Return to Video

ڕێگايەکی نوێ بۆ ئامادەکردنی منداڵەکان بۆ باخچەی ساوايان

  • 0:01 - 0:02
    من مێژووناسم.
  • 0:02 - 0:06
    حەزی من لە بوون بە مێژووناس
    ئەوەيە بەرچاو ڕوونيتان دەدەمێ.
  • 0:07 - 0:11
    حەز دەکەم ئەو بەرچاو ڕوونيە بخەمە
    سەر پەروەردە لە ويلايەتە يەگرتووەکان.
  • 0:12 - 0:14
    دەربارەی يەک شت کە خەڵکی
    دەتوانن هاوڕابن لەسەری
  • 0:15 - 0:18
    ئەوەی کە ستراجيترين کات بۆ منداڵ
    بۆ دەست پێکردنی فێربوون
  • 0:18 - 0:20
    پێش وەختە.
  • 0:20 - 0:21
    سەروو ٥٠ساڵ لەمەو بەر،
  • 0:21 - 0:25
    خاڵێکی وەرچەرخان هەبوو لە
    سەرەتاکانی پەروەردە لە ئەمريکا
  • 0:25 - 0:26
    پێی دەگوترا
    "دەستپێکی باش."
  • 0:27 - 0:29
    مێژووناسەکان
    خاڵی وەچەرخانيان خۆشدەوێت
  • 0:29 - 0:32
    چونکە وایکرد قسە کردن ئاسان
    بێت لەسەر ڕووداوەکانی ڕابردوو
  • 0:32 - 0:34
    هەروەها لەوکاتەوە چی ڕوويدا.
  • 0:34 - 0:36
    پێش پڕۆژەی دەستپێکی باش،
    سەرەکيیانە هيچ ڕووی نەدا.
  • 0:37 - 0:38
    لەگەڵ پڕۆژەی
    دەستپێکی باش،
  • 0:38 - 0:43
    دەستمان کرد بە ئامادەکردنی
    منداڵەکانمان بۆ خوێندنگە
  • 0:44 - 0:46
    لەماوەی دەستپێکی باشدا،
    هەنگای فراوانمان هاويشت،
  • 0:46 - 0:50
    بەڵام هێشتا ۲.۲مليۆن
    منداڵ لە ئەمريکا
  • 0:50 - 0:53
    بە پڕۆسەی پەروەردەی سەرەتایی
    نەگەيشتوون،
  • 0:53 - 0:56
    يان زياتر لە نيوەی
    منداڵانی چوار ساڵی وڵاتەکە.
  • 0:57 - 0:58
    ئەوە کێشەيەکە.
  • 0:58 - 1:02
    بەڵام کێشەی گەورەتر ئەوەيە کە
    دەزانين چی ڕوودەدات بۆ ئەو منداڵانە.
  • 1:02 - 1:06
    ڕێژەی وازهێنانی منداڵە بێ
    کاراماييەکان لە خوێندنگە بەرز دەبێتەوە
  • 1:06 - 1:09
    ڕەنگە بە ڕێژەی
    لەسەدا ۲٥یان واز بهێنن،
  • 1:09 - 1:11
    بە ێژەی لە سەدا ٤٠ی زياتر
    دەبنە دايکو باوکی هەرزەکار
  • 1:11 - 1:15
    هەروەها لەوانەيە کەمتر
    لە سەدا ٦٠ی بڕۆنە کۆلێژ.
  • 1:15 - 1:18
    ئەگەربزانين پەروەردەی سەرەتایی چەند گرنگە،
  • 1:18 - 1:20
    بۆچی هەموو منداڵەکان بەژداری پێنەکەين؟
  • 1:21 - 1:25
    بەھۆی چەند بەربەستێک
    کە چارەسەرەکانمان تا ئێستا
  • 1:25 - 1:27
    نەیانتوانیوە زاڵ بن بەسەریاندا.
  • 1:27 - 1:30
    هەڵکەوتەی جوگرافي: لادێ و شوێنە دوورەکان.
