Return to Video

ئه‌و چه‌كه‌ نهێنییه‌ی وای له‌ دایناسۆره‌كان كرد ده‌ست به‌سه‌ر هه‌ساره‌كه‌دا بگرن

  • 0:01 - 0:04
    هه‌موومان گوێبیستی چۆنیه‌تی
    مردنی دایناسۆره‌كان بووین.
  • 0:04 - 0:06
    ئه‌و چیڕۆكه‌ی كه‌ بۆتانی باس ده‌كه‌م
  • 0:06 - 0:11
    ٢٠٠ ملیۆن ساڵ به‌ر له‌ له‌ناوچوونی
    دایناسۆره‌كان ڕوویداوه‌.
  • 0:11 - 0:14
    ئه‌م چیڕۆكه‌ هه‌ر له‌
    سه‌ره‌تاوه‌ ده‌ست پێده‌كات،
  • 0:14 - 0:17
    كه‌ دایناسۆره‌كان تازه‌ ده‌ستیان پێده‌كرد.
  • 0:17 - 0:20
    یه‌ك له‌ گه‌وره‌ترین مه‌ته‌ڵه‌كان
    له‌ زانستی زینده‌زانی گه‌شه‌داری
  • 0:20 - 0:23
    ئه‌وه‌یه‌ بۆچی دایناسۆره‌كان
    زۆر سه‌ركه‌وتوو بوون.
  • 0:24 - 0:27
    چی بووه‌ هۆی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ جیهانییه‌یان
    بۆ ماوه‌ی ساڵانێكی زۆر؟
  • 0:28 - 0:31
    كاتێك خه‌ڵك بیر له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ بۆچی
    دایناسۆره‌كان زۆر سه‌رنجڕاكێش بوون،
  • 0:31 - 0:35
    ڕاستیه‌كه‌ی ئه‌وان بیر له‌ گه‌وره‌ترین
    یاخود بچووكترین دایناسۆر ده‌كه‌نه‌وه‌،
  • 0:35 - 0:37
    یاخود كامه‌یان خێراترین بووه‌،
  • 0:37 - 0:38
    یان كامه‌یان زۆرترین په‌ڕ،
  • 0:38 - 0:41
    پێكه‌نیناویترین قه‌ڵغان،
    قه‌ڵبه‌ یان ددانی هه‌بووه‌،
  • 0:42 - 0:46
    ڕه‌نگه‌ وه‌ڵامه‌كه‌ په‌یوه‌ندی به‌
    توێكاری ناوه‌وه‌یان هه‌بووبێت--
  • 0:46 - 0:48
    ده‌توانین بڵێین، چه‌كێكی نهێنی،
  • 0:49 - 0:52
    من و هاوكاره‌كانم،
    بڕوامان وایه‌ سییه‌كانیان بوو.
  • 0:53 - 0:57
    من له‌ هه‌مانكاتدا زه‌ه‌مینناس و
    توێكاریزانی به‌راوردكارم،
  • 0:57 - 0:59
    حه‌زم به‌ تێگه‌یشتنی
  • 0:59 - 1:03
    چۆن تایبه‌تمه‌ندی سی دایناسۆره‌كان یارمه‌-
    تیده‌ر بوو بۆ زاڵبوون به‌سه‌ر هه‌ساره‌كه‌.
  • 1:04 - 1:07
    بۆیه‌ بۆ ٢٠٠ ملیۆن ساڵ به‌ر له‌
    ئێستا ده‌گه‌رێینه‌وه‌
  • 1:08 - 1:09
    بۆ چاخی تریاسی.
  • 1:09 - 1:12
    ژینگه‌ له‌ڕاده‌به‌ده‌ر زبر بوو،
  • 1:12 - 1:13
    هیچ ڕووه‌كێكی پێگه‌یشتوو نه‌بوو،
  • 1:13 - 1:16
    به‌مانای هیچ گیایه‌ك نه‌بوو.
  • 1:16 - 1:20
    دیمه‌نێكی سروشتی بێننه‌به‌رچاوتان
    پڕه‌ له‌ داری سنه‌وبه‌ر و سه‌رخه‌سه‌كان.
