-
Γεια σας, με λένε Τόνυ και αυτό είναι
το Κάθε Καρέ είναι μια Ζωγραφιά.
-
Υπάρχουν μερικοί σκηνοθέτες που
έχουν τόσο μεγάλη επιρροή
-
ώστε όπου και να κοιτάξεις,
βλέπεις τα χνάρια τους.
-
Βλέπω τα πλαίσια αυτού του σκηνοθέτη
στις δουλειές του Γουές Άντερσον.
-
Τα ακροβατικά και τεχνάσματά του
στον Τζάκι Τσαν
-
και τις ανέκφραστες στάσεις του
στον Μπιλ Μάρρεϊ.
-
Αυτός, φυσικά, είναι ο Μπάστερ Κίτον,
ένας από τους τεράστιους βουβούς κωμικούς.
-
"Ήταν, όπως αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε,
-
ο σπουδαιότερος από όλους τους παλιάτσους
στην ιστορία του κινηματογράφου"
-
Και σχεδόν εκατό χρόνια μετά
-
νομίζω πως έχει πολλά ακόμα να μας διδάξει
σχετικά με την οπτική κωμωδία.
-
Έτσι σήμερα, ας ρίξουμε μια ματιά στο πώς
χτίζει η αυθεντεία μία κασκαρίκα.
-
Έτοιμοι;
-
Πάμε.
-
Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να ξέρετε
σχετικά με οπτικές κωμωδίες
-
είναι ότι πρέπει να πεις την
ιστορία σου με πράξεις.
-
Ο Κίτον ήταν ένας οπτικός αφηγητής
και ποτέ δεν του άρεσε
-
όταν άλλοι σκηνοθέτες έλεγαν την
ιστορία τους με διατίτλους.
-
-"Η τυπική ταινία χρησιμοποιούσε
240 λεζάντες...¨
-
"...αυτός ήταν περίπου ο μέσος όρος."
-
-"240 ήταν ο μέσος όρος;"
-"Ναι. Και το περισσότερο που
έβαλα ποτέ εγώ ήταν 56."
-
Απέφευγε διατίτλους εστιάζοντας στις
χειρονομίες και την παντομίμα.
-
Σε αυτό το πλάνο, δεν ανακαλύπτεις ποτέ
για τί πράγμα μιλούν αυτοί οι δύο.
-
Ό,τι χρειάζεται να ξέρεις εκφράζεται μέσω
του τραπεζιού και τη γλώσσα του σώματος
-
"Αλλά αυτό που ήθελες να πεις..."
-
"Έπρεπε να το επικοινωνήσεις στο κοινό
μόνο με έναν τρόπο..."
-
-"Μέσω δραστηριότητας."
-"Ακριβώς. Εξαφανίζαμε τους υπότιτλους..."
-
"...όσο πιο γρήγορα γινόταν αν μπορούσαμε
να πούμε κάτι με δράση"
-
Ο Κίτον πίστευε πως κάθε κίνηση που έκανες
έπρεπε να είναι μοναδική.
-
Ποτέ μην κάνεις το ίδιο δύο φορές.
-
Κάθε μία σαβούρτα...
-
είναι μία ευκαιρία...
-
για δημιουργικότητα.
-
Όμως μόλις ξέρεις τη δράση φτάνουμε
στο δεύτερο πρόβλημα:
-
Που τοποθετείς την κάμερα;
-
Οπτικά αστεία γενικά είναι καλύτερα
από μια συγκεκριμένη γωνία.
-
Και αν αλλάξεις τη γωνία...
-
τότε αλλάζεις το αστείο και ίσως
να μην πετύχει τόσο καλα.
-
Το να βρεις τη σωστή γωνία είναι
θέμα δοκιμής και πλάνης.
-
Για να δούμε λοιπόν δύο γωνίες
λήψης για την κάμερα στο ίδιο αστείο.
-
Εδώ η πρώτη.
-
Και εδώ η δεύτερη.
-
Θα προσέξετε ότι στην πρώτη γωνία,
το αυτοκίνητο παίρνει το μεγαλύτερο μέρος
του καρέ
-
και δε βλέπουμε καθαρά το Μπάστερ
μέχρι να στραφεί.