  • 1:30 - 1:34
    گواستنەوە: واتا کارکردنی باوان
    لە هەمووشوێنێک.
  • 1:34 - 1:39
    چاودێری باوان: دەوڵەت ڕێگە نادات
    منداڵی تەمەن ٤ساڵ بڕۆنە خوێندنگە.
  • 1:39 - 1:44
    هەروەها تێچوو:تێکڕای تێچوو بۆ دەوڵەت
    بۆ پەروەردە کردنی منداڵی باخچەی ساوايان
  • 1:44 - 1:46
    ٥ هەزار دۆلارە بۆ هەر ساڵێک.
  • 1:48 - 1:51
    ئايا تەنها بەردەوام دەبم لەسەر
    قسە کردن دەربارەی کێشەکان؟
  • 1:51 - 1:52
    نەخێر.
  • 1:52 - 1:57
    ئەمڕۆ، دەمەوێ پێتان بڵێم دەربارەی
    پارەی تێچوو-کاريگەری، تەکنەلۆژيا-گەياندن،
  • 1:57 - 2:01
    باخچەی ساوايان-بەرنامەی ئامادە باشی
    کە دەتوانرێت لەماڵەوە تەواو بکرێت.
  • 2:01 - 2:03
    ئەوە پێی دەگوترێت
    (UPSTART)،
  • 2:03 - 2:07
    کە زياتر لە ٦٠،٠٠٠ فێرخوازانی باحچە
    لە ئەمريکا بەکاری دەهێنن.
  • 2:08 - 2:10
    ئێستا، دەزانم بير لە چی دەکەنەوە،
  • 2:10 - 2:14
    تەکنەلۆژيايەکی تر هەيە کە پشتی پێدەبەستين
    بۆ چارەسەر کردنی کێشەی نەتەوەيی.
  • 2:14 - 2:16
    هەروەها ئێوە تا ڕادەيەک ڕاستن.
  • 2:16 - 2:21
    گەشە بە پڕۆسەی پەروەردەی سەرەتایی
    دەدەين بۆ چاک کردنی بەشی پەروەدە،
  • 2:21 - 2:24
    هەروەها منداڵەکان دەتوانن
    لە هەنگاوەکانی خۆيانەوە فێربن.
  • 2:24 - 2:29
    بۆ کردنی، پشت بە شارەزايی مەشق کردن
    وەکو خوێندنەوە و کۆمەڵناسی دەبەستين
  • 2:29 - 2:33
    بۆ گەشە پێدانی مێژووی زانستی
    بۆ هەموو شێوەکانی پەروەردەی سەرەتایی،
  • 2:33 - 2:37
    بۆ ئەوەی پێمان بڵێت شێوازی بەرنامەی
    سۆفت وێرد چۆنە و دەبێت چی بکات.
  • 2:37 - 2:38
    نمونەيەک هەيە.
  • 2:38 - 2:41
    (ڤيديۆ) سفر (گۆرانی
    بۆ ئاوازی ڕۆژ"): سفر!
  • 2:41 - 2:43
    سفر!
  • 2:44 - 2:49
    سفر ژمارەيەکە کە جياوازە لەوانيتر.
  • 2:49 - 2:52
    نەورەسەکان: سفر ژمارەيەکی خری گەورەيە
    وەکو “0."
  • 2:52 - 2:56
    سفر: وەکو ژمارە يەک نيە،
    دڵنيام دەيدۆزنەوە.
  • 2:56 - 2:59
    نەورەسەکان: سفر ژمارەيەکی خری گەورەيە
    وەکو "0."
  • 2:59 - 3:00
    (پێکەنين)
  • 3:01 - 3:03
    کڵايديە ماينەرئەمە "گۆرانی سفرەکەیە."
  • 3:03 - 3:05
    (پێکەنين)
  • 3:05 - 3:11
    هەروەها لێرە ئۆد تۆد و ئيڤن ستيڤن
    هەن بۆ فێرکرنی شت دەربارەی ژمارەکان.
