Ας είμαστε όλοι φεμινιστές

Μαθαίνουμε στα κορίτσια ότι μπορούν να έχουν φιλοδοξία, αλλά όχι πάρα πολλή... Να είναι επιτυχημένες, αλλά όχι πάρα πολύ γιατί αυτό απειλεί τους άνδρες, λέει η συγγραφέας Τσιμαμάντα Νγκόζι Αντίτσι. Σε αυτή τη συζήτηση από την οποία ξεκίνησε η παγκόσμια κουβέντα για τον φεμινισμό, η Αντίτσι ζητά να αρχίσουμε να ονειρευόμαστε και να σχεδιάζουμε έναν διαφορετικό, πιο δίκαιο κόσμο -- με πιο χαρούμενους και πιο αυθεντικούς άνδρες και γυναίκες.

Θα ήθελα να αρχίσω μιλώντας
για έναν από τους καλύτερούς μου φίλους,

τον Οκολόμα Μαντουάγουεσι.

Ο Οκολόμα έμενε στον ίδιο δρόμο με εμένα

και με πρόσεχε σαν μεγαλύτερος αδελφός.

Αν μου άρεσε ένα αγόρι,
ρωτούσα τη γνώμη του Οκολόμα.

Ο Οκολόμα πέθανε στο περιβόητο
αεροπορικό δυστύχημα του Σοσολίσο

στη Νιγηρία τον Δεκέμβριο του 2005.

Σχεδόν ακριβώς επτά χρόνια πριν.

Ο Οκολόμα ήταν ένας άνθρωπος
με τον οποίο μπορούσα να διαφωνήσω,

να γελάσω και να συζητήσω πραγματικά.

Ήταν επίσης ο πρώτος άνθρωπος
που με αποκάλεσε φεμινίστρια.

Ήμουν περίπου δεκατεσσάρων,
ήμασταν στο σπίτι του, τσακωνόμασταν.

Τσαντισμένοι με τη λίγη γνώση
από τα βιβλία που είχαμε διαβάσει.

Δεν θυμάμαι ποια ήταν
η συγκεκριμένη συζήτηση,

αλλά θυμάμαι ότι καθώς τσακωνόμασταν,

ο Οκολόμα με κοίταξε και είπε,
«Ξέρεις κάτι; Είσαι φεμινίστρια».

Δεν ήταν κομπλιμέντο.

(Γέλια)

Φάνηκε από τον τόνο της φωνής του,

ήταν ο ίδιος τόνος που
θα χρησιμοποιούσε για να πει,

«Είσαι υποστηρικτής της τρομοκρατίας».

(Γέλια)

Δεν ήξερα ακριβώς τι σήμαινε
η λέξη «φεμινίστρια»

αλλά δεν ήθελα ο Οκολόμα
να μάθει ότι δεν το ήξερα.

Έτσι τον αγνόησα και συνέχισα να λογομαχώ.

Το πρώτο πράγμα που έκανα
όταν έφτασα σπίτι

ήταν να ψάξω τη λέξη
«φεμινίστρια» στο λεξικό.

Μερικά χρόνια αργότερα,

έγραψα ένα μυθιστόρημα για έναν άνδρα
που μεταξύ άλλων χτυπά τη σύζυγό του

και η ιστορία του δεν έχει καλό τέλος.

Καθώς προωθούσα
το μυθιστόρημα στη Νιγηρία,

ένας δημοσιογράφος,
καλοπροαίρετος άνδρας,

μου είπε ότι ήθελε να με συμβουλέψει.

Για τους Νιγηριανούς που βρίσκονται εδώ
είμαι σίγουρη ότι είμαστε εξοικειωμένοι

με το πόσο γρήγορα οι άνθρωποι
δίνουν αυτόκλητες συμβουλές.

Μου είπε ότι πολλοί αποκαλούσαν
το μυθιστόρημά μου φεμινιστικό

και η συμβουλή που μου έδωσε

-κουνώντας λυπημένα το κεφάλι του
καθώς μιλούσε-

ήταν ότι δεν πρέπει
να αυτοαποκαλούμαι φεμινίστρια

επειδή οι φεμινίστριες
είναι θλιμμένες γυναίκες

που δεν μπορούν να βρουν συζύγους.

(Γέλια)

Έτσι, αποφάσισα να αυτοαποκαλούμαι
«ευτυχισμένη φεμινίστρια».

Αργότερα, μια Νιγηριανή
ακαδημαϊκός μου είπε

πως ο φεμινισμός δεν ήταν μέρος
της κουλτούρας μας,

πως δεν ήταν Αφρικανικός,

και ότι έλεγα πως είμαι φεμινίστρια

επειδή ήμουν αλλοιωμένη
από τα «δυτικά βιβλία».

Το οποίο με διασκέδαζε,

διότι πολλά από τα βιβλία
που είχα διαβάσει

ήταν επιλεκτικά μη φεμινιστικά.

Είχα διαβάσει σχεδόν
κάθε Άρλεκιν που είχε εκδοθεί

πριν γίνω 16 χρονών.

Κάθε φορά που προσπαθούσα να διαβάσω

«τα κλασσικά φεμινιστικά βιβλία»

βαριόμουνα και δυσκολευόμουν
να τα τελειώσω.

Αλλά αφού ο φεμινισμός
δεν ήταν Αφρικανικός,

αποφάσισα να αυτοαποκαλούμαι
«ευτυχισμένη Αφρικάνα φεμινίστρια».

Κάποια στιγμή ήμουν
χαρούμενη Αφρικάνα φεμινίστρια

που δεν μισεί τους άνδρες,
που της αρέσει το λιπ-γκλος

και που φοράει ψηλοτάκουνα για αυτήν
και όχι για τους άνδρες.

