Cinsel istismardan sonra kadınlar neden susar

Neden cinsel istismara uğrayan kadınların pek azı konuşur? ''Çünkü onlara inanılmamasından korkar kadınlar'' diyor Inés Hercovich. ''Çünkü kadınlar başından geçen bu acı tecrübeleri anlattığında, duymaya alışık olmadığımız şeyler duyarız'' diye devam ediyor. Bu dokunaklı konuşmasında Inés Hercovich,
tecavüzün kadınlar için nasıl zor bir durum olduğunu ve hayatta kalmak için aldıkları kararları gözler önüne sermek adına bir mağdurun yaşadıklarına kulak veriyor.

Bugün burada,

5000 kadın bir aradayız.

Aramızdan 1250 kişi
hayatında en az bir kere

cinsel istismara ya uğradı

ya da uğrayacak.

Az değil, dört kişiden biri.

Bunların da sadece yüzde 10'u konuşuyor.

Kalan yüzde doksanı ise susuyor.

Bunların yarısı,

bir akrabanın veya bir tanıdığın
saldırısına uğradığı için susuyor.

Böyle olunca da bunu hem yaşaması
hem de anlatması iki kat daha zor oluyor.

Kalan diğer yarısı ise
kendilerine inanmayacaklar diye susuyor.

Haklılar da.

Çünkü hakikatten de inanmıyoruz.

Bugün, neden inanmıyoruz
bunun hakkında konuşacağım.

İnanmıyoruz çünkü bir kadın
başından geçenleri anlattığında

aklımıza hayalimize gelmeyecek

pek hoş olmayan şeyler duyarız

ve şaşırıp kalırız.

Şu tarz vakaları duymaya alıştık:

"Ferrocail Demiryolu yakınlarda
bir genç bir kadın tecavüze uğradı.

Olay, bir gece yarısı
mağdur evine dönmekte iken meydana geldi.

Genç kadın 'Gece birinin
arkadan saldırdığını

ardından hareket etmememi
ve bağırmamamı

çünkü silahının olduğunu söyledi.

Tecavüz edip kaçtı' dedi.''

Bu tarz bir haber gördüğümüzde
veya okuduğumuzda

aklımıza hemen şöyle bir görüntü gelir:

Serseri ve meymenetsiz bir tecavüzcü,

güzel ve çekici bir genç bir kadın.

Bu siyah beyaz bulanık görüntü

10-20 saniyeliğine gözümüzün
önüne geliyor ve gidiyor.

En ufak bir hareket yok ses yok,

ıssız bir çölün ortasındaymışçasına.

Ama bir kadın başından
geçenleri anlattığında

hikayesi 10-20 saniyeye sığmıyor.

Şimdi bir tanığa kulak verelim.
Ben kendisine "Ana" diyorum.

Kendisi, tecavüzler üzerine yürüttüğüm

bir araştırma çalışması esnasında
röportaj yaptığım 85 kadından birisi.

Ana diyor ki:

"İş yerinden kızlarla
her zamanki bara gitmiştik.

Bir sürü erkekle tanıştık,
ben de yakışıklı bir çocukla takıldım.

Konuştuk da konuştuk.

Sabaha karşı 4 gibi
bizim kızlara gidelim artık dedim,

onlar biz kalıyoruz dedi.

Öyle olunca da çocuk
bana nerede oturduğumu sordu

ve istersen seni eve kadar atayım dedi.

Ben de olur dedim ve çıktık.

Kırmızı ışıktayken benden hoşlandığını
söyledi ve bacaklarıma dokundu.

Bir erkeğin bana böyle şeyler
yapmasından hoşlanmıyordum

ama onun da tüm gece kafası iyiydi.

"O kadar da olur" dedim ben de.

Ya niyeti kötü değilse ve ona bir şey
söyleyip kırarsam diye düşündüm.

Bizim eve taraf dönmesi
gerekirken dümdüz devam etti.

Karıştırdı dedim herhalde.

"Geçtin, geçtin!" dedim.
Tam o anda içimde kötü bir his uyandı.

Neden o gün hislerime güvenmedim diye
hala soruyorum kendime.

Arabayı yolun kenarına çekince

korkmaya başladım

ama sakin olmamı, benden hoşlandığını

ve ben istemeden bana kötü bir şey
yapamayacağını söyledi.

Tatlı tatlı da konuştu.

Gıkım çıkmıyordu.

Olur da yanlış bir şey söyler,

her şeyi daha da
berbat ederim diye korkuyordum.

Torpidoda gizli bir silahı da olabilirdi.

Birden üzerime atlayıp
beni öpmeye çalıştı.

"Hayır olmaz" diye bağırdım,
ittim ama nafile.

Beni kollarıyla sarmıştı.

Tam kurtuldum ki kapıyı açıp
kaçayım dedim. Kilitliydi.

