Return to Video

Ý tưởng đầy hứa hẹn về xét nghiệm nhận biết ung thư tuyến tụy của một cậu bé ... 15 tuổi

  • 0:00 - 0:04
    Đã bao giờ bạn trải qua một khoảnh khắc
  • 0:04 - 0:07
    vô cùng đau đớn và bối rối trong cuộc đời
  • 0:07 - 0:09
    mà lúc đó, tất cả những gì bạn muốn làm
  • 0:09 - 0:13
    là tìm hiểu càng nhiều càng tốt để hiểu rõ điều gì đang diễn ra?
  • 0:13 - 0:16
    Khi tôi 13 tuổi, một người bạn thân của gia đình tôi
  • 0:16 - 0:18
    người mà tôi coi như cậu ruột
  • 0:18 - 0:21
    qua đời vì căn bệnh ung thư tụy
  • 0:21 - 0:23
    Khi sự ám ảnh về căn bệnh này ngày càng nhức nhối
  • 0:23 - 0:25
    tôi quyết định tìm hiểu về nó nhiều hơn nữa.
  • 0:25 - 0:28
    thế là tôi lên mạng tìm câu trả lời
  • 0:28 - 0:31
    Qua Internet, tôi đã tìm được một loạt các số liệu thống kế
  • 0:31 - 0:33
    về ung thư tụy,
  • 0:33 - 0:35
    và những gì tôi tìm thấy đã làm tôi sửng sốt.
  • 0:35 - 0:39
    Trên 85 phần trăm bệnh nhân ung thư tụy
  • 0:39 - 0:41
    được chẩn đoán muộn
  • 0:41 - 0:45
    vào lúc người đó chỉ còn có ít hơn 2 phần trăm cơ hội sống sót.
  • 0:45 - 0:49
    Tại sao chúng ta lại quá yếu kém trong việc phát hiện ung thư tuyến tụy?
  • 0:49 - 0:53
    Nguyên nhân là gì? Hiện tại, các liệu pháp chẩn đoán và chữa trị căn bệnh này
  • 0:53 - 0:55
    là những phương pháp cũ, tồn tại 60 năm.
  • 0:55 - 0:57
    Nó còn già hơn cả cha của tôi.
  • 0:57 - 1:01
    (Tiếng cười)
  • 1:01 - 1:03
    Nhưng, nó lại cực kì đắt
  • 1:03 - 1:07
    mỗi lần thử nghiệm tốn hết 800 đô la
  • 1:07 - 1:09
    và vô cùng thiếu chính xác
  • 1:09 - 1:13
    bỏ sót 30 phần trăm các bệnh nhân ung thư tuyến tụy
  • 1:13 - 1:16
    Bác sĩ của bạn chắc hẳn phải có lý do gì đó để cực kỳ nghi ngờ rằng
  • 1:16 - 1:19
    bạn bị ung thư, để cho bạn làm thử nghiệm này.
  • 1:19 - 1:23
    Biết được điều này, tôi muốn rằng tìm ra phải có một cách tốt hơn.
  • 1:23 - 1:25
    Cho nên tôi thiếu lập một tiêu chuẩn khoa học
  • 1:25 - 1:27
    như một bộ cảm biến sẽ trônng như thế nào
  • 1:27 - 1:31
    để có thể chẩn đoán hiệu quả ung thư tuyến tụy
  • 1:31 - 1:35
    Bộ cảm biến phải rẻ, nhanh
  • 1:35 - 1:38
    đơn giản, nhạy, có chọn lọc
  • 1:38 - 1:41
    và hạn chế tối đa những gì liên quan đến việc cắt bỏ/ xâm phạm vào cơ thế.
  • 1:41 - 1:43
    Lý do tại sao liệu pháp chẩn đoán này
  • 1:43 - 1:47
    chưa hề được cải tiến trong suốt 6 thập niên qua
  • 1:47 - 1:50
    là vì, khi chúng ta tìm kiếm dấu hiệu của ung thư tuyến tụy,
  • 1:50 - 1:51
    chúng ta phân tích và kiểm tra đường máu
  • 1:51 - 1:56
    nơi mà có vô số protein
  • 1:56 - 1:58
    và chúng ta phải tìm cho ra được sự khác biệt rất nhỏ
  • 1:58 - 2:00
    trong số lượng protein ít ỏi này
  • 2:00 - 2:01
    chỉ một protein này
  • 2:01 - 2:03
    Điều đó gần như không thể
  • 2:03 - 2:07
    Tuy nhiên, nhờ sự lạc quan tuổi teen của mình, tôi không nản lòng
  • 2:07 - 2:13
    (Vỗ tay)
  • 2:13 - 2:16
    Tôi tìm đến 2 người bạn thân nhất của các thanh thiếu niên
  • 2:16 - 2:18
    là Google và Wikipedia
  • 2:18 - 2:22
    Tôi đã tìm tất cả những gì liên quan đến bài tập về nhà từ hai nguồn này.