(Γέλια)

Βεβαία πολλά απ' αυτά
λέγονταν χαριτολογώντας,

αλλά η λέξη φεμινίστρια είναι τόσο βαριά,
κουβαλάει αρνητικό φορτίο.

Μισείς τους άνδρες, μισείς τα σουτιέν,

μισείς την αφρικανική κουλτούρα,
τέτοιου είδους πράγματα.

Θα σας διηγηθώ μια ιστορία
από τα παιδικά μου χρόνια.

Όταν πήγαινα Δημοτικό,

η δασκάλα μου είπε ότι
στο πρώτο τρίμηνο θα έβαζε ένα τεστ

κι όποιος έπαιρνε τον μεγαλύτερο βαθμό
θα γινόταν επιμελητής της τάξης.

Το να είσαι επιμελητής της τάξης
ήταν σημαντικό.

Αν ήσουν επιμελητής της τάξης,

κατέγραφες τα ονόματα των φασαριόζων --

(Γέλια)

κάτι το οποίο κατείχε αρκετή δύναμη.

Αλλά η δασκάλα μου θα σου έδινε
να κρατάς και ένα μπαστούνι

καθώς θα περπάταγες γύρω
περιπολώντας την τάξη.

Φυσικά δεν επιτρεπόταν
να χρησιμοποιήσουμε το μπαστούνι.

Αλλά ήταν μια συναρπαστική προοπτική
για τον εννιάχρονο εαυτό μου.

Ήθελα απεγνωσμένα να γίνω
επιμελήτρια της τάξης.

Και πήρα τον υψηλότερο βαθμό στο τεστ.

Ξαφνιάστηκα όταν η δασκάλα
είπε ότι ο επιμελητής

θα έπρεπε να είναι αγόρι.

Ξέχασε να το αποσαφηνίσει νωρίτερα

γιατί θεώρησε ότι ήταν αυτονόητο.

(Γέλια)

Ένα αγόρι είχε τον δεύτερο
καλύτερο βαθμό στο τεστ

και αυτός έγινε επιμελητής.

Αυτό που ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον

ήταν ότι το αγόρι ήταν γλυκό,
με τρυφερή ψυχή,

που δεν ενδιαφερόταν να περιπολεί
την τάξη με ένα μπαστούνι,

ενώ εγώ ήμουν γεμάτη φιλοδοξία να το κάνω.

Αλλά εγώ ήμουν θηλυκό και αυτός αρσενικό,

και έτσι αυτός έγινε επιμελητής της τάξης.

Δεν έχω ξεχάσει ποτέ αυτό το συμβάν.

Συχνά κάνω το λάθος να σκέφτομαι

ότι κάτι που είναι αυτονόητο για εμένα
είναι και για τους υπόλοιπους.

Ας πάρουμε τον αγαπητό μου φίλο Λούι,
για παράδειγμα.

Ο Λούι είναι φανταστικός,
προοδευτικός άνδρας.

Όταν συζητούσαμε μου έλεγε:

«Δεν ξέρω τι εννοείς λέγοντας
ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά

ή πιο δύσκολα για τις γυναίκες.

Ίσως στο παρελθόν να ήταν, αλλά όχι τώρα».

Δεν καταλάβαινα πώς ο Λούι
δεν μπορούσε να δει κάτι τόσο φανερό.

Τότε ένα απόγευμα, στο Λάγος,
ο Λούι και εγώ βγήκαμε με φίλους.

Για τους ανθρώπους
που δεν γνωρίζουν το Λάγος,

υπάρχει μια κοινωνική δομή στο Λάγος,

οι ενεργητικοί άνδρες που βρίσκονται
έξω από τις εγκαταστάσεις

και πολύ δραματικά σε «βοηθούν»
να παρκάρεις το αμάξι σου.

Εντυπωσιάστηκα με
τα συγκεκριμένα κόλπα του άντρα

που μας πάρκαρε το αμάξι
εκείνο το απόγευμα.

Και καθώς φεύγαμε, αποφάσισα
να του δώσω φιλοδώρημα.

Άνοιξα την τσάντα μου,

έβαλα το χέρι μου μέσα,

έβγαλα τα χρήματά μου,
τα οποία είχα κερδίσει δουλεύοντας,

και τα έδωσα στον άνδρα.

Εκείνος, που ήταν
πολύ ευγνώμων και χαρούμενος,

πήρε τα λεφτά, κοίταξε τον Λουί

και είπε: «Ευχαριστώ κύριε!»

(Γέλια)

Ο Λούι με κοίταξε έκπληκτος και με ρώτησε:

«Γιατί ευχαριστεί εμένα;
Δεν του έδωσα εγώ τα χρήματα».

Μετά είδα τη συνειδητοποίηση
στο πρόσωπο του Λούι.

Ο άνδρας υπέθεσε ότι τα χρήματα που είχα

προέρχονταν αυτομάτως από τον Λούι.

Επειδή ο Λούι είναι άνδρας.

Οι άνδρες και οι γυναίκες
είναι διαφορετικοί.

Έχουμε διαφορετικές ορμόνες,
διαφορετικά σεξουαλικά όργανα

και διαφορετικές βιολογικές ικανότητες.

Οι γυναίκες μπορούν να κάνουν μωρά,
ενώ οι άνδρες όχι.

Τουλάχιστον όχι ακόμα.

(Γέλια)

Οι άνδρες έχουν τεστοστερόνη
και γενικά είναι πιο δυνατοί σωματικά.

Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες
στον κόσμο παρά άνδρες,

περίπου το 52% του παγκόσμιου
πληθυσμού είναι γυναίκες.

Αλλά τις περισσότερες θέσεις εξουσίας
και κύρους τις κατέχουν άνδρες.

Στα τελευταία Νόμπελ Ειρήνης στην Κένυα,

η Ουανγκάρι Μαατάι,

το διατύπωσε απλά και ορθά, λέγοντας:

«Όσο υψηλότερα πηγαίνεις,
τόσες λιγότερες γυναίκες υπάρχουν».

Στις πρόσφατες εκλογές των Η.Π.Α.

ακούγαμε συνεχώς
για τον νόμο της Λίλι Λεντμπέτερ,

και αν πάμε πέρα από το ηχητικά
ωραίο όνομα αυτού του νόμου,

αναφερόταν σε έναν άνδρα και μια γυναίκα

που έκαναν την ίδια δουλειά,
είχαν τα ίδια προσόντα,

και ο άνδρας πληρωνόταν περισσότερο
λόγω του φύλου του.

Άρα, κυριολεκτικά, οι άνδρες
κυβερνούν τον κόσμο

και αυτό είχε λογική
πριν από χίλια χρόνια.

Γιατί τότε τα ανθρώπινα όντα
ζούσαν σε έναν κόσμο

όπου η σωματική δύναμη ήταν
ό,τι πιο απαραίτητο για την επιβίωση.

Ο πιο δυνατός σωματικά άνθρωπος
ήταν πιο πιθανό να ηγηθεί,

και οι άνδρες, γενικά, είναι πιο δυνατοί.

Ασφαλώς υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις.

(Γέλια)

Αλλά σήμερα ζούμε σε έναν
πολύ διαφορετικό κόσμο.

Το άτομο που είναι πιο πιθανό να ηγηθεί,
δεν είναι το πιo δυνατό άτομο,

μα το πιο δημιουργικό άτομο,
το πιο έξυπνο άτομο,

το πιο εφευρετικό άτομο,

και δεν υπάρχουν ορμόνες
για αυτά τα γνωρίσματα.

Ένας άνδρας είναι εξίσου πιθανόν
όσο μια γυναίκα να είναι έξυπνος,

δημιουργικός και εφευρετικός.

Έχουμε εξελιχθεί,

αλλά μου φαίνεται ότι οι ιδέες
των φύλων δεν έχουν εξελιχθεί.

Πριν από μερικές εβδομάδες, μπήκα σε ένα
από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Νιγηρίας.

Σκέφτηκα να το ονομάσω
αλλά μάλλον δεν θα έπρεπε.

Ένας φύλακας στην είσοδο με σταμάτησε
και μου έκανε ενοχλητικές ερωτήσεις,

επειδή αυτόματα υπέθεσε ότι

μια Νιγηριανή γυναίκα που μπαίνει
σε ένα ξενοδοχείο μόνη είναι πόρνη.

Και παρεμπιπτόντως,

γιατί αυτά τα ξενοδοχεία εστιάζουν
στην εικονική προσφορά

και όχι στη ζήτηση
των σεξουαλικών εργαζομένων;

Στο Λάγος δεν μπορώ να πάω μόνη
σε πολλά «ευυπόληπτα» μπαρ και κλαμπ.

Απλώς δεν σε αφήνουν να μπεις
αν είσαι γυναίκα μόνη,

πρέπει να σε συνοδεύει άνδρας.

Όποτε μπαίνω σε ένα Νιγηριανό
εστιατόριο με έναν άνδρα,

ο σερβιτόρος καλωσορίζει
τον άνδρα και αγνοεί εμένα.

Οι σερβιτόροι είναι προϊόντα.

(Γέλια)

Σε αυτό κάποιες αισθάνθηκαν:
«Ναι! Το σκέφτηκα αυτό!»

Οι σερβιτόροι είναι προϊόντα της κοινωνίας

που τους έχει μάθει ότι οι άνδρες
είναι πιο σημαντικοί από τις γυναίκες.

Και γνωρίζω ότι οι σερβιτόροι
δεν σκοπεύουν να μας βλάψουν.

Όμως άλλο είναι να το γνωρίζεις
και άλλο να το αισθάνεσαι.

Κάθε φορά που με αγνοούν, νιώθω αόρατη.

Εκνευρίζομαι.

Θέλω να τους πω ότι κι εγώ
είμαι άνθρωπος όπως οι άνδρες,

ότι και εγώ αξίζω την ίδια αναγνώριση.

Αυτές είναι λεπτομέρειες,

αλλά μερικές φορές τα μικρά πράγματα
είναι που βλάπτουν περισσότερο.

Όχι πολύ καιρό πριν, έγραψα ένα άρθρο

για το τι σημαίνει να είσαι
νέα γυναίκα στο Λάγος,

και οι εκδότες μου είπαν:

«Είχε τόσο θυμό!»

Φυσικά και είχε τόσο θυμό!

(Γέλια)

Πράγματι είμαι θυμωμένη.

Τα φύλα όπως λειτουργούν σήμερα
είναι ένας πολύ σοβαρή αδικία.

Όλοι θα έπρεπε
να είμαστε θυμωμένοι.

Από την ιστορία ξέρουμε
ότι ο θυμός φέρνει θετικές αλλαγές,

αλλά, εκτός από το να είμαι θυμωμένη,
είμαι επίσης αισιόδοξη.

Επειδή πιστεύω βαθιά
στην ικανότητα των ανθρώπων

να φτιάχνουν και να επαναδιαμορφώνουν
τον εαυτό τους προς το καλύτερο.

