-
Chào, tên tôi là Tony
và đây là Mỗi Khung Hình Là Một Bức Tranh
-
Có những nhà làm phim có tầm
ảnh hướng lớn đến mức
-
người ta nhìn đâu
cũng thấy dấu vết để lại của họ.
-
Tôi nhìn thấy khung hình của nhà làm phim
này trong các tác phẩm của Wes Anderson.
-
Những cú nhào lộn và
pha nguy hiểm ở Jackie Chan.
-
Và tư thế ngồi ngây, ở Bill Murray.
-
Anh ta là Buster Keaton, một trong ba
diễn viên hài câm vĩ đại nhất.
-
"Chúng ta giờ mới nhận ra,
rằng anh ta là...
-
...gã hề vĩ đại nhất
trong lịch sử điện ảnh"
-
Và gần một trăm năm sau,
-
Tôi nghĩ anh ta vẫn có nhiều điều
để dạy chúng ta về hài kịch thị giác.
-
Vậy nên hãy cùng xem cách một bậc thầy
xây dựng nên một gag.
-
(gag : trò khôi hài, từ vựng sân khấu điện ảnh)
-
Sẵn sàng chứ?
-
Đi nào.
-
Điều đầu tiên ta cần biết
về hài kịch thị giác
-
là ta phải kể câu chuyện
qua hành động.
-
Keaton kể chuyện qua thị giác,
nên anh ta không bao giờ thích
-
khi các đạo diễn khác kể
chuyện qua các tấm tiêu đề.
-
"Một phim trung bình dùng
240 tiêu đề...
-
... đấy là trung bình."
-
-"240 là trung bình?"
-"Đúng. Và lần tôi dùng nhiều nhất là 56"
-
Anh ấy tránh các tấm tiêu đề bằng cách
tập trung vào cử chỉ và kịch câm.
-
Ở đoạn này, ta không biết được hai người
họ đang nói về chuyện gì.
-
Tất cả những gì ta cần biết được truyền
tải qua các bàn và ngôn ngữ cơ thể của họ
-
"Nhưng thứ ta cần nói..."
-
"Ta cần giao tiếp với khán giả
bằng một các duy nhất..."
-
-"Qua hành động"
-"Đúng. Ta loại bỏ phụ đề...
-
"...một khi ta có thể
kể nói qua hành động"
-
Keaton tin rằng mỗi cử chỉ
phải độc nhất.
-
Không bao giờ làm thứ gì hai lần.
-
Mỗi cú ngã...
-
là một cơ hội...
-
để sáng tạo.
-
Một khi ta đã biết được hành động
có một vấn đề khác nảy sinh:
-
Để máy quay ở đâu?
-
Các trò gag thường chỉ
hiệu quả từ một góc nhất định.
-
Và nếu ta thay đổi góc nhìn...
-
thì ta thay đổi trò gag và
nó có thể không hiệu quả bằng.
-
Tìm thấy góc quay chuẩn xác
cần trải qua các lần thử và sai.
-
Hãy cùng xem hai cách bố trí máy quay
khác nhau cho cùng một trò đùa.
-
Đây là cách thứ nhất.
-
Và đây là thứ hai.
-
Ta thấy ở góc quay thứ nhất,
cái xe chiếm gần hết khung hình
-
và ta không nhìn rõ được Buster
đến khi anh ta quay người lại.
-
Nhưng ở góc thứ hai,
cái xe nằm ở đằng sau
-
và ta nhìn rõ được
khuôn mặt anh ta.
-
Ở đúng lúc này, anh ta không biết chuyện
gì đang xảy ra và ta thì có...
-
từ góc này xem tốt hơn nhiều.
-
Và ở góc quay thứ nhất,
bố cục này khiến ta chú ý vào hai thứ.
-
Mắt ta muốn nhìn vào mặt anh ấy
và cả cái biển cùng một lúc.
-
Nhưng sau khi sắp xếp lại...
-
Mắt ta tự nhìn vào anh ấy,
-
rồi đến cái biển
-
rồi quay lại anh ấy.
Tốt hơn nhiều.
-
Giờ ta đến với câu hỏi thứ ba...
-
Cái thế giới này có những quy luật gì?
-
Thế giới của Buster phẳng
và chỉ tuân theo một luật lệ.
-
Nếu máy quay không thấy,
thì nhân vật cũng không thấy.
-
Trong thế giới của Buster, các nhân vật
bị giới hạn bởi hai bên khung hình
-
và bởi những gì người xem trông thấy được.
-
Việc này cho anh ta làm những trò đùa
mà chỉ dựa trên thị giác mới làm được
-
mà không logic chút nào.
-
Rất nhiều trò gag của anh ta là về
cử động của con người trong thế giới phẳng
-
Anh ta có thể đi sang phải...
-
sang trái...
-
lên trên...
-
xuống dưới...
-
xa khỏi ống kính...
-
hay tiến đến nó.
-
Trông có quen không?
-
Như Wes Anderson, Buster Keaton tìm
thấy sự khôi hài ở hình học.
