Ελλάδα το 2030: Στην κορυφή της εκπαίδευσης | Ντέιβιντ Χόρνερ | TEDxAcademy

Ο Δρ. Ντέιβιντ Χόρνερ είναι ο Πρόεδρος του Αμερικάνικου Κολεγίου της Ελλάδας από τον Ιούλιο του 2008. Σε αυτή την ομιλία, μοιράζεται το όραμά του για την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα το 2030 χρησιμοποιώντας παραδείγματα από το Ιλινόι.

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια εκδήλωση TEDx, η οποία χρησιμοποιεί τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά διοργανώνεται ανεξάρτητα, από μια τοπική κοινότητα/ομάδα. Διαβάστε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Λοιπόν...

πώς ένας τύπος από
τη Βοστόνη της Μασαχουσέτης,

καταφέρνει να συμπέσει η άφιξή του
στην Αθήνα, στην Ελλάδα,

το 2008, ακριβώς με το ξεκίνημα
της ελληνικής οικονομικής κρίσης;

(Γέλια)

Στην πραγματικότητα, οι οικογένειά μου
έχει ταλέντο σε αυτόν τον τομέα.

Ο πατέρας μου μετανάστευσε
από το Μπέλφαστ της Ιρλανδίας,

στη Νέα Υόρκη το 1929.

(Γέλια)

Ευτυχώς, έφερε ένα εξαιρετικό ταλέντο.

Ήταν ένας διεθνής παίκτης ποδοσφαίρου.

Έτσι επιβίωσε στην παγκόσμια
οικονομική ύφεση:

λόγω αυτού του ταλέντου

έπαιξε για τους Τζάιαντς
της Νέας Υόρκης στα στάδια των Γιάνκις

κατά τη διάρκεια
της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης.

Δεν έφερα κάποιο τέτοιο
εξαιρετικό ταλέντο στην Ελλάδα.

Έτσι, δεν ήταν εύκολο για μένα
στην ελληνική οικονομική κρίση.

Δεν ήταν εύκολο για κανέναν
που γνώριζα στην Ελλάδα τότε.

Αλλά, σε αυτά τα χρόνια
του αγώνα και της πρόκλησης,

έγιναν κάποια απίθανα πράγματα,
κάποιες ουσιαστικές αλλαγές,

και μέσα από αυτές τις αλλαγές, η Ελλάδα
κατάφερε να αναπλάσει τον εαυτό της.

Χαίρομαι που μπορώ να μοιραστώ μαζί σας
μέρος αυτής της ιστορίας σήμερα.

Αλλά η ιστορία μου - και αυτή η ιστορία
ξεκινά πολλά χρόνια πριν.

Στην πραγματικότητα, το 1978, όταν
αποφοίτησα με διδακτορικό από το Στάνφορντ

και πήγα στη συμβουλευτική εταιρεία
διαχείρισης KPMG

στη συμβουλευτική ομάδα εκπαίδευσης.

Η πρώτη μου ανάθεση ήταν
να είμαι ο επικεφαλής σύμβουλος

για ένα έργο που σκόπευε στην ενίσχυση
της ετήσιας συγκέντρωσης κεφαλαίων

του Μπέρκλεϊ,
Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια,

από 20 εκατομμύρια ετησίως
σε 40 εκατομμύρια ετησίως.

Για να κάνω αυτό το έργο,
με έστειλαν σε όλες τις ΗΠΑ,

και επισκέφτηκα κολέγια
και πανεπιστήμια στις ΗΠΑ

που ασχολήθηκαν με σημαντικές
πρωτοβουλίες συγκέντρωσης χρημάτων.

Όταν επέστρεψα από εκείνο το ταξίδι

όπου επισκέφτηκα ιδιωτικά
και δημόσια πανεπιστήμια,

είπα στους συνάδελφούς μου,

«Είμαι πεπεισμένος ότι ίσως
το σημαντικότερο πράγμα

που έχουν κάνει ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες

είναι να παράγουν αυτό το σύστημα
ανώτατης εκπαίδευσης.

Όταν το δείτε από κοντά,
είναι κάτι πολύ εξαιρετικό».