Το ζήτημα των φύλων
είναι παντού στον κόσμο,

αλλά εγώ θέλω να επικεντρωθώ στη Νιγηρία,

και στην Αφρική γενικά,

γιατί είναι το μέρος που γνωρίζω
και η καρδιά μου ανήκει εκεί.

Και θα ήθελα σήμερα να ζητήσω

να ξεκινήσουμε να ονειρευόμαστε
και να σχεδιάζουμε έναν διαφορετικό κόσμο,

έναν πιο δίκαιο κόσμο,

έναν κόσμο γεμάτο με πιο χαρούμενους
και πιο αυθεντικούς άνδρες και γυναίκες.

Έτσι θα ξεκινήσουμε:

πρέπει να μεγαλώσουμε
τις κόρες μας διαφορετικά.

Πρέπει επίσης να μεγαλώσουμε
τους γιους μας διαφορετικά.

Κάνουμε φοβερή ζημιά στα αγόρια
με την ανατροφή τους.

Καταπνίγουμε την ανθρωπιά τους.

Ορίζουμε την αρρενωπότητα
με πολύ στενό τρόπο.

Η αρρενωπότητα μετατρέπεται
σε ένα μικρό κλουβί

και κλειδώνουμε τα αγόρια μέσα στο κλουβί.

Διδάσκουμε στα αγόρια
να φοβούνται τον φόβο.

Τους διδάσκουμε να φοβούνται
τις αδυναμίες τους και την ευαισθησία.

Τους διδάσκουμε να καλύπτουν
τους πραγματικούς τους εαυτούς

επειδή πρέπει να είναι, όπως λένε
και οι Νιγηριανοί, «σκληρός άνδρας!»

Στο Γυμνάσιο, ένα αγόρι και ένα κορίτσι,
και οι δύο τους έφηβοι,

και οι δύο τους με το ίδιο χαρτζιλίκι,
αποφασίζουν να βγουν

και το αγόρι είναι αναμενόμενο να πληρώσει

για να αποδείξει την αρρενωπότητά του.

Και αναρωτιόμαστε γιατί τα αγόρια
κλέβουν χρήματα από τους γονείς τους.

Τι θα γινόταν όμως αν
και τα αγόρια και τα κορίτσια

μεγάλωναν δίχως να συνδέουν
την αρρενωπότητα με το χρήμα;

Τι θα γινόταν αν η νοοτροπία δεν ήταν
«το αγόρι πρέπει να πληρώσει»,

αλλά «όποιος έχει τα περισσότερα
χρήματα πρέπει να πληρώσει»;

Βέβαια, εξαιτίας των ιστορικών
πλεονεκτημάτων,

κυρίως οι άνδρες έχουν περισσότερα σήμερα.

Αλλά αν αρχίσουμε να ανατρέφουμε
τα παιδιά μας διαφορετικά,

τότε σε 50, σε 100 χρόνια από τώρα,

τα αγόρια δεν θα έχουν το βάρος
να αποδεικνύουν την αρρενωπότητά τους.

Αλλά, μακράν, το χειρότερο πράγμα
που κάνουμε στα αγόρια,

θέτοντας ως αρχή τους
ότι πρέπει να είναι σκληροί,

είναι ότι τους αφήνουμε
με ένα πολύ εύθραυστο εγώ.

Όσο πιο «σκληρός άντρας» αισθάνεται
υποχρεωμένο να είναι ένα αγόρι,

τόσο πιο αδύναμο είναι το εγώ του.

Και μετά κάνουμε
μεγαλύτερη ζημιά στα κορίτσια

επειδή τα μεγαλώνουμε να τροφοδοτούν
τα εύθραυστα εγώ των ανδρών.

Τους μαθαίνουμε να συρρικνώνουν
τους εαυτούς τους,

λέμε σε κοριτσάκια,

«Μπορείς να έχεις φιλοδοξίες,
αλλά όχι πολλές».

(Γέλια)

«Πρέπει να επιδιώκεις να γίνεις
επιτυχημένη, αλλά όχι πολύ,

αλλιώς θα είσαι απειλή προς τον άνδρα».

Αν είσαι ο «κουβαλητής» μιας σχέσης,

πρέπει να προσποιείσαι ότι δεν είσαι,

ειδικά σε δημόσιο χώρο,

αλλιώς θα αποδυναμώσεις τον άνδρα.

Αλλά τι γίνεται αν αμφισβητούμε
την ίδια την υπόθεση;

Γιατί η επιτυχία μιας γυναίκας
να αποτελεί απειλή για έναν άνδρα;

Αν αποφασίσουμε να ξεφορτωθούμε
αυτή την λέξη,

δεν υπάρχει λέξη που να μην μου αρέσει
περισσότερο από τον «ευνουχισμό».

Μια Νιγηριανή γνωστή μου με ρώτησε

αν ανησυχούσα από το γεγονός
ότι εκφοβίζω άνδρες.

Δεν με απασχολούσε καθόλου.

Στην πραγματικότητα,
δεν μου είχε περάσει από το μυαλό

επειδή ένας άνδρας που νιώθει
εκφοβισμένος από εμένα

είναι ένας άνδρας για τον οποίο
δεν ενδιαφέρομαι καθόλου.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Αλλά ήμουν πολύ έκπληκτη από αυτό.

Επειδή είμαι γυναίκα,
είναι αναμενόμενο να επιδιώξω το γάμο.

Είναι αναμενόμενο να κάνω
τέτοιες επιλογές στη ζωή μου

θεωρώντας πάντα ότι ο γάμος
είναι η πιο σημαντική απόφαση.

Ένας γάμος μπορεί να είναι καλός,

μπορεί να είναι πηγή χαράς,
αγάπης και αλληλοϋποστήριξης.

