ต้นกำเนิดที่น่าทึ่งของการปฏิวัติระบบข้อมูลขนาดมหึมา (big data) ในวงการสาธารณสุข

การรวบรวมข้อมูลด้านสุขภาพระดับโลก เคยเป็นศาสตร์ที่ไม่สมบูรณ์ คนทำงานต้องยํ่าไปทั่วทุกหมู่บ้าน เพื่อเคาะประตูบ้านและถามคำถาม เขียนคำตอบลงไปในแบบฟอร์มกระดาษ แล้วก็พิมพ์ข้อมูลเข้าไปในคอมพิวเตอร์ และประเทศทั้งหลายก็นำข้อมูลที่ตกๆ หล่นๆ นี้ ไปใช้ในการตัดสินใจเรื่องสำคัญๆ กุนซือด้านข้อมูล โจเอล เซลานิกิโอพูดถึงการปฏิวัติระบบการรวบรวมข้อมูลด้านสุขภาพในทศวรรษที่ผ่านมา เริ่มต้นจาก ปาล์ม ไพล็อต ฮ็อตเมล์ และปัจจุบันได้ก้าวสู่การใช้อินเตอร์เน็ตแล้ว (ถ่ายทำที่ TEDxAustin)

มีตลกเก่าแก่ เกี่ยวกับตำรวจคนหนึ่งที่กำลังเดินตรวจ

ในตอนกลางดึก

เขาเดินมาพบชายคนหนึ่งใต้เสาไฟฟ้าริมถนน

กำลังก้มมองดูพื้นไปรอบๆ

ตำรวจจึงถามเขาว่า กำลังทำอะไรอยู่

ชายคนนั้นก็บอกว่า กำลังมองหากุญแจ

ตำรวจจึงสละเวลามาช่วยหาด้วย

โดยแบ่งพื้นที่เป็นตารางเล็กๆ

แล้วมองหาอยู่สองสามนาที ก็ไม่พบกุญแจ

ตำรวจจึงบอกว่า "แน่ใจหรือเปล่า ไอ้น้อง

แน่ใจนะ ว่านายทำกุญแจหายตรงนี้"

ชายคนนั้นตอบว่า "ไม่ ไม่ จริงๆ แล้วผมทำหาย

ตรงปลายถนนอีกด้านหนึ่ง

แต่แสงไฟตรงนี้สว่างกว่า"

มีแนวคิดหนึ่งที่คนพูดถึงกันในปัจจุบัน

เรียกว่า ข้อมูลมากมายมหึมา (big data)

ซึ่งก็คือ ข้อมูลข่าวสารทั้งหมด ที่เราสร้างขึ้นมา

ผ่านการโต้ตอบของเราทางอินเทอร์เน็ต

ทุกๆ อย่าง จาก เฟสบุ๊ก และทวิตเตอร์

ไปถึงการดาวน์โหลดเพลง ภาพยนตร์ ดูรายการ ทั้งหมดนั้น

ดูรายการสดของ TED

และสำหรับคนที่ทำงานกับข้อมูลมากมายมหึมานั้น

เขาพูดถึงปัญหาใหญ่ที่สุดของพวกเขา นั่นคือ

เรามีข้อมูลเยอะมากเหลือเกิน

ปัญหาใหญ่ที่สุดก็คือ
เราจะจัดระเบียบข้อมูลทั้งหมดนั้นอย่างไร

ผมบอกคุณได้เลยว่า ในการทำงานด้านสุขภาพระดับโลกนั้น

นั่นไม่ใช่ปัญหาที่ใหญ่ที่สุดของเรา

เพราะว่าสำหรับเราแล้ว

แม้ว่าแสงไฟในอินเทอร์เน็ตจะสว่างกว่า

แต่ข้อมูลที่จะช่วยเราแก้ปัญหา

ที่เรากำลังพยายามแก้นั้น ไม่ได้มีอยู่ในอินเทอร์เน็ต

เราจึงไม่รู้ว่า ตัวอย่างเช่น ขณะนี้มีคนสักกี่คน

ที่กำลังได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติ

หรือ จากสถานการณ์ขัดแย้งต่างๆ

โดยพื้นฐานจริงๆ แล้ว เราไม่รู้เลยว่า
คลินิกในโลกด้อยพัฒนา

คลินิกไหนบ้างที่มียาเวชภัณฑ์

และคลินิกไหนไม่มี

เราไม่รู้เลยว่า สายการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ให้กับคลินิก
เหล่านั้นเป็นอย่างไร

