-
Title:
Bir saadet zincirini nasıl fark edersiniz - Stacie Bosley
-
Description:
Dersin tamamını izlemek için: https://ed.ted.com/lessons/how-to-spot-a-pyramid-scheme-stacie-bosley
2004 yılında, bir beslenme firması insanların hayatını değiştirecek yarı-zamanlı iş yaparak tam-zamanlı gelir etme fırsatı sundu. Başlamak için sadece iki adım vardı: 500 dolarlık bir set satın almak ve iki yeni üye toplamak. 2013 yılında, firma 200 milyon dolar kazanıyordu. Tek bir problem vardı -- üyelerin çoğu ödediklerinden daha az kazanıyordu. Stacie Bosley, saadet zincirlerinin ne olduğunu ve onları nasıl fark edeceğinizi anlatıyor.
Dersi veren Stacie Bosley, yöneten Wooden Plane Productions.
-
Speaker:
Stacie Bosley
-
2004 yılında
-
Vemma Nutrition adında yeni bir firma
-
yarı-zamanlı iş yaparak
tam-zamanlı geliri elde ederek
-
hayatları değiştirecek
bir fırsat sunmaya başladı.
-
Vemma'nın teklifi deneyim ya da eğitimi
her ne olursa olsun herkese açıktı.
-
Kazanmaya başlamak için
sadece iki adım vardı:
-
Sıvı beslenme ürünlerini içeren
500-600 dolarlık bir set satın almak
-
ve aynısını yapacak iki üye daha
sisteme dahil etmek.
-
Vemma Nutrition firması çok hızlı büyüdü,
¶
-
zirve dönemlerinde ayda 30.000
yeni üye getiren küresel boyuta ulaştı.
-
Tek bir problem vardı—
-
2013 yılında 200 milyon dolarlık
yıllık ciro yaratan firmanın
-
katılımcılarının çoğu yatırdıklarından
daha az bir miktar kazanıyorlardı.
-
Vemma en sonunda saadet zinciri
oluşturmadan suçlandı:
¶
-
Üyelerin, yeni üyeleri
sistemin içine katarak
-
para kazandıkları klasik
bir dolandırıcılık yöntemi.
-
Genellikle kurucu
bir grup kişiyi para yatırmaya
¶
-
ve zinciri tanıtmaya ikna ediyor.
-
Sonra onlar da başkalarını sisteme katıp
-
yenilerin yatırdıkları paranın
bir kısmını kendilerine alırken
-
sistemin kurucusu da kendi payını alıyor.
-
Bu örgü, her yeni katılan grubun parasını
-
kendilerini sisteme katanlara
aktarması ile devam ediyor.
-
Bu dolandırıcılık yöntemi,
-
kurucuların sisteme yeni dahil ettiği
kişilerin ödedikleri paraları
-
ödemelerin dürüst yatırımlardan
geldiğini zanneden üyelere ödediği
-
Ponzi düzeninden farklı.
-
Saadet zinciri büyüdükçe
¶
-
yeni gelenlerin para kazanması
artan derecede zorlaşıyor.
-
Çünkü katılımcı sayısı
üstel oranda artıyor.
-
Her bir kişinin, kar etmek için 6 kişiyi
sisteme katmak zorunda olduğu bir yapıda.
-
Kurucu başlamak için 6 kişi bulur,
-
daha sonra her biri de 6'şar kişi bulur.
-
O ikinci turda 36 yeni üye vardır,
-
daha sonra onlar da 6'şar kişi bulur,
-
toplam yeni üye sayısı 216'ya ulaşır.
-
Yeni üye alımı 12. turuna ulaştığında
-
en yeni 2,1 milyar üye kar edebilmek için
-
toplamda 13 milyardan fazla kişiyi
sisteme katmak zorundadır
-
ki bu dünyanın toplam nüfusundan fazladır.
-
Bu senaryoda
-
en yeni üyeler,
-
yani sistemin %80'inden fazlası,
-
giriş için ödedikleri paranın
tamamını kaybeder.
-
Gerçek hayatta
-
sisteme erken girenlerin
bir çoğu da kaybeder.
-
Saadet zincirleri
birçok ülkede yasa dışıdır
¶
-
ancak tespit edilmeleri zor olabilir.
-
Farklı birçok şekillerde görülebilirler,
-
bunlara hediye grupları,
-
yatırım grupları ve çok katlı
pazarlama girişimleri de dahil.
-
Hele saadet zincirleri ile meşru
çok katlı pazarlama arasındaki fark
-
oldukça bulanıktır.
-
Teoride çok katlı pazarlama
firmalarının üyeleri
-
temel olarak gelirlerini perakende
müşterilerine sattıkları ürün
-
ya da hizmetten elde ederler
-
ancak saadet zincirleri temelde üyelerin
ödemelerini yeni üyelerden karşılar.
-
Pratikte ise
-
birçok çok katlı pazarlama
firması üyelerinin
-
yalnızca satışlardan kar etmelerini
neredeyse imkansız hale getirir.
-
Vemma Beslenme gibi birçok saadet zinciri
-
kendilerini yasal çok katlı
pazarlama işi olarak gizlerler,
-
bunu da bir ürün ya da hizmeti kullanarak
öde-ve-sisteme kat yapısını gizlerler.
-
Birçok saadet zinciri;
kiliselerdeki, göçmen cemiyetleri
¶
-
ve benzeri sıkı ilişkili gruplardaki
güven yapısından nemalanır.
-
Birkaç ilk üyeden gerçekten
gelir elde etmeden önce
-
olumlu deneyimlerini aktarmaları istenir.
-
Kendi gruplarındaki
diğer kişiler de onları takip eder
-
ve zincir birçok üyenin kar edemediği
anlaşılmadan önce şişmiş olur.
-
Çoğu zaman kurbanlar
utançlarından sessiz kalırlar.
-
Saadet zincirleri insanları fırsat
ve güçlenme sözü ile içine çeker.
-
Yeni üyeler para kazanamadıklarında
-
sistem yerine kendilerini suçlarlar,
-
vadedilenleri yeterince azimli olmadıkları
için kazanamadıklarını düşünürler.
-
Bazı kurbanlar denemeye devam eder,
-
farklı zincirlere yatırım yaparlar
-
ve her seferinde para kaybederler.
-
Tüm bu etkenlere rağmen
¶
-
bu zincirleri farketmenin yolları var.
-
Zaman baskısı bir işaret—
-
"Şimdi harekete geçin ya da hayatınızda
bir kere çıkacak fırsatı kaçırın"
-
şeklinde söylemlere dikkat edin.
-
Büyük, hayat-değiştirici gelir sözleri de
ayrıca şüphe unsurudur.
-
Son olarak meşru
çok katlı pazarlama firmaları
-
üyelerinden ürün ya da hizmet satma
fırsatı için para istememelidir.
-
Saadet zincirleri bireyler,
topluluklar ve hatta ülkeler için
¶
-
inanılmaz derecede yıkıcı olabilirler.
-
Ama ateşe ateşle karşılık verebilir,
-
bu videoyu tanıdığınız
üç kişiye gönderebilir
-
ve onları da aynısını yapmaya
teşvik edebilirsiniz.