Làm thế nào để vượt qua thành kiến? Mạnh dạn đối mặt với nó.

Những thành kiến của chúng ta đôi khi lại rất nguy hiểm, thậm chí là chết người - như chúng ta chứng kiến cảnh Michael Brown vụ Ferguson, Missouri, và Eric Garner, ở Staten Island, NewYork. Vernã Myers với tư cách là người ủng hộ đa dạng đã tiếp cận một trong những thái độ tiềm thức ta có với những người ngoại lai. Cô có một thỉnh cầu với mọi người: Hãy nhận thức định kiến của bạn. Và tiến tới, không phải lánh đi, gần hơn với nhóm người mà bạn cảm thấy khó chịu. Với một bài nói chuyện vui vẻ, đầy say mê, và khẩn thiết, cô ấy đã cho chúng ta thấy con đường đúng đắn.

Tôi đã có một chuyến phượt vào mùa hè

và trải qua khoảng thời gian tuyệt vời
đắm chìm trong những

giai điệu kỳ diệu của bài "The warmth
of other suns." (Isabel Wilerson)

Nó nói về 6 triệu người da đen
trốn khỏi miền Nam từ năm 1915 đến 1970

để đi tìm sự giải thoát khỏi mọi
sự tàn bạo

và cố gắng cho một cuộc sống mới
tận phía Bắc,

nó chan chứa những mẩu chuyện cho
sự kiên trì và sáng suốt

của những người Mỹ gốc Phi,

và tôi cũng cảm thấy không mấy dễ
chịu khi nghe những chuyện kinh dị ấy

với đầy rẫy sự nhục mạ,
với biết bao sự khiêm nhường.

Và còn khó khăn hơn nữa khi tận tai
nghe tiếng đòn roi và lửa cháy,

cùng những tiếng reo hò tra tấn
người da đen.

Và tôi tự nhủ, "Thôi,
thế này là hơi ám ảnh rồi.

Mình cần phải giải lao.
Bật đài lên cái nào."

Tôi bật lên, và lại như thế này:

Ferguson, Missouri,

Michael Brown,

cậu thanh niên da đen 18 tuổi,

tay không, bị bắn bởi một cảnh sát
da trắng, nằm lay lắt trên đường,

tuôn máu suốt 4 tiếng

khi cả bà và các em nhỏ cùng với
hàng xóm trông thấy trong sợ hãi,

tôi thiết nghĩ,

lại bắt đầu rồi đây.

Sự bạo hành này, sự tàn bạo này
chống laị người da đen

đã luôn được kéo dài trong
hàng thế kỉ.

Ý tôi là, vẫn là chuyện cũ thôi.
Nhưng với cái tên người khác.

Nó đã có thể là Amadou Diallo --

Sean Bell --

Oscar Grant --

Trayvon Martin.

Sự bạo hành này,
sự tàn bạo này,

là một thứ đã ăn sâu vào chính
tâm lý quốc gia,

vào trong lịch sử tập thể
muôn đời.

Nhưng ta sẽ làm gì với nó chứ?

Bạn biết phần trong ta nào là vẫn
qua đường mỗi ngày,

khóa chặt cửa,

kèm kèm cái ví,

khi ta thấy bóng dáng da đen
đúng không?

Phần đó đấy.

Tôi biết chúng ta không cần phải
bắn người lộ liễu,

nhưng ý tôi là những định kiến và
khuôn mẫu

mà kích động nên những tai nạn
thảm khốc này

lại ẩn sâu trong chúng ta.

Ta đi học cũng được dạy thế thôi.

Tôi tin là chúng ta có thể ngăn chặn
những tai nạn kiểu này,

như vụ Ferguson đáng buồn đó,

bằng việc suy xét từ bên trong
và tích cực để thay đổi bản thân.

Cho nên, tôi có lời kêu gọi hành động
dành cho các bạn.

