Return to Video

Jack Andraka: Een veelbelovende test voor alvleesklier-kanker ... van een tiener

  • 0:00 - 0:04
    Heb je ooit een moment in je leven meegemaakt
  • 0:04 - 0:07
    dat zo pijnlijk en verwarrend was,
  • 0:07 - 0:09
    dat je alleen maar
  • 0:09 - 0:13
    zoveel mogelijk wilde leren
    om het te kunnen begrijpen?
  • 0:13 - 0:16
    Toen ik 13 was,
    overleed een vriend van mijn familie,
  • 0:16 - 0:18
    hij was als een oom voor me,
  • 0:18 - 0:21
    aan alvleesklier-kanker.
  • 0:21 - 0:23
    Toen die ziekte zo dichtbij toesloeg,
  • 0:23 - 0:25
    wist ik dat ik meer moest leren.
  • 0:25 - 0:28
    Ik zocht antwoorden online.
  • 0:28 - 0:31
    Ik vond een wirwar van statistieken
  • 0:31 - 0:33
    over alvleesklier-kanker.
  • 0:33 - 0:35
    Wat ik vond, schokte me.
  • 0:35 - 0:39
    Meer dan 85 procent
    van alle alvleesklier-kankergevallen
  • 0:39 - 0:41
    wordt laat gediagnosticeerd,
  • 0:41 - 0:45
    als iemand minder dan 2 procent kans
    heeft te overleven.
  • 0:45 - 0:49
    Waarom zijn we zo slecht in het opsporen
    van alvleesklier-kanker?
  • 0:49 - 0:53
    De reden? De huidige moderne geneeskunde
  • 0:53 - 0:55
    is een 60 jaar oude techniek.
  • 0:55 - 0:57
    Dat is ouder dan mijn vader.
  • 0:57 - 1:01
    (Gelach)
  • 1:01 - 1:03
    Maar het is ook extreem duur:
  • 1:03 - 1:07
    600 euro per test
  • 1:07 - 1:09
    en het is enorm onnauwkeurig:
  • 1:09 - 1:13
    30% van alle alvleesklier-kankergevallen
    wordt gemist.
  • 1:13 - 1:16
    Je dokter zou overdreven bezorgd
    moeten zijn
  • 1:16 - 1:19
    dat je de kanker hebt,
    om je deze test te willen geven.
  • 1:19 - 1:23
    Toen ik dit vernam,
    wist ik dat het beter moest kunnen.
  • 1:23 - 1:25
    Dus stelde ik wetenschappelijke criteria op
  • 1:25 - 1:27
    voor hoe de sensor eruit zou moeten zien
  • 1:27 - 1:31
    om effectief alvleesklier-kanker
    te kunnen diagnosticeren.
  • 1:31 - 1:35
    De sensor zou goedkoop, snel
  • 1:35 - 1:38
    simpel, gevoelig, selectief,
  • 1:38 - 1:41
    en minimaal invasief moeten zijn.
  • 1:41 - 1:43
    Er is een reden waarom deze test
  • 1:43 - 1:47
    al meer dan 60 jaar onveranderd bleef.
  • 1:47 - 1:50
    Als we naar alvleesklier-kanker kijken,
  • 1:50 - 1:51
    kijken we naar je bloed,
  • 1:51 - 1:56
    dat al overloopt van
    al die honderdduizenden eiwitten,
  • 1:56 - 1:58
    en je zoekt een minuscuul verschil
  • 1:58 - 2:00
    in dat kleine beetje eiwit,
  • 2:00 - 2:01
    van alleen dat ene eiwit.
  • 2:01 - 2:03
    Dat is bijna onmogelijk.
  • 2:03 - 2:07
    Toch, onverschrokken
    vanwege mijn tiener-optimisme --
  • 2:07 - 2:13
    (Applaus) --
  • 2:13 - 2:16
    bezocht ik de twee beste vrienden
    van een tiener:
  • 2:16 - 2:18
    Google en Wikipedia.
