-
Translated by: Phanh Ant
-
Trong buổi nói chuyện cuối cùng của chúng ta về chế độ độc quyền,
-
chúng ta sẽ cùng thảo luận về cái giá của sự độc quyền ấy,
-
cũng như những lợi ích tiềm tàng của nó.
-
Cái giá phải trả chủ yếu nhất của chế độ độc quyền là so với việc cạnh tranh,
-
độc quyền rất không hiệu quả.
-
Nó dẫn tới một sự mất mát về những lợi ích từ thương mại hay một sự mất mát lớn khác.
-
Chúng ta hãy cùng nhớ lại về những lợi ích từ thương mại
-
cạnh tranh và sau đó chúng ta sẽ so sánh
-
với chế độ độc quyền.
-
Ở đây, chúng ta sẽ đơn giản hóa với một đường thẳng gọi là "cầu",
-
một nền công nghiệp không đổi về giá trị.
-
Trong trường hợp này, những lợi ích tổng hợp từ thương mại đi thẳng đến khách hàng
-
ở khu vực màu xanh ngay tại đây.
-
Bây giờ, chúng ta hãy cùng nhìn xem tổng lợi ích từ thương mại hay tổng phúc lợi
-
của chế độ độc quyền.
-
Chúng ta chọn chuẩn đường "cầu"
-
và đường giá trị không đổi như vậy.
-
Chúng ta tìm giá cả và lượng lợi nhuận cao nhất theo cách thông thường.
-
Khách hàng, không ngạc nhiên, thì ít hơn dưới chế độ độc quyền
-
bởi giá cả trở nên cao hơn.
-
Bây giờ, một số của thiệt hại của khách hàng được chuyển đến nhà độc quyền
-
về mặt lợi ích, và theo như kinh tế học,
-
ít nhất sẽ có ai đó được hưởng những lợi nhuận này.
-
Vì vậy, sự chuyển giao là trung tính.
-
Thế nhưng, điều xấu là, tổng phúc lợi
-
sẽ lại về dưới chế độ độc quyền bởi chẳng ai được hưởng phần này cả,
-
sự mất mát khổng lồ.
-
Đây là những giao dịch mà được nhìn từ mặt xã hội thì rất có lợi.
-
Người có nhu cầu sẽ rất sẵn lòng trả nhiều hơn
-
so với chi phí để sản xuất những mặt hàng này.
-
Thế nhưng, những giao dịch này, thì lại không xảy ra.
-
Mặc dù chúng có lợi cho xã hội, chúng lại không xảy ra
-
bởi vì chúng không tạo ra lợi nhuận, không có lợi cho cá nhân.
-
Hãy nghĩ đến một rạp chiếu phim mà trống đến nửa rạp.
-
Chắc chắn là có những ai đó mà sẽ sẵn lòng xem phim ở mức giá
-
mà ít lợi nhuận cho rạp nhất có thể, không lợi nhuận chẳng hạn.
-
Vậy tại sao rạp chiếu phim không hạ thấp giá vé cho những người này?
-
Bởi vì nếu làm vậy, họ sẽ phải hạ giá cho tất cả mọi người
-
và điều đó sẽ làm giảm lợi nhuận tổng.
-
Cho nên bài học cơ bản là như này.
-
Khách hàng mua một sản phẩm miễn là giá trị của chúng
-
cao hơn so với giá cả.
-
Dưới sự cạnh tranh, giá cả sẽ bằng với giá cả cận biên,
-
vì thế khách hàng sẽ mua từng đơn vị một bởi giá trị của hàng hóa với họ
-
thì lớn hơn giá cả cận biên.
-
Điều này rất hiệu quả.
-
Dưới chế độ độc quyền, khác hàng cũng mua miễn là giá trị
-
với họ thì cao hơn giá cả, nhưng vì giá cả cao hơn
-
giá cả cận biên, nên lượng sản xuất ra bị ít đi.
-
Chúng ta sẽ nhận được những thất thoát trong kinh doanh.
-
Hãy cùng nhớ lại rằng những mất mát khổng lồ ấy
-
trông như thế nào trên thực tế.
