Тага и љубов во животинскиот свет

Од орки што тагуваат до потресени слонови, биолошкиот антрополог Барбара Џеј Кинг е сведок на тага и љубов низ животинскиот свет. Во овој инспиративен монолог, таа ги образложува доказите во основата на нејзините верувања дека многу животни се способни за комплексни емоции, и сугерира начини на кои би можеле да ги третираме подобро - вклучително и секој пат кога јадеме. “Животните не тагуваат како нас, но ова не значи дека нивната тага не постои,“ - вели таа. Таа постои, и е интензивна, и можеме да ја видиме ако посакаме.“

Денес би сакала да зборувам
за една орка наречена Тахлека

Меѓу научниците
Тахлека е исто така позната и како Ј35

затоа што плива заедно со Ј-групата орки
во Салишкото море

Ова се водени патишта кај
Британската Колумбија и Вашингтон

Минатата година, во Јули 2018

таа беше при крај на нејзината
седумнаесет месечна бременост

и научниците беа многу возбудени

затоа што ниедно новороденче не преживеало
во оваа група во три долги години

Орките се исто така познати како
китови-убијци

Тие се екстремно социјални и интелегентни
суштества

И научниците се многу заинтересирани
за нивното однесување,

затоа што во нивните социјални опкружувања
тие споделуваат навики, информации

па дури и наклонетост.

Тие градат вистински култури на океанот.

Но оваа група е во невоља.

Чинук лососот што орките го сакаат
го снемува во регионот

а се појавува загадувањето.

Но на 24ти Јули, Тахлека
роди ќерка

и научниците беа многу возбудени
за овој настан.

За жал, истиот ден
набрзо по раѓањето

новороденчето умрело.

Тоа што се случи следно
ги шокира љубителите на животни

низ целиот свет

затоа што Тахлека одби да го
пушти бебето во водата.

Го чуваше на нејзиното тело
и пливаше со него.

И ако некогаш паднало,
таа нуркала за да го спаси,

и се борела со сурови струи
за да го направи тоа.

Таа го задржа ова однесување

17 дена

и за ова време
исплива повеќе од 1,000 километри.

На крајот, го пуштила малото бебе
во водата.

Денес, Тахлека продолжува
да плива со Ј-групата орки

но нејзината тага сè уште ме трогнува.

И верувам дека ’тага’
е правилниот збор.

Верувам дека ’тага’ е вистинскиот збор

за голем број животни кои
жалат по мртвите.

Тоа може да бидат пријатели или роднини.

Затоа што овие видливи знаци,
знаци на однесување,

ни кажуваат нешто за емоционалната
состојба на животното.

Последните седум години,

работам на пронаоѓање
примери на тага кај животни --

кај птици, цицачи

кај припитомени
и диви животни,

и верувам во реалноста на
животинската тага.

Го кажувам ова

затоа што треба да признаам

дека не сите научници
се согласуваат со мене

И мислам дека дел од причината

е она што јас го нарекувам ’а-збор’.

А-зборот е антропоморфизам,

и историски гледано,
е голема пречка

при препознавањето на
емоции кај животните.

Антропоморфизам е кога на животните
ги препишуваме

нашите капацитети или емоции.

Веројатно сите можеме да смислиме
примери за ова.

Да речеме дека имаме пријател
што ни вели,

“Мојата мачка разбира сѐ што ке кажам.“

Или, “Моето куче е толку слатко.

Утрово трчаше преку дворот кон
една верверичка,

и знам дека само сака да си игра.“

Па, можеби.

А можеби и не.

Сум скептична за ваквите тврдења.

Но, тагата кај животните е различна,

затоа што ние не се обидуваме
да читаме мисли на животните.

Гледаме кон видливите знаци на однесување

и пробуваме да ги интерпретираме
со некое значење.

Сега, вистина е дека научниците
често ми се спротиставуваат,

и ке речат,

“Гледај, животното може да е под стрес,

или пак само е збунето

затоа што нејзината или неговата рутина
била променета.“

Но мислам дека оваа грижа за
антропоморфизмот

промашува фундаментална поента.

А тоа е дека животните може да се
грижат длабоко едни за други,

можеби и се сакаат.

И тогаш

срцето на преживеаниот
е прободено од нечија смрт.

Ајде да се соочиме
со тоа дека;

ако го негираме континуитетот
на еволуцијата

ние навистина пропуштаме
да прифатиме дел од себе.

И да, верувам во реалноста
на тага кај животните,

и исто така мислам дека ако ја
препознаваме

можеме да го направиме светот
подобро место за животни,

пољубезно место за животните.

Дозволете ми да ви кажам малку повеќе
за тагата кај животните.