  • 2:18 - 2:22
    Ik vond alles voor mijn huiswerk
    op deze twee bronnen.
  • 2:22 - 2:25
    Ik vond een artikel
  • 2:25 - 2:29
    met een database van
    meer dan 8.000 verschillende eiwitten
  • 2:29 - 2:31
    die gevonden worden
    als je alvleesklier-kanker hebt.
  • 2:31 - 2:35
    Ik besloot hiervan
    mijn nieuwe missie te maken:
  • 2:35 - 2:38
    door al deze eiwitten heengaan
    en kijken welke
  • 2:38 - 2:40
    als biomarker konden dienen
    voor alvleesklier-kanker.
  • 2:40 - 2:43
    Om het mezelf een beetje makkelijker te maken,
  • 2:43 - 2:47
    besloot ik om wetenschappelijke criteria
    in kaart te brengen. Dit zijn ze.
  • 2:47 - 2:49
    Allereerst zou het eiwit in wezen
  • 2:49 - 2:52
    in alle alvleesklier-kankergevallen
    in het bloed moeten worden gevonden
  • 2:52 - 2:57
    in de voorstadia, maar ook bij kanker.
  • 2:57 - 3:00
    Ik ploeterde op die gigantische taak,
  • 3:00 - 3:03
    en uiteindelijk, bij de 4000e poging,
  • 3:03 - 3:05
    terwijl ik op het punt stond
    mijn verstand te verliezen,
  • 3:05 - 3:07
    vond ik het eiwit.
  • 3:07 - 3:09
    De naam van het eiwit:
  • 3:09 - 3:11
    mesotheline,
  • 3:11 - 3:14
    een gewone, standaard eiwitsoort,
  • 3:14 - 3:15
    tenzij je natuurlijk alvleesklier-,
  • 3:15 - 3:17
    eierstok- of longkanker hebt,
  • 3:17 - 3:20
    waarbij flink hoge concentraties
    ervan in je bloed worden gevonden.
  • 3:20 - 3:22
    Het draait ook om het feit
  • 3:22 - 3:25
    dat het in de vroegste stadia
    van de ziekte wordt gevonden,
  • 3:25 - 3:27
    als iemand bijna 100 procent kans heeft
  • 3:27 - 3:28
    om te overleven.
  • 3:28 - 3:32
    Dus nu ik een betrouwbaar eiwit
    kon detecteren,
  • 3:32 - 3:35
    richtte ik mijn aandacht op
    het daadwerkelijk detecteren van dat eiwit
  • 3:35 - 3:37
    en daarmee alvleesklier-kanker.
  • 3:37 - 3:41
    Mijn doorbraak kwam op
    een heel onwaarschijnlijke plaats,
  • 3:41 - 3:43
    misschien de meest onwaarschijnlijke
    plaats voor innovatie:
  • 3:43 - 3:45
    mijn middelbare school biologieklas,
  • 3:45 - 3:48
    de meest verstikkende plaats voor innovatie.
  • 3:48 - 3:53
    (Gelach) (Applaus)
  • 3:53 - 3:56
    Ik had een artikel binnengesmokkeld over
  • 3:56 - 4:00
    koolstofnanobuizen. Dat zijn gewoon
    lange, dunne buisjes koolstof
  • 4:00 - 4:01
    die één atoom dik zijn,
  • 4:01 - 4:04
    één 50-duizendste
    van de diameter van je haar.
  • 4:04 - 4:06
    Ondanks hun extreem kleine maat,
  • 4:06 - 4:08
    hebben ze ongelofelijke eigenschappen.
  • 4:08 - 4:10
    Het zijn zo'n beetje de superhelden
    van de materiaalkunde.
  • 4:10 - 4:13
    En terwijl ik stiekem
    dat artikel aan het lezen was
  • 4:13 - 4:15
    onder mijn tafeltje in mijn biologieles,
  • 4:15 - 4:16
    moesten we eigenlijk
    onze aandacht houden
  • 4:16 - 4:20
    bij een andere soort coole moleculen,
    de antistoffen.