Zaten arabadan insem nereye kaçacaktım ki.

Bir kızla beraber olmak için

bunu yapmaya ihtiyacı olan
bir erkek olmadığını,

yalandan da olsa benim de
ondan hoşlandığımı söyledim.

Onu sakinleştirmeye çalışıp

iltifat ediyordum.

Onunla bir abla gibi konuştum.

Birden bir eliyle ağzımı kapayıp

diğeriyle de kemerimi çözdü.

Gırtlağımı sıkıp beni öldürecek sandım.

İnanır mısınız hayatımda
bu kadar yalnız hissetmemiştim.

Kaçırılmış gibi hissediyordum.

Ne yapacaksan yap da artık kurtulup
evime döneyim diye yalvardım.

Bu hikayeyi dinleyince
içinizden ne geçiyor?

Eminim kafanızda
birçok soru işaretleri uyanmıştır.

Mesela neden o esnada kız pencereden
başını çıkartıp imdat diye bağırmadı?

Kötü birşeyler olacağını hissettiğinde
neden arabadan inip kaçmadı?

Nasıl olur da kız, çocuğun
eve bırakma teklifini kabul eder?

Böyle bir şeyi haberlerden
veya benim bu sahneye çıktığım gibi

bir yere çıkıp bunları
anlatan birinden değil de

direkt yaşayan bir mağdurdan

veya başından geçenleri bize güvenip

anlatan bir eşimiz dostumuzdan
bunları duyunca

elbette dinleyeceğiz

ve duyduğumuz şeyleri ne anlayabileceğiz

ne de kabul edebileceğiz.

O zaman da içimizde sorular,
şüpheler, kuşkular uyanacak

ve bundan dolayı kendimizi
oldukça suçlu hissedeceğiz.

Böyle olunca da içimizdeki
bu vicdan azabını bastırmak için

bir şeye kaçıyoruz.

Hikaye boyunca duymayı
beklediğimiz şeylere

pür dikkat kulak kesiliyoruz.

Torpidodaki silahı, kilitli kapıları

veya o ıssız yol kenarını duyunca mesela

ama duymayı beklemediğimiz

veya işimize gelmeyen şeylere
gelince de o kadar dikkatimizi vermiyoruz.

Kızın "Ben de senden
hoşlanıyorum" demesini,

saldırganla bir abla gibi konuşmasını

veya kızın çocuğun eve bırakma
teklifini kabul etmesi gibi.

Bunu neden mi yapıyoruz?

İnanmak için,

kızın gerçekten bir mağdur olduğuna
kesin kanaat getirmek için yapıyoruz.

Buna ben "mağdurları
mağdurlaştırmak" diyorum.

"Mağdurlaştırmak"

çünkü mağdurun
masum olduğuna inanmak için

soruyoruz da soruyoruz,
düşünüp taşınıyoruz

ama vicdan azabı çekmemek için
başka bir yol daha var.

O da önceki durumun tam tersini yapmak.

Duymayı beklemediğimiz şeylere
pür dikkat kulak kesilmeliyiz mesela:

"Onunla tatlı tatlı konuştuk,"
"Beni eve bırakmasını istedim,"

"Bir an önce yap da kurtulayım
şundan dedim" gibi şeyleri

ve tam tersi duymayı beklediğimiz
şeylerde de frenlemeliyiz --

torpidodaki silah veya
o ıssız yer gibi şeylerde.

Peki niye böyle yapıyoruz?

Şüphelere sarılıp,

bu şüphelerden dolayı
vicdan azabı çekmemek için.

Böyle olunca da yeni soru işaretleri
ortaya çıkıyor mesela:

Kim kıza o bara gitsin dedi?

Kim ona arkadaşları gibi

o mini eteği ve o bluzu
giy dedi, değil mi?

Ee ne olmasını bekliyordunuz ki?

Soru gibi duruyorlar
ama kesinlikle değiller.

Sorudan ziyade daha çok yargılama bunlar

ve bu yargılamalar
dönüp dolaşıp şuraya geliyor:

"Kız da aranmış ama."

Kızın tecavüze direnmekten falan
bahsetmemiş olması da

bu söylenenlerle örtüşmüyor da değil.

O zaman kız direnmedi;

kendi rızasıyla oldu.

Kız buna rıza gösterdiyse

o zaman bunun adı tecavüz olamaz ki?

Buna ben "mağduru suçlama" diyorum.

Mağduru suçlayıcı

ve daha da mağdurlaştırıcı bu şeyler

her birimizin içinden
az çok demeden geçiyor.

Mağdurlar ve saldırganlar da dahil.

Hatta durum o kadar vahim ki
Ana bile bana geldiğinde

sadece ifade vermek
tecavüzü kanıtlamak için

yeterli olur mu olmaz mı emin değildi

çünkü kendi bile başına gelen şey

bir tecavüz müydü,
değil miydi emin değildi.