  • 2:22 - 2:25
    Và thứ mà tôi tìm được là một bài viết
  • 2:25 - 2:29
    thống kê một cơ sở dữ liệu có trên 8.000 proteins khác nhau
  • 2:29 - 2:31
    được tìm thấy khi một người mắc bệnh ung thư tuyến tụy.
  • 2:31 - 2:35
    Thế là tôi quyết định chọn nó làm nhiệm vụ mới của mình
  • 2:35 - 2:38
    đọc qua hết tất cả các proteins này và xem những cái nào
  • 2:38 - 2:40
    có thể được xem như một dấu hiệu sinh học cho ung thư tuyến tụy
  • 2:40 - 2:43
    Và để làm mọi thứ dễ dàng hơn một chút
  • 2:43 - 2:47
    tôi quyết định vạch ra một tiêu chuẩnkhoa học. Và nó đây
  • 2:47 - 2:49
    Điều cần thiết đầu tiên, protein này phải tồn tại trong máu với số lượng lớn
  • 2:49 - 2:52
    trong tất cả bệnh nhân ung thư tuyến tụy (và chỉ bệnh nhân ung thư tuyết tụy)
  • 2:52 - 2:57
    ngay từ những giai đoạn đầu
  • 2:57 - 3:00
    Và rồi tôi chỉ tự mày mò trong nhiệm vụ khổng lồ này,
  • 3:00 - 3:03
    và cuối cùng, vào lần thử thứ 4000,
  • 3:03 - 3:05
    khi mà tôi gần mất đi sự tỉnh táo của mình,
  • 3:05 - 3:07
    tôi tìm thấy protein đó.
  • 3:07 - 3:09
    và protein mà tôi xác định được
  • 3:09 - 3:11
    có tên là mesothelin
  • 3:11 - 3:14
    và nó không phải là một loại protein thông thường
  • 3:14 - 3:15
    trừ khi bạn có ung thư tuyến tụy
  • 3:15 - 3:17
    u thư buồng trứng hay ung thư phổi
  • 3:17 - 3:20
    nó sẽ được tìm thấy với nồng độ cao trong máu
  • 3:20 - 3:22
    Tuy nhiên, điều quan trọng là
  • 3:22 - 3:25
    nó được tìm thấy trong những giai đoạn sớm nhất của căn bệnh
  • 3:25 - 3:27
    khi bệnh nhân có gân như 100 phần trăm cơ hội
  • 3:27 - 3:28
    sống sót
  • 3:28 - 3:32
    Vậy, tôi đã phát hiện ra được đúng loại protein tôi cần tìm.
  • 3:32 - 3:35
    sau đó tôi chuyển mục tiêu sang việc "phát hiện" protein đó trong cơ thể bệnh nhân
  • 3:35 - 3:37
    để phát hiện căn bệnh ung thư tuyến tụy.
