooie auto,
  • 5:44 - 5:46
    dat doet er niet zo toe.
  • 5:46 - 5:48
    Maar als je begint de politiek te kopen,
  • 5:48 - 5:50
    als je begint de media te kopen,
  • 5:50 - 5:54
    als je begint te regelen
    dat je onschendbaar bent voor de wet,
  • 5:54 - 5:57
    wat we over ter wereld zien
    en niet alleen in arme landen --
  • 5:57 - 6:00
    kijk maar naar het kabinet van Trump
  • 6:00 - 6:06
    om te zien dat het probleem
    van miljardairs die macht kopen
  • 6:06 - 6:08
    overal ter wereld een serieus problem is.
  • 6:08 - 6:12
    Deze man, Franklin Roosevelt,
    was president van de VS
  • 6:12 - 6:14
    net na de Grote Depressie,
  • 6:14 - 6:17
    toen het idee postvatte
    dat georganiseerd geld
  • 6:17 - 6:20
    de controle over de Amerikaanse
    maatschappij had verkregen.
  • 6:20 - 6:21
    Men moest terug gaan vechten.
  • 6:21 - 6:24
    Ik denk dat het op dit moment net zo is,
  • 6:24 - 6:25
    dat extreme rijkdom
  • 6:25 - 6:29
    onze politiek gevangen neemt,
    onze economieën gevangen neemt,
  • 6:29 - 6:31
    zodat we een economie hebben
    die werkt voor de top 1%
  • 6:31 - 6:34
    in plaats van voor ons allemaal.
  • 6:36 - 6:39
    Sommigen zullen zeggen
    dat ongelijkheid onafwendbaar is --
  • 6:39 - 6:43
    het is zoals met de regen of het weer;
    je kunt er niet veel aan doen.
  • 6:44 - 6:47
    Als mensen dat zeggen,
    laat ik ze graag deze foto zien.
  • 6:47 - 6:51
    Equatoriaal Guinea,
    een klein land in Afrika,
  • 6:51 - 6:54
    valt in de categorie hoge inkomens.
  • 6:54 - 6:57
    Het gemiddelde inkomen
    per hoofd van de bevolking
  • 6:57 - 7:00
    is hoger dan in Portugal of Spanje,
  • 7:00 - 7:04
    maar de zuigelingensterfte
    is er hoger dan in Haiti.
  • 7:04 - 7:07
    Er is dus een ongelooflijke ongelijkheid.
  • 7:08 - 7:12
    Deze auto's waren van de zoon
    van de president van Equatoriaal Guinea.
  • 7:13 - 7:14
    Nu ben ik geen auto-expert,
  • 7:14 - 7:17
    maar ik zie wat Maserati's,
    Mercedes Benz ...
  • 7:17 - 7:20
    Ze werden in beslag genomen
  • 7:20 - 7:24
    in een rechtszaak
    die was aangespannen door de VS
  • 7:24 - 7:27
    voor misdaden tegen de bevolking
    van Equatoriaal Guinea.
  • 7:27 - 7:29
    Ze legden ook beslag
    op zijn landgoed in Malibu
  • 7:29 - 7:31
    en naar het schijnt bezat hij ook
  • 7:31 - 7:34
    de witte handschoen
    die ooit Michael Jackson toebehoorde;
  • 7:34 - 7:35
    die is hem ook afgenomen.
  • 7:36 - 7:38
    Wat ik bedoel te zeggen
  • 7:38 - 7:41
    is dat je zelfs op de moeilijkste
    en meest corrupte plaatsen
  • 7:41 - 7:43
    nog terug kunt vechten.
  • 7:43 - 7:47
    Dat geld werd vervolgens teruggegeven
    aan de mensen van Equatoriaal Guinea.
  • 7:48 - 7:49
    En in Latijns Amerika
  • 7:49 - 7:55
    zien we een heel positieve trend
    in de laatste tien à vijftien jaar.
  • 7:55 - 7:58
    Op dat continent zien we landen
    tegen de wereldwijde trend ingaan,
  • 7:58 - 8:02
    in tegengestelde richting,
    en de ongelijkheid wordt er minder.
  • 8:02 - 8:05
    Het gat tussen arm en rijk
    wordt er kleiner.