เราไม่รู้เลย ซึ่งเรื่องนี้ทำให้ผมประหลาดใจจริงๆ

เราไม่รู้ว่า มีเด็กเกิดกี่คน

หรือมีเด็กอยู่กี่คนในประเทศโบลิเวีย

หรือในบอสวาน่า หรือในภูฏาน

เราไม่รู้ว่า เด็กตายไปกี่คนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว

ในประเทศเหล่านั้น

เราไม่รู้ถึงความต้องการของผู้สูงอายุ
หรือผู้ป่วยทางจิต

สำหรับปัญหาสำคัญถึงขั้นวิกฤติทั้งหมดนี้

หรือในวงการที่สำคัญอย่างยิ่งยวดทั้งหลาย
ที่เราต้องการเข้าไปแก้ปัญหา

แท้จริงแล้ว เราไม่รู้อะไรเลย

และเหตุผลส่วนหนึ่่งที่เราไม่รู้อะไรเลย

ก็เพราะว่า ระบบเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสาร

ที่เราใช้ในวงการสุขภาพระดับโลก เพื่อหาข้อมูล

เพื่อแก้ปัญหาเหล่านี้ ก็คือสิ่งที่เราเห็นอยู่ตรงนี้

นี่เป็นเทคโนโลยีอายุเก่าแก่ราวห้าพันปี

บางท่านคงเคยใช้มันมาก่อนแล้ว

ตอนนี้ดูเหมือนมันกำลังจะหายไป แต่เราก็ยังคงใช้มันอยู่

ใน 99 เปอร์เซ็นต์ของงานที่เราทำ

นั่นคือ แบบฟอร์มกระดาษ และสิ่งที่คุณเห็นอยู่นี้

ก็คือ แบบฟอร์มกระดาษในมือพยาบาล
ของกระทรวงสาธารณสุขอินโดนีเซีย

ซึ่งกำลังเดินยํ่าไปทั่วชนบท ในอินโดนีเซีย

ผมเชื่อว่าอากาศต้องร้อนอบอ้าวมากๆ

เธอจะต้องไปเคาะประตูบ้านเป็นพันๆ หลัง

เป็นเวลาหลายๆ สัปดาห์ หรือหลายๆ เดือน

ไปเคาะประตูบ้าน และบอกว่า "ขอโทษนะคะ

เรามีคำถามอยากถามคุณหน่อย

คุณมีลูกหรือเปล่าคะ ลูกของคุณฉีดวัคซีนหรือยัง"

เพราะว่าวิธีเดียวที่เราจะรู้ได้จริงๆ

ว่าเด็กในชนบทของอินโดนีเซีย ฉีดวัคซีนแล้วกี่คน

หรือกี่เปอร์เซ็นต์ ไม่ใช่การค้นหาในอินเทอร์เน็ต

แต่เป็นการออกไปเคาะประตูบ้าน

ซึ่งบางครั้งก็หลายหมื่นหลายพันประตู

บางครั้งใช้เวลาหลายๆ เดือน หรือแม้กระทั่งหลายๆ ปี

เพื่อหาข้อมูลเรื่องแบบนี้

รู้ไหมครับ สำมะโนประชากรของอินโดนีเซีย

อาจใช้เวลาสองปีจึงจะทำเสร็จ

ปัญหาของกระบวนการเหล่านี้ แน่นอนครับ

มันอยู่ที่แบบฟอร์มกระดาษทั้งหมดนั่น ผมกำลังจะบอกว่า

เรามีแบบฟอร์มกระดาษสำหรับทุกๆ สิ่งที่เป็นไปได้

เรามีแบบฟอร์มกระดาษ สำหรับการสำรวจการฉีดวัคซีน

เรามีแบบฟอร์ม เพื่อติดตามคนที่มาคลินิก

เรามีแบบฟอร์ม เพื่อติดตามที่มาของยาและเวชภัณฑ์

และโลหิต แบบฟอร์มต่างๆ ทั้งหมดนี้

ที่ใช้สำรวจเรื่องต่างๆ กันมากมาย

ล้วนมาลงเอยที่จุดสุดท้ายแบบเดียวกัน

จุดสุดท้ายที่ว่า ก็คืออะไรบางอย่างที่หน้าตาแบบนี้

สิ่งที่เราเห็นตรงนี้ ก็คือ ข้อมูลเต็มรถบรรทุก

เป็นข้อมูลจากการสำรวจอัตราความครอบคลุม
ของการฉีดวัคซีนครั้งหนึ่ง

ในอำเภอเดียว ในชนบทของแซมเบีย

จากเมื่อสองสามปีที่แล้ว ที่ผมเข้าไปร่วมทำอยู่ด้วย

สิ่งเดียวที่ใครก็ตามพยายามค้นหา

ก็คือ มีเด็กๆ แซมเบียกี่เปอร์เซนต์
ที่ได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว

และนี่คือข้อมูลดังกล่าว ซึ่งถูกรวบรวมไว้บนกระดาษ
ในช่วงหลายสัปดาห์

จากอำเภอเดียว ซึ่งคล้ายๆ กับเขตการปกครอง

ในสหรัฐอเมริกา

คุณคงจินตนาการได้ว่า สำหรับทั่วทั้งประเทศแซมเบียแล้ว

การหาคำตอบเพียงแค่คำถามเดียวนั่น

ก็คงออกมาหน้าตาแบบนี้

รถบรรทุกคันแล้วคันเล่า

ที่มีกองข้อมูลกองแล้วกองเล่าอยู่เต็มคันรถ

และที่แย่ยิ่งไปกว่านั้น ก็คือ

นั่นเป็นแค่เพียงการเริ่มต้น

เพราะเมื่อคุณรวบรวมข้อมูลทั้งหมดมาแล้ว

แน่นอนครับ ต้องมีใครบางคน

คนโชคร้ายบางคน ต้องพิมพ์ข้อมูลนั้นเข้าไปในคอมพิวเตอร์

จริงๆ แล้ว ตอนที่ผมเป็นนักศึกษาปริญญาเอก

บางครั้งคนโชคร้ายคนนั้นก็คือผมเอง

ผมบอกคุณได้เลยว่า บ่อยครั้งผมไม่ได้เอาใจใส่อย่างจริงจัง

ตอนที่พิมพ์ข้อมูลนั้น ผมอาจพิมพ์ผิดพลาดไปเยอะมาก

ซึ่งไม่มีใครตรวจพบได้เลย
ดังนั้นคุณภาพของข้อมูลก็ลดลง

แต่ท้ายที่สุดก็หวังว่าข้อมูลเหล่านั้น
จะถูกพิมพ์เข้าไปในคอมพิวเตอร์

และใครบางคนก็สามารถเริ่มต้นวิเคราะห์มันได้

และเมื่อพวกเขามีผลการวิเคราะห์และรายงานออกมา

ก็หวังว่า คุณจะนำผลของการรวบรวมข้อมูลนั้นไปใช้

เพื่อปรับปรุงการฉีดวัคซีนให้เด็กๆ ได้ดีขึ้น

เพราะว่า ถ้าจะมีอะไรบางอย่างที่เลวร้าย

ในวงการสาธารณสุขระดับโลกแล้ว

ผมไม่รู้ว่า อะไรจะเลวร้ายไปกว่า
การยอมให้เด็กๆ บนโลกใบนี้

ตายเพราะโรคที่สามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีน

โรคที่มีวัคซีนป้องกันได้ในราคาดอลลาร์เดียว

แต่เด็กเป็นล้านๆ คนกลับต้องตายด้วยโรคพวกนั้นทุกๆ ปี

และที่จริง จำนวนเป็นล้านๆ นั้น
ก็เป็นแค่การประมาณหยาบๆ เพราะว่า

เราไม่ได้รู้แน่ชัดจริงๆ หรอกว่า ในแต่ละปี
มีเด็กตายจากสาเหตุนี้กี่คนกันแน่

แต่สิ่งที่ทำให้หงุดหงิดใจมากกว่านั้น ก็คือ

ขั้นตอนการพิมพ์ข้อมูลเข้าคอมพิวเตอร์
ที่ผมเคยทำตอนเมื่อเรียนปริญญาเอกนั้น

บางครั้งใช้เวลาถึงหกเดือน

บางครั้งก็ถึงสองปี เพื่อพิมพ์ข้อมูลนั้น

เข้าไปในคอมพิวเตอร์ และบางที จริงๆ แล้วก็บ่อยนะ

ข้อมูลนั้นก็ไม่ถูกพิมพ์เข้าคอมพิวเตอร์เลย

ทีนี้ ลองตั้งใจคิดเรื่องนี้หนักๆ สักหนึ่งวินาที

คุณมีทีมงานมากมายที่ประกอบด้วยคนหลายร้อยคน