  • 1:21 - 1:24
    له‌هه‌مان كاتدا،
    مارمێلكه‌ی بچووك،
  • 1:24 - 1:26
    مه‌مكداره‌كان، مێرووه‌كان،
  • 1:26 - 1:31
    و خشۆكه‌ گۆشتخۆر و گیاخۆره‌كانیشی لێبوو--
  • 1:31 - 1:33
    هه‌موویان بۆ هه‌مان سه‌رچاوه‌
    پێشبڕكێیان ده‌كرد.
  • 1:33 - 1:35
    گرنگی ئه‌م چیڕۆكه‌ ئه‌وه‌یه‌
  • 1:35 - 1:40
    مه‌زنده‌كراوه‌ ئاستی ئۆكسجین زۆر
    نزم بووه‌ به‌ڕاده‌یه‌ك گه‌یشتۆته‌ %١٥،
  • 1:40 - 1:43
    به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ ئاستی ئێستایدا
    كه‌ %٢١.
  • 1:43 - 1:47
    بۆیه‌ زۆر گرنگ بووه‌ بۆ دایناسۆره‌كان
    بتوانن هه‌ناسه‌بده‌ن
  • 1:47 - 1:48
    له‌م ژینگه‌ ئۆكسجین نزمه‌،
  • 1:48 - 1:50
    نه‌ك ته‌نیا بۆ مانه‌وه‌
  • 1:50 - 1:53
    به‌ڵكو بۆ گه‌شانه‌وه‌ و هه‌مه‌جۆریكردن.
  • 1:54 - 1:58
    بۆیه‌، چۆن ته‌نانه‌ت بزانین سی
    دایناسۆره‌كان وه‌كو چی بووه‌،
  • 1:58 - 2:03
    له‌كاتێكا ئه‌وه‌ی كه‌ له‌ دایناسۆر بۆمان
    جێماوه‌ په‌یكه‌ره‌ به‌به‌ردبووه‌كه‌یه‌تی؟
  • 2:03 - 2:08
    ئه‌و ڕێگه‌یه‌ی به‌كاریدێنین پێی ده‌گوترێت،
    "كه‌وانه‌ی گه‌شه‌ی جینی ماوه‌."
  • 2:09 - 2:13
    ئه‌مه‌ ڕێگه‌یه‌كی نه‌خشاوه‌ ده‌ ده‌ڵێین
    توێژینه‌وه‌ له‌ توێكاریی--
  • 2:13 - 2:17
    به‌دیاریكراوی له‌م كه‌یسه‌،
    سییه‌كان و په‌یكه‌ر ده‌كه‌ین--
  • 2:17 - 2:21
    له‌و وه‌چه‌ زیندووانه‌ی دایناسۆره‌كان
    له‌سه‌ر داری گه‌شه‌داری.
  • 2:21 - 2:24
    بۆیه‌ سه‌نجی توێكاری باڵنده‌كان ده‌ده‌ین،
  • 2:24 - 2:27
    كه‌ وه‌چه‌ی راسته‌وخۆی دایناسۆره‌كانن،
  • 2:27 - 2:29
    و سه‌رنجی توێكاری تیمساحه‌كان ده‌ده‌ین،
  • 2:29 - 2:31
    كه‌ نزیكترین ناسیاوه‌ زیندووه‌كانیانن،
  • 2:31 - 2:34
    دواتر سه‌رنجی توێكاری
    مارمیلكه‌ و كیسه‌له‌كان ده‌ده‌ین،
  • 2:34 - 2:37
    كه‌ وای داده‌نێین وه‌كو ئامۆزاكانیان بن.
  • 2:37 - 2:40
    پاشان ئه‌و داتا توێكارییانه‌ بۆ
    تۆماری به‌ردبووه‌كان جێبه‌جێ ده‌كه‌ین،
  • 2:40 - 2:44
    دواتر ده‌توانین ئه‌مه‌ بۆ دووباره‌ بنیات
    نانه‌وه‌ی سیی دایناسۆره‌كان به‌كاربێنین.