  • 3:37 - 3:41
    Bây giờ, bước đột phá của tôi đến từ một nơi không ai ngờ tới
  • 3:41 - 3:43
    có thể là nơi ít ngờ nhất cho một sự đổi mới
  • 3:43 - 3:45
    lớp sinh học ở trường trung học của tôi
  • 3:45 - 3:48
    một điều hoàn toàn bất ngờ cho sự đổi mới
  • 3:48 - 3:53
    (Tiếng cười) (Vỗ tay)
  • 3:53 - 3:56
    Và tôi lén ghi vào bài viết này dựa trên những thứ
  • 3:56 - 4:00
    gọi là ống nanocarbon - một đường ống carbon dài và mỏng
  • 4:00 - 4:01
    có tường dày bằng một nguyên tử
  • 4:01 - 4:04
    và bằng một phần 50 ngàn đường kính của một sợi tóc
  • 4:04 - 4:06
    Mặc dù cực kì nhỏ
  • 4:06 - 4:08
    các ống này mang những tính chất khó tin
  • 4:08 - 4:10
    Chúng như những siêu anh hùng của khoa học vật chất
  • 4:10 - 4:13
    Trong khi tôi lén lút đọc bài viết này
  • 4:13 - 4:15
    dưới bàn trong lớp sinh học
  • 4:15 - 4:16
    chúng ta đáng lẽ ra phải chú ý
  • 4:16 - 4:20
    đến các phân tử thú vị khác được gọi là kháng thể
  • 4:20 - 4:22
    Và kháng thể rất thú vị vì chúng chỉ phản ứng
  • 4:22 - 4:24
    với một loại protein duy nhất
  • 4:24 - 4:26
    nhưng chúng không thú vị bằng các ống carbon nano
  • 4:26 - 4:30
    Và tôi đang ngồi trong lớp,
  • 4:30 - 4:32
    và một ý tưởng đột nhiên đến với tôi
  • 4:32 - 4:35
    tôi có thể kết hợp những gì tôi đã đọc,
  • 4:35 - 4:36
    về ống nanocarbon
  • 4:36 - 4:39
    với những gì tôi phải suy nghĩ tới, kháng thể
  • 4:39 - 4:42
    Điều quan trọng là, tôi có thể dệt một bó các kháng thể này
  • 4:42 - 4:44
    vào một mạng lưới các ống carbon nano
  • 4:44 - 4:46
    và chúng ta có một mạng lưới
  • 4:46 - 4:48
    chỉ phản ứng với một loại protein
  • 4:48 - 4:51
    tuy nhiên ngoài ra, do các đặc tính của các ống nano này,
  • 4:51 - 4:53
    chúng sẽ thay đổi tính chất điện của chúng
  • 4:53 - 4:56
    dựa trên hàm lượng protein có sẵn
  • 4:56 - 4:58
    Tuy nhiên, không phải tất cả đều diễn ra êm xuôi. Có một nhược điểm là
  • 4:58 - 5:01
    những liên kết carbon nano này cực kì mỏng manh
  • 5:01 - 5:05
    và bởi vì chúng mỏng manh như vậy, chúng cần được hỗ trợ
  • 5:05 - 5:07
    Và đó là lý do tôi chọn giấy.
  • 5:07 - 5:09
    Làm một bộ cảm biến ung thư từ giấy
  • 5:09 - 5:11
    là một việc đơn giản như làm bánh quy với sôcôla
  • 5:11 - 5:15
    loại bánh mà tôi rất thích.
  • 5:15 - 5:18
    Bạn bắt đầu với một ít nước, thêm vào vài ống nano
  • 5:18 - 5:21
    cho thêm kháng thể, trọn tất cả lên,
  • 5:21 - 5:23
    lấy một ít giấy, nhúng vào, đem đi phơi khô
  • 5:23 - 5:26
    và thế là bạn đã có thể phát hiện ung thư.
  • 5:26 - 5:33
    (Vỗ tay)
  • 5:33 - 5:36
    Rồi đột nhiên, tôi có một suy nghĩ
  • 5:36 - 5:41
    mà có thể vạch ra một khuyết điểm trong kế hoạch tuyệt vời này của tôi
  • 5:41 - 5:42
    Tôi không thể nghiên cứu ung thư
  • 5:42 - 5:44
    trên bàn bếp ở nhà
  • 5:44 - 5:46
    Mẹ tôi sẽ không thích điều đó.
  • 5:46 - 5:49
    Và thay vào đó, tôi quyết định đến phòng nghiên cứu.
  • 5:49 - 5:51
    Tôi lập ra và đánh máy một ngân sách, một danh sách các vật liệu
  • 5:51 - 5:54
    thời gian, và quá trình
  • 5:54 - 5:56
    và gửi thư điện tử đến 200 giáo sư khác nhau
  • 5:56 - 5:58
    ở Đại học Johns Hopkins
  • 5:58 - 6:00
    và Viện Y tế Quốc gia
  • 6:00 - 6:03
    về cơ bản là bất kì ai liên quan đến ung thư tuyến tụy.
  • 6:03 - 6:06
    Và tôi ngồi chờ cho những lá thư điện tử tích cực đổ về hộp thư của tôi
  • 6:06 - 6:07
    Nói rằng "Bạn là thiên tài!"
  • 6:07 - 6:09
    "Bạn sẽ cứu tất cả chúng ta!"
  • 6:09 - 6:13
    Và - (Tiếng cười)
  • 6:13 - 6:14
    Rồi sự thực là
  • 6:14 - 6:17
    trong suốt một tháng
  • 6:17 - 6:21
    tôi nhận được 199 lời từ chối trong số 200 thư gửi đi
  • 6:21 - 6:24
    Một giáo sư đã đọc hết tất cả quá trình mà tôi trình bày
  • 6:24 - 6:27
    một cách nhẫn nại - Tôi thật sự không biết ông ấy lấy đâu ra tất cả thời gian để làm việc này.