พวกเขาออกไปในพื้นที่ เพื่อหาคำตอบเรื่องใดเรื่องหนึ่ง

คุณอาจจ่ายเงินไปหลายแสนดอลลาร์

เป็นค่าเชื้อเพลิง ค่าถ่ายเอกสาร และเบี้ยเลี้ยง

แล้วด้วยเหตุผลบางอย่าง ก็ไม่มีคนผลักดันโครงการนั้นต่อ

หรือเพราะเงินทุนหมด

และที่ทำมาทั้งหมดก็ไม่เกิดผลอะไรเลย

เพราะไม่มีใครพิมพ์ข้อมูลเข้าไปในคอมพิวเตอร์เลย

กระบวนการนั้นก็ต้องหยุดไป เป็นอย่างนี้บ่อยมาก

นี่ล่ะ สิ่งที่เราใช้เป็นฐานในการตัดสินใจ
เรื่องสุขภาพระดับโลก

เรามีข้อมูลน้อยมาก ข้อมูลเก่า หรือไม่มีข้อมูลเลย

เอาละ กลับไปในปี 1995 ผมจึงเริ่มต้นคิดวิธีการ

ที่เราจะสามารถปรับปรุงกระบวนการนี้ให้ดีขึ้น

ในปี 1995 ซึ่งนั่นก็ผ่านมานานมากแล้ว

ผมตกใจเหมือนกัน เมื่อนึกถึงว่ามันนานขนาดนั้น

ภาพยนตร์อันดับหนึ่งในปีนั้นคือ

"Die Hard with a Vengence"

คุณคงเห็นได้ชัดว่า
บรูซ วิลลิสตอนนั้นยังผมดกกว่านี้เยอะแยะ

ตอนนั้นผมทำงานอยู่ที่ศูนย์ควบคุมโรค

และผมเองก็ยังมีผมดกกว่านี้เยอะเช่นกัน

แต่ สำหรับผม สิ่งที่มีนัยสำคัญที่สุดที่ผมเห็นในปี 1995

ก็คือสิ่งนี้

มันยากที่เราจะจินตนาการได้ แต่ในปี 1995

นี่เป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เคลื่อนที่ซึ่งหรูสุดๆ ในตอนนั้น

ใช่ไหมครับ มันไม่ใช่ไอโฟน มันไม่ใช่โทรศัพท์กาแล็กซี่

แต่มันคือ ปาล์ม ไพล็อต (Palm Pilot)

และเมื่อผมเห็นปาล์ม ไพล็อตเป็นครั้งแรก
ผมก็คิดว่า

ทำไมเราไม่เอาแบบฟอร์มพวกนั้น
ใส่ไปในปาล์ม ไพล็อต

และก็ออกไปในพื้นที่
ถือไปแค่ ปาล์ม ไพล็อต ตัวเดียว

ซึ่งสามารถเก็บแบบฟอร์มได้หลายหมื่นหลายพันฉบับ

ทำไมเราจึงไม่ลองทำแบบนั้นดู

เพราะว่า ถ้าเราทำได้ ถ้าเราสามารถ

เก็บข้อมูลด้วยวิธีอิเล็กทรอนิกส์ ในระบบดิจิตอล

ตั้งแต่ขั้นตอนแรกได้จริงๆ

เราก็สามารถข้ามขั้นตอนทั้งหมด

ในการพิมพ์ข้อมูล

ที่ต้องให้คนบางคนพิมพ์ข้อมูลพวกนั้น
เข้าไปในคอมพิวเตอร์

เราจะสามารถข้ามไปสู่การวิเคราะห์ได้เลย

แล้วก็ตรงเข้าไปสู่การใช้ข้อมูลนั้น
เพื่อช่วยชีวิตผู้คนได้อย่างแท้จริง

ผมจึงเริ่มลงมือทำอย่างนั้น

ตอนทำงานที่ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC)
ผมเริ่มเดินทางไปยัง