  • 3:11 - 3:12
    لێرە وشەی باڵندەکان هەيە،
  • 3:12 - 3:15
    دەيانەوێت پێشانی ئێوەی بدەن
    کاتێک دەنگی پيتەکان تێکەڵاو دەکەن،
  • 3:15 - 3:17
    دەتوانن شێوەی وشەکان
    پێک بهێنن.
  • 3:17 - 3:21
    دەتوانن ببينن کە سيستمی پەروەردە
    کورتە و ڕەنگين و دڵگيرە.
  • 3:21 - 3:24
    نەخشە سازی بۆ کراوە
    بۆ سەرنج ڕاکێشانی منداڵەکان.
  • 3:25 - 3:27
    بەڵام بەشێکیتر هەيە لە
    بەرنامەی (UPSTART)
  • 3:27 - 3:30
    کە وای لێدەکات جياوازبێت
    هەروەها زۆر سەرنج ڕاکێشتر بێت.
  • 3:30 - 3:34
    بەرنامەی (UPSTART) خێزانەکانی بە
    لێپرسراوی پەروەردە کردنی منداڵەکان دانا.
  • 3:35 - 3:37
    باوەڕمان وايە، لەگەڵ پاڵپشتيەکی ڕاست،
  • 3:37 - 3:42
    هەموو خێزانەکان دەتوانن منداڵەکانيان
    بۆ خوێندن ئامادە بکەن.
  • 3:43 - 3:45
    چۆن کار دەکات.
  • 3:45 - 3:48
    ئەوە ليستی ویلایەتێکە بۆ ئامادەکردنی
    منداڵ بۆ چوونە باخچەی ساوايان.
  • 3:48 - 3:50
    بە نزيکەیی هەموو ویلایەتێک دانيەکی هەيە.
  • 3:51 - 3:53
    ئاڕاستەی خێزانەکان دەکەين
    لە هەر کوێيەک بن.
  • 3:53 - 3:56
    و دانيشتنێک لەگەڵ کەسانی
    گرنگ دەکەين بۆ مەشق پێکردنيان.
  • 3:57 - 4:02
    و پێيان دەڵێين سۆفت وێرد چاودێری
    هەموو خوێندنەوەيەک، بيرکاری و زانست دەکات،
  • 4:02 - 4:06
    بەڵام ئەوان بەرپرسن بۆ فێرکردنی
    ڕۆشنبيری کارامايی و هاوکاری خودی،
  • 4:06 - 4:10
    هەروەها بە يەکەوە کاردەکەين
    لە فێربوونی سۆزی کۆمەڵايەتی.
  • 4:11 - 4:12
    دەزانين کە ئەوە کار دەکات
  • 4:12 - 4:16
    لەبەر ئەوەی بە ڕێژەی
    لە سەدا ۹٠ سەرکەوتوو بووە.
  • 4:16 - 4:20
    ساڵی ڕابردوو، ئەو ژمارەيە
    بەر ١٣.٥٠٠ منداڵ بوو
  • 4:20 - 4:25
    "دەرچوون،" لەگەڵ بڕوا نامەی ديبلۆم
    لە (UPSTART).
  • 4:26 - 4:28
    هەروەها ئەنجامەکان سەرنج ڕاکێش بوون.
  • 4:28 - 4:30
    هەڵسەنگاندنی دەرەکيمان هەيە
  • 4:30 - 4:36
    ئەوە پێشانمان دەدات کە منداڵەکانمان
    دوو بۆ سێ ئەوەندە توانای فێربوونيان هەيە
  • 4:37 - 4:40
    بەراورد بەو منداڵانەی کە
    بەژداری پرۆگرامەکە ناکەن.
  • 4:40 - 4:44
    ئێمە پشکنينی کۆنتڕۆڵی هەڕەمەکيمان هەيە
    بەڵگەی بەهێزی چالاکییەکانمان پێشان دەدات،
  • 4:44 - 4:46
    هەروەها خوێندنی ماوە درێژمان هەيە
  • 4:46 - 4:50
    کە دەست کەوتی منداڵەکانمان
    بۆ پۆلی سێيەم و چوارەم نيشان دەدات،
  • 4:50 - 4:53
    بەرزترين پۆلەکان کە منداڵەکان
    لەو کاتەدا پێیگەيشتن.