Ana da bir çoğumuz gibi

tecavüzü silahlı bir soygun gibi

4-5 dakika süren bir şiddet eylemi
olduğunu sanıyordu.

Tüm gece boyunca beraber olup
en son onu kaçırarak

bunu yapacak tatlı dilli
bir gençten beklemiyordu.

Ne zaman ki ölüm korkusu sardı,

ne zamanki üzerinde kalıcı
yara bereler bırakmasından korktu,

o zaman bedenini mecburen
teslim etmek zorunda kaldı.

Orada tecavüzün bambaşka
bir şey olduğunu anladı.

Ana bundan kimseye bahsetmedi.

Ailesine sığınabilirdi

ama yapmadı.

Yapmadı çünkü korkuyordu.

Anlatacağı kişinin de

tıpki bizim gibi tepki verip

bundan şüphe etmesinden
ve sorgulamasından

ve böyle şeylerde bizim de aklımıza gelen

o soruları sormasından korkmuştu.

Belki gidip anlatsaydı

tecavüzün kendisinden
bile kötü hissedebilirdi.

Gidip bir kız arkadaşı veya kız kardeşiyle

ve belki en zoru da eşiyle
bu durumu paylaşabilirdi

ama yüzünde en ufak bir şüphe belirtisi
olsa veya sesi azıcık bir titrese

onun için bir felaket olabilir

ve hatta dostlukları
veya kardeşlikleri bitebilirdi.

Ana sustu çünkü şunu çok iyi biliyordu ki

ne siz ne biz ne ailesi ne terapistler,

polislerle hakimleri zaten geçtim,

kimse Ana o anda ne yaptı ne etti

dinlemeye meraklı değildi.

Daha en başından Ana "Hayır" dediğinde,

"Hayır" demenin para etmediğini anlayınca

onunla güzel güzel konuştu,

onu daha da öfkelendirebilecek
şeyler söylemedi.

Sanki o an her şey
normal akışındaymış gibi konuştu,

sonra pes etmesine sebep olabilir diye
içindeki o korkuyu bile bile uyandırmadı.

Şimdi merak ediyorum ve size de soruyorum:

Kızın bu tüm yaptıklarına
direnmek denemez mi?

Hayır;

hemen hemen her ülkenin

veya birçoğunun en azından
yasalarına göre bu direnme sayılmıyor.

Birçok ülkede yasalar,

mağdurların önce masumiyetini
kanıtlaması gerekiyor --

Evet, yanlış duymadınız --
mağdur masumiyetini kanıtlamak zorunda.

Saldırganla sert ve şiddetli
bir kavgaya giriştiğini,

vücudundaki izlerle kanıtlaması gerekiyor.

Sizi temin ederim ki davaların çoğunda

izler yeterli kanıt sayılmıyor.

Birçok kadının hikayesini dinledim.

Ben hiçbir kadının
yaşadıklarını anlatırken

bir eşya gibi değersizleştirildiklerini
söylediğini duymadım,

tamamen karşının merhametinde
olduklarını söylediklerini de.

Tam tersine, anlattıklarına
kendiler de şaşırıyordu

ve hatta biraz gurur da duyuyorlardı

çünkü olay anında tamamen
akılları başlarındaydı,

her ayrıntıya dikkat etmişlerdi,

bu adeta onlara, olan biten üzerinde
bir çeşit kontrol gücü veriyordu.

Sonra şuna vardım:

Kadınların böyle durumlarda yaptıkları

aslında bir çeşit ''müzakere."

Yaşayabilmek için
tecavüze boyun eğiyorlar.

Mümkün olduğunca çabucak
ve az hasarla atlatmak için

tecavüzcüden işini
bir an önce bitirmesini istiyorlar.

Mecburen

penetrasyonu kabul ediyorlar

çünkü ister inanın ister inanmayın,

penetrasyon, duygusal veya şehvani
bir durumdan mümkün olduğunca

onu uzaktan tutuyor.

Penetrasyona mecbur kalıyorlar

çünkü penetrasyon,
öpücüklerden, okşamalardan

ve sarf edilen çirkin sözlerden
daha az acıtıyor.

Şimdi, eğer tecavüz dediğimiz şeyi

Cuma-Cumartesi akşamları,

kadın avına çıkan bir iş adamından

veya bir üniversite öğrencisinden değil de

serseri suratsız bir adamdan
beklemeye devam edersek

benzer şekilde tecavüze
uğrayan kadınların

tecavüz anında korkudan bayılan

ürkek kadınlar değil de

güçlü ve dişli kadınların olduğunu

sanmaya devam edersek

daha çok kadın sessiz kalır.

Bu sessizliğin

ve de yalnızlığın sorumluluğu da

bizim üzerimizde olur.

(Alkış)