-
GSK định giá Combivir là $12.50 cho một viên thuốc.
-
Giá cả cận biên là 50 cent.
-
Sự mất mát khổng lồ là giá trị của việc buôn bán mà không xuất hiện
-
bởi vì giá cả cao hơn giá cả câ cận biên.
-
Một số người sẽ sẵn lòng và có khả năng chi trả $10 cho một viên thuốc
-
hay $4, hoặc thậm chí là $1 và những loại giá cả đó
-
sẽ nhiều hơn việc bao trùm giá cả để sản xuất.
-
Thế nhưng những giao dịch này không xuất hiện
-
bởi vì chúng tạo ra lợi nhuận cho GSK.
-
Rất nhiều nhà độc quyền trên thế giới được sinh ra từ sự tham nhũng trong chính phủ.
-
Ở Indonesia, Tommy Suharto - con trai của tổng thống,
-
đã được nhận độc quyền với lợi nhuận cao của cây tử đinh hương.
-
Anh ta sử dụng lợi nhuận từ chế độ độc quyền ấy
-
để mua Lamborghini.
-
Không phải một con xe đâu nhé, anh ta mua cả công ty ấy.
-
Những loại độc quyền ấy không đáng được trân trọng.
-
Chúng chỉ có những mặt xấu và chả có mặt lợi cho xã hội nào cả.
-
Một số nhà độc quyền, mặt khác thì, vẫn có những lợi ích đối trọng.
-
Xem xét xem điều gì sẽ xảy ra nếu nước Mỹ xóa bỏ sáng chế độc quyền
-
cho ngành dược.
-
Cạnh tranh, đúng là sẽ làm giảm giá cả
-
của những loại thuốc hiện có xuống bằng giá cả cận biên,
-
ngay khi bằng sáng chế hết hạn, thông thường là trong khoảng 10 đến 15 năm
-
sau khi thuốc lần đầu du nhập vào thị trường.
-
Thế nhưng nó tốn khoảng 1 triệu đô
-
để đưa một loại thuốc bình dân mới vào thị trường ở Mỹ,
-
và giá R&D thì không được bao gồm trong giá cả cận biên.
-
Nói như vậy, nó tốn khoảng 1 triệu đô
-
để sản xuất ra viên thuốc đầu tiên, 50 cent cho viên thứ hai.
-
50 cent là giá cả cận biên, giá cả của một viên thuốc thêm vào
-
thế nhưng để đưa viên thuốc đầu tiên ấy vào thị trường
-
thì tốn đến cả triệu đô.
-
Nếu như giá cả nhanh chóng bị hạ xuống bằng với giá cận biên,
-
các công ty sẽ không có khả năng bù lại giá R&D,
-
và kết quả sẽ là có ít thuốc được sản xuất hơn.
-
Một khi thuốc được sản xuất, bằng sáng chế, nhà độc quyền
-
tạo ra sự thiếu hiệu quả, khiến lượng sản xuất ra bị ít đi.
-
Nhưng bằng sáng chế khuyến khích sản xuất
-
ra thuốc mới đầu tiên.
-
Vì thế sẽ có một sự trao đổi.
-
Nhiều các nhà độc quyền làm giảm hiệu quả ổn định,
-
lượng sản xuất ra, nhưng có thể làm tăng
-
hiệu quả động lực, khuyến khích để nghiên cứu và phát triển.
-
Nguyên lí trao đổi này được áp dụng với cả các mặt hàng khác
-
với chi phí phát triển cao, không chỉ là dược phẩm.
-
Những hàng hóa thông tin, mặt hàng như âm nhạc, phim ảnh,
-
chương trình máy tính, các chất hóa học mới, các vật liệu mới
-
các công nghệ mới.
-
Điều này thường sẽ có giá cả phát triển cao
-
và giá cả sản xuất ra thấp.
-
Và điều này cho thấy có thể có lợi ích đối với bằng sáng chế
-
và bảo vệ bản quyền.
-
Nói chung hơn, đối với những loại mặt hàng này, có một điều lệ về trao đổi
-
mà chúng ta luôn luôn phải ghi nhớ kĩ.