  • 4:53 - 4:55
    ئەوانە دەستکەوتی ئەکاديمين.
  • 4:55 - 4:59
    بەڵام خوێندنێکی تر کە دەست کەوتە
    هەستيیە کۆمەڵايەتيەکانی نيشاندا
  • 5:00 - 5:03
    يەکسانە بۆ ئەو منداڵانەی لەگەڵ
    باخچەی ساوايانی گشتی و تايبەتی بوون.
  • 5:05 - 5:09
    زۆرينەی لە ٦،٠٠٠ منداڵان کە
    بەژداریبوون لە پڕۆژەی(UPSTART)
  • 5:09 - 5:11
    لە يوتاوە هاتبوون.
  • 5:11 - 5:13
    بەڵام ئەنجامەکانمان ئاڵو گۆڕ کرد
  • 5:13 - 5:16
    لەگەڵ منداڵانی ئەفڕيقی و ئەمريکی
    لە ميسسێپی --
  • 5:16 - 5:18
    ئەوە کينگستن و دايکيەتی،
  • 5:18 - 5:21
    لەگەڵ فێرخوازانی زمانی ئينگليزی
    لە ئەريزۆنا --
  • 5:21 - 5:23
    ئەوە ديزی و خێزانيەتی،
  • 5:23 - 5:29
    لەگەڵ منداڵی پەنابەر لە فيليديلافيا --
    ئەوە وێنەی دەرچووتی پەسەندی منە،
  • 5:29 - 5:31
    هەروەها لەگەڵ منداڵانی ڕەسەنی ئەمريکی
  • 5:31 - 5:35
    کە لە چەند شوێنێکی دووری
    وڵاتە يەکگرتووەکانن.
  • 5:35 - 5:39
    ئەوە چريسە،هەروەها ئەو شوێنەيە
    کە لێی دەژی لە دۆڵی گەورە.
  • 5:41 - 5:44
    ئێستا، لەوێ بێ بڕوان دەربارەی
    بەرنامەی (UPSTART).
  • 5:44 - 5:48
    هەندێ خەڵک باوەڕ بەوە ناکەن کە منداڵە
    هەرزەکارەکان دەبێت سەيری شاشە بکەن.
  • 5:48 - 5:51
    بۆ ئەوان دەڵێين:
  • 5:51 - 5:55
    پێويستی بەکارهێنانی بەرنامەیUPSTART
    بۆ ۱٥خولەک لە ڕۆژێک و ٥ ڕۆژ لە هەفتەيەکدا،
  • 5:55 - 6:01
    بەباشی ڕۆژی کاتژێرێک ڕادەسپێرێت
    بەهۆی پزيشکی ئەکاديمی ئەمريکی
  • 6:01 - 6:02
    بۆ تەمەنی ٤ساڵان.
  • 6:03 - 6:07
    هەندێک خەڵک پێيان وايە تەنها
    باخچەی ساوايان باوەڕپێکراوە،
  • 6:07 - 6:11
    بۆ ئەوان، دەڵێين:
    باخچەی ساوايان مەزنە،
  • 6:11 - 6:16
    بەڵام ئەگەر نەتوانيت مداڵەکەت بەريتە ئەوێ
    يا خێزانەکان نەيانەوێت منداڵەکان بەرن،
  • 6:16 - 6:22
    تەکنەلۆژيا-گەياندن، ئەنجامەکان-هەڵبژاردن
    جێگرەوەی گەورە نين؟
  • 6:22 - 6:25
    هەروەها حەز بە کارکردن دەکەين
    لەگەڵ باخچەی ساوايان.
  • 6:25 - 6:28
    لە ئێستادا، ٨٠٠ منداڵ هەن لە مسسێپی
  • 6:28 - 6:30
    بە درێژایی ڕۆژ دەڕۆنە بەرنامەی
    دەستپێکی باش
  • 6:30 - 6:34
    هەروەها لە شەودا بەرنامەیUPSTART
    لەگەڵ خێزانەکانيان پەيڕەو دەکەن.