Sau đây là 3 điều tôi muốn chúng ta
cùng suy ngẫm

như là cách để ngăn chặn những tai
nạn ấy;

3 điều mà tôi nghĩ sẽ giúp chúng ta

định hình lại ấn tượng đối với
thanh niên da đen;

3 điều mà tôi mong rằng chúng sẽ
không chỉ bảo vệ họ

mà còn có thể mở rộng thế giới
để họ phát triển.

Bạn có thể tưởng tượng ra không?

Bạn có thể tưởng tượng ra đất nước
ta chào mừng họ,

như là một thế hệ tươi sáng,
để chia sẻ sự tôn trọng,

và danh phẩm như ta làm
đối với người ta thương?

Cuộc sống ta sẽ tốt đẹp hơn chứ?
Đất nước ta sẽ tươi vui hơn chứ?

Và đây là điều đầu tiên.

Chúng ta cần phải thoát khỏi
sự phủ nhận.

Đừng cố gắng làm người tốt nữa.

Ta cần những người thành tâm.

Tôi có nhiều công việc đa dạng,

và người ta tìm đến tôi
ngay đầu ngày hội thảo.

Họ thường là: "Ôi, Quý Bà Đa Dạng,
thật tốt khi cô xuất hiện" --

(Tiếng cười) --

"nhưng chúng tôi không có máu
thiên vị đâu."

Và tôi như là, "Thiệt sao?

Bởi vì tôi làm công việc này mỗi
ngày, tôi thấy đủ loại thành kiến.

Ý tôi là, lâu lắm rồi, khi tôi đang ở
trên máy bay

và tôi nghe giọng nói của một
phi công nữ từ loa thông báo,

và tôi đã háo hức, vui thầm.

"Phải thế chứ, phụ nữ mà,
chúng ta đang thắng thế đây.

Chúng ta lên đến tầng tỉnh khí rồi."

Đang yên bình thì máy bay đi vào
khu vực có lốc và sốc,

và tôi chợt nghĩ,

"Hi vọng cô ấy có thể chèo lái."

(Tiếng cười)

Biết làm gì hơn đây.

Dù vậy, tôi còn không coi
đó là định kiến

cho đến khi tôi suy nghĩ lại
và mỗi khi có đàn ông cầm lái

rồi chuyến đi trở nên dằn xóc,

thì tôi chưa bao giờ chất vấn
sự tự tin của họ.

Cô ấy rất là giỏi.

Đây mới là vấn đề.

Nếu được hỏi rõ ràng,
tôi sẽ nói " Phi công nữ: tuyệt vời."

Nhưng khi mọi chuyện trở nên rắc rối,
hơi mạo hiểm,

tôi lại dựa vào thành kiến mà tôi
không tự nhận thức được.

Bạn biết đó, máy bay đi nhanh
trên trời.

Tôi muốn một người đàn ông.

Đó là mặc định của tôi rồi.

Đàn ông là mặc định của tôi.

Mặc định của bạn là gì?

Bạn tin ai?

Bạn sợ ai?

Bạn ngầm thấy gần ai hơn?

Bạn trốn chạy khỏi ai?

Tôi sẽ chỉ ra những điều bạn vừa
được học.

Bài kiểm tra sự gắn kết tiềm tàng,
mà đo định thành kiến vô thức

có thể làm trực tuyến ở mạng.

5 triệu người đã làm nó.

Hóa ra rằng, mặc định của chúng ta
là da trắng. Ta thích họ hơn.

Ta muốn họ hơn. Và tôi có ý gì chứ?

Khi mọi người được chiếu hình ảnh
của người da đen và da trắng,

chúng ta lẹ làng mà liên kết

hình ảnh đó với một từ tốt đẹp,
người da trắng với một từ như vậy,

so với lúc chúng ta cố gắng
kết nối

từ tốt đẹp với một gương mặt da đen,
và ngược lại.

Khi chúng ta thấy da đen,

ta lại dễ dàng liên kết màu đen
với tiêu cực

hơn là màu trắng với tiêu cực.

