Tại sao phát kiến khoa học thực sự cần rất nhiều niềm tin?

Trong thời gian làm nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên ngành vật lý, Uri Alon đã nghĩ rằng mình là một kẻ thất bại bởi mọi hướng nghiên cứu của ông đều đi vào ngõ cụt. Nhưng, với sự giúp đỡ của bộ môn kịch ứng biến, ông nhận ra rằng việc đi lạc cũng thú vị không kém sự thành công. Một lời kêu gọi gửi đến các nhà khoa học hãy thôi nghĩ rằng khoa học là đường thẳng đi từ câu hỏi tới câu trả lời, mà còn cả những thứ khác sáng tạo hơn. Một thông điệp gợi mở nhiều suy nghĩ, dù cho bạn làm việc trong bất kỳ lĩnh vực nào.

Trong những ngày
làm nghiên cứu sinh tiến sĩ,

tôi đã từng bế tắc vô vọng.

Mọi hướng nghiên cứu của tôi

đều dẫn vào ngõ cụt.

Dường như mọi giả định cơ sở

không còn đúng nữa.

Tôi thấy mình như một phi công
bay qua mây mù,

và mất hết phương hướng.

Tôi chẳng thèm cạo râu nữa.

Không thể dậy vào sáng sớm.

Cảm thấy không xứng đáng

khi bước qua cánh cổng đại học

bởi tôi không phải Einstein hay Newton

hay bất cứ nhà khoa học nào là chủ nhân
của những kết quả được ghi nhận.

Bởi trong khoa học, ta chỉ quan tâm
đến kết quả, chứ không phải quá trình.

Rõ ràng, tôi không thể
là một nhà khoa học.

Nhưng tôi đã có đủ hỗ trợ,

đã vượt qua và khám phá ra

một số điều mới mẻ về tự nhiên.

Đây là một cảm xúc tuyệt vời
về sự điềm tĩnh,

là người duy nhất trên thế giới
biết được quy luật mới của tự nhiên.

Tôi bắt đầu dự án thứ hai
trong đợt học tiến sĩ

và chuyện đó lại xảy ra.

Tôi lại gặp bế tắc và lại vượt qua.

Và tôi bắt đầu nghĩ,
có thể có một mô típ ở đây.

Tôi hỏi những người khác và họ nói:

"Đúng rồi, điều tương tự
cũng xảy ra với bọn tôi,

có điều chẳng ai nói
cho chúng tôi biết cả."

Chúng ta đều biết rằng
khoa học

như thể một chuỗi các bước logic
giữa câu hỏi và câu trả lời,

nhưng thực hiện nghiên cứu
là việc hoàn toàn khác.

Cùng lúc đó, tôi còn học
làm diễn viên ứng biến.

Ban ngày vật lý,

ban đêm cười đùa,
nhảy nhót, ca hát,

chơi ghi-ta.

Bộ môn kịch ứng biến,

cũng giống như khoa học vậy,
đi tới nơi chưa biết,

bởi bạn phải diễn một cảnh
không đạo diễn, không kịch bản,

không biết mình
sẽ thể hiện gì

hay những diễn viên khác
sẽ diễn gì.

Nhưng không giống khoa học,

trong kịch ứng biến,
họ nói với bạn từ ngày đầu

những gì sẽ diễn ra
khi bạn lên sân khấu.

Bạn sẽ thất bại ê chề.

Bạn sẽ gặp bế tắc.

Chúng tôi tập tành tiếp tục sáng tạo

bên trong ngõ cụt đó.

Ví dụ, chúng tôi có bài tập
đứng trong một vòng tròn,

mỗi người phải thực hiện
một điệu nhảy tồi tệ nhất,

và những người khác reo hò

và cổ vũ bạn tiếp tục,

ủng hộ bạn lên sàn diễn.

Khi trở thành giáo sư

và hướng dẫn sinh viên của mình
qua những dự án nghiên cứu,

tôi lại nhận ra
mình chẳng biết phải làm gì.

