Return to Video

Si tingulli mund të hakoj kujtesën tuaj ndërsa flini

  • 0:00 - 0:03
    Greg Gage: Kush nuk do ta donte
    te provonte një provim gjeografie,
  • 0:03 - 0:06
    duke kujtuar të gjitha lokacionet
    e vendeve në një hartë
  • 0:06 - 0:10
    ose për te shmangur situatat e sikletshme
    si të harrosh papritur emrin e personit
  • 0:10 - 0:11
    duke qëndruar perball jush.
  • 0:11 - 0:14
    Rezulton se kujtesa,
    si muskujt e tjerë në trup,
  • 0:14 - 0:16
    mund të forcohet dhe përmirësohet.
  • 0:16 - 0:18
    Por në vend që të praktikoni
    me karta flash,
  • 0:18 - 0:20
    mund të ketë një mënyrë interesante
  • 0:20 - 0:22
    se ne mund të hakojmë kujtesën tonë
    ndërsa flemë.
  • 0:22 - 0:24
    (Muzikë)
  • 0:26 - 0:27
    Pse flemë?
  • 0:27 - 0:31
    Kjo ka qenë një pyetje e bërë
    qysh në ditët e para të qytetërimit.
  • 0:31 - 0:33
    Dhe ndërsa mund të mos e dimë
    pergjigja e sakte,
  • 0:33 - 0:36
    ka një numër të vërtetë
    teori të mira se pse na duhen.
  • 0:36 - 0:39
    Gjumi është kur truri transferon
    kujtime afatshkurtra
  • 0:39 - 0:40
    me përvojë gjatë gjithë ditës
  • 0:40 - 0:41
    në kujtime afatgjata.
  • 0:41 - 0:43
    Ky proces quhet konsolidimi i kujtesës,
  • 0:43 - 0:46
    e është teoria e konsolidimit të kujtesës
    që i ka bere shkencëtarët te pyesin
  • 0:46 - 0:49
    nëse mund të permisojmë
    kujtime të caktuara mbi të tjerat.
  • 0:49 - 0:51
    Kohët e fundit kishte një letër
    në revistën "Science"
  • 0:51 - 0:54
    nga Ken Paller dhe kolegët e tij
    në veriperëndim
  • 0:54 - 0:56
    që dukej se tregon
    se kjo mund të jetë e vërtetë,
  • 0:56 - 0:57
    e kjo na qetësoi kuriozitetin.
  • 0:57 - 1:00
    Joud ka punuar
    në një version DIY të kësaj detyre
  • 1:00 - 1:03
    për të parë nëse mund të përmirësojmë kujtimet
    përmes përdorimit të tingullit në gjumë.
  • 1:03 - 1:07
    Pra, Joud, si e provoni nëse mundemi te
    përmirësojm kujtimet tona me gjumin?
  • 1:07 - 1:09
    Joud M: Ne kemi nevojë
    për një lëndë njerëzore.
  • 1:09 - 1:11
    [Hapi 1: Luaj një lojë]
  • 1:11 - 1:13
    Kemi një lojë kujtese
    që kemi në një iPad,
  • 1:13 - 1:16
    dhe pastaj ne bëjmë temën tonë
    luajeni këtë lojë
  • 1:16 - 1:18
    dhe mbani mend imazhet
    dhe ku ato shfaqen në ekran.
  • 1:18 - 1:21
    GG: Pra, kjo është si një lojë kujtese qe
    keni luajtur si fëmijë,
  • 1:21 - 1:22
    cila fotografi ishte ku.
  • 1:22 - 1:25
    Dhe ne e lidhim secilën fotografi
    me një tingull që e përfaqëson atë.
  • 1:25 - 1:28
    JM: Pra, nëse mund ta shihni
    në foto një makine, për shembull,
  • 1:28 - 1:30
    dhe do të dëgjonit motorin e makinës.
  • 1:30 - 1:32
    (Fillimi i motorit të makinave)
  • 1:32 - 1:34
    GG: Pak para se të shkoni për të fjetur
    ne do t'ju testojmë.
  • 1:34 - 1:38
    Do të shohim sa mirë
    ju kujtohet ku janë fotot.
  • 1:38 - 1:41
    Sa herë që shihni foton,
    do të dëgjosh tingullin.
  • 1:41 - 1:42
    Dhe tani vjen eksperimenti.
  • 1:42 - 1:44
    Ju do të shkoni të bëni një sy gjumë.
  • 1:44 - 1:46
    [Hapi 2: Bëni një sy gjumë]
  • 1:46 - 1:49
    Dhe ndërsa jeni duke fjetur,
    ne do të regjistrojmë EEG-në tuaj.
  • 1:49 - 1:53
    JM: Dhe pastaj presim që ato të shkojnë
    në atë që quhet gjumi me valë të ngadaltë,
  • 1:53 - 1:57
    qe është faza më e thellë e gjumit tuaj ku
    është vërtet e vështirë për ju të zgjoheni
  • 1:57 - 1:58
    GG: Në rregull, pauzë
  • 1:58 - 2:00
    Pra, këtu janë disa
    informacione për gjumin.
  • 2:00 - 2:03
    Ekzistojnë katër faza:
    ne kemi faza më të lehta të gjumit dhe REM,
  • 2:03 - 2:06
    por ajo për të cilën ne jemi të interesuar
    quhet gjumë me valë të ngadalta.
  • 2:06 - 2:08
    Dhe merr emrin e saj
    nga sinjalet elektrike
  • 2:08 - 2:10
    quhen valët Delta
    që ne regjistrojmë nga truri.
  • 2:10 - 2:13
    Kjo është pjesa e gjumit
    ku shkencëtarët besojnë
  • 2:13 - 2:14
    që konsolidimi i kujtesës mund të ndodhë.
  • 2:15 - 2:16
    Në këtë periudhë të thellë të gjumit
  • 2:16 - 2:19
    ne do të bëjmë diçka
    që ju nuk e dini ne do të bëjmë.
  • 2:19 - 2:23
    JM: Ja ku vjen pjesa e ndërlikuar,
    dhe ne fillojmë të luajmë shenjat tona.
  • 2:23 - 2:24
    (Fillimi i motorit të makinave)
  • 2:24 - 2:26
    GG: A i luan të gjitha shenjat?
  • 2:26 - 2:30
    JM: Jo. Ne vetëm duam të luajmë gjysmën e
    tyre për të parë nëse ka ndonjë ndryshim.
  • 2:30 - 2:31
    GG:Hipoteza juaj është
  • 2:31 - 2:34
    atë që po dëgjonin
    ndërsa ata ishin duke fjetur
  • 2:34 - 2:35
    ata do të shkojnë më mirë në.
  • 2:35 - 2:37
    JM: Po, saktësisht.
  • 2:38 - 2:40
    GG: Kur zgjoheni përsëri
    dhe luaj lojën përsëri,
  • 2:40 - 2:43
    a beni me mire apo keq
    sesa para gjumit?
  • 2:43 - 2:48
    Ne kemi gjetur se duke luajtur
    një çelës gjatë gjumit,
  • 2:48 - 2:49
    për shembull, një makinë -
  • 2:49 - 2:51
    Do të kujtonit
    pozicioni i asaj makine
  • 2:51 - 2:53
    kur u zgjonit përsëri.
  • 2:53 - 2:55
    Por nëse nuk ju luajtëm sugjerim
    gjatë gjumit
  • 2:55 - 2:57
    për shembull, një kitarë,
  • 2:57 - 3:00
    do të keni më pak të ngjarë të mbani mend
    atë kitare kur t5 zgjoheni.
  • 3:00 - 3:03
    Kujtimet që kishin sugjerime
    ata u kujtuan më mirë
  • 3:03 - 3:04
    sesa ato që nuk ishin,
  • 3:05 - 3:07
    edhe pse ata nuk mbajnë mend
    duke dëgjuar ato tinguj?
  • 3:07 - 3:08
    JM: Po, ne i pyesim ata.
  • 3:08 - 3:11
    GG: Ne e dimë që ata po flenë,
    ata nuk mund ta dëgjojnë atë, ata zgjohen,
  • 3:11 - 3:14
    ata bëjnë më mirë në ato
    sesa në ato që nuk i ke luajtur.
  • 3:14 - 3:16
    GG: Kjo është e mahnitshme.
    JM: eshtë si magji.
  • 3:16 - 3:19
    GG: Joud e zhvilloi këtë eksperiment mbi 12 persona
    dhe rezultatet ishin domethënëse.
  • 3:19 - 3:23
    Nuk është se i mbani mend gjërat më mirë;
    është se ju i harroni ato më pak.
  • 3:23 - 3:27
    Isha një skeptik i madh kur dëgjova për herë të parë
    që mund të bënit më mirë në një test kujtese
  • 3:27 - 3:28
    vetëm duke luajtur tinguj gjatë gjumit.
  • 3:28 - 3:30
    Por ne i përsërisim këto eksperimente.
  • 3:30 - 3:33
    Faktet dhe kujtimet që mbledhim
    gjatë gjithë ditës janë shumë të brishta,
  • 3:33 - 3:35
    dhe ato janë lehtësisht
    të humbura dhe të harruara.
  • 3:35 - 3:39
    Por duke i riaktivizuar ato gjatë gjumit,
    edhe pa vetëdijën tonë,
  • 3:39 - 3:42
    duket sikur mund t’i bëjmë më të qëndrueshëm
    dhe më pak të prirur për të harruar.
  • 3:42 - 3:43
    Eshtë goxha e jashtëzakonshme.
  • 3:43 - 3:46
    Truri ynë është akoma aktiv
    edhe kur ne nuk jemi.
  • 3:46 - 3:48
    Kështu që nëse je si unë dhe pak harrues,
  • 3:48 - 3:51
    mbase një zgjidhje është një palë
    të kufjeve dhe një shtrati i butë.
Title:
Si tingulli mund të hakoj kujtesën tuaj ndërsa flini
Speaker:
DIY Neuroscience
Description:

A mund të vësh një provë ndërsa fle? Neuroshkencëtarët tanë të guximshëm përpiqen të përmirësojnë kujtesën duke provuar eksperimente në subjekte ndërsa ata flenë. Do të befasoheni nga rezultatet.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
04:07

Albanian subtitles

Revisions