โครงการต่างๆ รอบโลก
และฝึกให้พวกเขาใช้ ปาล์ม ไพล็อต

เพื่อรวบรวมข้อมูล แทนที่จะใช้กระดาษ

ซึ่งมันก็ใช้การได้ดีเยี่ยม

มันทำงานได้ดีตามที่ใครๆ คาดหมายไว้

คุณรู้ไหมครับ การรวบรวมข้อมูลแบบดิจิตอล

จริงๆ แล้วมีประสิทธิภาพมากกว่า
การรวบรวมไว้บนกระดาษ

ในระหว่างที่ผมทำงานอยู่นั้น
หุ้นส่วนธุรกิจของผม คุณโรส

ซึ่งอยู่ในกลุ่มผู้ชมที่นี่ด้วย
พร้อมกับสามีของเธอ คุณแมททิว

คุณโรสออกไปทำโครงการคล้ายกันนี้ ให้กับกาชาดอเมริกา

ปัญหาก็คือ สองสามปีหลังจากที่ทำแบบนั้น

ผมก็ตระหนักขึ้นมาว่า ผมไปอบรมให้เจ้าหน้าที่มาแล้ว

หก หรือ เจ็ดโครงการ และผมก็คิดว่า

ถ้าผมยังทำแบบนี้ต่อไป ในอัตราความเร็วขนาดนี้

ตลอดอายุการทำงานทั้งหมดของผม

ผมอาจจะอบรมคนได้ถึง 20 หรือ 30 โครงการ

แต่ปัญหาคือ 20 หรือ 30 โครงการ

คือ การฝึกคนใน 20 หรือ 30 โครงการให้ใช้เทคโนโลยีนี้

เป็นแค่หยดนํํ้าเล็กๆ หนึ่งหยดในถัง

ความต้องการในเรื่องนี้ ความจำเป็นที่ต้องมีข้อมูล
เพื่อปรับปรุงโครงการให้ดีขึ้น

แค่เพียงในเรื่องสุขภาพเท่านั้น
ยังไม่ต้องกล่าวถึงวงการอื่่นใด

ในประเทศด้อยพัฒนานั้น มีมากมายเหลือคณา

มีหลายต่อหลายล้านโครงการ

หลายๆ ล้านคลินิกที่ต้องการติดตามเรื่องยา

โครงการฉีดวัคซีนล้านๆ โครงการ

ยังมีโรงเรียนที่ต้องติดตามการเข้าเรียนของนักเรียน

ยังมีโครงการต่างๆ เหล่านี้ทั้งหมด

ที่รอให้เราเก็บข้อมูลที่เราต้องการ

ผมเลยตระหนักว่า ถ้าผมยังคงทำวิธีเดิมที่ทำอยู่นั้น

ผมคงไม่สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงอะไรได้จริงจังเลย

จนกระทั่งผมเกษียณ

ดังนั้นผมจึงเริ่มคิดอย่างหนัก

พยายามคิด

ว่ากระบวนการที่ผมกำลังทำอยู่เป็นอย่างไร

ผมสอนชาวบ้านเขาอย่างไร
อะไรทำให้เกิดความล่าช้า

และอะไรเป็นอุปสรรคของการที่จะทำให้เร็วยิ่งขึ้น

และมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น

แต่โชคไม่ดีครับ หลังจากคิดถึงเรื่องนี้ระยะหนึ่ง

ผมก็ตระหนักว่า ผมรู้แล้วว่าอุปสรรคสำคัญคืออะไร

ปรากฏว่า อุปสรรคสำคัญ

ซึ่งผมพบว่าเป็นความจริงที่น่าเศร้า

เพราะอุปสรรคสำคัญก็คือ ตัวผมเอง

ผมหมายความว่าอย่างไรหรือครับ

ผมได้พัฒนากระบวนการหนึ่งขึ้น

โดยมีผมเป็นศูนย์กลางจักรวาลของเทคโนโลยีนี้

ถ้าคุณต้องการใช้เทคโนโลยีนี้ คุณก็ต้องมาติดต่อผม

นั่นหมายความว่า คุณต้องรู้ว่าผมมีตัวตนอยู่นะ

แล้วคุณก็ต้องหาเงินมาเพื่อจ่ายให้ผม

บินไปประเทศของคุณ

และจ่ายค่าโรงแรมให้ผม

และจ่ายค่าเบี้ยเลี้ยงและค่าจ้างรายวันของผม

ซึ่งนั่นอาจเป็นเงินราวๆ 10,000 หรือ 20,000
หรือ 30,000 ดอลลาร์

ถ้าหากว่าผมมีเวลา หรือจัดลงตารางเวลาของผมได้

และผมไม่ได้อยู่ในช่วงพักร้อน

ประเด็นก็คือ อะไรหรือระบบใดก็ตาม

ที่ขึ้นอยู่กับคนเพียงคนเดียว
หรือสอง หรือสาม หรือห้าคน

ย่อมไม่อาจขยายออกไปได้ในวงกว้าง