Αλλά γιατί μαθαίνουμε στα κορίτσια
να λαχταρούν τον γάμο,

ενώ δεν μαθαίνουμε το ίδιο στα αγόρια;

Γνωρίζω μια γυναίκα
που πούλησε το σπίτι της

επειδή δεν ήθελε ο άνδρας
που θα παντρευτεί να νιώθω κατώτερος.

Γνωρίζω μια ανύπαντρη γυναίκα στη Νιγηρία
που όταν πηγαίνει σε συνέδρια,

φοράει βέρα

γιατί σύμφωνα με εκείνη,

θέλει οι άνθρωποι που συμμετέχουν
να την «σέβονται».

Γνωρίζω νέες κοπέλες
που είναι τόσο πιεσμένες

από οικογένεια, φίλους, ακόμα και
από τη δουλειά να παντρευτούν,

και ωθούνται να κάνουν απαίσιες επιλογές.

Μια γυναίκα μιας συγκεκριμένης
ηλικίας που είναι άγαμη,

η κοινωνία την κάνει να το προβάλλει
ως έντονη προσωπική αποτυχία.

Ένας άνδρας μιας συγκεκριμένης
ηλικίας που είναι άγαμος,

πιστεύουμε ότι έχει καθυστερήσει
με την επιλογή του.

(Γέλια)

Είναι εύκολο για μας να λέμε,

«Οι γυναίκες μπορούν να πουν
“όχι” σε όλο αυτό».

Η πραγματικότητα όμως είναι
πολύ πιο δύσκολη και περίπλοκη.

Είμαστε όλοι κοινωνικά όντα.

Εσωτερικεύουμε ιδέες
από την κοινωνικοποίησή μας.

Ακόμα και η γλώσσα που χρησιμοποιούμε

μιλώντας για γάμους
και σχέσεις το απεικονίζει.

Η γλώσσα του γάμου είναι
συχνά γλώσσα ιδιοκτησίας

παρά γλώσσα συντροφικότητας.

Χρησιμοποιούμε τη λέξη «σεβασμός»,

ως κάτι που η γυναίκα δείχνει στον άνδρα

αλλά συχνά δεν είναι κάτι
που ο άνδρας δείχνει στη γυναίκα.

Άνδρες και γυναίκες στην Νιγηρία θα πουν

-μια φράση που με συναρπάζει ιδιαίτερα-

«Το έκανα για την ηρεμία του γάμου μου».

Όταν το λένε άνδρες αυτό,

συνήθως αφορά κάτι που δεν πρέπει
να κάνουν ούτως η άλλως.

(Γέλια)

Κάποιες φορές το λένε στους φίλους τους.

Είναι μια φράση που λένε αυτάρεσκα
και με λίγη αγανάκτηση,

κάτι που αποδεικνύει αυτομάτως
πόσο αρρενωποί είναι,

πόσο αναγκαίοι, πόσο αγαπητοί.

«Η γυναίκα μου είπε να μην πηγαίνω
στο κλαμπ κάθε βράδυ,

και για να διασφαλίσω τον γάμο,
βγαίνω μόνο τα σαββατοκύριακα».

(Γέλια)

Όταν μια γυναίκα λέει: «Το έκανα
για την ηρεμία του γάμου μου»,

συνήθως αναφέρεται
στο ότι παράτησε τη δουλειά της,

ή τα όνειρά της,

ή την καριέρα της.

Μαθαίνουμε στις κοπέλες ότι στις σχέσεις

τον συμβιβασμό τον κάνουν οι γυναίκες.

Τις μαθαίνουμε να βλέπουν
η μία την άλλη ανταγωνιστικά

όχι για επαγγέλματα ή επιτεύγματα,
κάτι που νομίζω ότι είναι καλό,

αλλά για την προσοχή ενός άνδρα.

Μαθαίνουμε στα κορίτσια ότι
δεν μπορούν να είναι σεξουαλικά όντα

σε σύγκριση με τους άνδρες.

Αν έχουμε γιούς, δεν μας πειράζει
αν αποκτήσουν κοπέλα.

Αλλά αν η κόρη μας έχει αγόρι;
Θεός φυλάξοι!

(Γέλια)

Αλλά βέβαια την κατάλληλη στιγμή,

περιμένουμε αυτά τα κορίτσια να φέρουν
τους τέλειους άνδρες για γαμπρούς.

Φυλάμε τα κορίτσια,
επαινούμε την παρθενιά τους,

αλλά δεν επαινούμε
την παρθενιά των αγοριών.

Και πάντα προβληματίζομαι πώς ακριβώς
μπορεί αυτό να λειτουργήσει επειδή...

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Εννοώ ότι το να χάσει κάποιος
την παρθενιά του

είναι συνήθως μια διαδικασία
που περιλαμβάνει...

Πρόσφατα μια συμμορία βίασε μια νέα
κοπέλα στο πανεπιστήμιο της Νιγηρίας.

Πιστεύω κάποιοι από εμάς το γνωρίζουμε.

Η απάντηση των νέων Νιγηριανών,
αρσενικών και θηλυκών,

ήταν πάνω-κάτω αυτή:

«Ναι, ο βιασμός είναι κακός.

Αλλά τι κάνει μια κοπέλα
σε ένα δωμάτιο με τέσσερα αγόρια;»

Αν ξεχάσουμε την απάνθρωπη αυτή απάντηση,

αυτοί οι Νιγηριανοί έχουν
ανατραφεί πιστεύοντας

ότι οι γυναίκες είναι εγγενώς ένοχες,

κι έχουμε μεγαλώσει περιμένοντας
ελάχιστα από το αρσενικό φύλο

ώστε η αντίληψη ότι οι άνδρες
είναι θηριώδη όντα χωρίς αυτοέλεγχο

είναι κατά κάποιο τρόπο αποδεκτή.