  • 6:35 - 6:40
    دەمانەوێت بێرۆکە ئازاکەمان بەرنامەیUPSTART
    بەناو هەموو وڵاتاندا بڵاو بێتەوە --
  • 6:40 - 6:43
    نەک بۆ جێگرەوەی هيچ شتێک،
  • 6:43 - 6:49
    دەمانەوێت خزمەتی ئەو منداڵانە بکەين کە
    نەيانتوانيوە بەژداری خوێندنی سەرەتای بکەن.
  • 6:50 - 6:52
    چاونەترسيمان هەيە بۆ بەرنگاری گومانەکان،
  • 6:52 - 6:54
    ئێمە وزەمان هەيە بۆ کردنی کارەکە،
  • 6:54 - 6:56
    هەروەها پلانيشمان هەيە.
  • 6:57 - 7:00
    ئەوە گرنگی ویڵایەتەکانە
    بۆ پەروەردەی منداڵەکانيان.
  • 7:00 - 7:03
    سەرەتا پارەی خێرخوازی بەکار دەهێنين
  • 7:03 - 7:07
    بۆچوونە ناو ویڵایەتێک و دانانی پڕۆگرامێک
    بۆ زانينی دۆخ و ڕێکخستنی زانياریيەکان.
  • 7:07 - 7:10
    هەموو دەوڵەتان باوڕيان پێی هەيە
    کە شتێکی نايابە
  • 7:10 - 7:14
    هەروەها دەيانەوێت بزانن کە پڕۆگرامەکە
    بۆ منداڵەکان شياوە
  • 7:14 - 7:15
    بەر لە وەبەرهێنان.
  • 7:16 - 7:21
    دواتر بۆ خەڵکی زەنگين دەگەڕێين بۆ
    هاندانی بەکار هێنانی بەرنامەیUPSTART
  • 7:21 - 7:24
    وەکو هەڵبژاردەيەک بۆ مداڵانی نەدار.
  • 7:24 - 7:27
    هەروەها بەيەکەوە، دەچينە پەرلەمانی وڵاتان
  • 7:27 - 7:30
    بۆ گواستنەوەی بەرنامەیUPSTART
    لە پڕۆژەی خێرخوازی
  • 7:30 - 7:33
    بۆ پشتگيری دارایی لەو پڕۆژەيە
    لە لايەن وڵاتانەوە.
  • 7:33 - 7:35
    ئەو پڕۆژەيە سەرکەوتوو بوو --
  • 7:35 - 7:37
    (چەپڵە)
  • 7:37 - 7:41
    سوپاس.
  • 7:41 - 7:43
    سوپاستان دەکەم.
  • 7:43 - 7:46
    ئەو پلانە لە سێ ویلایەت کاری پێکراوە:
  • 7:46 - 7:49
    یوتا، ئينديانە ، باشوری کارۆلينا.
  • 7:49 - 7:52
    هەروەها هەوڵمانداوە پرۆگرامەکە
    لەچەن ویڵایەتێک کار پێبکەين
  • 7:52 - 7:54
    هەروەها داوامان کرد.
  • 7:54 - 7:58
    دواتر، بەرەو وڵاتەکان دەجوڵێين
    لەگەڵ گەورەترين بەربەستی جوگرافيا
  • 7:58 - 8:00
    بۆ بەکار خستنی پڕۆژەکە،
  • 8:00 - 8:03
    دواتر بۆ ئەو وڵاتانەی کە کاريان بەسيستمی
    پەروەردەی سەرەتایی کردووە
  • 8:03 - 8:06
    لەوانە نيە ئەجامێکی ئەکاديمی بەدەست بهێنين
  • 8:06 - 8:09
    يان خێزانە مەزنەکان بەژداری بکەن.