  • 6:27 - 6:31
    và ông ấy đọc hết và chỉ ra lý do tại sao mỗi bước trong quá trình
  • 6:31 - 6:34
    giống như một sai lầm tồi tệ nhất tôi có thể làm.
  • 6:34 - 6:36
    Rõ ràng là các giáo sư không đánh giá cao
  • 6:36 - 6:39
    công việc của tôi như bản thân tôi
  • 6:39 - 6:42
    Tuy nhiên, có một niềm hy vọng.
  • 6:42 - 6:45
    Một vị giáo sư nói rằng "Có thể, tôi có thể giúp cậu, cậu nhóc à".
  • 6:45 - 6:47
    Và tôi đi theo hướng đó.
  • 6:47 - 6:51
    (Tiếng cười)
  • 6:51 - 6:54
    Như rằng bạn không bao giờ có thể từ chối một đứa trẻ.
  • 6:54 - 6:56
    3 tháng sau,
  • 6:56 - 6:59
    Tôi cuối cùng cũng tới một thời hạn khác nghiệt với ông giá sư này,
  • 6:59 - 7:00
    và tôi vào trong phòng nghiên cứu của ông,
  • 7:00 - 7:03
    Tôi rất phấn khởi và tôi ngồi xuống
  • 7:03 - 7:04
    Tôi bắt đầu mở miệng và nói
  • 7:04 - 7:07
    5 giây sau ông ta gọi đến một vị tiến sĩ khác.
  • 7:07 - 7:11
    Vị tiến sĩ kia xông ngay vào căn phòng bé nhỏ,
  • 7:11 - 7:13
    và họ cùng nhau xả những câu hỏi thẳng vào tôi.
  • 7:13 - 7:16
    và đến phút cuối, tôi hơi có cảm giác là mình đang ở trong một chếc xe hề.
  • 7:16 - 7:17
    Ở đây có 20 tiến sĩ khác, thêm tôi và thêm vị giáo sư
  • 7:17 - 7:20
    chen chúc nhau trong không gian ít ỏi của căn phòng làm việc
  • 7:20 - 7:23
    và họ hỏi tôi nhiều câu hỏi nhanh tới mức chóng mặt
  • 7:23 - 7:25
    cố gắng dìm quy trình của tôi xuống.
  • 7:25 - 7:28
    Điều này có thể tin được không? Theo tôi, pshhh
  • 7:28 - 7:32
    (Tiếng cười)
  • 7:32 - 7:35
    Tuy nhiên, tôi chịu khó đi qua vòng thẩm vấn
  • 7:35 - 7:36
    Tôi trả lời hết tất cả các câu hỏi
  • 7:36 - 7:38
    và tôi đoán là tôi đã trả lời đúng khá nhiều câu
  • 7:38 - 7:43
    và cuối cùng tôi hạ cánh trong không gian phòng thí nghiệm mà tôi cần.
  • 7:43 - 7:45
    Nhưng không lâu sau đó tôi phát hiện ra
  • 7:45 - 7:47
    rằng quy trình tuyệt vời của mình
  • 7:47 - 7:49
    có hàng triệu lỗ hổng
  • 7:49 - 7:51
    và trong suốt 7 tháng
  • 7:51 - 7:54
    tôi chịu khó lắp đầy từng lỗ hổng một
  • 7:54 - 7:57
    Kết quả là một bộ cảm biến bằng giấy nhỏ
  • 7:57 - 8:00
    chỉ tốn 3 cents và 5 phút để hoạt động.
  • 8:00 - 8:04
    Điều này làm nó trở nên nhanh hơn tiêu chuẩn hiện hành
  • 8:04 - 8:07
    của chúng ta gấp 168 lần,
  • 8:07 - 8:09
    rẻ hơn gấp 26 000 lần
  • 8:09 - 8:12
    và nhạy hơn gấp 400 lần
  • 8:12 - 8:22
    (Vỗ tay)
  • 8:22 - 8:24
    Điều tốt nhất của bộ cảm biến là
  • 8:24 - 8:27
    nó có độ chính xác gần 100 phần trăm
  • 8:27 - 8:29
    và có thể phát hiện ra ung thư ngay từ những giai đoạn đầu
  • 8:29 - 8:33
    khi người bệnh có 100 phần trăm cơ may sống sót
  • 8:33 - 8:35
    Và như vậy, trong vòng 2 đến 5 năm tới
  • 8:35 - 8:38
    bộ cảm biến này có khả năng nâng cao tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân ung thư tuyến tụy
  • 8:38 - 8:40
    từ mức 5.5 phần trăm
  • 8:40 - 8:42
    lên tới gần 100 phần trăm
  • 8:42 - 8:45
    và nó cũng sẽ làm điều tương tự cho ung thư buồng trứng và ung thư phổi.