แต่นี่คือปัญหาที่เราจำเป็นต้องขยายเทคโนโลยีนี้

และเราต้องรีบขยายมันออกไปในวงกว้างเดี๋ยวนี้

ผมจึงเริ่มต้นคิดวิธีที่ผมจะสามารถ

เอาตัวผมเองออกจากภาพนั้นให้ได้

คุณรู้ไหมครับ ตอนนั้นผมคิดว่า

ทำอย่างไรผมจึงจะเอาตัวเองออกจากภาพนั้นได้

ใช้เวลานานสมควรทีเดียว

เพราะผมถูกฝึกมาในแบบที่ว่า

เราเผยแพร่เทคโนโลยีในโครงการพัฒนาระหว่างประเทศ

โดยอาศัยบริษัทที่ปรึกษาเป็นหลักมาโดยตลอด

โดยทุกครั้งก็จะมีคนที่ดูเหมือนๆ กับผม

ที่บินจากประเทศพัฒนาแล้วแบบประเทศนี้

ไปยังประเทศอื่นๆ ที่ผู้คนมีสีผิวเข้มกว่านี้

คุณไปที่นั่น แล้วก็ต้องใช้จ่ายเงินเป็นค่าเครื่องบิน

และใช้เวลา จ่ายค่าเบี้ยเลี้ยง

ค่าโรงแรม คุณต้องจ่ายเงินไปในเรื่องแบบนั้น

เท่าที่ผมทราบนะครับ นั่นเป็นวิธีการแบบเดียว

ที่คุณจะเผยแพร่เทคโนโลยีได้
และผมก็คิดวิธีการอื่นนอกจากนี้ไม่ได้

แต่แล้วก็สิ่งมหัศจรรย์เกิดขึ้น

ผมจะเรียกมันสั้นๆ ว่า ฮ็อตเมล์

เอาละ คุณอาจจะไม่คิดว่า ฮ็อตเมล์เป็นสิ่งมหัศจรรย์

แต่สำหรับผมแล้ว มันมหัศจรรย์ เพราะผมได้สังเกตุเห็นว่า

ตอนที่ผมกำลังปลุกปลํ้ากับปัญหานี้อยู่

ผมใช้เวลาส่วนใหญ่ทำงานอยู่ทางตอนใต้ของ
ทะเลทรายซาฮาราในอาฟริกา

ผมสังเกตุเห็นว่า เจ้าหน้าที่ด้านสุขภาพที่นั่นทุกคน

ที่ผมทำงานอยู่ด้วยนั้น ใช้ฮ็อตเมล์ในการติดต่อกัน

ผมก็เลยคิด คือมันทำให้ผมฉุกคิดขึ้นได้ว่า

ประเดี๋ยวนะ ผมมั่นใจว่าคนของฮ็อตเมล์

ไม่เคยบินที่ไปกระทรวงสาธารณสุข
ของประเทศเคนย่า

เพื่อไปฝึกผู้คนให้รู้จักวิธีการใช้ฮ็อตเมล์แน่ๆ

แปลว่า คนเหล่านี้เผยแพร่เทคโนโลยีกันเอง

พวกเขาเรียนรู้การใช้ซอฟต์แวร์จากที่ไหนสักแห่ง

แต่พวกเขาไม่เคยต้องบินไปรอบโลกเลย

ผมต้องขบคิดเรื่องนี้อยู่อีกสักพักหนึ่ง

ระหว่างที่กำลังคิดอยู่นั้น ผู้คนก็เริ่มต้นใช้

เครื่องมือคล้ายๆ อย่างนี้เพิ่มมากขึ้น
เหมือนอย่างที่พวกเราก็เป็นกัน

พวกเขาเริ่มใช้ Linkedln และ Flickr

จีเมล์ และแผนที่กูเกิล ของประเภทนี้

แน่นอนครับ ทั้งหมดนี้เป็นการใช้งานบนอินเตอร์เน็ต

และไม่จำเป็นต้องมีการฝึกแต่อย่างใด

ไม่ต้องใช้นักเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์

ไม่ต้องใช้ที่ปรึกษาใดๆ ก็เพราะว่า

โมเดลธุรกิจพวกนี้ทั้งหมด

ต้องการสร้างเครื่องมือที่ใช้ง่ายๆ
จนเราสามารถใช้มันได้ด้วยตัวเอง

โดยมีการฝึกเพียงเล็กน้อย หรือไม่ต้องมีเลย

คุณเพียงแค่ได้ยินมา แล้วก็เข้าไปในเว็บไซต์

ผมจึงคิดว่า จะเกิดอะไรขึ้น ถ้าเราสร้างซอฟต์แวร์ขึ้นมา

เพื่อทำสิ่งที่ผมเคยทำ ในการให้คำปรึกษา

แทนที่จะฝึกผู้คนให้รู้วิธี

เอาแบบฟอร์มไปใส่ในเครื่องมือเคลื่อนที่

เรามาสร้างซอฟต์แวร์ ที่ทำให้พวกเขาทำได้ด้วยตัวเอง

โดยไม่มีการฝึกอบรม
และไม่มีผมเข้าไปเกี่ยวข้องได้หรือไม่

และผมก็ลงมือทำตามนั้นเลย

เราจึงสร้างซอฟต์แวร์ขึ้นมา เรียกว่า แม็กไพ (Magpi)