70% người da trắng làm kiểm tra thích
da trắng hơn.

50% người da đen làm kiểm tra cũng
như vậy.

Bạn thấy đó, chúng ta đều hời hợt
khi sự viêm nhiễm ấy xâm nhập.

Chúng ta sẽ làm gì với việc bộ não
ta tự động liên kết?

Một trong những điều bạn có thể
đang suy nghĩ ,

và đang thích thú,
thì bạn biết không,

tôi sẽ cố giảm đi sự "mù màu"
củá mình.

Đúng vậy, tôi sẽ thú thật một
lần nữa.

Nhưng tôi sẽ không gợi ý đâu.

Chúng ta đã đi được xa
để làm nên điều khác biệt

trong sự cố gắng bỏ qua màu da.

Vấn đề không phải là việc nhìn thấy
màu da, mà chính là hành động.

Đó là một lí tưởng sai lệch.

Và trong khi ta bận rộn giả vờ
không nhìn thấy,

ta không nhận thức được
sự khác biệt dân tộc đang

dần thay đổi cơ hội của mọi người,
kìm kẹp họ khỏi sự phát triển,

và đôi khi không may lại dẫn đến cái
chết yểu.

Thật ra, những thứ mà các nhà khoa
học đang bảo chúng ta là không thể.

Hãy đừng nghĩ đến việc "mù màu".

Thực sự, cái mà họ đang gợi ý là,

cái nhìn chằm chằm vào những người
da đen tuyệt vời.

(Tiếng cười)

Nhìn trực diện với họ, và
hãy nhớ lấy gương mặt,

bởi vì khi ta thấy những người da đen
tuyệt vời ấy,

cách đó giúp ta tránh
khỏi sự gắn kết

mà xảy ra tự động trong bộ não
chúng ta.

Bạn nghĩ vì sao tôi lại chiếu những
anh chàng da đen bóng bẩy này?

Có nhiều lắm, tôi phải cắt bớt đi.

Đây là điều cần nói:

Tôi đang thử cài đặt lại hệ thống
liên kết tự động về da đen của bạn.

Tôi đang cố để nhắc nhở rằng

những thanh niên da đen cũng trưởng
thành nên những con người tuyệt vời

mà có thể thay đổi cuộc sống ta
và làm nó tốt hơn.

Đó.

Khả năng khác trong khoa học,

và nó chỉ tạm thời thay đổi
những giả định mặc nhiên của ta

nhưng có một điều ta biết

đó là nếu bạn lựa một người
da trắng cực khó chịu bạn biết,

và để bên cạnh với một người
da màu,

một người da đen lại khôi ngô,

thì điều đó nhiều lúc cũng giúp ta
tách biệt thực sự.

Hãy thử nghĩ về Jeffrey Dahmer và
Colin Powell.

Chỉ cần nhìn chằm chằm thôi,
đúng chứ?

Nhưng đây chính là vấn đề.
Hãy tìm kiếm định kiến của bạn.

Làm ơn đấy, thoát khỏi sự phủ nhận
và tìm kiếm những dữ liệu đúng đắn

mà có thể chứng minh rằng khuôn mẫu
bảo thủ quá sai lầm.

Và đây là điều thứ hai,

tôi có ý là hãy tiến lại gần với
thanh niên da đen hơn là xa lánh họ.

Đó không là điều gì khó khăn cả,

nhưng cũng là một trong số điều

mà bạn cần phải chú ý và
rộng lòng về nó.

Khi tôi ở Phố Wall khoảng
vài năm về trước,

tôi ở cùng với một đồng nghiệp,
cô ấy rất là tốt

và cô ấy cũng làm việc giống tôi
và cô ấy là da màu, là người Hàn.

Và chúng tôi ở ngoài trong đêm

bơ vơ tự hỏi đâu là đâu,
chúng tôi đã bị lạc.

Rồi tôi thấy người bên đường,
tôi thầm nghĩ ,"A, da đen kia rồi."

Tôi tiến lại mà không hề suy nghĩ
chút gì.

