Return to Video

گنجینه‌های پنهان تیمبوکتو - الیزابت کاکس

  • 0:07 - 0:09
    در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا،
  • 0:09 - 0:13
    شهروندان از شهر تیمبوکتو گریختند
  • 0:13 - 0:15
    و به بیابان رفتند.
  • 0:15 - 0:20
    آنها صندوق‌ها را در شن‌های صحرا دفن کردند،
    در غارها پنهان کردند،
  • 0:20 - 0:23
    و در اتاق‌های مخفی مهر و موم کردند.
  • 0:23 - 0:27
    درون این صندوق‌ها گنجینه‌ای
    ارزشمندتر از طلا بود:
  • 0:27 - 0:30
    کتاب‌های باستانی شهر.
  • 0:30 - 0:34
    شهر تیمبوکتو در حدود سال ۱۱۰۰ میلادی
    در محل کنونی شهر مالی تأسیس شده است،
  • 0:34 - 0:39
    و به عنوان یک مرکز تجاری قابل توجه
    آغاز به کار کرد.
  • 0:39 - 0:42
    اما موقعیت بی‌نظیر آن خیلی زود تغییر کرد.
  • 0:42 - 0:47
    تیمبوکتو تقاطع دو مسیر تجاری اساسی را
    مشخص کرد،
  • 0:47 - 0:50
    مکانی که کاروان‌هایی
    که از طریق صحرا نمک می‌آوردند
  • 0:50 - 0:54
    با تاجران طلا از داخل آفریقا
    دیدار می‌کردند.
  • 0:54 - 0:58
    در اواخر دهه ۱۳۰۰، این راه‌های تجاری
    باعث ثروتمند شدن تیمبوکتو شد،
  • 0:58 - 1:01
    و حکام این شهر، پادشاهان امپراتوری مالی،
  • 1:01 - 1:05
    بناها و آکادمی‌هایی را بنا کردند
  • 1:05 - 1:08
    که شاگردان را از مصر، اسپانیا و مراکش
    جذب می‌کرد.
  • 1:08 - 1:13
    موقعیت اصلی شهر آن را به هدف
    جنگ سالاران و فاتحان تبدیل کرد.
  • 1:13 - 1:17
    با افول امپراتوری مالی،
    یکی از قلمروهای آن، سنغای،
  • 1:17 - 1:19
    شروع به قدرت گرفتن کرد.
  • 1:19 - 1:23
    در سال ۱۴۶۸، پادشاه سنغای
    تیمبوکتو را فتح کرد،
  • 1:23 - 1:27
    ساختمان‌ها را سوزاند
    و دانشمندان را به قتل رساند.
  • 1:27 - 1:31
    اما به مرور
    زندگی فکری در شهر دوباره رونق گرفت.
  • 1:31 - 1:34
    سلطنت دومین پادشاه امپراتوری سنغای،
  • 1:34 - 1:36
    اَسکیا محمد توره،
  • 1:36 - 1:41
    آغاز یک دوره طلایی در تیمبوکتو بود.
  • 1:41 - 1:43
    او سیاست‌های قبلی خود را تغییر داد
  • 1:43 - 1:46
    و یادگیری را تشویق کرد.
  • 1:46 - 1:50
    حاکمان سنغای
    و بیشتر جمعیت تیمبوکتو مسلمان بودند،
  • 1:50 - 1:53
    و دانشمندان تیمبوکتو در کنار مباحث سکولار
  • 1:53 - 1:57
    مانند ریاضیات و فلسفه
    به مطالعه اسلام پرداختند.
  • 1:57 - 1:59
    در کتابخانه‌های تیمبوکتو،
  • 1:59 - 2:03
    بخش‌هایی از فلسفه یونان
    در کنار نوشته‌های مورخان،
  • 2:03 - 2:07
    دانشمندان و شاعران محلی قرار داشت.
  • 2:07 - 2:10
    برجسته‌ترین دانشمند شهر، احمد بابا،
  • 2:10 - 2:12
    نظرات غالب را درباره موضوعات مختلف
  • 2:12 - 2:15
    از سیگار کشیدن تا برده‌داری به چالش کشید.
  • 2:15 - 2:19
    تجارت طلا و نمک، تحول شهر را
  • 2:19 - 2:22
    به یک مرکز یادگیری تأمین کرده بود.
  • 2:22 - 2:24
    اکنون، محصولات آن فرهنگ فکری
  • 2:24 - 2:28
    به بیشترین کالای مورد جستجو تبدیل شد.
  • 2:28 - 2:29
    کاتبان تیمبوکتو با کاغذ از ونیز دور
  • 2:29 - 2:32
    و جوهر درخشان از گیاهان محلی
    و مواد معدنی
  • 2:32 - 2:36
    متن‌هایی را به دو زبان عربی
  • 2:36 - 2:38
    و محلی تولید می‌کردند.
  • 2:38 - 2:43
    کتاب‌های تیمبوکتو که با خط نوشته شده
    و با طرح‌های پیچیده هندسی تزئین شده‌اند،
  • 2:43 - 2:49
    در میان ثروتمندترین افراد جامعه
    مورد تقاضا قرار گرفتند.
  • 2:49 - 2:53
    در سال ۱۵۹۱، هنگامی که
    پادشاه مراکش تیمبوکتو را تصرف کرد،
  • 2:53 - 2:57
    عصر طلایی به طور ناگهانی پایان یافت.
  • 2:57 - 3:01
    نیروهای مراکشی
    احمد بابا و دیگر دانشمندان برجسته را