Tôi đã nghiên cứu
hàng ngàn giờ các môn

vật lý, sinh học, hóa học,

nhưng không một giờ, một khái niệm nào

về cách hướng dẫn, kèm cặp ai đó

đi đến những nơi chưa khám phá,

về động lực thúc đẩy.

Thế là tôi nhớ lại kịch ứng biến,

và nói với các sinh viên ngay từ đầu

về những gì sẽ xảy ra
khi các em bắt đầu nghiên cứu,

liên quan tới những tiên đoán của các em
về nghiên cứu này sẽ ra thế nào.

Bởi vì, bất cứ nào của con người,

ví dụ, tôi muốn chạm vào
chiếc bảng đen này,

bộ não, trước hết,
sẽ xây dựng sơ đồ,

dự đoán chính xác những gì cơ bắp sẽ làm
trước khi tôi bắt đầu cử động bàn tay,

và nếu tôi bị chặn lại,

nếu sơ đồ của tôi
không khớp với thực tại,

sẽ dẫn tới căng thẳng,
gọi là bất đồng về nhận thức.

Đó là lý do tại sao
sơ đồ của bạn nên khớp thực tại.

Nhưng nếu bạn tin
vào cách khoa học được dạy,

tin vào sách vở,
bạn có khả năng

sẽ theo sơ đồ nghiên cứu sau đây.

Nếu A là câu hỏi,

và B là câu trả lời,

thì nghiên cứu là một đường thẳng.

Vấn đề là
nếu một thí nghiệm không như ý,

hoặc một sinh viên nản chí,

điều đó sẽ được nhận thức
như là thứ gì đó sai bét

và gây nên căng thẳng tột độ.

Đó là lý do tại sao
tôi dạy học sinh của mình

một sơ đồ thực tế hơn.

Đây là một ví dụ

về thực tế không giống với giản đồ của ta.

(Tiếng cười)

(Vỗ tay)

Vậy là tôi dạy cho các sinh viên
một giản đồ khác.

Nếu A là câu hỏi,

B là câu trả lời,

giữ sáng tạo trên mây,

và bắt đầu,

và thí nghiệm không thành công,
không thành công,

không thành công, không thành công,

cho đến khi đạt đến
các cảm xúc tiêu cực

nơi dường như cảm xúc cơ bản của bạn
đã ngừng hoạt động,

như có ai đó giật đi
chiếc thảm dưới chân bạn.

Và tôi gọi nơi đó là đám mây.

Bạn có thể bị lạc
trong đám mây

trong một ngày, một tuần,
một tháng, một năm,

cả sự nghiệp,

nhưng đôi khi, bạn đủ may mắn,

có đủ sự hỗ trợ,

và có thể nhìn thấy
những gì trong tay,

hoặc trù tính trong hình dạng
của đám mây,

một câu trả lời mới,

C, và bạn quyết định tiến tới nó.

Thí nghiệm rồi cũng thành công,

bạn tới đó và nói với
tất cả mọi người về điều này

bằng cách xuất bản tài liệu
nói về từ A chỉ tới C,

đó là một cách tốt để truyền thông

chừng nào bạn còn nhớ
con đường dẫn tới đó.

Đám mây này là phần cố hữu
của nghiên cứu,

phần cố hữu trong thủ thuật
của chúng tôi

bởi chúng canh gác tại biên giới.

Nó canh gác tại biên giới

giữa sự biết và không biết,

bởi để khám phá ra thứ gì đó
thực sự mới mẻ,

ít nhất một trong các giả định cơ sở
của bạn phải thay đổi,

điều đó có nghĩa là làm việc
trong khoa học khá là anh hùng

Mỗi ngày, ta cố mang mình

tới biên giới đó,

đối diện với đám mây.

Bây giờ, tôi đặt B
trong vùng đất của hiểu biết,

bởi ta biết về nó
ngay từ lúc bắt đầu,

nhưng C luôn luôn hấp dẫn

và quan trọng hơn B.

Vậy B là cốt yếu để khởi hành,

nhưng C lại sâu sắc hơn rất nhiều,

và đó là điều tuyệt vời trong nghiên cứu.

