Πώς το άγχος επηρεάζει το μυαλό σας - Μαντχουμίτα Μούργκια

Δείτε το πλήρες μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/how-stress-affects-your-brain-madhumita-murgia

Το άγχος δεν είναι πάντα κακό· μπορεί να είναι χρήσιμο για μια έκρηξη επιπλέον ενέργειας και συγκέντρωσης, όπως όταν παίζετε ένα ανταγωνιστικό άθλημα ή πρέπει να μιλήσετε δημόσια. Αλλά όταν είναι συνεχόμενο, στην πραγματικότητα αρχίζει να αλλάζει το μυαλό σας. Η Μαντχουμίτα Μούργκια δείχνει πώς το χρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος του εγκεφάλου, τη δομή του και το πώς λειτουργεί ακόμη και στο επίπεδο των γονιδίων σας.

Μάθημα από τη Μαντχουμίτα Μούργκια, απεικόνιση από τον Άντριου Ζίμπελμαν.

Έχετε ανήσυχο ύπνο,

είστε ευερέθιστος ή κακόκεφος,

ξεχνάτε μικροπράγματα,

και αισθάνεστε καταβεβλημένος
και απομονωμένος;

Μην ανησυχείτε. Το έχουμε περάσει όλοι.

Πιθανόν είστε απλώς αγχωμένοι.

Το άγχος δεν είναι πάντα κακό.

Ίσως είναι χρήσιμο για μια έκρηξη
επιπλέον ενέργειας και συγκέντρωσης,

όπως όταν παίζετε
ένα ανταγωνιστικό άθλημα,

ή πρέπει να μιλήσετε δημόσια.

Αλλά όταν είναι συνεχόμενο,

του είδους που οι περισσότεροι
από εμάς αντιμετωπίζουμε καθημερινά,

στην πραγματικότητα αρχίζει
να αλλάζει το μυαλό σας.

Το χρόνιο στρες,

όπως το να είστε καταπονημένοι
ή να καβγαδίζετε στο σπίτι,

μπορεί να επηρεάσει
το μέγεθος του εγκεφάλου

τη δομή του,

και το πώς λειτουργεί,

ακόμη και σε επίπεδο γονιδίων.

Το άγχος ξεκινάει με κάτι που ονομάζεται

άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων,

μια σειρά διαδράσεων

ανάμεσα σε ενδοκρινείς αδένες
στον εγκέφαλο και στο νεφρό,

που ελέγχει την αντίδραση
του σώματός σας στο άγχος.

Όταν το μυαλό σας ανιχνεύει
μια αγχώδη κατάσταση,

ο άξονας ενεργοποιείται άμεσα

και ελευθερώνει μία ορμόνη, την κορτιζόλη,
που ετοιμάζει το σώμα σας για άμεση δράση.

Όμως υψηλά επίπεδα κορτιζόλης
για μεγάλες χρονικές περιόδους

σπέρνουν τον όλεθρο στο μυαλό σας.

Για παράδειγμα, το χρόνιο στρες αυξάνει
το επίπεδο δραστηριότητας

και τον αριθμό των νευρικών συνάψεων
στην αμυγδαλή,

το κέντρο φόβου του εγκεφάλου σας.

Και καθώς τα επίπεδα κορτιζόλης
αυξάνονται,

τα ηλεκτρικά σήματα στον ιππόκαμπό σας,

το τμήμα του εγκεφάλου που συνδέεται
με τη μάθηση, τις αναμνήσεις,

και τον έλεγχο του στρες,

εκφυλίζονται.

Ο ιππόκαμπος επίσης αναστέλλει
την δραστηριότητα του άξονα HPA,

έτσι όταν αυτός εξασθενεί,

επίσης εξασθενεί και η ικανότητά σας
να ελέγχετε το άγχος.

Δεν είναι μόνο αυτό, όμως.

Η κορτιζόλη μπορεί κυριολεκτικά να κάνει
τον εγκέφαλό σας να συρρικνωθεί.

Η υπερβολική συρρίκνωση οδηγεί σε απώλεια
συνάψεων μεταξύ των νευρώνων,

και συρρίκνωση
του προμετωπιαίου σας φλοιού,

το τμήμα του εγκεφάλου σας που ρυθμίζει
συμπεριφορές όπως η συγκέντρωση,

η λήψη αποφάσεων,

η κρίση,

και η κοινωνική αλληλεπίδραση.

Επίσης οδηγεί σε μικρότερη παραγωγή
εγκεφαλικών κυττάρων στον ιππόκαμπο.

Αυτό σημαίνει ότι το χρόνιο στρες
μπορεί να δυσκολέψει την εκμάθηση

και την απομνημόνευση πραγμάτων,

και επίσης να θέσει τα θεμέλια
για πιο σοβαρά ψυχικά προβλήματα,

όπως η κατάθλιψη
και τελικά η νόσος Αλτζχάιμερ.

Οι συνέπειες του άγχους μπορεί
να διεισδύσουν στο DNA του εγκεφάλου σας.

Ένα πείραμα έδειξε

ότι το ποσοστό φροντίδας που παρέχει
η μητέρα αρουραίος στο νεογέννητό της

παίζει ρόλο στον καθορισμό της αντίδρασης
του μωρού στο στρες, αργότερα στη ζωή του.

Τα μωρά που οι μαμάδες τους τα φρόντιζαν
αποδείχτηκαν λιγότερο ευαίσθητα στο άγχος

γιατί οι εγκέφαλοί τους ανάπτυσσαν
περισσότερους υποδοχείς κορτιζόλης,

οι οποίοι κολλάνε στην κορτιζόλη
και μετριάζουν την αντίδραση του στρες.

Τα μωρά των αμελών μαμάδων
είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα,

και έτσι γίνονταν πιο ευαίσθητα στο άγχος
κατά τη διάρκεια της ζωής.

Αυτές θεωρούνται επιγενετικές αλλαγές,

που σημαίνει ότι επηρεάζουν
ποια γονίδια εκφράζονται

χωρίς να αλλάζουν άμεσα
τον γενετικό κώδικα.

Και αυτές οι αλλαγές μπορούν να αναιρεθούν
αν οι μαμάδες ανταλλαχθούν.

Αλλά υπάρχει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα.

Οι επιγενετικές αλλαγές που προκλήθηκαν
από μία μόνο μητέρα αρουραίο

πέρασαν σε πολλές γενιές αρουραίων
μετά από αυτήν.

Με άλλα λόγια, τα αποτελέσματα
αυτών των ενεργειών ήταν κληρονομικά.

Δεν υπάρχουν μόνο κακά νέα όμως.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αναιρέσετε
τη δράση της κορτιζόλης

στο αγχωμένο μυαλό σας.

Τα πιο ισχυρά όπλα είναι η άσκηση
και ο διαλογισμός

που σχετίζεται με βαθιές αναπνοές,

και το να αντιλαμβάνεστε
και να συγκεντρώνεστε στο περιβάλλον σας.

Και οι δύο αυτές δραστηριότητες
μειώνουν το στρες

και αυξάνουν το μέγεθος του ιππόκαμπου,

βελτιώνοντας έτσι τη μνήμη σας.

Γι' αυτό μην αισθάνεστε ηττημένοι
από τις πιέσεις της καθημερινής ζωής.

Πάρτε τον έλεγχο του άγχους σας
πριν σας ελέγξει αυτό.