Và cô ấy như thể:
"À, hay rồi đây."

Cái người qua đường ấy,
là nguời da đen.

Tôi nghĩ họ thông thường biết mình
đi đâu.

Không biết vì sao tôi lại như vậy
nhưng tôi chỉ vậy thôi.

Rồi cô ấy bảo:" Cô tiến tới một
cách vui mừng "Yay"

còn mình thì "Ây chà..""

Ngược chiều. Một nhu cầu,
một người, một bộ đồ,

cùng lúc ấy, trên con đường,
phản ứng khác nhau.

Cô ấy nói, "Tôi kì ghê.
Tôi là một cố vấn đa dạng,

Tôi lại tỏ vẻ đó, mà tôi cũng da
màu nữa. Ôi chúa!"

Và tôi nói,"Thôi xin bạn đó.
Chúng ta không cần làm căng đâu."

Ý tôi là, tôi cũng cùng phe với
những người da đen chớ.

(Tiếng cười)

Cha tôi là da đen.
Bạn hiểu ý tôi chứ?

Tôi có cậu con trai cao 1m95.
Tôi lấy một người da đen.

Cái vụ da đen đối với tôi
quá rộng và sâu sắc

đến nôi tôi có thể nhận định và
phán đoán đó là da đen kiểu nào,

và anh ta là kiểu của tôi.

Anh ấy nói,"Thưa các quý cô, tôi biết
chỗ các cô tìm. Để tôi dẫn đi."

Bạn biết đó, thành kiến chính là
những câu chuyện ta dựng nên về

mọi người trước khi biết rõ
họ là ai.

Nhưng làm thế nào chúng ta biết
họ là ai

khi ta được bảo phải nên tránh né
và sợ họ?

Và tôi đang thúc đẩy các bạn
tiến thẳng đến sự khó chịu ấy.

Tôi không bảo các bạn phải
liều lĩnh.

Hãy lập nên kế hoạch,

mở rộng vòng bạn xã hội và
cao cấp của bạn.

Ai ở trong vòng kết nối của bạn?

Còn ai không?

Có bao nhiêu mối quan hệ chân chính

bạn có được với thanh niên da đen,
đàn ông, phụ nữ?

Hay có bao nhiêu sự khác biệt lớn
giữa bạn

và cách bạn sống, nói năng?

Bởi vì, bạn biết không?
Hãy để ý vòng rìa của bạn.

Có thể có một người ở công sở,
hay ở lớp học,

trong vòng tình cảm của bạn, đâu đó
cũng có một người da đen.

Và bạn tốt bụng. Bạn chỉ
chào hỏi.

Nhưng phải thật sâu hơn, gần hơn,
và xây dựng kiểu quan hệ đó.

kiểu bạn bè đó thật sự khiến bạn
có thể thấy phần tốt lành của họ

và cùng nhau xóa bỏ những rập
khuôn bảo thủ.

Tôi biết một vài bạn ngoài kia,

Tôi biết bởi tôi có vài bạn da trắng
đôi khi nói rằng,

"Bạn không biết tôi kì cục cỡ nào
đâu.

Tôi nghĩ là chuyện này sẽ chả đi
tới đâu.

Tôi sẽ thất bại mà thôi."

Được thôi, nhưng điều này không về
sự hoàn hảo, mà là sự kết nối.

Và bạn sẽ không cảm thấy dễ chịu
trước khi bạn tập quen với nó.

Bạn chỉ cần làm thôi.

Và những thanh niên da đen, ý tôi là

nếu một người đi ngang qua bạn,
đường hoàng chân chính, hãy làm bạn.

Đâu phải ai cũng hại bạn đâu.

Hãy tìm kiếm những người có thể
thấy được lòng nhân đạo của bạn.

Đó chính là sự đồng cảm và lòng
trắc ẩn

xuất phát từ chính mối quan hệ với
những người khác biệt với bạn.