Ќе почнам со Кенија.

Тука гледате еден слон наречен Еленор

што еден ден дојде со помодрени нозе,

и колабираше.

Погледете лево

друга женка наречена Грејс
веднаш дојде до неа

и користејќи ја својата сурла,
ја подигна нагоре,

обидувајќи се да ја стане на нозе.

И успеа,

но Еленор повторно падна.

Грејс стана видливо вознемирена,

го побутнуваше телото
и вокализираше.

Еленор пак падна,

и за жал, таа умре.

Она што го гледате десно е женка
од друго семејство наречена Мауи,

која дојде по смртта,
и остана со телото.

Таа таму бдееше и
се тресеше вознемирено

над телото.

Научниците кои ги гледаа слоновите

внимателно го набљудуваа телото на Еленор

седум дена.

И за време на тие седум дена,

дошла цела парада на слонови

од пет различни семејства.

Некои беа само љубопитни,

но другите покажуваа однесување

за кое верувам дека
треба да се класифицира како тага.

И како изгледа таа тага?

Може да биде, како што кажав,
вознемирено тресење.

Може да биде социјално повлекување,

каде што животното се отргнува
себеси подалеку од пријателите

и останува само

Може да биде неправилно јадење и спиење ,

некогаш и депресивно држење на телото и
вокализација.

Би било од помош,
за тие што го проучуваме ова

да можеме да споредиме однесување
на преживеано животно пред смрт

и после,

бидејќи тоа би ја зголемило
строгоста на нашата интерпретација.

Можам да ви го објаснам ова

со тоа што ке ви зборам за две патки
наречени Харпер и Кол.

Значи сега зборуваме за птици.

Харпер и Кол израснаа во
foie gras фабрика,

каде што беа сурово третирани.

Foie gras опфаќа принудно хранење
на птици.

Ова ги повредува нивните тела, а
и нивните духови не се во добра состојба.

Но за среќа, тие беа спасени од страна на
едно фармско засолниште од горен Њујорк.

И за четири години, тие се стабилизираа
и брзо се спријателија.

Често одеа до едно мало езерце
на имотот.

И тогаш, Кол се здоби со непостојана болка
во нозете,

и им беше јасно во засолништето,
дека треба да биде хумано еутанизиран,

и тоа се случи.

Но тогаш вработените
направија нешто брилијантно,

затоа што го донесоа Харпер
да го види телото.

Прво Харпер го подбуцна телото на
својот пријател,

и потоа легна преку него

и остана таму
повеќе од еден час.

И во наредните неколку недели

тој мина низ тешко време.

Одел до истото езерце каде што
имале одено со Кол,

и тој не сакал други

Во рок од два месеци, и тој умре.

Среќно може да кажам

дека не сите животни кои тагуваат
имаат ваков тажен исход.

Минатото лето, летав до Бостон
да ја посетам мојата ќерка Сара.

Бев со мојот сопруг Чарли.

Навистина ми требаше пауза од работа.

Но подлегнав и го проверив
мојот емаил за работа.

Знаете како оди тоа.

И имаше муабет
за едно отфрлено магаре.

Како антрополог
ова не го очекував.

но таму беше, и мило ми е што го прочитав.

Затоа што магаре наречено Лена
отишло во друго фармско засолниште,

во Алберта, Канада,

и како единственото магаре таму

имаше проблеми со стекнување
друштво.

Но евентуално се здружи со
еден постар коњ наречен Џејк,

и три години беа неразделни.

Но причината поради која го добив емаилот
беше дека коњот Џејк, на возраст од 32

тешко се разболел и морало
да биде еутанизиран

и тогаш тоа се случило.

Ова е Лена како стои на гробот на Џејк.

Не сакаше да влегува навечер.
Не сакаше да влегува ни за храна.

Не сакаше да влезе ни за вода.

Го галеше гробот,
испушташе звуци на вознемиреност

и таму остануваше.

Зборевме и дискутиравме.

Што би правел за животно како ова?

И разговаравме за улогата на времето,

дополнителната љубов и љубезност од луѓето

и дали да ја натераме да се спријатели
повторно.

И еве каде нејзината траекторија се
разминува со онаа на патката Харпер,

затоа што таа си најде нов пријател,

вработените од засолништето ми пишаа
и кажаа дека сѐ е во ред.

Понекогаш, научниците го
надополнуваат набљудувањето

со хормонална анализа.

Пример е една група научници од Боцвана,

која споредила фекална материја од бабуни
од две различни групи.

Првата група биле женки кои
биле сведоци на напад од грабливец

и изгубиле некого при тој напад,

втората група биле женки кои
биле сведоци на напад

но не изгубиле никого.