  • 2:44 - 2:46
    له‌م نموونه‌ دیاریكراوه‌،
  • 2:46 - 2:51
    په‌یكه‌ری دایناسۆره‌كان زۆر له‌وه‌ی
    باڵنده‌ نوێیه‌كان ده‌چێت،
  • 2:52 - 2:56
    چونكه‌ له‌و ماوه‌یه‌ دایناسۆره‌كان له‌گه‌ڵ
    مه‌مكداره‌ له‌پێشینه‌كان له‌ كێبڕكێدا بوون
  • 2:56 - 3:00
    تێگه‌یشتن له‌ نه‌خشه‌سازی بنه‌ڕه‌تی
    سیی مه‌مكداره‌كان گرنگه‌.
  • 3:01 - 3:03
    بۆ دووباره‌ ناساندنی سییه‌كان به‌ گشتی،
  • 3:03 - 3:06
    سه‌گه‌كه‌م، میلای ترۆی به‌كاردێنین،
  • 3:06 - 3:08
    ئه‌و ده‌م و چاوه‌ی ده‌ستپێكی
    هه‌زاران ده‌رمان بوو،
  • 3:08 - 3:09
    وه‌كو نموونه‌مان.
  • 3:09 - 3:11
    (پێكه‌نین)
  • 3:11 - 3:15
    ئه‌م چیڕۆكه‌ له‌ ناوه‌وه‌ی
    بۆشایی سینگ ڕووده‌دات.
  • 3:15 - 3:18
    بۆیه‌ ده‌مه‌وێت قه‌فه‌سه‌ی سینگی
    سه‌گێك بێننه‌به‌رچاوتان.
  • 3:18 - 3:20
    بیر له‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌ چۆن
    بڕبڕه‌ی پشت
  • 3:20 - 3:24
    به‌ته‌واوی ئاسۆییه‌ له‌سه‌ر زه‌وی.
  • 3:24 - 3:26
    بڕبڕه‌ی پشت به‌م شێوه‌یه‌ ده‌بێت
  • 3:26 - 3:29
    له‌ هه‌موو ئه‌و گیاندارانه‌ی
    كه‌ باسیان ده‌كه‌ین،
  • 3:29 - 3:30
    جا گه‌ر له‌سه‌ر دوو په‌ل بڕۆن
  • 3:30 - 3:31
    یاخود چوار،
  • 3:32 - 3:36
    ئێستا ده‌مه‌وێت به‌ناو ئه‌م قه‌فه‌سه‌
    سینگه‌ خه‌یاڵیه‌ سه‌ربكه‌ون و بگه‌ڕێن.
  • 3:37 - 3:39
    ئه‌مه‌ بنمیچی قه‌فه‌سه‌ی سینگمانه‌.
  • 3:39 - 3:43
    ئه‌مه‌ ئه‌و شوێنه‌یه‌ ڕووی سه‌ره‌وه‌ی
    سییه‌كان ڕاسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ
  • 3:43 - 3:46
    په‌راسوو بڕبڕه‌كان به‌ریه‌ك ده‌كه‌ون.
  • 3:46 - 3:50
    ئه‌م نێوانه‌ڕووه‌ ئه‌و شوێنه‌یه‌
    كه‌ چیڕۆكه‌كه‌مان لێوه‌ی ده‌ستپێده‌كات.
  • 3:50 - 3:53
    ئێستا ده‌مه‌وێت سییه‌كانی سه‌گ
    بێننه‌به‌رچاوتان.
  • 3:53 - 3:57
    له‌ ده‌ره‌وه‌، وه‌كو جانتایه‌كی
    گه‌وره‌ی فووتێكراوه‌ وایه‌
  • 3:57 - 4:00
    كه‌ هه‌موو به‌شه‌كانی جانتاكه‌
    له‌كاتی هه‌ڵمژینی هه‌وا فراوان ده‌بن
  • 4:00 - 4:03
    و له‌كاتی هه‌ناسه‌دانه‌وه‌ كرژده‌بن.