  • 8:45 - 8:48
    Nhưng nó sẽ không dừng lại ở đấy.
  • 8:48 - 8:49
    Bằng cách thay kháng thể,
  • 8:49 - 8:51
    chúng ta có thể nhìn thấy được nhiều protein khác nhau,
  • 8:51 - 8:53
    và theo đó là các bệnh khác nhau
  • 8:53 - 8:56
    có khả năng là mọi căn bệnh trên toàn thế giới
  • 8:56 - 8:58
    từ bệnh tim
  • 8:58 - 9:01
    đến sốt rét, HIV/AIDS
  • 9:01 - 9:04
    và còn tất cả các dạng ung thư - tất cả.
  • 9:04 - 9:06
    Và hi vọng là một ngày nào đó
  • 9:06 - 9:08
    chúng ta có thể giữ được thêm một người cậu
  • 9:08 - 9:11
    một người mẹ, một người anh, một người chị
  • 9:11 - 9:14
    chúng ta có thể có thêm cả một thành viên gia đình để yêu thương
  • 9:14 - 9:19
    và rằng trái tim chúng ta sẽ thoát khỏi gánh nặng bệnh tật
  • 9:19 - 9:22
    đến từ ung thư tuyến tụy, ung thư buồng trứng và ung thư phổi
  • 9:22 - 9:24
    hoặc có thể là bất kì loại bệnh gì
  • 9:24 - 9:27
    rằng thông qua Internet mọi thứ đều có thể
  • 9:27 - 9:28
    Lý thuyết có thể được sẻ chia
  • 9:28 - 9:30
    và bạn không cần phải là một giáo sư với nhiều bằng cấp
  • 9:30 - 9:33
    thì ý tưởng của bạn mới có giá trị
  • 9:33 - 9:34
    Đó là một không gian trung lập
  • 9:34 - 9:37
    nơi mà ngoại hình, tuổi hoặc giới tính của bạn,
  • 9:37 - 9:38
    đều không quan trọng
  • 9:38 - 9:40
    bằng những ý tưởng mà bạn có
  • 9:40 - 9:43
    Đối với tôi, tất cả đều là nhìn vào thế giới Internet
  • 9:43 - 9:45
    bằng một cách hoàn toàn mới
  • 9:45 - 9:47
    để nhận ra rằng nó chứa đựng rất nhiều thứ
  • 9:47 - 9:52
    nhiều hơn là việc đăng tải hình ảnh của bản thân lên mạng
  • 9:52 - 9:56
    Bạn có thể thay đổi thế giới.
  • 9:56 - 9:58
    Vậy nếu một đứa trẻ 15 tuổi
  • 9:58 - 10:01
    chẳng biết tụy là cái gì
  • 10:01 - 10:04
    mà có thể tìm ra một phương pháp mới để phát hiện ung thư tuyến tụy
  • 10:04 - 10:07
    hãy tưởng tượng xem bạn có thể làm được gì.
  • 10:07 - 10:08
    Xin cảm ơn.
  • 10:08 - 10:14
    (Vỗ tay)
Title:
Ý tưởng đầy hứa hẹn về xét nghiệm nhận biết ung thư tuyến tụy của một cậu bé ... 15 tuổi
Speaker:
Jack Andraka
Description:

Trên 85 phần trăm bệnh nhân ung thư tuyến tụy được chẩn đoán trễ khi người đó chỉ còn ít hơn 2 phần trăm cơ hội sống sót. Tại sao lại như vậy? Jack Andraka kể câu chuyện của chính mình, về cách mà cậu đã khám phá và phát triện một thử nghiện đầy hứa hẹn để phát hiện sớm căn bệnh ung thư tuyến tụy. Một phương pháp siêu rẻ, siêu hiệu quả và không tràn lan - tất cả đều hoàn thành trước ngày sinh nhật thứ 16 của cậu bé.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:49

Vietnamese subtitles

Revisions

  • Revision 3 Edited (legacy editor)
    Dimitra Papageorgiou