Μαθαίνουμε στα κορίτσια την ντροπή.

«Κλείσε τα πόδια σου». «Καλύψου».

Τις κάνουμε να νιώθουν
ότι με το να είναι θηλυκά

είναι ήδη ένοχες για κάτι.

Οι κοπέλες μετατρέπονται σε γυναίκες
που δεν αποδέχονται ότι έχουν επιθυμίες.

Μετατρέπονται σε γυναίκες που σωπαίνουν.

Μετατρέπονται σε γυναίκες
που δεν λένε την πραγματική τους άποψη,

και μεγαλώνουν

-και το είναι χειρότερο
που κάνουμε στις κοπέλες-

γίνονται γυναίκες που έχουν κάνει
την προσποίηση μορφή τέχνης.

(Χειροκρότημα)

Ξέρω μια γυναίκα που μισεί
τις δουλειές του σπιτιού,

τις απεχθάνεται,

αλλά προσποιείται ότι της αρέσουν

επειδή έχει μάθει να είναι
«καλή νοικοκυρά για τον σύζυγο»,

πρέπει να είναι
-χρησιμοποιώντας τη Νιγηριανή λέξη-

αρκετά «σπιτική».

Και μετά παντρεύτηκε,

και αργότερα η οικογένεια του συζύγου της
παραπονιόταν ότι είχε αλλάξει.

(Γέλια)

Βασικά, δεν είχε αλλάξει,

απλά βαρέθηκε να προσποιείται.

Το πρόβλημα με τα φύλα

είναι ότι υπαγορεύουν
πώς θα έπρεπε να είμαστε,

παρά να αναγνωρίζουν ποιοι είμαστε.

Φανταστείτε πόσο
πιο χαρούμενοι θα ήμασταν,

πόσο πιο ελεύθεροι
για να είμαστε πραγματικοί,

αν δεν είχαμε το βάρος
των προσδοκιών λόγω φύλου.

Τα αγόρια και τα κορίτσια αναμφισβήτητα
διαφέρουν από βιολογική άποψη,

αλλά η κοινωνία εντείνει τις διαφορές

και μετά η διαδικασία αυτοτροφοδοτείται.

Για παράδειγμα το μαγείρεμα.

Σήμερα οι γυναίκες είναι
πιο πιθανό από τους άνδρες

να κάνουν δουλειές όπως
το μαγείρεμα και το καθάρισμα.

Αλλά γιατί;

Μήπως οι γυναίκες έχουν
στο γονίδιό τους το μαγείρεμα;

(Γέλια)

Ή με τα χρόνια έφτασαν να αναγνωρίζουν
το μαγείρεμα ως δικό τους ρόλο;

Βασικά, θα έλεγα ότι οι γυναίκες
μπορεί να έχουν γονίδιο το μαγείρεμα,

μέχρι που θυμήθηκα ότι η πλειοψηφία
των διάσημων μαγείρων του κόσμου,

στους οποίους απονέμεται ο τίτλος «σεφ»,

είναι άνδρες.

Παλαιότερα θαύμαζα τη γιαγιά μου,

μια υπέροχη, θαυμάσια γυναίκα,

και αναρωτιόμουν πώς θα ήταν

αν είχε τις ίδιες ευκαιρίες
με τους άνδρες μεγαλώνοντας.

Σήμερα υπάρχουν πολλές περισσότερες
ευκαιρίες για τις γυναίκες

από ό,τι υπήρχαν στη γενιά της γιαγιάς μου

λόγω των πολιτικών αλλαγών,

οι οποίες είναι πολύ σημαντικές.

Αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία

είναι η διάθεση, ο τρόπος σκέψης,
τα πιστεύω και οι αξίες μας.

Τι θα γινόταν αν καθώς
μεγαλώναμε τα παιδιά μας

εστιάζαμε στις ικανότητές τους
και όχι στο φύλο τους;

Ή στα ενδιαφέροντά τους
και όχι στο φύλο τους;

Γνωρίζω μια οικογένεια
που έχει γιο και κόρη,

και τα δύο είναι άριστοι μαθητές

και υπέροχα, αξιαγάπητα παιδιά.

Όταν το αγόρι πεινάει,
οι γονείς λένε στο κορίτσι:

«Πήγαινε και μαγείρεψε νούντλς Ιντομί
για τον αδελφό σου».

(Γέλια)

Στην κόρη δεν αρέσει ιδιαίτερα
να μαγειρεύει νούντλς Ιντομί,

αλλά είναι κορίτσι, άρα πρέπει.

Αν οι γονείς,

μάθαιναν εξαρχής και στα δύο παιδιά
πώς να μαγειρεύουν;

Παρεμπιπτόντως, το μαγείρεμα
είναι χρήσιμη ικανότητα για τα αγόρια.

Ποτέ δεν πίστευα ότι ήταν λογικό
να αφήσουμε ένα τόσο σημαντικό πράγμα,

την ικανότητα να θρέφει τον εαυτό του -

(Γέλια)

στα χέρια των άλλων.

(Χειροκρότημα)

Γνωρίζω μια γυναίκα με ίδιο πτυχίο
και ίδια δουλειά με τον σύζυγό της.

Όταν επιστρέφουν από τη δουλειά,
αυτή κάνει τις δουλειές του σπιτιού,

κάτι που ισχύει σε πολλές σχέσεις.