  • 8:09 - 8:10
    لەوێوە، دەڕۆينە دەوڵەتەکان
  • 8:10 - 8:16
    کە پێويست دەکات سەرجەمی زانياريیەکان
    و کارەکان بۆ چالاکی پڕۆژەکە،
  • 8:16 - 8:19
    و هيواخوازين خێراييەکەمان يارمەتی
    دەربێ بۆ هەڵکشانی ئەو بەرنامەيە لەوێ.
  • 8:19 - 8:22
    لە ماوەی ٥ ساڵدا خزمەتی
    چارەگێک لە مليۆنێکی منداڵان دەکەين، و
  • 8:22 - 8:27
    دڵنيا دەبين وڵاتان بەردەوام دەبن لە پێشکەشکرنی
    بەرنامەیUPSTART بۆ مندالەکانیان.
  • 8:28 - 8:30
    چۆن دەتوانن يارمەتیدەر بن:
  • 8:31 - 8:32
    بۆ دوو هەزار دۆلار،
  • 8:32 - 8:36
    کۆمپيتەر و UPSTRTدەتوانين لەگەڵ
    ئينتێرنێت بۆ منداڵێک دەستەبەر بکەين،
  • 8:36 - 8:39
    هەروەها ئەو منداڵە
    دەبێتە بەشێک لە ئەزموونەکە
  • 8:39 - 8:42
    کە دڵنيايی دەداتە منداڵانی تر بۆ وەگيران
    لە داهاتودا لە سيستمیUPSTART
  • 8:43 - 8:46
    و پێويستمان بە خەڵکی سەرقاڵ
    هەيە بۆ چوونە ناو حوکمەتەکەيان
  • 8:46 - 8:51
    هەروەها تەنها بڵێ چۆن ئاسان دەبێت
    کە منداڵەکان ئامادە بکەن بۆ خوێندنگە.
  • 8:52 - 8:55
    ئەگەر بايەخمان پێنەدابا
    لێرە نەدەبوون،
  • 8:55 - 8:57
    هەروەها داوای يارمەتی لە ئێوە دەکەين.
  • 8:58 - 9:04
    ئێستا دەتوانين بەرنامەیUPSTART بکەينە
    خاڵی وەچەرخان لە خوێندنی سەرەتاییدا؟
  • 9:05 - 9:07
    پێموايە بەيەکەوە
    دەتوانين ئەمان بکەين بە يەک.
  • 9:08 - 9:10
    بەڵام بەبێ گومانی دەتوانم پێتان بڵێم
  • 9:10 - 9:12
    کە پڕۆژەیUPSTART
    جياوازی دروست دەکات
  • 9:12 - 9:16
    لە ژيانی منداڵێکدا کە بە پێچەوانەوە
    نەتوانێ ئامادەبێت بۆ خوێندنگە.
  • 9:16 - 9:17
    سوپاس.
  • 9:18 - 9:22
    (چەپڵە)
Title:
ڕێگايەکی نوێ بۆ ئامادەکردنی منداڵەکان بۆ باخچەی ساوايان
Speaker:
کڵاوديا ماينەر
Description:

پەروەردەی سەرەتايی گرينگە بۆ سەرکەوتنی منداڵەکان، بەڵام بە مليۆنان منداڵ لە ويلايەتە يەکگرتووەکان ئەو پڕۆگرامە بەکارناهێنن کە ئامادەيان دەکات بۆ چوونە باخچەی ساوايان.
لەناو پڕۆگرامی UPSTART پيلان هەيە بۆ فێربوونی سەرەتایی لە ماڵەکاندا بۆ منداڵانی بەرچاوی کۆمەڵگە، کە تێچووی نيە بۆ خێزانەکان، داهێنەری پەروەردەیی کڵاوديا ماينەر بڵاوی کردەوە کە چۆن منداڵان لەگەڵ UPSTART
سەرکەوتوو دەبن لەماوەی ۱٥خولەکدا لە فێربوونی ڕۆژانەدا، هەروەها چۆن دەتوانين يارمەتیدەر بين.
ئەم پلانی بەرزی خوازيیە بەشێکە لە پڕۆژەی ئازا.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:36

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.