  • 8:05 - 8:07
    Dus onvermijdbaar is het niet.
  • 8:07 - 8:09
    Als landen de juiste keuzes maken,
  • 8:09 - 8:13
    kunnen we dat gat dichten,
    met alle voordelen van dien.
  • 8:15 - 8:19
    Een van de vier belangrijkste bestanddelen
  • 8:19 - 8:22
    om ongelijkheid terug te brengen --
  • 8:22 - 8:25
    Warren Buffet is 's werelds
    op een na rijkste man.
  • 8:26 - 8:28
    Ieder jaar gaat hij ervoor zitten
  • 8:28 - 8:31
    om zijn belastingpercentage
    uit te rekenen --
  • 8:31 - 8:35
    hoeveel procent hij betaalt --
  • 8:35 - 8:39
    en hij vergelijkt dat met hoeveel
    zijn secretaris betaalt.
  • 8:39 - 8:41
    En ieder jaar, de afgelopen tien jaar,
  • 8:41 - 8:45
    heeft hij een lager percentage betaald
    dan zijn secretaris.
  • 8:45 - 8:47
    De wereld staat op zijn kop,
  • 8:47 - 8:50
    want de rijkste mensen
    betalen geen belasting meer.
  • 8:50 - 8:54
    De rijkste bedrijven betalen
    bijna geen belasting meer.
  • 8:54 - 8:57
    Het zijn de gewone mensen
    die de belasting opbrengen.
  • 8:57 - 9:03
    Dus we zien een opwaarts rijkdomsvacuüm
    waar het geld naartoe vloeit.
  • 9:03 - 9:06
    Dus wat zeker moet veranderen
    is het belastingsysteem.
  • 9:06 - 9:11
    De rijkste mensen en de rijkste bedrijven
    zullen naar rato moeten bijdragen.
  • 9:12 - 9:13
    Opleiding is cruciaal.
  • 9:13 - 9:17
    Openbare diensten zoals gezondheidszorg,
    dat zagen we in Zuid-Amerika.
  • 9:17 - 9:18
    Er is veel geïnvesteerd
  • 9:18 - 9:22
    in het soort diensten
    dat arme mensen nodig hebben,
  • 9:22 - 9:25
    vanwege het genoemde feit
    dat mensen iets moeten kunnen bereiken,
  • 9:25 - 9:28
    maar ook vanwege
    de enorme druk op arme mensen
  • 9:28 - 9:30
    als je geen gratis medische zorg hebt,
  • 9:30 - 9:35
    als je bang bent om ziek te worden
    omdat je de dokter niet kunt betalen.
  • 9:35 - 9:39
    Investeringen in die sectoren
    kunnen ongelijkheid transformeren.
  • 9:39 - 9:40
    En ten slotte: lonen.
  • 9:40 - 9:44
    We hebben lonen zien stagneren
    voor heel veel gewone mensen
  • 9:44 - 9:49
    in de hele wereld, in Europa,
    maar ook in vele andere gebieden,
  • 9:49 - 9:51
    terwijl de topsalarissen omhoog schieten.
  • 9:52 - 9:53
    Wat kun je doen?
  • 9:53 - 9:56
    Het minimumloon verhogen,
    is wat ze in Brazilie hebben gedaan
  • 9:56 - 9:58
    om dat gat te dichten.
  • 9:59 - 10:00
    Maar als laatste,
  • 10:00 - 10:02
    wat is dat vierde bestanddeel?
  • 10:02 - 10:05
    Dit is de belangrijkste, denk ik.
  • 10:06 - 10:10
    Ik ben in mijn leven
    betrokken geweest bij veel campagnes
  • 10:10 - 10:14
    en heb het geluk gehad samen te mogen
    werken met een aantal ongelooflijke mensen
  • 10:14 - 10:17
    en we staan echt
    op de schouders van reuzen,
  • 10:17 - 10:20
    we kunnen bouwen op de ongelooflijke
    campagnes van vroeger
  • 10:20 - 10:22
    die ons vrouwenstemrecht gaven,
  • 10:22 - 10:23
    die een eind aan de slavernij maakten
  • 10:23 - 10:26
    en een einde aan apartheid.