Một điều tuyệt vời và đẹp đẽ sẽ
xảy ra:

bạn hiểu rằng họ cũng như mình,

họ là một phần trong bạn,
họ là bạn trong gia đình mình,

và chúng ta không còn là xa lạ

và chúng ta trở thành diễn viên,
những người ủng hộ,

và trở thành đồng minh.

Vậy nên hay rời khỏi vùng an toàn
mà đến với một nơi tươi sáng hơn

bởi vì đó chính là cách ta sẽ ngăn
chặn một vụ Ferguson khác sau này.

Đó chính là cách ta tạo dựng một
cộng đồng

nơi mọi người, đặc biệt là thanh niên
da đen, có thể phát triển.

Và điều cuối cùng sẽ khó khăn hơn
cả

và tôi biết, nhưng tôi cũng sẽ nói
ra.

Khi ta nhìn thấy một thứ, ta cần
phải có dũng khí để phát biểu,

thậm chí đối với người ta yêu quý.

Đây đang là kì nghỉ và sẽ trở thành
khoảng thời gian

cho ta tụ tập quanh bàn và tận hưởng
nó.

Đa số chúng ta, dù vậy, sẽ có
kì nghì

và bạn cần phải lắng nghe các cuộc
hội thoại chung quanh.

Bạn bắt đầu nói nhăng cuội như:
"Bà ngoại đúng là nhảm nhí!"

(Tiếng cười)

"Chú Joe thì lại phân biệt đối xử."

Và ta thì yêu bà ngoại, chú Joe.
Ta yêu họ chứ.

Ta biết họ là người tốt, nhưng
những điều họ nói là sai.

Và ta cần phải chủ động, bởi vì
bạn có thấy ai khác ở bàn không?

Lũ trẻ.

Và ta tự hỏi tại sao thành kiến
không mất đi, lại còn lưu truyền?

Bởi vì ta đang lại quá im lặng.

Ta cần phải dám nói rằng," Bà à,
ta không nói họ như thế nữa."

"Chú Joe, anh ta chịu như vậy là không
phải lý đâu.

Không ai cả."

Và ta cần phải sẵn sàng

để cho bọn trẻ đối diện với
sự xấu xí của phân biệt chủng tộc

khi bố mẹ da đen không thể làm được
điều đó,

đặc biệt đối với những người có
con nhỏ.

Chúng ta cần phải chuẩn bị cho
những đứa trẻ đáng yêu ấy,

và kể chúng rằng ta có một đất
nước chứa chan những lí tưởng đẹp,

mà chúng ta đã làm việc cật lực,
tạo nên tiến trình

nhưng vẫn chưa hoàn thành.

Chúng ta vẫn còn mang trong mình
cái cổ lỗ sĩ này

về sự hơn thua và nó đang khiến ta

hun đúc vào trong những thế hệ thừa
kế sau này

và xã hội, và vai vế,

và nó tạo ra sự đau lòng

và sự thiên vị và sự hạ giá thanh
niên da đen tệ hại.

Chúng ta đang chật vật,
ta phải cho chúng biết,

về việc nhận thức được hai màu da

và nhân phẩm của thanh niên da đen,

nhưng chính bạn mong đợi họ,

trở thành nguồn nhân lực để thay đổi
xã hội

thành nơi chống lại sự bất công
và hơn hết, sẵn sàng

tạo dựng cơ sở để thanh niên da đen
có thể được chấp nhận bản thân họ.

Có rất nhiều thanh niên da đen,

những người là minh chứng sống
tuyệt vời,

những người lính dũng cảm,

những công nhân chăm chỉ.

Và những người thuyết giảng đầy
thuyết phục.

Họ là những người tiến sĩ tài năng,
và nghệ sĩ lẫn nhà văn.

Họ là những danh hài năng nổ,

Họ đang làm chức ông,

chăm sóc con cháu.

Họ là những người cha mạnh mẽ,

và họ là những người thanh niên
với giấc mơ của riêng họ.

Xin cám ơn.

(Vỗ tay)