  • 4:03 - 4:06
    له‌ناو جانتاكه‌، زنجیره‌یه‌ك
    بۆڕی لقدار هه‌ن.
  • 4:06 - 4:09
    ئه‌م بۆڕییانه‌ به‌ داری تایبه‌ت
    به‌ بۆڕی هه‌وا ناوده‌برێن.
  • 4:09 - 4:15
    له‌ كۆتاییدا، ئه‌م بۆڕییانه‌ ئۆكسجینی
    هه‌ڵمژراو به‌ كونۆچكه‌كان ده‌گه‌یه‌نن.
  • 4:15 - 4:20
    به‌ په‌رده‌یه‌كی ته‌نك تێده‌په‌ڕن بۆ
    سوڕی خوێن به‌ڕێگه‌ی بڵاوبوونه‌وه‌.
  • 4:21 - 4:23
    ئێستا، ئه‌م به‌شه‌ زۆر گرنگه‌.
  • 4:23 - 4:27
    سیی مه‌مكداره‌كان هه‌رهه‌مووی ده‌جوڵێت.
  • 4:27 - 4:32
    به‌مانای به‌درێژایی پرۆسه‌ی هه‌ناسه‌دان
    له‌ جووڵه‌دایه‌،
  • 4:32 - 4:35
    بۆیه‌ ئه‌و په‌رده‌ ته‌نكه‌،
    به‌ربه‌ستی گازی خوێن،
  • 4:35 - 4:38
    ناكرێت زۆر ته‌نك بێت ئه‌گه‌رنا ده‌دڕێت.
  • 4:38 - 4:41
    ئێستا، به‌ربه‌ستی گازی خوێنتان له‌بیربێت،
    چونكه‌ بۆ ئه‌مه‌ ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌.
  • 4:42 - 4:43
    كه‌وایه‌، هه‌ر له‌گه‌ڵمن؟
  • 4:43 - 4:46
    چونكه‌ ده‌مانه‌وێت به‌ باڵنده‌كان
    ده‌ست پێبكه‌ین و شێت ده‌بن له‌گه‌ڵی،
  • 4:46 - 4:48
    بۆیه‌ ده‌ست به‌ پشته‌وه‌ت بگره‌.
  • 4:48 - 4:49
    (پێكه‌نین)
  • 4:50 - 4:53
    باڵنده‌ به‌ته‌واوی له‌ مه‌مكدار جیاوازه‌.
  • 4:53 - 4:56
    باڵنده‌ وه‌كو نمونه‌مان به‌كاردێنین
  • 4:56 - 4:58
    بۆ دووباره‌ بنیاتنانه‌وه‌ی
    سیی دایناسۆره‌كان.
  • 4:58 - 5:00
    بۆیه‌ له‌ باڵنده‌دا،
  • 5:00 - 5:04
    هه‌وا به‌ سیی دا ده‌ڕوات،
    به‌ڵام سیی نه‌ فراوان ده‌بێت نه‌ كرژ.
  • 5:05 - 5:07
    سیی نه‌جوڵاوه‌.
  • 5:07 - 5:09
    پێكهاته‌كه‌ی ئیسفه‌نجی چڕه‌
  • 5:09 - 5:14
    ڕه‌قه‌ و له‌شوێنی خۆی جێگیره‌ له‌سه‌ره‌وه‌
    و ته‌نیشته‌كانی نزیك به‌ قه‌فه‌سه‌ی سینگ
  • 5:14 - 5:17
    و له‌ خواره‌وه‌
    به‌ په‌رده‌یه‌كیی ستوونی.