  • 4:20 - 4:22
    Die zijn behoorlijk cool
    omdat ze alleen reageren
  • 4:22 - 4:24
    met één specifiek eiwit,
  • 4:24 - 4:26
    maar ze zijn niet half zo interessant
    als koolstofnanobuizen.
  • 4:26 - 4:30
    Daar, in de klas
  • 4:30 - 4:32
    begon het me plotseling te dagen:
  • 4:32 - 4:35
    ik kon de kennis over
    koolstofnanobuizen combineren
  • 4:35 - 4:36
    ik kon de kennis over
    koolstofnanobuizen combineren
  • 4:36 - 4:39
    met waar ik eigenlijk over
    na hoorde te denken, de antistoffen.
  • 4:39 - 4:42
    Ik kon in wezen een paar van die antistoffen
  • 4:42 - 4:44
    in een netwerk van koolstofnanobuizen verweven,
  • 4:44 - 4:46
    zodat je een netwerk zou krijgen
  • 4:46 - 4:48
    dat alleen reageert met één eiwit.
  • 4:48 - 4:51
    Daarnaast, door de eigenschappen
    van die koolstofnanobuizen,
  • 4:51 - 4:53
    zouden zijn elektrische eigenschappen veranderen
  • 4:53 - 4:56
    afhankelijk van de hoeveelheid aanwezig eiwit.
  • 4:56 - 4:58
    Maar er kleeft een probleempje aan.
  • 4:58 - 5:01
    Die koolstofnanobuisnetwerken zijn extreem dun,
  • 5:01 - 5:05
    en omdat ze zo kwetsbaar zijn,
    moeten ze ondersteund worden.
  • 5:05 - 5:07
    Daarom besloot ik papier te gebruiken.
  • 5:07 - 5:09
    Een kankersensor van papier maken,
  • 5:09 - 5:11
    is ongeveer zo simpel als
    chocoladekoekjes maken,
  • 5:11 - 5:15
    waar ik dol op ben.
  • 5:15 - 5:18
    Je begint met wat water,
    giet er wat nanobuizen in,
  • 5:18 - 5:21
    voegt antistoffen toe, mengt,
  • 5:21 - 5:23
    pakt een stukje papier,
    doopt het erin, droogt het
  • 5:23 - 5:26
    en je kunt kanker detecteren.
  • 5:26 - 5:33
    (Applaus)
  • 5:33 - 5:36
    Toen bedacht ik plotseling iets
  • 5:36 - 5:41
    dat een beetje een smet
    op mijn geweldige plan wierp.
  • 5:41 - 5:42
    Ik kan niet echt kankeronderzoek
  • 5:42 - 5:44
    op het aanrecht doen.
  • 5:44 - 5:46
    Mijn moeder zou dat niet echt leuk vinden.
  • 5:46 - 5:49
    Ik besloot een lab te zoeken.
  • 5:49 - 5:51
    Ik stelde een budget,
    een materiaallijst,
  • 5:51 - 5:54
    een tijdslijn en een procedure op
  • 5:54 - 5:56
    en e-mailde die
    naar 200 verschillende professoren
  • 5:56 - 5:58
    aan de Johns Hopkins universiteit
  • 5:58 - 6:00
    en de 'National Institutes of Health',
  • 6:00 - 6:03
    in wezen iedereen die iets
    met alvleesklier-kanker te maken had.
  • 6:03 - 6:06
    Achterover leunend en wachtend
    op de binnenstromende positieve e-mails:
  • 6:06 - 6:07
    "Je bent geniaal!
  • 6:07 - 6:09
    Je gaat ons allemaal redden!"
  • 6:09 - 6:13
    en -- (Gelach)
  • 6:13 - 6:14
    De realiteit was anders:
  • 6:14 - 6:17
    in de loop van de maand
  • 6:17 - 6:21
    kreeg ik 199 afwijzingen
    op 200 e-mails.