-
Tức là giá cả thấp hơn hôm nay có thể dẫn đến ít các ý tưởng mới
-
trong tương lai.
-
Ví dụ như nhà sử-kinh tế học thắng giải Nobel, Douglas North,
-
đã tranh cãi, "Thất bại để phát triển
-
quyền về tài sản hệ thống trong đổi mới
-
cho đến tận thời kì hiện đại là nguyên do chính
-
của tốc độ thay đổi chậm chạp về mặt công nghệ".
-
Có một cách tốt hơn để tìm hiểu sự mua bán này?
-
Có thể.
-
Cho rằng là chính phủ mua một bằng sáng chế về dược
-
vì tổng lợi nhuận độc quyền của nó và sau đó họ phá nát cái sáng chế ấy ra.
-
Các đối thủ cạnh tranh sẽ nhảy vào và đưa giá của thuốc
-
xuống bằng với giá sàn, và chúng ta sẽ có
-
sự ổn định về giá cả.
-
Trong cùng thời điểm, bởi vì chính phủ
-
đã trả cho công ty lợi nhuận độc quyền của họ,
-
chúng ta vẫn sẽ có rất nhiều động lực để làm nghiên cứu
-
và phát triển hiệu quả động lực.
-
Và sau đó chúng ta sẽ đạt được lợi ích về mọi mặt.
-
Dĩ nhiên, cũng có thể sẽ có một số mặt trái.
-
Thuế cao hơn cho bằng sáng chế cũng có
-
những mất mát khổng lồ, và có thể có khó khăn
-
để nói chính xác một bằng sáng chế đáng giá bao nhiêu.
-
Và cũng có thể có sự tham nhũng.
-
Tuy vậy, đây là một ý tưởng mà chúng ta đang nghĩ đến,
-
và có thể là khá xứng đáng để thử nghiệm.
-
Phần thưởng cũng là một cách khác để tìm hiểu về sự trao đổi.
-
Còn về phần cổ phiếu, ý tưởng là một công ty
-
sẽ được đề nghị trước cái giá R&D của nó.
-
Thế nhưng chính phủ chỉ trả cho công ty
-
nếu như công ty đó đạt được một thành tựu nhất định.
-
Và nếu đạt được thành tựu đó, công nghệ ấy
-
sẽ được đưa tới công chúng và sử dụng bởi tất cả mọi người.
-
Ví dụ như, SpaceShipOne, đã thắng 10 triệu đô-la
-
cho việc trở thành công ty tư nhân đầu tiên phát triển tên lửa có người lái
-
mà có khả năng ra ngoài vũ trụ và quay trở về
-
trong một khoảng thời gian ngắn.
-
Và những giải thưởng đang được sử dụng càng ngày càng nhiều hơn.
-
Chính phủ đã thiết lập một giải thưởng cho bóng đèn điện tốt hơn,
-
ví dụ như vậy, và kết quả thì khá tốt.
-
Cũng có một cách thứ ba để tìm hiểu về sự trao đổi.
-
Bạn có để ý rằng, ví dụ như, chúng ta thường giả định rằng,
-
nhà độc quyền phải thu phí bằng nhau
-
cho tất cả mọi người.
-
Điều này liệu có thật sự đúng?
-
Trong một số trường hợp, nhà độc quyền có thể lấy phí
-
ở những mức giá khác nhau với những người khác nhau
-
phân biệt về giá cả.
-
Theo như chúng ta thấy trong bài học tiếp theo,
-
phân biệt giá cả giải thích rất nhiều điều về việc sản phẩm được định giá như thế nào
-
và nó cũng có một số mặt hại và mặt lợi
-
mà chúng ta sẽ bàn luận đến.
-
Hẹn gặp lại bạn lúc đó. Xin cảm ơn.
-
Bây giờ, nếu bạn muốn tự kiểm tra lại bản thân,
-
hãy nhấn vào "Các câu hỏi luyện tập".
-
Và hoặc nếu như bạn đã sẵn sàng, hãy cứ nhấn vào nút "Video kế tiếp".
-
[âm nhạc]