Δεν με εκπλήσει

ότι η μεγάλη επανάσταση στην ελληνική
ανώτατη εκπαίδευση, μέχρι το έτος 2030,

έγινε εν μέρει εφαρμόζοντας αρχές

που πάρθηκαν από το σύστημα
ανωτάτης εκπαίδευσης των ΗΠΑ.

Το πιο εκπληκτικό γεγονός, μέχρι το 2030,
φαίνεται σε αυτή τη μία φωτογραφία.

Το 2030 η Ελλάδα θα έχει τρία πανεπιστήμια
στα καλύτερα 40 παγκοσμίως.

Για να σας δώσω λίγη προοπτική:

το 2015, η Ελλάδα
δεν είχε ούτε ένα πανεπιστήμιο

στα καλύτερα 350 παγκοσμίως.

Αλλά, μέχρι το 2030, τρία ελληνικά
πανεπιστήμια ήταν στα καλύτερα 40.

Πώς είναι δυνατόν αυτό;

Για μένα, δεν ήταν τόσο εκπληκτικό,

επειδή για 18 χρόνια ήμουν
πρόεδρος σε ένα μικρό πανεπιστήμιο

στην πολιτεία του Ιλινόι.

Το Ιλινόι είναι σχετικό
με την ιστορία αυτή,

επειδή ουσιαστικά το Ιλινόι έχει τον ίδιο
πληθυσμό με την Ελλάδα, 11 εκατομμύρια.

Επίσης, έχει το νούμερο 10 σε κατάταξη
πανεπιστήμιο παγκοσμίως,

το Πανεπιστήμιο του Σικάγο.

το πανεπιστήμιο νούμερο 25,
το Πανεπιστήμιο Νορθουέστερν,

και το πανεπιστήμιο νούμερο 36,

το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι,
Ουρμπάνα-Σαμπέιν.

Επίσης, τυχαίνει το Ιλινόι
να είναι χρεωκοπημένο.

(Γέλια)

Και τυχαίνει, το Ιλινόι να είναι κι αυτό
ιστορικά και πολιτικά δυσλειτουργικό.

Σας ακούγεται γνώριμο αυτό;

(Γέλια)

Στην πραγματικότητα, οι τελευταίοι
δύο κυβερνήτες της πολιτείας του Ιλινόι

κατέληξαν στη φυλακή
για πολιτική διαφθορά.

Προφανώς, το Ιλινόι
δεν είναι το τέλειο περιβάλλον,

κι όμως κατάφερε να παράγει τρία από
τα καλύτερα 40 πανεπιστήμια παγκοσμίως.

Αυτό είναι για μας
μια προειδοποιητική ιστορία,

επειδή μας λέει μερικά πράγματα.

Πρώτον: Μας λέει ότι δεν χρειάζεται
να έχεις την τέλεια οικονομία

ή το τέλειο πολιτικό σύστημα

για να παράγεις σπουδαία πανεπιστήμια.

Αλλά επίσης μας λέει

ότι αν έχεις σπουδαία πανεπιστήμια,

δε σημαίνει απαραίτητα

ότι η οικονομία σου
θα είναι σπουδαία ή τέλεια,

ή ότι το πολιτικό σου σύστημα
θα λειτουργεί όπως πρέπει.

Το Ιλινόι έδειξε τις δυνατότητες.

Δεν εξεπλάγην που η Ελλάδα
μπόρεσε να το κάνει αυτό,

επειδή το Ιλινόι μπόρεσε να το κάνει
παρά τις προκλήσεις.

Αλλά πώς ακριβώς μπόρεσε
η Ελλάδα να κάνει αυτό το άλμα;

Πρώτα απ' όλα, η Ελλάδα μπόρεσε
να χτίσει πάνω σε μερικά στοιχεία κλειδιά

που είχε ήδη από παλιά.

Πρώτα απ' όλα, εξαιρετικό
ανθρώπινο κεφάλαιο.

Το κλειδί για οποιοδήποτε
ποιοτικό πανεπιστήμιο

είναι το καθηγητικό σώμα και οι φοιτητές.

Και η Ελλάδα είχε πάντα εξαιρετικό
καθηγητικό σώμα και εξαιρετικούς φοιτητές.

Το πρόβλημα ήταν

ότι αυτοί οι φοιτητές και το καθηγητικό
σώμα λειτουργούσαν σε ένα σύστημα

που δεν τους υποστήριζε ώστε
να βγάλουν τον καλύτερό τους εαυτό.