-
Αλλά στη δεύτερη γωνία, το αυτοκίνητο
βρίσκεται στο φόντο
-
και εμείς μπορούμε να δούμε καθαρά
το πρόσωπο του.
-
Σε αυτό το κλάσμα του δευτερολέπτου, αυτός
δε ξέρει τι συμβαίνει ενώ εμείς ξέρουμε...
-
...αυτό είναι πολύ καλύτερο από εδώ.
-
Και στην πρώτη γωνία, η πλαισίωση
μοιράζει την προσοχή μας.
-
Τα μάτια μας θέλουν να κοιτάξουν το
πρόσωπο του και την πινακίδα ταυτόχρονα.
-
Όμως μετά την προσαρμογή της σκηνής...
-
Τα μάτια μας εκ φυσικού κοιτούν αυτόν...
-
έπειτα την πινακίδα
-
μετά ξανά αυτόν.
Πολύ καλύτερα.
-
Τώρα ερχόμαστε στο τρίτο ερώτημα...
-
Ποιοί κανόνες κυβερνούν αυτόν
το συγκεκριμένο κόσμο;
-
Ο κόσμος του Μπάστερ είναι επίπεδος
και διέπεται από ένα νόμο.
-
Εάν η κάμερα δεν βλέπει κάτι, τότε
ούτε οι χαρακτήρες μπορούν να το δουν.
-
Στον κόσμο του Μπάστερ, οι χαρακτήρες
περιορίζονται από τα άκρα του καρέ
-
και από τι είναι ορατό σε εμάς,
το κοινό.
-
Και αυτό του επιτρέπει να κάνει αστεία
που βγάζουν νόημα οπτικά
-
αλλά όχι λογικά.
-
Πολλά από τα αστεία του έχουν να κάνουν με
ανθρώπινη κίνηση σε έναν επίπεδο κόσμο.
-
Μπορεί να πάει στα δεξιά...
-
στα αριστερά...
-
πάνω...
-
κάτω...
-
να απομακρυνθεί από το φάκο...
-
ή να τον πλησιάσει.
-
Φαίνεται γνώριμο?
-
-"Την δολοφόνησαν.
Και νομίζεις ότι εγώ το έκανα."
-
-"Έι!"
-
Όπως ο Γουές Άντερσον, ο Μπάστερ Κίτον
έβρισκε χιούμορ στη γεωμετρία.
-
Συχνά τοποθετούσε την κάμερα πιο πίσω για
να μπορούσες να δεις το σχήμα ενός αστείου
-
Υπάρχουν κύκλοι...
-
τρίγωνα...
-
παράλληλες γραμμές...
-
και φυσικά, το σχήμα του ίδιου του καρέ:
το τετράγωνο.
-
Νομίζω τέτοια σκηνοθεσία είναι
καταπληκτική γιατί ενθαρρύνει τους θεατές
-
να εξετάσουν το καρέ και να δουν
μόνοι τους το χιούμορ.
-
Σε αυτό το πλάνο, σκεφτείτε πού
κοιτούν τα μάτια σας.
-
Τώρα πού είναι αυτός;
-
Κάποια από αυτά τα αστεία έχουν τις ρίζες
τους στο βοντβίλ(vaudeville)
-
και είναι σχεδιασμένα να εκτελούνται
σαν μαγικά κόλπα.
-
Και σαν όλα τα σπουδαία μαγικά κόλπα
-
ένα μέρος της διασκέδασης είναι
η προσπάθεια να καταλάβεις πώς έγινε.
-
Ο Κίτον είχε ένα όνομα για τέτοια αστεία.
Τα ονόμαζε "αδύνατα γκαγκς"
-
Είναι από τα πιο καινοτόμα και
σουρρεαλιστικά αστεία του.
-
Αλλά ως αφηγητής, τα θεωρούσε δύσκολα
-
επειδή έσπαζαν τους κανόνες
του κόσμου του.
-
"Έπρεπε να σταματήσουμε τα αδύνατα αστεία,
αυτά που αποκαλούμε καρτούν γκαγκς."
-
-"Τα χάσαμε όλα αυτά όταν αρχίσαμε να
κάνουμε ταινίες μεγάλου μήκους."