Αυτό που με συγκλόνισε

είναι ότι όταν ο άνδρας άλλαζε την πάνα
του μωρού, η γυναίκα τον ευχαριστούσε.

Αν αυτή όμως έβλεπε την κατάσταση
ως κάτι απολύτως φυσιολογικό

ότι δηλαδή αυτός πρέπει
να νοιάζεται για το παιδί του;

(Γέλια)

Προσπαθώ να ξεχάσω κάποια από τα πολλά
χαρακτηριστικά των φύλων

που εσωτερίκευσα μεγαλώνοντας.

Κάποιες φορές νιώθω ευάλωτη
με τις προσδοκίες των φύλων.

Την πρώτη φορά που δίδαξα
μάθημα έκθεσης σε λύκειο,

ανησυχούσα.

Δεν ανησυχούσα για την ύλη που θα δίδασκα

επειδή ήμουν προετοιμασμένη,

και θα δίδασκα κάτι που απολαμβάνω.

Αντιθέτως ανησυχούσα για το τι θα φορούσα.

Ήθελα να με σέβονται.

Ήξερα ότι επειδή είμαι γυναίκα

θα έπρεπε αυτομάτως
να αποδείξω την αξία μου.

Ανησυχούσα πως αν έδειχνα πολύ θηλυκή,

δεν θα με έπαιρναν στα σοβαρά.

Ήθελα πραγματικά να φορέσω
το γυαλιστερό λιπ-γκλος και τη φούστα μου,

αλλά αποφάσισα να μην το κάνω.

Αντιθέτως, φόρεσα ένα πολύ σοβαρό,

πολύ ανδρικό και άσχημο κοστούμι.

(Γέλια)

Η θλιβερή αλήθεια είναι
ότι στο θέμα της εμφάνισης

θεωρούμε τον άνδρα ως πρότυπο,
ως τον φυσιολογικό.

Αν ένας άνδρας ετοιμάζεται
για επαγγελματική συνάντηση,

δεν ανησυχεί αν θα δείχνει
παραπάνω αρρενωπός

και τότε δεν θα τον θεωρούν δεδομένο.

Όταν μια γυναίκα ετοιμάζεται
για επαγγελματική συνάντηση,

πρέπει να ανησυχεί
για το εάν δείχνει πολύ θηλυκή

και αν θα την πάρουν στα σοβαρά ή όχι.

Μακάρι να μην είχα φορέσει αυτό
το άσχημο κοστούμι εκείνη την μέρα.

Το εξαφάνισα από την ντουλάπα μου,
παρεμπιπτόντως.

Αν είχα τότε την αυτοπεποίθηση
που έχω τώρα να είμαι ο εαυτός μου,

οι μαθητές μου θα είχαν ωφεληθεί
ακόμα περισσότερο από το μάθημά μου

γιατί θα ήμουν πιο άνετη

και πιο επαρκώς και αληθινά ο εαυτός μου.

Έχω επιλέξει να μην είμαι πια απολογητική
για τη γυναικεία μου μορφή

και τη θηλυκότητά μου.

(Χειροκρότημα)

Θέλω να με σέβονται
για όλη τη θηλυπρέπειά μου

επειδή μου αξίζει.

Δεν είναι εύκολη η συζήτηση για τα φύλα.

Και για τους άνδρες και για τις γυναίκες,

όταν εμφανίζεται το ζήτημα του φύλου,
σημαίνει άμεση αντίσταση.

Φαντάζομαι πως κάποιοι
από εσάς εδώ σκέφτεστε,

«Και οι γυναίκες το κάνουν».

Κάποιοι άνδρες μπορεί να σκέφτονται,

«Εντάξει, όλα αυτά είναι ενδιαφέροντα,

αλλά εγώ δεν σκέφτομαι έτσι».

Και αυτό είναι μέρος του προβλήματος.

Το ότι πολλοί άντρες δεν σκέφτονται
το πρόβλημα των φύλων

ή δεν παρατηρούν καν τα φύλα,

είναι μέρος του προβλήματος.

Πολλοί άνδρες, όπως ο φίλος μου ο Λούι,

λένε ότι όλα είναι καλά τώρα.

Πολλοί άνδρες δεν κάνουν
τίποτα να το αλλάξουν.

Αν είσαι άνδρας και πας
σε ένα εστιατόριο με μια γυναίκα

και ο σερβιτόρος καλωσορίσει μόνο εσένα,

έχεις σκεφτεί ποτέ
να ρωτήσεις τον σερβιτόρο:

«Γιατί δεν καλωσόρισες τη γυναίκα;»

Τα φύλα μπορούν να είναι -

(Γέλια)

Θα μπορούσαμε να κάνουμε
μια μεγαλύτερη εκδοχή αυτής της ομιλίας.

Άρα, επειδή η συζήτηση για τα φύλα
είναι μια άβολη συζήτηση,

υπάρχουν πολλοί εύκολοι τρόποι
να κλείσουμε την συζήτηση.

Κάποιοι θα αναφέρουν την εξελικτική
βιολογία και τους πιθήκους,

πώς οι θηλυκοί πίθηκοι υποκλίνονται
στους αρσενικούς πιθήκους

και τέτοια πράγματα.

Άλλα δεν είμαστε πίθηκοι.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Οι πίθηκοι ζουν σε δέντρα

και τρώνε σκουλήκια για πρωινό,

ενώ εμείς όχι.

Κάποιοι θα πουν:

«Οι κακόμοιροι άνδρες
αντιμετωπίζουν δυσκολίες».

Είναι αλήθεια.

Αλλά αυτό δεν είναι -

(Γέλια)

Δεν είναι για την προκειμένη συζήτηση.

