İnsan beynini bu kadar özel kılan ne?
-
0:01 - 0:03İnsan beynini özel kılan nedir?
-
0:03 - 0:06Neden diğer hayvanlar bizi incelemiyor da,
-
0:06 - 0:08biz onları inceliyoruz?
-
0:08 - 0:09İnsan beyni diğer beyinlerin sahip olmadığı neye sahip?
-
0:09 - 0:11Diğer beyinlerin yapamadığı neyi yapabiliyor?
-
0:11 - 0:1410 yıl önce bu sorulara ilgi duymaya başladığımda,
-
0:14 - 0:17bilim insanları farklı beyinlerin nelerden oluştuğunu bildiklerini sanıyorlardı.
-
0:17 - 0:19Ellerinde çok az kanıt olmasına rağmen,
-
0:19 - 0:21bir çok bilim insanı, insan beyni dahil
-
0:21 - 0:23bütün memeli beyinlerinin aynı şekilde,
-
0:23 - 0:24her zaman beynin büyüklüğüyle
-
0:24 - 0:25orantılı sayıda nöronlardan
-
0:25 - 0:28oluştuğunu düşünüyorlardı.
-
0:28 - 0:30Bu demek oluyor ki aynı boyutta,
-
0:30 - 0:33400 gram ağırlığındaki 2 beyin
-
0:33 - 0:36aynı sayıda nörona sahip olmalıdır.
-
0:36 - 0:38Eğer nöronlar, beynin fonksiyonel
-
0:38 - 0:41bilgi-işleme üniteleriyse
-
0:41 - 0:42bu iki beynin sahibi de
-
0:42 - 0:45benzer bilişsel yeteneklere sahip olmalıdır.
-
0:45 - 0:47Oysa ki biri şempanze
-
0:47 - 0:50diğeri de inek beyni.
-
0:50 - 0:52Belki inekler gerçekten de çok zengin
-
0:52 - 0:54bir zihinsel hayata sahiplerdir ve çok zeki oldukları için de
-
0:54 - 0:58bunu bizim fark etmemize izin vermiyorlardır(!)
-
0:58 - 1:00ve biz onları yiyoruz.
-
1:00 - 1:01Bence çoğu insan şempaze davranışlarının
-
1:01 - 1:03ineklerden çok daha karmaşık,
-
1:03 - 1:06ayrıntılı ve değişken olduğuna katılacaktır.
-
1:06 - 1:08Bu "tüm beyinler aynı şekilde çalışır"
-
1:08 - 1:10senaryosunun pek doğru olmadığının
-
1:10 - 1:12ilk göstergesidir.
-
1:12 - 1:13Diyelim ki bu teori doğru.
-
1:13 - 1:15Eğer tüm beyinler aynı şekilde çalışsaydı
-
1:15 - 1:18ve siz hayvanları, beyinlerinin boyutları arasındaki farka göre karşılaştırsaydınız,
-
1:18 - 1:20büyük beyinler, küçük beyinlerden daha fazla nörona
-
1:20 - 1:23sahip olmalıydı ve beyin büyüklüğü arttıkça
-
1:23 - 1:26daha fazla bilişsel yeteneğe sahip olması beklenirdi.
-
1:26 - 1:28Yani en büyük beyin
-
1:28 - 1:30en zeki beyindir.
-
1:30 - 1:32Ve kötü haber geliyor:
-
1:32 - 1:34Bizim beynimiz dünyanın en büyük beyni değil.
-
1:34 - 1:36Bu epey can sıkıcı gözüküyor.
-
1:36 - 1:39Bizim beynimiz 1.2 ile 1.5 kg arasında
-
1:39 - 1:42ama fil beyni 4 ile 5 kg arasında
-
1:42 - 1:45ve balina beyni 9 kg'a kadar çıkabilir,
-
1:45 - 1:49bu da bilim adamlarının bilişsel işlevlerimizi açıklamak için
-
1:49 - 1:52çareyi "bizim beynimiz özel olmalı" demekte
-
1:52 - 1:54bulmasının nedenidir.