Bây giờ, về cụm từ này, đám mây,

đã được biến đổi
trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi,

bởi các sinh viên đến với tôi và nói:

"Thầy Uri, em đang trong đám mây,"
"Tuyệt, em sẽ phải khổ sở.", tôi đáp.

(Tiếng cười)

Nhưng tôi khá là vui,

bởi chúng tôi có thể
đang ở gần đường biên

giữa sự biết và không biết,

và có cơ hội khám phá ra

một thứ mới mẻ thực sự,

bởi chúng tôi xem
sự tồn tại của đám mây

là bình thường, là thiết yếu,
và thực sự đẹp.

Chúng ta có thể gia nhập
Hội Cảm Kích Đám mây,

để nó giải độc cho cái cảm giác
tội lỗi khi thất bại.

Với tư cách người hướng dẫn,
tôi biết phải làm gì,

để tăng cường
sự hỗ trợ của tôi cho sinh viên,

bởi nghiên cứu tâm lý học cho thấy
khi sợ hãi và thất vọng,

tâm trí của bạn thu hẹp lại
trong một cách nghĩ an toàn và bảo thủ.

Nếu muốn khám phá
những con đường nguy hiểm

cần thoát ra khỏi đám mây,

bạn cần những cảm xúc khác --

đoàn kết, hỗ trợ, hi vọng --

những thứ đến từ
kết nối với người khác,

giống như kịch ứng biến vậy,

trong khoa học, tốt nhất là
hãy cùng nhau đi đến nơi không biết.

Nhận thức được về đám mây,

bạn còn học được
từ kịch ứng biến

cách thức hiệu quả
để có được cuộc bàn luận

bên trong đám mây.

Dựa trên nguyên tắc căn bản
của kịch ứng biến,

kịch ứng biến, một lần nữa,
lại giúp tôi.

Nó được gọi là nói "Vâng, và"
trước lời mời của các diễn viên khác.

Nghĩa là chấp nhận lời đề xuất

và xây dựng trên nó, nói "Vâng, và".

Ví dụ, nếu một diễn viên nói:
"Đây là vực nước"

và người khác trả lời:
"Không, đó là sân khấu,"

ứng biến chấm dứt.

Nó kết thúc, và mọi người đều chán nản.

Cái đó gọi là chặn họng.

Nếu không chú tâm vào giao tiếp,

những cuộc hội thoại khoa học
có thể có rất nhiều trở ngại.

Nói "Vâng, và" giống như thế này.

"Đây là một vũng nước."
"Vâng, và hãy nhảy vào"

"Nhìn kìa, có một chú cá voi!
Hãy nắm lấy đuôi nó.

Nó sẽ kéo chúng ta lên mặt trăng!"

Nói "Vâng, và" bỏ qua
sự chỉ trích trong nội tâm.

Chúng ta đều có
sự chỉ trích nội tâm

một kiểu bảo vệ để không bị nghĩ rằng

mình thô tục, điên loạn hay bắt chước,

khoa học đầy rẫy sự sợ hãi
về việc trở thành kẻ bắt chước.

Nói "Vâng, và" bỏ qua
sự chỉ trích nội tâm,

giải thoát tiếng nói tiềm ẩn
của sáng tạo,

bạn thậm chí không biết rằng
đã có nó,

và chúng thường mang câu trả lời
về đám mây.

Vậy đó, biết về đám mây

và về cách nói "Vâng, và"

làm cho phòng lab của tôi
sáng tạo hơn.

Các sinh viên bắt đầu phát huy
trên ý tưởng của nhau,

chúng tôi làm nên
những khám phá đầy ngạc nhiên

trong giao diện giữa vật lý và sinh vật.