Το φύλο και η τάξη είναι
διαφορετικές μορφές καταπίεσης.

Έχω μάθει αρκετά για το σύστημα καταπίεσης

και για το πώς μπορείς να είσαι τυφλός

όταν μιλάς με μαύρους άνδρες.

Μια φορά μίλαγα σε έναν μαύρο
για τις φυλετικές διακρίσεις

και μου είπε,

«Γιατί λες “η εμπειρία μου ως γυναίκα”;

Γιατί δεν λες

“η εμπειρία μου ως ανθρώπινο ον”;»

Ήταν ο ίδιος άνδρας που αναφερόταν
συχνά στην εμπειρία του ως μαύρος.

Το φύλο έχει σημασία.

Οι άνδρες και οι γυναίκες
αντιμετωπίζουν τον κόσμο διαφορετικά.

Το φύλο διαμορφώνει τον τρόπο
που βιώνουμε τον κόσμο.

Όμως μπορούμε να το αλλάξουμε.

Κάποιοι θα πουν,

«Οι γυναίκες έχουν την πραγματική δύναμη,

τη δύναμη από κάτω».

Για τους μη Νιγηριανούς

αυτή είναι μια έκφραση
που περιγράφει μια γυναίκα

που χρησιμοποιεί τη σεξουαλικότητά της
για να της κάνουν χάρες οι άνδρες.

Αλλά αυτό δεν είναι δύναμη.

Σημαίνει ότι μια γυναίκα

έχει καλή πρόσβαση πότε-πότε --

σε δύναμη κάποιου άλλου.

Αργότερα αναρωτιόμαστε

τι γίνεται όταν αυτός ο άλλος

είναι κακόκεφος, άρρωστος ή ανίκανος.

(Γέλια)

Μερικοί θα πουν ότι μια γυναίκα
υποταγμένη σε έναν άνδρα

είναι μέρος της κουλτούρας μας.

Αλλά η κουλτούρα διαρκώς μεταβάλλεται.

Έχω δυο πανέμορφες δίδυμες ανιψιές,

είναι δεκαπέντε και μένουν στο Λάγος.

Αν είχαν γεννηθεί πριν εκατό χρόνια,

θα τις απήγαγαν και θα τις σκότωναν.

Επειδή ήταν στην κουλτούρα μας
να σκοτώνουμε τα δίδυμα.

Άρα, ποιος είναι ο σκοπός της κουλτούρας;

Υπάρχει η λαογραφία,

ο χορός.

Στην πραγματικότητα, ο πολιτισμός είναι
η διατήρηση και η συνέχεια ενός λαού.

Στην οικογένειά μου,

είμαι το παιδί που ενδιαφέρεται
περισσότερο για την ιστορία,

τις παραδόσεις, την γνώση
για τα προγονικά εδάφη μας.

Τα αδέλφια μου δεν ενδιαφέρονται όσο εγώ.

Αλλά εγώ δεν μπορώ να συμμετέχω,

δεν μπορώ να πάω σε συνέδρια,

δεν μπορώ να έχω άποψη.

Επειδή είμαι γυναίκα.

Η κουλτούρα δεν δημιουργεί ανθρώπους.

Οι άνθρωποι δημιουργούν την κουλτούρα.

Άρα, αν είναι πράγματι αλήθεια -

(Χειροκρότημα)

Άρα, αν είναι πράγματι αλήθεια

ότι η ανθρωπιά των γυναικών
δεν είναι μέρος της κουλτούρας,

τότε πρέπει να την κάνουμε μέρος
της κουλτούρας μας.

Σκέφτομαι συχνά τον αγαπητό μου φίλο,
Οκολόμα Μαντουαγουέσι.

Ας ελπίσουμε ότι αυτός
και όλοι όσοι πέθαναν

στο αεροπορικό δυστύχημα

να συνεχίσουν να αναπαύονται εν ειρήνη.

Θα παραμείνει για πάντα στη μνήμη
εκείνων που τον αγαπούσαν.

Είχε δίκιο εκείνη την μέρα πριν από πολλά
χρόνια που με αποκάλεσε φεμινίστρια.

Είμαι φεμινίστρια.

Όταν έψαξα την λέξη στο λεξικό,

έγραφε αυτό:

«Φεμινιστής: ο άνθρωπος που πιστεύει
στην κοινωνική, πολιτική

και οικονομική ισότητα των φύλων».

Η προγιαγιά μου,
από ιστορίες που μου έλεγαν,

ήταν φεμινίστρια.

Το έσκασε από το σπίτι του άνδρα
που δεν ήθελε να παντρευτεί

και τελικά παντρεύτηκε
τον άνδρα της επιλογής της.

Αρνήθηκε, διαμαρτυρήθηκε,
εξέφρασε τη γνώμη της

όταν ένιωθε στερημένη από πρόσβαση,
από γη, τέτοιου είδους πράγματα.

Η προγιαγιά μου δεν ήξερε
τη λέξη «φεμινίστρια»,

αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν.

Περισσότεροι πρέπει
να διεκδικούν την λέξη αυτή.

Ο δικός μου ορισμός της λέξης είναι:

«Φεμινιστής είναι άνδρας ή γυναίκα

που λέει -

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Φεμινιστής είναι άνδρας ή γυναίκα που λέει

«Ναι, υπάρχει πρόβλημα με τα φύλα σήμερα,

και πρέπει να λυθεί,

πρέπει να κάνουμε κάτι καλύτερο».

Ο καλύτερος φεμινιστής που γνωρίζω

είναι ο αδελφός μου ο Κενέ.

Είναι ευγενικός, όμορφος, υπέροχος άνδρας

και πολύ αρρενωπός.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)