Όμως, αυτό ήταν
ένα ισχυρό σημείο για την Ελλάδα,

αυτό το υπάρχον ανθρώπινο κεφάλαιο.

Το δεύτερο ισχυρό σημείο ήταν το μαγικό
όνομα της Ελλάδας για την εκπαίδευση.

Ο κόσμος γνωρίζει

ότι η Ελλάδα είναι η γενέτειρα
της δυτικής παράδοσης στη διανόηση.

Κι έτσι η Ελλάδα το συνδύασε
με τη φυσική της ομορφιά,

τον απίστευτο καιρό της,

τη στρατηγική της τοποθεσία
στη Νοτιοανατολική Ευρώπη,

αυτό έχτισε για την Ελλάδα,
στον τομέα της εκπαίδευσης,

ένα ισχυρό όνομα -

χτίζοντας πάνω
σε αυτά τα στοιχεία κλειδιά.

Αλλά η Ελλάδα είχε αυτά τα στοιχεία
για πάρα πολλά χρόνια.

Δεν ήταν μόνο αυτά που έκαναν τη διαφορά.

Ήταν η δέσμευση της Ελλάδας
σε τέσσερις ουσιώδεις αρχές λειτουργίας

που διέφεραν πραγματικά

από το πώς προσέγγιζε η Ελλάδα
την ανώτατη εκπαίδευση στο παρελθόν.

Η πρώτη από αυτές τις βέλτιστες πρακτικές,

που πάρθηκε εν μέρει από τις ΗΠΑ
και από άλλα διεθνή συστήματα,

είναι μια δέσμευση
στη θεσμική ποικιλομορφία.

Ίσως το πιο δυνατό σημείο
της ανώτατης εκπαίδευσης των ΗΠΑ

είναι η ποικιλομορφία
των θεσμών σε αυτό το σύστημα.

Το 62% των φοιτητών που σπουδάζουν

σε κολέγια και πανεπιστήμια τετραετούς
φοίτησης στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα

σπουδάζουν σε δημόσια πανεπιστήμια.

Αλλά το 30% σπουδάζουν σε ιδιωτικά,
μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια,

το 8% σπουδάζουν σε κανονικά
ιδιωτικά κολέγια και πανεπιστήμια.

Αν δείτε τις παγκόσμιες κατατάξεις,
οι στατιστικές είναι αντίστροφες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν 22
πανεπιστήμια στα καλύτερα 40 παγκοσμίως.

Δεκατέσσερα από αυτά είναι ιδιωτικά
μη-κερδοσκοπικού χαρακτήρα,

τα οχτώ είναι δημόσια πανεπιστήμια,

κανένα δεν είναι ιδιωτικό πανεπιστήμιο
ως επιχείρηση με μετόχους.

Έτσι, μέχρι το 2030, η Ελλάδα
κατάφερε να παρεμβάλει

αυτού του είδους τη θεσμική
ποικιλομορφία στο σύστημά της.

Το 2030, η πλειονότητα των φοιτητών
συνεχίζουν να σπουδάζουν

σε δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα,

αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα
ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Στην πραγματικότητα,
το 2015 και το 2016 δεν υπήρχε κανένα,

επειδή η Ελλάδα δεν τα επέτρεπε.

Η Ελλάδα επέτρεψε και ενθάρρυνε
τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων,

και τώρα πολλά από αυτά τα πανεπιστήμια
εγγράφουν ένα σημαντικό ποσοστό φοιτητών.

Δύο από αυτά τα ιδιωτικά πανεπιστήμια
είναι ανάμεσα στα καλύτερα 40 παγκοσμίως.

Ένα από τα δημόσια πανεπιστήμια
στην Ελλάδα είναι ανάμεσα σε αυτά τα 40.

Η δεύτερη θεσμική πρακτική
ήταν η θεσμική αυτονομία,

το να δίνεις στα πανεπιστήμια τη δύναμη

να ανταποκριθούν στις κοινωνικές ανάγκες
και τα ενδιαφέροντα των φοιτητών,

χωρίς να ελέγχονται
από τη γραφειοκρατία και την κυβέρνηση.