И бројот на стрес хормони
беше зголемен во првата група.

Но еве во што е работата;

научниците не ги нарекоа
бабуни под стрес,

туку ужалени бабуни

заради набљудувањата кои ги направија.

На пример, една мајка и ќерка
беа многу зближени,

и ќерката беше убиена од еден лав.

Мајката тогаш се оддалечи од
сите

од своите друштвени мрежи,
остана сама со недели--

жалост--

и потоа полека почна да се опоравува.

Значи, имаме бабуни кои жалат.

Дали некој ден науката ќе ни каже
за ужалени пчели?

Дали ќе чуеме за жаби кои тагуваат?

Мислам дека не, и мислам дека причината
е затоа што на животните им требаат

блиски еден-на-еден односи
за тоа да се случи.

Исто така знам дека околностите се важни
и дека карактерот е од големо значење.

Имам документирано
мачки и кучиња кои тажат,

нашите животни-придружници,

но зборев и со жена на која
многу и пречеше

што нејзиното куче не тагувало.

Ми кажа,“Првото куче во куќата умре.

Второто не изгледа загрижено.

Што не е во ред со него? “

(смеа)

И додека ја слушав,

сфатив дека тоа куче е единственото
животно во куќата,

и што се однесува до него,
тоа е доста добра ситуација.

Околностите се важни.

Во било кој случај,
животните нема да тагуваат

исто како што ние тагуваме.

Ние ја имаме човечката креативност.

Ние ја сликаме нашата тага, играме
со нашата тага,

пишуваме за нашата тага.

Ниe исто така можеме да
жалиме по луѓе кои не сме ги запознале

низ просторот и времето.

Силно го почувствував ова
кога бев во Берлин

кај меморијалот за Холокаустот.

Животните не тагуваат исто како нас,

но ова не значи
дека нивната тага не постои.

Таа постои и е силна,

и можеме да ја видиме ако сакаме.

Ги изгубив моите родители.

Изгубив многу драга личност
од СИДА, на млада возраст.

Верувам дека повеќето од вас
тука имат изгубено некого.

И искрено во тоа наоѓам удобност,

утеха, знаејќи дека не сме единствените
суштества на планетата

кои чувствуваат љубов и тага.

И верувам дека ова е важно.

И мислам дека можеме да одиме
чекор понапред,

и да сфатиме дека
постоењето на тага кај животните

може да ни помогне нам
и ние да им помогнеме на животните.

Ова се случува со Тахлека,

затоа што САД и Канада итно ги
засилија нивните обиди

да им помогнат на орките

со тоа што ке го вратат
Чинук лососот

и ќе помогнат со загадената вода.

Ако тагата кај животните е вистинска
тогаш може да видиме

дека има големи шанси

животните да чувствуваат голем број
нешта

Можеме да ги земеме предвид
среќата, тагата па дури и надежта.

И ако го сториме тоа,

еве како ќе можеме да
размислуваме за светот.

Ќе можеме да ги погледнеме орките
и да кажеме дека,

знаеме дека тагуваат,
знаеме дека чувствуваат

и ќе престанеме да ги ограничуваме
во тематските паркови

и да ги тераме да играат
за наша забава.

(аплауз)

Ви благодарам.

Ќе можеме да ги видиме слоновите
и да кажеме, да, и тие тагуваат

и ке ги засилиме напорите
против меѓународниот спортски лов

и ловокрадството.

(аплауз)

Фала ви.

И ќе можеме да ги видиме нашите
најблиски роднини, мајмуните

и ќе знаеме дека да,
и тие чувствуваат

и не заслужуваат да бидат заробени

во инвазивни биомедицински експерименити

со години.

И знаете--

(аплауз)

патките Харпер и Кол,
и од нив можеме да заклучиме нешто.

Можат да ни помогнат да сфатиме
дека она што го јадеме

влијае врз животот на животните.

И не е само „фоа гра“,
и не се само патките.

Тука се и свињите, кокошките
и кравите во фабричките фарми

за кои го знаеме истото.

Науката потврдила
дека и овие животни чувствуваат.

Така што, секој пат кога ке одбереме
оброк од растително потекло,

придонесуваме за смалување
на страдањето кај животните.

(аплауз)

Верувам во постоењето на
тага кај животните.

Верувам во постоењето на љубов
кај животните,

и мислам дека е време

да сфатиме дека ние не ги
поседуваме овие нешта.

И кога ке го сфатиме тоа,

ќе имаме можност да го направиме светот
подобро место за животните,

помил, понежен свет,

и на тој начин, можеби
ќе се спасиме и самите себеси.

Ви благодарам многу.

(аплауз)

Фала ви. Фала ви.

(аплауз)