-
-"Έπρεπε να είναι ρεαλιστικές αλλιώς
η ιστορία σου δε θα έστεκε."
-
Έτσι, συγκεντρώθηκε σε αυτό που
αποκαλούσε το φυσικό γκαγκ.
-
Το αστείο που γεννιέται αβίαστα από
τον χαρακτήρα και την κατάσταση.
-
Αναλογιστείτε το τι κάνει με αυτή την πόρτα.
-
Ο Κίτον υποστήριζε ότι για οπτική κωμωδία
-
έπρεπε να μένεις ανοικτός στον
αυτοσχεδιασμό.
-
-"Πόσα ήταν προσχεδιασμένα και πόσα
έβγαιναν στην πράξη;"
-
-"Πόσο ήταν αυτοσχεδιασμός, ξέρεις;"
-
-"Λοιπόν κατά κανόνα, περίπου 50%..."
-
-"...έχεις στο νου σου πριν ξεκινήσεις
την ταινία..."
-
-"...και το υπόλοιπο το αναπτύσσεις
καθώς τη φτιάχνεις."
-
Μερικές φορές έβρισκε ένα αστείο που
του άρεσε τόσο πολύ
-
και έκανε αναφορά σε αυτό αργότερα
(callback αστείο)
-
Άλλες φορές, αστεία που είχε ετοιμάσει εκ
των προτέρων δεν δούλευαν εκείνη τη μέρα.
-
Έτσι απλώς τα ξεφορτωνόταν...
-
-"...επειδή δεν στέκονται και δεν
δουλεύουν καλά."
-
-"Και τότε έρχονται τα απροσχεδίαστα."
-
Προτίθετο ότι θα καταφέρει αυτό το άλμα.
-
Αλλά εφόσον απέτυχε...
-
Αποφάσισε να κρατήσει το λάθος και
να χτίσει επάνω του.
-
-"Έτσι σπάνια έκανες μια σκηνή τόσο καλή
τη δεύτερη φορά."
-
-"Γενικά συνέβαινε την πρώτη φορά."
-
-"Ίσως αυτή είναι μία από τις αιτίες..."
-
-"...που υπήρχε τόσο γέλιο στο σπίτι
την άλλη νύχτα."
-
-"Εννοώ, εγώ και οι νεότεροι άνθρωποι
είχαμε την αίσθηση..."
-
-"...ότι αυτό που βλέπαμε συνέβαινε τώρα."
-
-"Ότι συνέβη μόνο μία φορά..."
-
-"...Δεν ήταν κάτι προσχεδιασμένο και
δοκιμασμένο."
-
Και αυτό μας φέρνει στο τελευταίο πράγμα
για το Μπάστερ Κίτον
-
και τον πιο γνωστό του κανόνα.
-
Ποτέ μην προσποιείσαι ένα αστείο.
-
Για τον Κίτον, υπήρχε μονάχα ένας τρόπος
να πείσεις τους θεατές...
-
...πως αυτό που βλέπουν είναι αληθινό.
-
Έπρεπε να το κάνει πραγματικά...
-
...Χωρίς κατ.
-
Ήταν τόσο αυστηρός με αυτό που
κάποτε είπε...
-
"Είτε το καταφέρνουμε με την
πρώτη προσπάθεια...
-
...είτε πετάμε το αστείο."
-
Και είναι η αιτία που παραμένει καίριος
σχεδόν 100 χρόνια μετά.
-
Όχι απλά για την επιδεξιότητά του
αλλά για την ακεραιότητά του.
-
Εκεί είναι όντως αυτός.
-
Και καμία εξέλιξη στην τεχνολογία δεν
μπορεί να το το μιμηθεί.
-
Ακόμα και τώρα, εντυπωσιαζόμαστε όταν
σκηνοθέτες όντως το κάνουν στα αλήθεια.
-
Αλλά νομίζω αυτός το έκανε καλύτερα
95 χρόνια πριν.
-
Έτσι ανεξαρτήτως από πόσες φορές...
-
είδατε κάποιον να του αποτίει φόρο τιμής..
-
Τίποτα δεν ξεπερνά το αυθεντικό.