Αυτή ήταν μια μεγάλη αλλαγή για την Ελλάδα
και ήταν ο δεύτερος μεγάλος παράγοντας

έτσι ώστε τα ιδρύματα μπόρεσαν
να ανταποκριθούν όπως θεώρησαν ότι έπρεπε,

και όχι όπως τους υπέβαλλαν.

Στράφηκαν προς τα διεθνή διαπιστευτήρια
για τον ποιοτικό έλεγχο,

και όχι στην κυβερνητική γραφειοκρατία.

Η τρίτη μεγάλη αλλαγή είχε να κάνει με τα
κριτήρια επιλογής και εισαγωγής φοιτητών,

πώς οι φοιτητές μπαίνουν στα πανεπιστήμια.

Σήμερα, στην Ελλάδα του 2030,

οι φοιτητές μπορούν να κάνουν αίτηση
σε όποιο πανεπιστήμιο θέλουν,

και μπορούν να μεταφερθούν με ευκολία
από το ένα πανεπιστήμιο στο άλλο

αφού έχουν ξεκινήσει σε ένα.

Τα κριτήρια εισαγωγής έχουν αλλάξει

ώστε να απομακρυνθούν από τις
πανελλαδικές εξετάσεις ως κύριο κριτήριο

προς έναν πιο ισορροπημένο φάκελο

που παρουσιάζουν οι φοιτητές ως αποτέλεσμα
της λυκειακής τους εμπειρίας.

Και αυτό που έγινε τώρα,
ως αποτέλεσμα αυτού,

είναι ότι οι ελληνικές οικογένειες
επενδύουν πολύ λιγότερο χρόνο και χρήματα

σε ιδιαίτερα μαθήματα
για την προετοιμασία των πανελλαδικών.

Και οι φοιτητές επενδύουν πολύ περισσότερο

στην ποιότητα
της λυκειακής τους εμπειρίας.

Η τελική αλλαγή ήταν η φιλανθρωπία.

Ανέφερα το προηγούμενό μου έργο
το 1978 στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

Τις δεκαετίες του '70 και '80,

τα δημόσια πανεπιστήμια στις ΗΠΑ
ακολούθησαν το παράδειγμα των ιδιωτικών

στην ανάπτυξη πολύ ισχυρού προσωπικού και
προσπαθειών για τη συγκέντρωση χρημάτων.

Τη δεκαετία του '90, τα ακολούθησαν
τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια,

και μέρη όπως η Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ
μπήκαν στο παιχνίδι συγκέντρωσης χρημάτων,

και κατάφεραν να μαζέψουν ένα επιπλέον,
πολύ σημαντικό στοιχείο υποστήριξης

που δεν υπήρχε πριν
για να υποστηρίξει τους στόχους τους.

Στο τέλος, η Ελλάδα,
ανάμεσα στο 2015 και 2030,

δεσμεύθηκε να υποστηρίξει φιλανθρωπικά

για λογαριασμό των πανεπιστημίων της,

και ως αποτέλεσμα, δισεκατομμύρια ευρώ
ήρθαν μέσα από την Ελλάδα

και από την ελληνική διασπορά,

για να υποστηρίξουν και τη δημόσια
αλλά και την ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση.

Να λοιπόν,

ένα θαύμα κατά κάποιο τρόπο,

μέχρι το 2030,

απίθανο!

Αλλά θέλω να αναφέρω κάτι ακόμα:

για να γίνουν όλα αυτά,

το Άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος
που γράφτηκε το 1975,

που απαγόρευε
τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα,

έπρεπε να αλλάξει.

Δεν ήταν εύκολο, αλλά η αλλαγή έγινε.

Σήμερα, το Άρθρο 16
είναι καλύτερα γνωστό το 2030,

όχι ως ένα άρθρο
του ελληνικού Συντάγματος,

αλλά σαν μια ντισκοτέκ.

Η ντισκοτέκ Άρθρο 16 παίζει μουσική
από τις δεκαετίες του '70 και του '80.

Αρέσει στους Έλληνες να πηγαίνουν εκει.

Τους θυμίζει πώς ήταν τα πράγματα,

και μπορούν να γιορτάσουν

τη διαφορά που έχει έρθει
στην Ελλάδα μέχρι το έτος 2030.

Αν έχετε την ευκαιρία,

ρίξτε μια ματιά.

(Μουσική)

(Χειροκρότημα)