-
1:54 - 1:57Kurala aykırı birşey
-
1:57 - 1:59gerçekten sıradışı olmalı.
-
1:59 - 2:03Onlarınki daha büyük olabilir ama bizimki daha iyi
-
2:03 - 2:04daha iyi olması normal, örneğin;
-
2:04 - 2:07bedenimize oranla, olması gerekenden
-
2:07 - 2:09çok daha büyük bir serebral kortekse
-
2:09 - 2:11sahibiz.
-
2:11 - 2:12Böylece bize sağladığı ekstra korteks alanı
-
2:12 - 2:15vücudu düzenlemekten çok daha ilginç şeyler yapmak için kullanılabilir.
-
2:15 - 2:17Beyin büyüklüğü
-
2:17 - 2:19genellikle vücut büyüklüğünü takip eder.
-
2:19 - 2:22Yani vurgulamak istediğim şey,
-
2:22 - 2:24bizim beynimizin, büyük insansı maymunların
-
2:24 - 2:26beyinleriyle karşılaştırdığımızda
-
2:26 - 2:27daha büyük olması.
-
2:27 - 2:30Goriller bizden 2-3 kat daha büyüktür,
-
2:30 - 2:32bu yüzden beyinleri de bizimkilerden daha büyük olmalı
-
2:32 - 2:34ama öyle değil.
-
2:34 - 2:37Bizim beynimiz goril beyninin 3 katı büyüklüğünde.
-
2:37 - 2:39Ayrıca insan beyni kullandığı enerji miktarı
-
2:39 - 2:42bakımından da özel görünüyor.
-
2:42 - 2:44Ağırlığı vücudumuzun yalnızca yüzde 2 si olmasına rağmen
-
2:44 - 2:48günlük enerji ihtiyacımızın
-
2:48 - 2:50yüzde 25 ini kullanıyor.
-
2:50 - 2:54Bu 2000 kalorinin 500 ünü sadece, beyninizi çalışır halde tutmak
-
2:54 - 2:56için kullandığınız anlamına geliyor.
-
2:56 - 2:59Pekala, insan beyni olması gerektiğinden daha büyük ,
-
2:59 - 3:01kullanması gerektiğinden daha fazla enerji kullanıyor,
-
3:01 - 3:02bu yüzden özel.
-
3:02 - 3:05Ve burası hikayenin beni rahatsız etmeye başladığı nokta.
-
3:05 - 3:07Biyolojide, tüm hayvanlara ve genel olarak hayata
-
3:07 - 3:09uygulamak için kurallar ararız,
-
3:09 - 3:11Neden evrimin kuralları herkese uygulanırken
-
3:11 - 3:15bize uygulanmamış?
-
3:15 - 3:17Belki de problem, tüm beyinlerin aynı şekilde
-
3:17 - 3:19çalıştığı varsayımıydı.
-
3:19 - 3:21Belki aynı boyuttaki 2 beyin aslında
-
3:21 - 3:23çok farklı miktarlarda nöron içeriyorlardı.
-
3:23 - 3:25Belki çok büyük beyin,
-
3:25 - 3:27normal boyutlu bir beyinden çok daha fazla
-
3:27 - 3:29nöron içermek zorunda değildi.
-
3:29 - 3:32Belki insan beyni -özellikle serebral korteks-
-
3:32 - 3:34boyutundan bağımsız olarak
-
3:34 - 3:37tüm beyinlerden daha fazla nöron içeriyordu.
-
3:37 - 3:38O zaman cevaplanması gereken
-
3:38 - 3:40şu soru bence oldukça önemlidir:
-
3:40 - 3:42İnsan beyninde kaç nöron var
-
3:42 - 3:45ve diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında ne durumda?