  • 10:26 - 10:29
    Elke keer dat de mensheid
    een stap vooruit heeft gemaakt,
  • 10:29 - 10:31
    kwam dat door volksbewegingen.
  • 10:31 - 10:35
    Ze kwamen tot stand door de macht
    van de gemeenschap, van gewone mensen
  • 10:35 - 10:39
    die mondig werden om af te dwingen
    dat hun leiders voor hen werkten
  • 10:39 - 10:42
    en niet voor die 1%.
  • 10:42 - 10:47
    Dus ik denk dat volksbewegingen
    cruciaal zijn in dit verhaal.
  • 10:47 - 10:50
    En als we de strijd aan willen gaan
    met de ongelijkheidscrisis,
  • 10:50 - 10:52
    als we ons een betere wereld voorstellen,
  • 10:52 - 10:53
    een eerlijkere wereld,
  • 10:53 - 10:57
    moeten we nu meer dan ooit
    samenwerken om dat gat te dichten
  • 10:57 - 10:59
    en vechten voor een eerlijkere wereld.
  • 11:00 - 11:02
    Er vormt zich een alliantie
    in de wereld om dat te doen.
  • 11:02 - 11:05
    Deze foto is van de Filipijnen,
  • 11:05 - 11:06
    waar ik pas ben geweest.
  • 11:06 - 11:09
    Ze hebben juist een
    verschrikkelijke dictator gekozen
  • 11:09 - 11:13
    die de aanstichter is
    van vele moorden in het land.
  • 11:13 - 11:16
    Ze gaan opnieuw de straat op,
    met gevaar voor eigen leven,
  • 11:16 - 11:18
    vechtend voor een eerlijkere samenleving,
  • 11:18 - 11:21
    vechtend voor een betere wereld,
  • 11:21 - 11:23
    die we ons allemaal
    wel voor kunnen stellen
  • 11:23 - 11:26
    en waarvan we allemaal wel vinden
    dat die er kan en moet komen.
  • 11:26 - 11:30
    Dus denk ik dat het heel belangrijk is
  • 11:30 - 11:32
    om te begrijpen dat we wel weten
    wat er moet gebeuren:
  • 11:32 - 11:34
    belastingen heffen bij de rijken
  • 11:34 - 11:37
    en dat geld gebruiken voor diensten
    die de hele samenleving ten goede komen.
  • 11:37 - 11:39
    We moeten mensen genoeg betalen.
  • 11:39 - 11:42
    Dit is echt niet zo ingewikkeld:
    we weten dat het zo werkt.
  • 11:42 - 11:44
    Maar eerst en vooral, we moeten --
  • 11:44 - 11:46
    en dan bedoel ik jou en mij --
  • 11:46 - 11:48
    we moeten voor deze dingen vechten,
  • 11:48 - 11:50
    want anders gebeuren ze nooit.
  • 11:50 - 11:53
    Wij zijn de mensen
    waar we op gewacht hebben.
  • 11:54 - 11:57
    (Applaus)
Title:
Vechten tegen ongelijkheid | Max Lawson | TEDxPorto
Description:

Het gat tussen arm en rijk heeft extreme vormen aangenomen. Acht mannen bezitten samen net zoveel als 3,6 miljard mensen. Ongelijkheid ondermijnt onze samenleving, corrodeert onze politiek en maakt een eind aan armoede onmogelijk. Toch is ongelijkheid niet onontkoombaar en zijn eerlijkere samenlevingen mogelijk. Om het rijkdomsgat te dichten, mobiliseren mensen zich in heel de wereld. Ze eisen van hun leiders een menselijkere economie, die werkt voor de meerderheid en niet voor de uitverkoren enkeling. Het is nu tijd om in actie te komen.

Max Lawson is Head of Advocacy and Public Policy bij Oxfam GB. Zijn team bestaat uit vier groepen die zich richten op humanitaire en conflictproblemen, financiering voor ontwikkeling, klimaatverandering en private-sectorontwikkeling.

Deze talk werd gehouden op een TEDx-evenement, in de stijl van de TED-conferenties, maar onafhankelijk georganiseerd door een lokaal team. Meer informatie hierover op http://ted.com/tedx
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
12:04

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.