  • 5:18 - 5:21
    به‌یه‌ك ئاڕاسته‌ هه‌واگۆڕكێ ده‌كات
  • 5:21 - 5:25
    له‌لایه‌ن زنجیره‌یه‌ك له‌ پێكهاته‌ی جێگیر،
    و شێوه‌ جانتایی
  • 5:25 - 5:28
    كه‌ له‌ داری تایبه‌تی بۆڕی هه‌وایی
    لقیان لێبۆته‌وه‌،
  • 5:28 - 5:30
    له‌پشت خودی سییه‌وه‌،
  • 5:30 - 5:32
    ئه‌مانه‌ش به‌ توره‌كه‌ی هه‌وا ناوده‌برێن
  • 5:32 - 5:38
    ئه‌م ئاماده‌كارییه‌ ته‌واو هه‌ستیاره‌ به‌
    شێوه‌یه‌كی باش جێگیرده‌كرێت
  • 5:38 - 5:41
    له‌لایه‌ن زنجیره‌یه‌ك له‌ په‌راسووی
    له‌ت له‌ت
  • 5:41 - 5:44
    به‌دریژایی بنمیچی سنگ.
  • 5:44 - 5:47
    هه‌روه‌ها، له‌ چه‌ندین چه‌شنی باڵنده‌كان،
  • 5:47 - 5:49
    ڕاكێشان ده‌ست پێده‌كات له‌ سیی
  • 5:49 - 5:51
    و توره‌كه‌ی هه‌وا،
  • 5:51 - 5:53
    شانه‌ ئیسكبه‌ندییه‌كان داگیرده‌كه‌ن--
  • 5:53 - 5:56
    زۆربه‌ی جار بڕبڕه‌،
    هه‌ندكجاریش په‌راسوو--
  • 5:56 - 5:59
    سیسته‌می هه‌ناسه‌یی له‌ شوێنی خۆی
    داده‌خه‌ن.
  • 5:59 - 6:02
    ئه‌مه‌ش پێی ده‌گوترێت
    "هه‌واپه‌ستێنراوی بڕبڕه‌یی."
  • 6:02 - 6:06
    په‌راسووه‌ له‌ت له‌ته‌كان و
    هه‌واپه‌ستیوراوی بربڕه‌یی
  • 6:06 - 6:09
    دوو ئاماژه‌ن كه‌ ده‌توانین له‌ تۆماری
    به‌ردبووه‌كان لێیان بگه‌ڕێین،
  • 6:09 - 6:12
    چونكه‌ ئه‌م دوو سیفه‌ته‌ په‌یكه‌رییه‌
  • 6:12 - 6:17
    ده‌ریده‌خات كه‌ شوێنی سیسته‌می هه‌ناسه‌یی
    دایناسۆره‌كان
  • 6:17 - 6:18
    جێگیرن.
  • 6:21 - 6:24
    ئه‌م له‌نگه‌رگرتنه‌ی سیسته‌می هه‌ناسه‌ییه‌
  • 6:24 - 6:28
    گه‌شه‌داری ته‌نكیی به‌ربه‌ستی
    گازی خوێنی ئاسانكردووه‌،
  • 6:28 - 6:34
    ئه‌و په‌رده‌ ته‌نكه‌ كه‌ به‌سه‌ریدا
    ئۆكسجین به‌ سوڕی خوێندا بڵاوده‌بێته‌وه‌.
  • 6:35 - 6:41
    نه‌جوڵانه‌كه‌ ڕێگه‌ به‌مه‌ ده‌دات چونكه‌
    به‌ربه‌ستی ته‌نك به‌ربه‌ستێكی لاوازه‌،
  • 6:41 - 6:45
    و به‌ربه‌ستی لاواز ده‌ته‌قێته‌وه‌ گه‌ر
    به‌ چاڵاكی هه‌واگۆڕكێی پێبكرێت
  • 6:45 - 6:47
    وه‌كو سیی مه‌مكداره‌كان.
  • 6:48 - 6:50
    بۆچی گرنگی به‌مه‌ ده‌ده‌ین؟
  • 6:50 - 6:51
    بۆچی ئه‌مه‌ گرنگه‌؟
  • 6:52 - 6:56
    ئۆكسجین زۆر به‌ئاسانی به‌ناو
    په‌رده‌ی ته‌نك بڵاوده‌بێته‌وه‌،
  • 6:58 - 7:04
    و په‌رده‌ی ته‌نك ڕێگایه‌كه‌ بۆ
    زیادكردنی هه‌ناسه‌یی
  • 7:04 - 7:06
    له‌ژێر باری ئۆكسجینی نزم--
  • 7:06 - 7:11
    باری ئۆكسجینی نزم
    وه‌كو ئه‌وه‌ی چاخی تریاسی.