ซึ่งมีตัวสร้างแบบฟอร์มทางออนไลน์

ไม่ต้องให้ใครมาคุยกับผม

คุณเพียงแค่ได้ยินเรื่องนี้ และก็เข้าไปในเว็บไซต์

คุณก็สามารถสร้างแบบฟอร์มขึ้นมาได้
และเมื่อสร้างขึ้นมาแล้ว

คุณก็ส่งมันเข้าไปในโทรศัพท์มือถือทั่วๆ ไป
หลากหลายประเภท

เห็นได้ชัดว่า ปัจจุบันนี้ เราได้ข้ามผ่าน ปาล์ม ไพล็อต

จนไปถึงโทรศัพท์มือถือแล้ว

และมันไม่จำเป็นต้องเป็นสมาร์ทโฟน

โทรศัพท์พื้นฐานก็ใช้ได้ เช่น โทรศัพท์ด้านขวามือนั่น

โทรศัพท์แบบซิมเบียน (Symbian) ธรรมดาๆ

ซึ่งใช้กันอย่างแพร่หลายมากในประเทศด้อยพัฒนา

และสิ่งที่เจ๋งมากเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็คือ มันเหมือนฮ็อตเมล์

มันเป็นการใช้ผ่านอินเตอร์เน็ต และไม่ต้องมีการฝึก

หรือการเขียนโปรแกรม หรือที่ปรึกษา

แถมยังมีผลพลอยได้อื่นๆ อีกด้วย

ตอนนี้เรารู้แล้วว่า เมื่อเราสร้างระบบนี้ขึ้นมา

เป้าหมายของมัน ก็เหมือนกับเรื่อง ปาล์ม ไพล็อต

คือ คุณจะต้อง คุณจะสามารถ

รวบรวมข้อมูล อัพโหลดข้อมูล
และได้ชุดข้อมูลของคุณออกมาในทันที

แต่สิ่งที่เราพบ แน่นอนครับ
เพราะว่ามันอยู่ในคอมพิวเตอร์อยู่แล้ว

เราก็สามารถส่งแผนที่ การวิเคราะห์ กราฟ ได้เดี๋ยวนั้นเลย

เราสามารถเอากระบวนการที่ใช้เวลาสองปี

และย่อมันลงไปไว้ในช่วงเวลาแค่ห้านาที

เป็นการปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพดีขึ้น อย่างไม่น่าเชื่อ