-
3:45 - 3:47Şimdi, 100 milyar nörona sahip olduğumuzu
-
3:47 - 3:49bir yerlerde görmüş ya da okumuş olabilirsiniz,
-
3:49 - 3:5110 yıl önce çalışma arkadaşlarıma bu sayının
-
3:51 - 3:53nereden geldiğini bilip bilmediklerini sordum.
-
3:53 - 3:55Kimse bilmiyordu.
-
3:55 - 3:56Sayı hakkındaki esas kaynağı bulmak için
-
3:56 - 3:58literatürü taradım ama bütün aramalarıma rağmen
-
3:58 - 4:00asla bulamadım.
-
4:00 - 4:03Aslında hiç kimse insan beynindeki
-
4:03 - 4:04ya da başka bir beyindeki nöron sayısını
-
4:04 - 4:07hesaplamamış gibi görünüyor.
-
4:07 - 4:10Sonra, beyindeki hücreleri saymak için kendi yöntemimle çıkageldim
-
4:10 - 4:12aslında beyni eriten
-
4:12 - 4:16bir çözücüden ibaretti.
-
4:16 - 4:18Bu şu şekilde çalışıyor:
-
4:18 - 4:21Bir beyni ya da beynin parçasını alıp
-
4:21 - 4:22onu çözülmesi için bir deterjanın içine koyun
-
4:22 - 4:24bu hücre zarlarına zarar verir
-
4:24 - 4:26ama hücre çekirdeği sağlam bir şekilde kalır
-
4:26 - 4:30böylece serbest hücre çekirdeklerinin olduğu bir süspansiyon elde edersiniz.
-
4:30 - 4:31bunun gibi görünecektir,
-
4:31 - 4:33berrak bir çorba gibi.
-
4:33 - 4:35Bu çorba, daha önce bir fareye ait olan bir beynin
-
4:35 - 4:37tüm hücre çekirdeklerini barındırıyor.
-
4:37 - 4:40Bu çorbanın güzelliği şurada:
-
4:40 - 4:43siz bu çorbayı çalkalayarak hücre çekirdeklerini
-
4:43 - 4:44homojen bir sıvı haline dönüştürebilirsiniz.
-
4:44 - 4:46böylece mikroskop altında homojen sıvının
-
4:46 - 4:514-5 örneğine baktığınızda
-
4:51 - 4:53hücre çekirdeklerini sayarak, sıvının geri kalanında
-
4:53 - 4:55kaç hücre olduğunu söyleyebilirsiniz.
-
4:55 - 4:56Bu basit, anlaşılır
-
4:56 - 4:58ve gerçekten hızlı.
-
4:58 - 5:00Biz bu yöntemi kullanarak, düzinelerce farklı türün
-
5:00 - 5:02beyinlerindeki nöron sayılarını hesapladık
-
5:02 - 5:04ve tüm beyinlerin aynı şekilde oluşmadığı
-
5:04 - 5:06sonucuna vardık.
-
5:06 - 5:09Örnek olarak kemirgenleri ve primatları alalım:
-
5:09 - 5:11Büyük bir sıçan beyninde
-
5:11 - 5:13ortalama nöron boyutu artar ve
-
5:13 - 5:15beyin hızlı şekilde büyür
-
5:15 - 5:18ve boyut artışı nöron sayısı artışından çok daha fazla olur.
-
5:18 - 5:20Ancak primat beyninde nöronların boyutu büyümeden
-
5:20 - 5:22nöron sayısında artış olur.
-
5:22 - 5:24Bu beyindeki nöronları arttırmak için
-
5:24 - 5:26oldukça verimli bir yol.
-
5:26 - 5:27Sonuç ise primat beyni daima aynı boyuttaki
-
5:27 - 5:31sıçan beyninden daha fazla nörona sahiptir
-
5:31 - 5:32ve beyin büyüdükçe
-
5:32 - 5:34aradaki fark da artacaktır.