  • 7:11 - 7:16
    بۆیه‌، گه‌ر دایناسۆره‌كان هه‌ر به‌ڕاستی
    ئه‌م جۆره‌ سیی یه‌یان هه‌بوایه‌،
  • 7:16 - 7:20
    له‌هه‌موو گیانله‌به‌ره‌كانی تر زیاتر
    له‌ ئاماده‌باشیدا ده‌بن بۆ هه‌ناسه‌دان،
  • 7:20 - 7:22
    له‌نێویشیاندا مه‌مكداره‌كان.
  • 7:23 - 7:26
    ڕێگه‌ی كه‌وانه‌ی گه‌شه‌ی جینی ماوه‌تان
    بیرماوه‌
  • 7:26 - 7:29
    كه‌ توێكاری گیانله‌به‌ره‌
    نوێیه‌كان وه‌رگرده‌گرین،
  • 7:29 - 7:32
    و بۆ تۆماری به‌ردبووه‌كان
    جێبه‌جێی ده‌كه‌ین؟
  • 7:32 - 7:37
    بۆیه‌، ئاماژه‌ی یه‌كه‌م
    په‌راسووی له‌ت له‌تی باڵنده‌ نوێكان بوو.
  • 7:37 - 7:41
    باشه‌، ئه‌مه‌ له‌ ژماره‌یه‌كی به‌رچاوی
    دایناسۆره‌كان ده‌بینین.
  • 7:42 - 7:47
    به‌مانای ڕووی سه‌ره‌وه‌ی سیی
    دایناسۆره‌كان
  • 7:47 - 7:49
    له‌ شوێنی خۆی داده‌خرێت،
  • 7:49 - 7:52
    هه‌روه‌كو باڵنده‌ نوێكان.
  • 7:52 - 7:55
    ئاماژه‌ی دووه‌م هه‌وا په‌ستێورانی
    بڕبڕه‌ییه‌.
  • 7:55 - 8:00
    ئه‌مه‌ له‌ دایناسۆری ساورۆپۆد و
    سێرۆپۆد ده‌بینین،
  • 8:00 - 8:04
    كه‌ گرووپێكه‌ دایناسۆره‌
    دڕنده‌كان له‌خۆده‌گرێت
  • 8:04 - 8:06
    و بوونه‌ باڵنده‌ی ئێستا.
  • 8:06 - 8:12
    له‌كاتێك به‌لگه‌ی شانه‌ی سیی به‌به‌ردبووی
    دایناسۆرمان له‌به‌رده‌ست نییه‌،
  • 8:12 - 8:16
    هه‌وا په‌ستێوراوی بربڕه‌یی به‌ڵگه‌ی چۆنێتی
    كاركردنی سییه‌كانمان ده‌داتێ
  • 8:16 - 8:19
    له‌ماوه‌ی ژیانی ئه‌م گیانله‌به‌رانه‌.
  • 8:19 - 8:25
    شانه‌ی سیی یاخود شانه‌ی توره‌كه‌ی هه‌وا
    بربڕه‌ی داگیركردبوو،
  • 8:25 - 8:27
    بۆشیان ده‌كات هه‌روه‌كو باڵنده‌ی نوێ،
  • 8:27 - 8:31
    شوێنی سیسته‌می هه‌ناسه‌یی داده‌خات،
  • 8:31 - 8:33
    جێگیریان ده‌كات.
  • 8:34 - 8:36
    په‌راسووه‌ له‌ت له‌ته‌كان
  • 8:36 - 8:39
    له‌گه‌ڵ هه‌وا په‌ستیورانی بڕبڕه‌یی
  • 8:39 - 8:44
    چوارچێوه‌یه‌كی پته‌و و جێگیریان دروستكرد
  • 8:44 - 8:47
    كه‌ سیسته‌می هه‌ناسه‌یی داخست
  • 8:47 - 8:52
    كه‌ ڕێگه‌ی به‌ گه‌شه‌داری ئه‌و به‌ربه‌ستی
    گازی خوێنه‌ی ئێجگار ته‌نك و هه‌ستیاره‌دا
  • 8:53 - 8:55
    كه‌ ئه‌مڕۆ له‌ باڵنده‌ی نوێ ده‌یانبینین.