-
Anh ta hay để máy qua ở phía xa để ta
có thể thấy hình dạng của một trò đùa.
-
Có những hình tròn...
-
Hình tam giác...
-
Đường song song...
-
và tuyệt nhiên, hình dạng của chính
khung hình: hình chữ nhật.
-
Tôi nghĩ dàn cảnh như vậy rất hay
vì người xem sẽ chủ động
-
nhìn quanh khung hình và
tự mình tìm ra cái khôi hài.
-
Ở cảnh này, hãy nghĩ xem
mắt ta đang nhìn vào thứ gì.
-
Giờ anh ta ở đâu?
-
Một số trò gag này có
nguồn gốc từ nhạc kịch
-
và được thiết kế
làm sao cho giống ảo thuật.
-
Và như tất cả những
trò ảo thuật đỉnh nhất
-
người xem rất thích thú khi
họ thử đoán xem nó được làm như nào.
-
Keaton có đặt tên cho những gag kiểu này
"Impossible gags" (Gag bất khả thi)
-
Chúng là một trong những trò đùa sáng tạo
và siêu thực nhất của anh ta.
-
Nhưng với tư cách là người kể chuyện,
anh ta thấy chúng rắc rối,
-
vì chúng phá những
quy luật cụ thể ở thế giới của anh ta.
-
-"Chúng tôi phải dừng làm impossible gag,
hay còn gọi là gag hoạt hình (cartoon gag)
-
-"Chúng tôi mất hết khi bắt đầu làm
phim truyện."
-
-"Phim cần khiến người xem tin được,
nếu không câu chuyện sẽ chẳng vững được"
-
Nên thay vào đó, anh ta tập trung vào
thứ anh ta gọi là Gag Tự Nhiên.
-
Những trò đùa tự từ các nhân vật và
tình huống mà ra.
-
Hãy xem anh ta làm gì với cái cửa này,
-
Keaton cho rằng hài kịch thị giác...
-
ta phải luôn sẵn sàng tùy cơ ứng biến.
-
-"Chuẩn bị sẵn bao nhiêu,
tình huống nảy sinh bao nhiêu?"
-
-"Bao nhiêu là tự ứng biến?"
-
-"Theo luật, thì khoảng 50 phần trăm..."
-
-"...ta có sẵn trong đầu
trước khi bắt đầu bộ phim..."
-
-"...và chỗ còn lại ta phát triển
cùng lúc ta làm nó."
-
Có những lúc anh ta thích
một trò đùa nào đấy đến mức
-
anh ta lặp lại nó sau đấy.
-
Hay những lần khác, những trò đùa anh tính
trước hôm đấy lại không thành.
-
Nên anh ta bỏ đi luôn...
-
-"...vì chúng đứng không vững
và chúng không hiệu quả lắm."
-
-"Và có cả những trò vô tình xảy ra nữa"
-
Ở đoạn này anh ta đáng lẽ
không được ngã
-
Cơ mà anh ấy đã nhảy trượt...
-
Anh ta quyết định giữ cú nhảy trượt đó
và xây dựng tiếp từ đấy.
-
-"Một cảnh như vậy thì làm lần
hai khó mà tốt y lần một được"
-
-"Đa phần lần một là tốt nhất rồi."
-
-"Có thể đấy là tại sao..."
-
-"...hôm qua hôm kia trong rạp
người ta cười nhiều đến vậy."
-
-"Ý tôi là, tôi và những người trẻ tuổi
cứ có cảm giác như..."
-
-"...những thứ đang xem trước mắt
đang thực sự xảy ra."
-
-"Và như nó chỉ xảy ra một lần duy nhất.."
-
-"...và như nó không phải một
quá trình qua nhiều lần làm đi làm lại."
-
Chuyện này đưa ta đến với điều
cuối cùng về Buster Keaton
-
và luật lệ nổi tiếng nhất của anh ta.
-
Không bao giờ làm giả gag.
-
Theo Keaton, cách duy nhất khiến
khán giả tin...
-
rằng điều mình đang xem là thực.
-
Anh ta phải thực sự làm điều ấy...
-
mà không cắt.
-
Anh nghiêm túc về điều này đến mức,
có lần anh ta nói...
-
"Hoặc là ta làm một phát được luôn...
-
không thì ta dẹp luôn cái gag này."
-
Và vì thế ảnh hưởng của anh ta
vẫn vô cùng quan trọng những 100 năm sau."
-
Không chỉ nhờ khả năng
mà còn cả sự chính trực của anh ta.
-
Trên hình ảnh kia thực sự là anh ta.
-
Và không sự tiến bộ của công nghệ
nào có thể bắt chước được.
-
Cả bây giờ ta vẫn ngạc nhiên khi
các nhà làm phim thực sự làm những việc ấy
-
Nhưng tôi vẫn nghĩ anh ta làm chúng
tốt hơn 95 năm trước.
-
Nên có bao nhiêu lần...
-
bạn thấy ai khác tỏ lòng kính trọng...
(bằng cách gợi lại tác phẩm của anh ấy)
-
Không có gì hơn bản gốc.