-
5:34 - 5:36Peki ya bizim beynimiz?
-
5:36 - 5:38Bizim beynimizde ortalama
-
5:38 - 5:4016 milyarı serebral kortekste olmak üzere
-
5:40 - 5:4386 milyar nöron vardır
-
5:43 - 5:45ve serebral korteksin
-
5:45 - 5:48bilinç, mantıksal ve soyut muhakeme yeteneğinin
-
5:48 - 5:51merkezi olduğu düşünüldüğünde,
-
5:51 - 5:54ve 16 milyar nöronun, beynin diğer bölümlerinde
-
5:54 - 5:57bulunandan daha fazla sayıda olduğu düşünüldüğünde,
-
5:57 - 5:58sanırım bu olağanüstü bilişsel işlevlerimiz için
-
5:58 - 6:02yapılabilecek en basit açıklama.
-
6:02 - 6:05Fakat 86 milyar nöronun ne anlama geldiği kadar önemli değil.
-
6:05 - 6:06Mesela, beyin boyutu ile beyindeki
-
6:06 - 6:09nöron sayısı arasındaki ilişki
-
6:09 - 6:10matematiksel olarak tanımlayabiliriz ve
-
6:10 - 6:13eğer insan beyni sıçan beyni şeklinde düzenlenseydi
-
6:13 - 6:15nasıl görüneceğini hesaplayabiliriz.
-
6:15 - 6:1986 milyar nörona sahip bir sıçan beyni
-
6:19 - 6:2236 kg ağırlığında olurdu.
-
6:22 - 6:24Bu mümkün değil.
-
6:24 - 6:25O boyuttaki bir beyin
-
6:25 - 6:27kendi ağırlığı tarafından ezilirdi
-
6:27 - 6:28ve bu imkansız beyin
-
6:28 - 6:3289 tonluk bir vücut tarafından taşınabilirdi.
-
6:32 - 6:34Bunun bize benzediğini düşünmüyorum.
-
6:34 - 6:37Bu bile neden sıçan
-
6:37 - 6:39olmadığımızı göstermeye yeter.
-
6:39 - 6:43İnsan beyni sıçan beyninin büyüğü değildir.
-
6:43 - 6:45Sıçanla karşılaştırıldığımızda özel görünüyor olabiliriz, evet,
-
6:45 - 6:47ama sıçan olmadığımızı bildiğimiz için
-
6:47 - 6:50bu adil bir karşılaştırma olmaz.
-
6:50 - 6:51Biz primatlarız
-
6:51 - 6:54yani adil karşılaştırma diğer primatlarla olandır.
-
6:54 - 6:55Ve bu noktada eğer matematiğe dönersek,
-
6:55 - 6:5886 milyar nörona sahip
-
6:58 - 7:00normal bir primat beyninin
-
7:00 - 7:031.2 kg ağırlığında olması,
-
7:03 - 7:05-benimki gibi-,
-
7:05 - 7:07vücudunun 66kg olması
-
7:07 - 7:09-benimle tamamen aynı-
-
7:09 - 7:12beklenir ve bu bizi şaşırtıcı olmayan
-
7:12 - 7:15ancak çok önemli bir sonuca götürür:
-
7:15 - 7:16Ben bir primatım.
-
7:16 - 7:19ve herbiriniz birer primatsınız,
-
7:19 - 7:21ve Darwin'de öyle.
-
7:21 - 7:24Darwin in gerçekten buna memnun olacağını düşünmeyi seviyorum.
-
7:24 - 7:26Onun beyni, bizimkiler gibi
-
7:26 - 7:29diğer primatlarla aynı şekilde yapılmıştı.
-
7:29 - 7:31İnsan beyni olağanüstü olabilir, evet,
-
7:31 - 7:34ama nöron sayısı olarak özel değil.
-
7:34 - 7:36Bu sadece büyük bir primat beyni.