  • 3:01 - 3:04
    زندانی و کتابخانه‌های آن‌ها را
    مصادره کردند.
  • 3:04 - 3:09
    در قرون بعدی، این شهر پیروزی‌های پی در پی
    را پشت سر گذاشت.
  • 3:09 - 3:13
    در اواسط دهه ۱۸۰۰،
    جهادگران صوفی تیمبوکتو را اشغال کردند
  • 3:13 - 3:17
    و بسیاری از نسخه‌های خطی غیر مذهبی را
    نابود کردند.
  • 3:17 - 3:21
    در سال ۱۸۹۴، نیروهای استعماری فرانسه
    کنترل شهر را به دست گرفتند،
  • 3:21 - 3:25
    حتی نسخه‌های خطی بیشتری را سرقت کردند
    و آن‌ها را به اروپا فرستادند.
  • 3:25 - 3:29
    فرانسه به زبان رسمی آموزش داده شده
    در مدارس تبدیل شد،
  • 3:29 - 3:31
    و نسل‌های جدید در تیمبوکتو
  • 3:31 - 3:35
    نمی‌توانستند
    نسخه‌های خطی عربی باقی مانده را بخوانند.
  • 3:35 - 3:40
    در این میان،
    سنت ادبی تیمبوکتو از بین نرفت -
  • 3:40 - 3:42
    خود را پنهان کرد.
  • 3:42 - 3:45
    برخی از خانواده‌ها کتابخانه‌های مخفی
    در خانه‌های خود می‌ساختند،
  • 3:45 - 3:48
    یا کتاب‌ها را در باغ‌های خود دفن می‌کردند.
  • 3:48 - 3:53
    دیگران آن‌ها را در غارهای متروک
    یا گودال‌های صحرا دفع کردند.
  • 3:53 - 3:55
    نسخه‌های خطی گرانبهای تیمبوکتو
  • 3:55 - 3:59
    در روستاهای سراسر اطراف پخش شد،
  • 3:59 - 4:04
    جایی که شهروندان عادی صدها سال
    از آنها محافظت می‌کردند.
  • 4:04 - 4:07
    از آنجا که بیابان زدایی و جنگ
    منطقه را فقیر کره بود،
  • 4:07 - 4:10
    خانواده‌ها از کتاب‌های باستانی
    حفاطت می‌کردند
  • 4:10 - 4:14
    حتی وقتی با فقر ناامیدانه
    و گرسنگی شدید روبرو بودند.
  • 4:14 - 4:19
    امروز نیز مبارزه برای محافظت از کتاب‌ها
    ادامه دارد.
  • 4:19 - 4:22
    از دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰،
  • 4:22 - 4:28
    عبدالقادر حیدر، دانشمند تیمبوكتو،
    با زحمت تمام نسخه‌های خطی مخفی را
  • 4:28 - 4:32
    از سراسر شمال مالی بازیابی كرده
    و به تیمبوكتو برگرداند.
  • 4:32 - 4:38
    اما در سال ۲۰۱۲، جنگ داخلی در مالی
    بار دیگر نسخه‌های خطی را تهدید کرد
  • 4:38 - 4:41
    نوشته‌هایی که بیشتر آنها به نزدیکی باماکو
    منتقل شدند.
  • 4:41 - 4:43
    آینده آن‌ها همچنان نامشخص است،
  • 4:43 - 4:48
    زیرا با تهدیدات انسانی و زیست محیطی
    روبرو هستند.
  • 4:48 - 4:51
    این کتاب‌ها بهترین - و غالباً تنها -
  • 4:51 - 4:55
    منابع ما در مورد تاریخِ
    قبل از استعمار منطقه هستند.
  • 4:55 - 4:58
    بسیاری از آن‌ها هرگز توسط
    دانشمندان مدرن خوانده نشده است،
  • 4:58 - 5:02
    و هنوز هم بیشتر آن‌ها در بیابان گمشده‌
    یا پنهان مانده‌اند.
  • 5:02 - 5:07
    در تلاش برای محافظت از آن‌ها،
    تاریخچه‌ای است که آن‌ها در بر دارند -
  • 5:07 - 5:12
    و تلاش‌های نسل‌های بی‌شماری
    برای محافظت از زیان دیدن این تاریخ.
Title:
گنجینه‌های پنهان تیمبوکتو - الیزابت کاکس
Speaker:
الیزابت کاکس
Description:

مشاهده ویدیو کامل: https://ed.ted.com/lessons/the-hidden-treasures-of-timbuktu-elizabeth-cox

در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا، شهروندان از شهر تیمبوکتو گریختند و به بیابان رفتند. آن‌ها صندوق‌ها را در شن‌های صحرا دفن، در غارها پنهان و در اتاق‌های مخفی مهر و موم کردند. درون این صندوق‌ها گنجینه‌ای ارزشمندتر از طلا بود: کتاب‌های باستانی شهر. چرا آن‌ها نسخه‌های خطی گرانبها را پنهان می‌کردند؟ الیزابت کاکس به دنبال سنت ادبی تیمبوکتو می‌رود.

درس توسط الیزابت کاکس، به کارگردانی استودیوهای هدف خلاقانه.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:15

Persian subtitles

Revisions