  • 6:21 - 6:24
    Eén professor ging zelfs
    minutieus mijn hele procedure na
  • 6:24 - 6:27
    -- ik weet niet zeker waar hij
    de tijd vond --
  • 6:27 - 6:31
    en gaf aan waarom iedere stap
  • 6:31 - 6:34
    de grootste fout was die ik ooit kon maken.
  • 6:34 - 6:36
    De professoren hadden duidelijk niet zo'n
  • 6:36 - 6:39
    hoge pet op van mijn werk als ik.
  • 6:39 - 6:42
    Maar toch was er een lichtpuntje.
  • 6:42 - 6:45
    Eén professor zei:
    "Misschien kan ik je helpen, jongetje."
  • 6:45 - 6:47
    Dus ging ik die kant op.
  • 6:47 - 6:51
    (Gelach)
  • 6:51 - 6:54
    Omdat je nooit nee kunt zeggen
    tegen een jongetje.
  • 6:54 - 6:56
    Drie maanden later
  • 6:56 - 6:59
    kreeg ik van hem
    eindelijk een harde deadline.
  • 6:59 - 7:00
    Ik kom in zijn lab,
  • 7:00 - 7:03
    helemaal opgewonden en ga zitten,
  • 7:03 - 7:04
    open mijn mond en begin te praten.
  • 7:04 - 7:07
    Vijf seconden later roept hij
    een andere promovendus binnen,
  • 7:07 - 7:11
    promovendi dringen gewoon dit kamertje in
  • 7:11 - 7:13
    en ze vuren allemaal vragen op me af.
  • 7:13 - 7:16
    Op het laatst voelde ik me een beetje
    of ik in een sardineblikje zat.
  • 7:16 - 7:17
    Er waren 20 promovendi,
    ikzelf en de professor
  • 7:17 - 7:20
    in dit kleine kantoorkamertje.
  • 7:20 - 7:23
    Zij vuurden een spervuur van vragen op me af,
  • 7:23 - 7:25
    om een hiaat in mijn procedure
    te proberen te vinden.
  • 7:25 - 7:28
    Alsof dat waarschijnlijk was,
    ik bedoel maar, pfff.
  • 7:28 - 7:32
    (Gelach)
  • 7:32 - 7:35
    Maar door mezelf bloot te stellen
    aan die ondervraging,
  • 7:35 - 7:36
    gaf ik antwoord op al hun vragen
  • 7:36 - 7:38
    en raadde naar een flink aantal,
    maar had die goed.
  • 7:38 - 7:43
    Uiteindelijk kreeg ik
    de laboratoriumruimte die ik nodig had.
  • 7:43 - 7:45
    Kort daarna ontdekte ik echter
  • 7:45 - 7:47
    dat mijn eens briljante procedure
  • 7:47 - 7:49
    zo'n miljoen hiaten had
  • 7:49 - 7:51
    en gedurende zeven maanden
  • 7:51 - 7:54
    heb ik die allemaal minutieus opgevuld.
  • 7:54 - 7:57
    Het resultaat?
    Een kleine papieren sensor
  • 7:57 - 8:00
    die drie cent kost
    en vijf minuten om uit te voeren.
  • 8:00 - 8:04
    Daarmee wordt het 168 keer sneller,
  • 8:04 - 8:07
    meer dan 26.000 keer goedkoper
  • 8:07 - 8:09
    en meer dan 400 keer gevoeliger
  • 8:09 - 8:12
    dan de huidige standaard
    voor alvleesklier-kankerdetectie.
  • 8:12 - 8:22
    (Applaus)
  • 8:22 - 8:24
    Eén van de beste eigenschappen
    van de sensor
  • 8:24 - 8:27
    is dat hij bijna 100 procent accuraat is
  • 8:27 - 8:29
    en de kanker in de vroegste stadia
    kan opsporen
  • 8:29 - 8:33
    wanneer iemand bijna 100 procent kans
    heeft te overleven.