-
7:36 - 7:39Bence bu bize doğadaki yerimizi hatırlatması açısından
-
7:39 - 7:42çok alçak gönüllü ve çarpıcı bir düşünce.
-
7:42 - 7:45Peki neden o kadar enerji harcıyor?
-
7:45 - 7:46Diğer insanlar, insan beyninin
-
7:46 - 7:48ve diğer türlerin beyinlerinin
-
7:48 - 7:49ne kadar enerji harcadığını hesapladı
-
7:49 - 7:51ve şimdi her bir beyinde kaç nöron var biliyoruz
-
7:51 - 7:53O zaman matematik yapabiliriz.
-
7:53 - 7:55Ortaya çıkan şey, insanların ve diğer canlıların
-
7:55 - 7:58beyinleri aynı miktarda enerji harcamaktadır:
-
7:58 - 8:01günlük, bir milyar nöron başına ortalama 6 kilokalori.
-
8:01 - 8:03Yani beynin harcadığı toplam enerji
-
8:03 - 8:05basit bir şekilde, nöron sayısıyla
-
8:05 - 8:07doğru orantılıdır.
-
8:07 - 8:09Ve incelersek insan beyninin tam da beklediğiniz
-
8:09 - 8:13kadar enerji harcadığı ortaya çıkar.
-
8:13 - 8:15Beynin bu kadar fazla enerji harcamasının nedeni
-
8:15 - 8:17oldukça basit, çünkü çok fazla sayıda
-
8:17 - 8:19nöron içeriyor.
-
8:19 - 8:20ve primat olduğumuz için
-
8:20 - 8:23diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında
-
8:23 - 8:24vücut büyüklüğüne göre çok daha fazla nörona sahibiz,
-
8:24 - 8:28bu da harcadığımız enerjiyle ilişkili
-
8:28 - 8:31ama özel olduğumuz için değil primat olduğumuz için.
-
8:31 - 8:32Son olarak:
-
8:32 - 8:35Bu kadar olağanüstü nöron sayısına nasıl sahip olduk,
-
8:35 - 8:37ve özellikle, büyük insansı maymunlar
-
8:37 - 8:39bizden daha büyük olduklarına halde,
-
8:39 - 8:42neden bizden daha büyük bir beyne ve daha fazla nörona sahip değiller?
-
8:42 - 8:45Beynin bu kadar çok nörona sahip olmasının
-
8:45 - 8:47ne kadar pahalıya mal olduğunu fark ettiğimde
-
8:47 - 8:49belki basit bir sebebi vardır diye düşündüm.
-
8:49 - 8:51Belki de sadece hem büyük bir vücuda, hem de
-
8:51 - 8:54büyük bir beyne sahip olabilecek kadar enerji sağlayamıyorlardır.
-
8:54 - 8:55Tekrar matematiğe dönelim.
-
8:55 - 8:57Bir tarafta primatların çiğ besin yiyerek
-
8:57 - 8:59günlük ne kadar enerji kazandığını
-
8:59 - 9:00hesapladık,
-
9:00 - 9:02ve diğer tarafta vücudun büyüklüğüne göre
-
9:02 - 9:04ne kadar enerji harcadıklarını ve nöron sayısına göre
-
9:04 - 9:07beyinlerinin ne kadar enerji harcadığını hesapladık
-
9:07 - 9:09ve belli miktarda beslenen
-
9:09 - 9:11primatın karşılayabileceği
-
9:11 - 9:12vücut büyüklüğü ile beyindeki nöron sayısı
-
9:12 - 9:15kombinasyonlarına baktık.
-
9:15 - 9:17Nöronlar çok fazla enerji harcadığı için
-
9:17 - 9:18vücut büyüklüğü ile nöron sayısı arasında
-
9:18 - 9:22bir seçim olması gerektiğini bulduk.