Ví dụ, chúng tôi đã mắc kẹt một năm

trong mạng lưới sinh hóa
phức tạp trong tế bào con người,

và nói rằng: "Ta
đang chìm sâu trong đám mây,"

và có một cuộc đối thoại sôi động

một sinh viên của tôi
- Shai Shen Orr đã nói:

"Hãy vẽ nó lên giấy,
cái mạng lưới này,"

thay vì: "Ta đã làm rất nhiều lần rồi
và nó không cho kết quả,"

Tôi nói: "Vâng, và

hãy dùng một mảnh giấy to."

và rồi Ron Milo nói:

"Hãy dùng một tờ giấy khổng lồ,

loại giấy của kiến trúc sư,
tôi biết in ở đâu,"

rồi chúng tôi
in mạng lưới ra và quan sát,

đó là lúc chúng tôi
làm nên khám phá quan trọng nhất:

một mạng lưới phức tạp thể hiện

các chi tiết tương tác đơn giản
lặp đi lặp lại

như những họa tiết
trên kính trang trí.

Chúng tôi gọi nó là họa tiết mạng lưới,

mạch cơ bản giúp hiểu được

sự logic trong cách tế bào ra quyết định

trong tất cả sinh vật,
bao gồm cơ thể chúng ta.

Không lâu sau,

tôi bắt đầu được mời diễn thuyết

trước hàng ngàn các nhà khoa học
trên thế giới,

nhưng nhận thức về đám mây
và lời nói "Vâng, và"

vẫn chỉ ở trong
phòng lab của tôi,

vì khoa học không nói về quá trình,

hay bất cứ điều gì chủ quan,
thuộc về cảm xúc.

Chúng ta nói về kết quả.

Vậy nên, chẳng thể nói ra
trước hội nghị.

Đó là điều không tưởng.

Tôi thấy nhiều nhà khoa học
bị mắc kẹt

đến mức
không một từ nào

có thể diễn tả những gì họ thấy,

suy nghĩ của họ
bị bó hẹp trong phạm vi an toàn,

khoa học của họ không phát huy tiềm năng,
và họ phải chịu khổ sở.

Tôi từng nghĩ, chịu thôi.

Tôi sẽ cố làm phòng lab của mình
sáng tạo nhất có thể,

và nếu ai cũng làm thế,
khoa học sẽ ngày một tốt lên.

Suy nghĩ đó
bật lên trong đầu tôi

trong một dịp tình cờ
đi nghe Evel Fox Keller

diễn thuyết về phụ nữ trong khoa học.

Cô ấy đã hỏi:

"Tại sao không nói về
những khía cạnh

mang tính chủ quan
và cảm xúc trong khoa học?

Không phải ngẫu nhiên.
Nó là vấn đề về giá trị."

Bạn thấy đó,
khoa học tìm kiếm tri thức

khách quan và lý trí.

Đó là cái đẹp của khoa học.

Nhưng chúng ta còn ngầm định

rằng những gì ta làm thường ngày
để có được tri thức đó,

là duy khách quan và lý trí,

giống như ngài Spock
trong phim Star Trek vậy.

Và khi dán nhãn một số thứ
là khách quan và lý trí,

mặt còn lại,
cái chủ quan và cảm xúc

tự động sẽ bị dán nhãn
phi khoa học,

phản khoa học
hoặc đe dọa đến khoa học,

và chúng ta
chẳng thèm nhắc nó nữa.

Và khi nghe rằng
khoa học có một văn hóa,

mọi thứ bừng sáng trong tôi,

bởi nếu khoa học có một văn hóa,

văn hóa đó có thể được thay đổi,

tôi có thể là một tác nhân

làm thay đổi khoa học
tuỳ theo sức của mình.

Thế là, ngay bài diễn thuyết sau đó,

tôi đã nói về khoa học của tôi,

nói về tầm quan trọng của

sự chủ quan và cảm xúc
trong nghiên cứu khoa học,

và cách ta nên nói về chúng,

rồi tôi nhìn vào khán giả,
và họ lạnh lùng.

Họ không thể nghe những gì tôi nói

qua 10 slide trình chiếu trước hội nghị.

Tôi cố lần nữa, lần nữa,
hội nghị tới hội nghị

nhưng vẫn không vượt qua.

Tôi lại ở trong đám mây.