ใช้อินเตอร์เน็ต ไม่ต้องมีการฝึก
ไม่ต้องมีที่ปรึกษา ไม่ต้องมีผม

และผมบอกคุณได้ว่า ในสองสามปีแรก

ที่ผมพยายามทำสิ่งนี้ โดยวิธีการแบบเก่าๆ

คือเดินทางไปแต่ละประเทศ

เราเข้าถึงคน ผมไม่แน่ใจนะครับ

เราน่าจะฝึกคนไปได้ประมาณ 1,000 คน

แล้วอะไรเกิดขึ้นครับ หลังจากเราทำระบบใหม่นี้

ภายในสามปีต่อมา มีคน 14,000 คน

ที่พบเว็บไซต์ของเรา ลงทะเบียน
และเริ่มใช้มันเพื่อรวบรวมข้อมูล

เช่น ข้อมูลเพื่อรับมือกับภัยพิบัติ

ผู้เลี้ยงหมูชาวคานาดา
ติดตามข้อมูลโรคที่เกิดกับหมู และฝูงหมู

มีคนใช้ระบบนี้ติดตามผู้จำหน่ายยา

ตัวอย่างหนึ่งที่เราชอบ ก็คือ IRC

หรือคณะกรรมการช่วยชีวิตระหว่างประเทศ

มีโครงการให้หมอตำแย ที่อ่านหนังสือออก แต่เขียนไม่ได้

ใช้โทรศัพท์มือถือราคา 10 ดอลลาร์

ส่งข่าวสารโดยใช้ซอฟต์แวร์ของเรา

สัปดาห์ละครั้ง เกี่ยวกับจำนวนเด็กที่เกิด

และจำนวนเด็กที่ตาย ซึ่งทำให้ IRC

มีบางอย่างที่ไม่มีใครเคยมี ในเรื่องสุขภาพระดับโลก

ได้แก่ ระบบที่ทำงานแบบทันที ในการนับจำนวนทารก

ได้รู้ว่ามีเด็กเกิดมากี่คน

และมีเด็กอยู่กี่คน

ในประเทศซีรา ลีออน ซึ่งกำลังใช้ระบบนี้อยู่

และเราก็รู้ได้ด้วยว่ามีเด็กตายไปกี่คน

องค์กรแพทย์เพื่อสิทธิมนุษยชน

คือ เริ่มมีการนำระบบนี้ไปใช้ในวงการอื่น
นอกจากเรื่องสุขภาพแล้วนะ

องค์กรนี้เขากำลังรวมตัวกัน โดยพื้นฐานก็เพื่อฝึกผู้คน

ให้ตรวจเหยื่อข่มขืนในประเทศคองโก
ที่เกิดเหตุข่มขืนเยอะมาก

ราวกับโรคระบาดที่น่าเกลียดน่ากลัว

พวกเขาใช้ซอฟต์แวร์ของเราเก็บบันทึก

หลักฐานที่พบ รวมทั้งภาพถ่ายด้วย

เพื่อจะได้นำผู้กระทำผิดเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม

แคมเฟด (Camfed) องค์กรการกุศลอีกรายหนึ่ง
ที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ในประเทศอังกฤษ

แคมเฟดจ่ายเงินให้ครอบครัวของเด็กหญิง
เพื่อให้เด็กๆ ไปโรงเรียนอย่างต่อเนื่อง

พวกเขารู้ว่า นี่เป็นการแทรกแซงที่สำคัญที่สุด

ที่พวกเขาสามารถทำได้
พวกเขาเคยติดตามความครอบคลุมของโครงการ

การเข้าชั้นเรียน และผลการเรียน ด้วยแบบฟอร์มกระดาษ

เวลาที่ใช้ไป ตั้งแต่ครู

เขียนบันทึกคะแนนสอบ หรือการเข้าชั้นเรียน

จนกระทั่งนำข้อมูลนั้นไปทำรายงานเสร็จ
ใช้เวลาราวสองถึงสามปี

แต่เดี๋ยวนี้ทำได้ทันที และเพราะว่านี่

เป็นระบบที่ค่าใช้จ่ายตํ่ามากๆ
และทำงานบนอินเตอร์เน็ต

ค่าใช้จ่ายรวมทั้งห้าประเทศที่แคมเฟ็ดทำงานนี้อยู่

ในการดูแลเด็กหญิงเป็นหมื่นๆ คน

รวมเป็นเงินแค่ 10,000 ดอลลาร์ต่อปี

ซึ่งน้อยกว่าที่ผมเคยได้รับ

ตอนที่เดินทางออกไปให้คำปรึกษา
เป็นเวลาสองสัปดาห์เสียอีก

ดังนั้น ที่ผมบอกคุณก่อนหน้านี้ว่า

เมื่อเราทำงานด้วยวิธีเก่านั้น ผมตระหนักว่า

งานของเราทั้งหมดนั้น แท้จริงเมื่อรวมกันแล้ว
ก็เป็นเพียงนํ้าหยดหนึ่งในถัง

โครงการต่างๆ 10, 20, 30 โครงการนั่น

เราได้สร้างความก้าวหน้าไปมาก แต่ผมก็ยอมรับว่า

ในขณะนี้ แม้แต่งานที่เราได้ทำไปแล้ว

กับผู้คน 14,000 คนที่ใช้ระบบใหม่นี้

ก็ยังคงเป็นหยดนํ้าหยดเดียวในถังอยู่นั่นเอง
แต่บางสิ่งบางอย่างได้เปลี่ยนไปแล้ว

และผมคิดว่า มันน่าจะชัดเจน

ว่าสิ่งที่ได้เปลี่ยนไปแล้วในปัจจุบันคือ

แทนที่เราจะมีโครงการหนึ่ง
ที่ขยายออกไปได้ในอัตราที่ตํ่ามาก

จนเราไม่สามารถเข้าถึงผู้คนทั้งหมดที่ต้องการเรา

ตอนนี้เราไม่จำเป็นเป็นต้องเดินทางไปพบพวกเขาแล้ว

เราได้สร้างเครื่องมือที่ ทำให้โครงการต่างๆ

สามารถทำให้เด็กยังคงไปโรงเรียน

หรือติดตามจำนวนเด็กทารกที่เกิดและจำนวนเด็กที่ตาย

เพื่อจับอาชญากร และนำพวกเขามาลงโทษได้สำเร็จ

เพื่อทำสิ่งต่างๆ เหล่านี้ทั้งหมด เพื่อให้ได้เรียนรู้เพิ่มขึ้น

เกี่ยวกับสิ่งที่กำลังเกิดขึ้น เพื่อเข้าใจให้มากขึ้น
เพื่อเห็นมากยิ่งขึ้น

และเพื่อช่วยชีวิต และปรับปรุงชีวิตของผู้คนให้ดีขึ้น

ขอบคุณครับ

(เสียงปรบมือ)