-
9:22 - 9:25Yani bir primat ancak günde 8 saat beslendiğinde
-
9:25 - 9:2853 milyon nöronu besleyebilirdi
-
9:28 - 9:29ama bu durumda vücudu
-
9:29 - 9:3125 kilodan fazla olamazdı.
-
9:31 - 9:33Ağırlığını arttırması için
-
9:33 - 9:35nöronlarından vazgeçmek zorundaydı.
-
9:35 - 9:37Yani ya büyük bir vücuda
-
9:37 - 9:39ya da daha fazla sayıda nörona sahip olabilirsiniz.
-
9:39 - 9:40Eğer primat gibi beslenirseniz
-
9:40 - 9:43ikisini birden karşılayabilmeniz mümkün değil.
-
9:43 - 9:45Bu metabolik limitin dışına çıkmanın yollarından biri
-
9:45 - 9:48her gün daha uzun süre beslenerek vakit geçirmek
-
9:48 - 9:49ama bu tehlikeli
-
9:49 - 9:52ve kesinlikle mümkün değil.
-
9:52 - 9:54Örneğin; goriller ve orangutanlar
-
9:54 - 9:5530 milyon nöron için
-
9:55 - 9:58günün 8,5 saatini beslenerek geçirirler
-
9:58 - 10:02ve bu onların yapabileceğinin en iyisi.
-
10:02 - 10:03Günlük 9 saatlik beslenme primatlar için
-
10:03 - 10:07pratikte limit gibi görülüyor.
-
10:07 - 10:08Peki ya biz?
-
10:08 - 10:1086 milyon nörona
-
10:10 - 10:13ve 60-70 kiloluk bir vücut kitlesine sahip
-
10:13 - 10:17olan bizlerin hergün 9 saatten fazla
-
10:17 - 10:20beslenmesi gerekir,
-
10:20 - 10:22ki bu mümkün değil.
-
10:22 - 10:24Eğer primatlar gibi beslenseydik
-
10:24 - 10:26burada olmamız mümkün değildi.
-
10:26 - 10:28Peki buraya nasıl geldik?
-
10:28 - 10:31Eğer beynimiz bu kadar fazla enerji harcamak zorundaysa
-
10:31 - 10:33ve uyanık olduğumuz her anı
-
10:33 - 10:37beslenmek için harcayamayacaksak,
-
10:37 - 10:38tek alternatif
-
10:38 - 10:40yediğimiz besinlerden daha fazla enerji
-
10:40 - 10:42elde etmenin bir yolunu bulmaktır.
-
10:42 - 10:46Ve bu da şaşırtıcı şekilde atalarımızın
-
10:46 - 10:49yarım ya da bir milyon yıl önce
-
10:49 - 10:51pişirmeyi icat ettikleri
-
10:51 - 10:54zamana denk geliyor.
-
10:54 - 10:56Besinleri vücudumuza alıp sindirmeden önce
-
10:56 - 11:00ateş kullanarak pişirdik
-
11:00 - 11:02pişmiş besinler daha yumuşaktı ve çiğnemesi çok daha kolaydı
-
11:02 - 11:05ve ağzımızda tümüyle lapa haline dönüyor,
-
11:05 - 11:07besinlerin tamamen sindirilmesini
-
11:07 - 11:08ve barsaklarımızdan emilmesini sağlıyordu.
-
11:08 - 11:12Bu da verimli bir şekilde daha kısa zamanda daha fazla enerji elde etmemizi sağlıyordu.
-
11:12 - 11:15Pişirmek bize gün boyu
-
11:15 - 11:17ilginç şeyleri düşünmek
-
11:17 - 11:18ve nöronlarımızla yiyecek aramak,
-
11:18 - 11:20beslenmek dışında
-
11:20 - 11:22bir şeyler yapmamız için
-
11:22 - 11:23zaman yaratıyordu.
-
11:23 - 11:25Büyük, tehlikeli derecede çok nörona sahip ve
-
11:25 - 11:28büyük bir sorumluluğa neden olan beynimiz
-
11:28 - 11:31pişirme sayesinde
-
11:31 - 11:33değerli bir nitelik kazandı.