  • 8:33 - 8:35
    Dus in de komende twee tot vijf jaar,
  • 8:35 - 8:38
    zou deze sensor de overlevingskansen
    voor alvleesklier-kanker
  • 8:38 - 8:40
    van een mistroostige 5,5 procent
  • 8:40 - 8:42
    naar bijna 100 procent kunnen verhogen.
  • 8:42 - 8:45
    Hetzelfde voor eierstok- en longkanker.
  • 8:45 - 8:48
    Maar dat is nog niet alles.
  • 8:48 - 8:49
    Door die antistof te vervangen,
  • 8:49 - 8:51
    kun je uitkijken naar een ander eiwit,
  • 8:51 - 8:53
    en daarmee een andere ziekte.
  • 8:53 - 8:56
    Misschien wel elke ziekte in de wereld.
  • 8:56 - 8:58
    Van hartziekten
  • 8:58 - 9:01
    tot malaria, hiv, aids
  • 9:01 - 9:04
    en andere vormen van kanker -- wat dan ook.
  • 9:04 - 9:06
    Hopelijk kunnen we ooit
  • 9:06 - 9:08
    allemaal die ene oom extra hebben,
  • 9:08 - 9:11
    die ene moeder, die ene broer, zus,
  • 9:11 - 9:14
    dat ene familielid
    om van te houden
  • 9:14 - 9:19
    en zullen onze harten bevrijd zijn
    van die ene ziektelast
  • 9:19 - 9:22
    die komt van alvleesklier-,
    eierstok- en longkanker,
  • 9:22 - 9:24
    en mogelijk iedere ziekte.
  • 9:24 - 9:27
    Door het internet is alles mogelijk.
  • 9:27 - 9:28
    Theorieën kunnen worden gedeeld,
  • 9:28 - 9:30
    en je hoeft geen professor te zijn
  • 9:30 - 9:33
    met meerdere titels
    om je ideeën gewaardeerd te zien.
  • 9:33 - 9:34
    Het is een neutrale ruimte,
  • 9:34 - 9:37
    waar het niet uitmaakt hoe je eruit ziet,
    wat je leeftijd of geslacht is.
  • 9:37 - 9:38
    waar het niet uitmaakt hoe je eruit ziet,
    wat je leeftijd of geslacht is.
  • 9:38 - 9:40
    Het gaat gewoon om je ideeën.
  • 9:40 - 9:43
    Wat mij betreft gaat het allemaal over
  • 9:43 - 9:45
    op een nieuwe manier naar het internet kijken,
  • 9:45 - 9:47
    om je te realiseren dat er zoveel meer in zit,
  • 9:47 - 9:52
    dan gewoon suffe foto's van jezelf posten.
  • 9:52 - 9:56
    Je zou de wereld kunnen veranderen.
  • 9:56 - 9:58
    Als een 15-jarige
  • 9:58 - 10:01
    die niet eens wist
    wat een alvleesklier was,
  • 10:01 - 10:04
    een nieuwe manier kan vinden
    om alvleesklier-kanker te detecteren,
  • 10:04 - 10:07
    kun je je voorstellen
    wat jij zou kunnen doen!
  • 10:07 - 10:08
    Bedankt.
  • 10:08 - 10:14
    (Applaus)
Title:
Jack Andraka: Een veelbelovende test voor alvleesklier-kanker ... van een tiener
Speaker:
Jack Andraka
Description:

Meer dan 85 procent van alle alvleesklier-kankergevallen worden pas ontdekt als iemand minder dan twee procent overlevingskans heeft. Hoe kan dat? Jack Andraka spreekt over hoe hij een veelbelovende, vroegtijdige detectietest voor alvleesklier-kanker ontwikkelde die supergoedkoop, effectief en non-invasief is -- allemaal voor zijn 16e verjaardag.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:49

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.