Cuối cùng, tôi đã xoay xở
để thoát khỏi nó

sử dụng tài ứng biến và âm nhạc.

Từ đó về sau, mỗi hội nghị mà tôi tới,

tôi nói một bài về khoa học
và bài thứ hai, bài đặc biệt

tên là "Tình yêu và sự sợ hãi
trong phòng thí nghiệm,"

bắt đầu bằng một bài hát

về nỗi sợ hãi lớn nhất của khoa học,

đó là chúng ta lao động vất vả,

chúng ta tìm ra thứ gì mới,

và cuối cùng, ai đó xuất bản nó
trước chúng ta.

Chúng ta gọi đó là bị hớt tay trên,

và việc bị hớt tay trên rất tồi tệ.

Nó làm chúng ta
e ngại nói với nhau,

chẳng hay ho gì

bởi chúng ta tới khoa học
là để chia sẻ ý tưởng

và học hỏi lẫn nhau,

và thế là tôi hát một ca khúc buồn,

được gọi là - (Vỗ tay)-

"Thêm một lần đau"

và tôi nhờ khán giả hát đệm cho tôi,

và bảo họ: "Lời ca của các bạn
sẽ là "Scoop,Scoop.""

Như thế này: "Scoop, scoop"

"Tôi lại bị hớt tay trên.

Scoop! Scoop!"

Và rồi tiếp.

"Tôi lại bị hớt tay trên

Scoop! Scoop!

Tôi lại bị hớt tay trên

Scoop! Scoop!

Tôi lại bị hớt tay trên

Scoop! Scoop!

Tôi lại bị hớt tay trên

Scoop! Scoop!

Ôi mẹ ơi, sao mẹ
không cảm thấy nỗi đau của con,

Trời hãy giúp tôi,
tôi lại bị nẫng tay trên."

(Vỗ tay)

Cảm ơn.

Cảm ơn vì đã hát đệm.

Thế là mọi người
bắt đầu cười, thở,

nhận ra rằng xung quanh,
các nhà khoa học khác

cũng có những vấn đề chung,

chúng tôi bắt đầu nói
về cảm xúc,

chủ quan diễn ra trong nghiên cứu.

Tôi cảm thấy như
sự cấm kỵ lớn được gỡ bỏ.

Cuối cùng, đã có thể
nói về nó trong hội thảo khoa học.

Các nhà khoa học
tiếp tục tạo nhóm trao đổi,

họ gặp nhau đều đều

và tạo nên không gian
nói về

cảm xúc và chủ quan khi hướng dẫn
cũng như khi đi vào nơi không biết,

thậm chí, mở các khóa học
về quá trình nghiên cứu khoa học,

về việc cùng nhau
đi vào chốn không biết ,

và nhiều thứ khác.

Vậy, quan điểm của tôi là,

giống như mỗi nhà khoa học
đều biết về từ "nguyên tử,"

vật chất được cấu thành
từ các nguyên tử,

mỗi nhà khoa học
cũng nên biết về

"đám mây" và "Vâng, và,"

và khoa học sẽ trở nên
sáng tạo hơn,

tạo nên nhiều khám phá bất ngờ hơn

vì lợi ích của tất cả chúng ta,

và trở nên sôi động hơn nữa.

Điều tôi mong bạn ghi nhớ
trong buổi nói chuyện này là

lần tới khi gặp vấn đề
mà bạn không thể giải quyết,

trong công việc hoặc trong cuộc sống,

hãy xem xét một từ:

"đám mây."

Bạn có thể vượt qua đám mây,

không đơn độc,
mà với sự hỗ trợ của ai đó,

nói "Vâng, và"
với ý tưởng của bạn,

để giúp bạn nói.
"Vâng, và" với ý tưởng của chính mình,

tăng thêm cơ hội
cho bạn thoát khỏi đám mây,

bạn sẽ tìm thấy
khoảnh khắc của sự điềm tĩnh

khi lần đầu tiên thoáng thấy
khám phá bất ngờ của mình.

điểm C của bạn.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)