-
11:33 - 11:36Şimdi hem çok sayıda nöron için gerekli enerjiye hem de
-
11:36 - 11:39ilginç şeyler yapmaya vakit ayırabiliriz.
-
11:39 - 11:41Bu durumun insan beyninin neden bu kadar büyüyerek
-
11:41 - 11:44hızlı bir şekilde evrimleştiğini açıkladığını düşünüyorum
-
11:44 - 11:48tüm bunları başaran tek primat beyni.
-
11:48 - 11:50Büyük beynimiz, pişirme ile daha düşük maliyetliydi.
-
11:50 - 11:53Şaşırtıcı bir hızla, çiğ yemeklerden kültüre,
-
11:53 - 11:56tarıma, medeniyete, marketlere
-
11:56 - 11:58elektriğe, buzdolabına geçtik
-
11:58 - 11:59tüm bunlar artık, tüm gün oturarak
-
11:59 - 12:01ihtiyacımız olan tüm enerjiyi
-
12:01 - 12:04tek bir fast food ile
-
12:04 - 12:07karşılamamızı sağlıyor.
-
12:07 - 12:09Daha önceki çözümümüz
-
12:09 - 12:11şimdi bir sorun haline geldi,
-
12:11 - 12:17ve ironik olarak çözümü yine çiğ besinlerde arıyoruz.
-
12:17 - 12:19O zaman insanın avantajı nerede?
-
12:19 - 12:21Bizim sahip olduğumuz ama
-
12:21 - 12:23diğer hayvanlarda olmayan ne?
-
12:23 - 12:26Benim cevabım serebral kortekste
-
12:26 - 12:27en fazla nörona sahip olmamız,
-
12:27 - 12:29ve bence etkileyici bilişsel işlevlerimizin
-
12:29 - 12:31en basit açıklaması bu.
-
12:31 - 12:34Bizim başarıp, diğer hayvanların yapamadığı
-
12:34 - 12:36ve çok fazla sayıda nörona sahip
-
12:36 - 12:39olmamızı sağlayan temel şey
-
12:39 - 12:41nedir diye sorsam:
-
12:41 - 12:44cevabı sadece 2 kelime: "biz pişiririz".
-
12:44 - 12:47Diğer hayvanlar yiyeceklerini pişirmez, sadece insan pişirir.
-
12:47 - 12:50Ve bence bu nasıl insan olduğumuzun açıklaması.
-
12:50 - 12:53İnsan beyni üzerine çalışmış olmam yiyecekler üzerine düşüncelerimi de değiştirdi.
-
12:53 - 12:54Şimdi mutfağıma bakıyorum,
-
12:54 - 12:56ve önünde eğiliyorum,
-
12:56 - 12:57ve atalarımıza bizi insan yapan
-
12:57 - 12:59keşifleri için teşekkür ediyorum.
-
12:59 - 13:01Çok teşekkürler.
-
13:01 - 13:08(Alkışlar)
- Title:
- İnsan beynini bu kadar özel kılan ne?
- Speaker:
- Konuşmacı: Suzana Herculano-Houzel
- Description:
-
İnsan beyni son derece şaşırtıcı: vücudumuza göre aşırı büyük olması, ağırlığına göre çok fazla miktarda enerji kullanımı ve çok yoğun serebral korteks....Ama neden? Sinirbilimci Suzana Herculano-Houzel dedektif şapkasını takıp, bu gizeme doğru rehberlik ediyor."Beyin çorbası" nı yapması onu şaşırtıcı sonuca ulaştırıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:31
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Kerem Yorukoglu accepted Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Kerem Yorukoglu edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Kerem Yorukoglu edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Kerem Yorukoglu edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? | ||
Duygu Doğancıoğlu edited Turkish subtitles for What is so special about the human brain? |