  • 8:55 - 8:59
    به‌ڵگه‌ له‌سه‌ر ئه‌م سییه‌ ڕاسته‌ی
    دایناسۆره‌كان
  • 8:59 - 9:02
    به‌و مانایه‌ دێت كه‌ توانیان هه‌بووه‌
    گه‌شه‌ به‌ سییه‌ك بكه‌ن
  • 9:02 - 9:04
    كه‌ ده‌یتوانی هه‌ناسه‌بدات
  • 9:04 - 9:09
    له‌ كه‌شی ئۆكسجینی نزم له‌ چاخی تریاسی.
  • 9:10 - 9:15
    ئه‌م ئاماده‌كردنی په‌یكه‌ره‌ پته‌وه‌ی
    دایناسۆره‌كان سیفه‌تێكی گونجانی
  • 9:15 - 9:21
    گه‌وره‌یان پێده‌به‌خشێت به‌سه‌ر گیانله‌-
    به‌ره‌كانیتر، به‌تایبه‌تیش مه‌مكداره‌كان
  • 9:21 - 9:23
    كه‌ سییه‌ جێگیره‌كه‌ی
    نه‌یده‌توانی بگونجێت
  • 9:23 - 9:27
    له‌گه‌ڵ كه‌شی كه‌می ئۆكسجینی تریاسی.
  • 9:28 - 9:33
    ڕه‌نگه‌ ئه‌م توێكارییه‌ چه‌كی نهێنیی
    دایناسۆره‌كان بووبێت
  • 9:33 - 9:36
    كه‌ ئه‌و لایه‌نه‌ باشه‌ی پێداون
    به‌سه‌ر گیانله‌به‌ره‌كانی تر.
  • 9:36 - 9:39
    ئه‌مه‌ش خاڵێكی ده‌ستپێكی
    زۆر باشمان پێده‌به‌خشێت
  • 9:39 - 9:44
    بۆ ده‌ستپێكردنی تاقیكردنه‌وه‌ی گریمانه‌یی
    هه‌مه‌چه‌شنی دایناسۆره‌كان.
  • 9:44 - 9:47
    ئه‌مه‌ چیڕۆكی سه‌ره‌تای دایناسۆره‌كانه‌،
  • 9:47 - 9:51
    و ئه‌مه‌ ته‌نیا سه‌ره‌تای چیڕۆكی
    لێكۆڵینه‌وه‌كه‌مانه‌ له‌و بابه‌ته‌
  • 9:51 - 9:52
    (سوپاس)
  • 9:53 - 9:54
    (چه‌پڵه‌)
Title:
ئه‌و چه‌كه‌ نهێنییه‌ی وای له‌ دایناسۆره‌كان كرد ده‌ست به‌سه‌ر هه‌ساره‌كه‌دا بگرن
Speaker:
ئێما شاچنه‌ر
Description:

هه‌موومان گوێبیستی بیردۆزی چۆنێتی مردنی دایناسۆره‌كان بووین--به‌ڵام بۆچی ده‌ستیان به‌سه‌ر زه‌ویدا گرت بۆ ماوه‌یه‌كی دوور و درێژ یه‌كه‌مجار؟(ئاماژه‌: ئه‌مه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌ قه‌باره‌، خێرایی، قه‌ڵبه‌ یاخود په‌ڕه‌ خه‌یاڵییه‌كه‌یان نییه‌.)جارێكی تر گه‌شت بكه‌ بۆ كاتی ٢٠٠ ملیۆن ساڵ پێش له‌ناوچوونیان له‌گه‌ڵ زانای به‌ردینه‌زانی ئێما شاچنه‌ر بۆ شتێكی تازه‌ و نوێ له‌باره‌ی مێژووی دایناسۆر.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:12

Kurdish (Central) subtitles

Revisions