Rogier van der Heide: Işık neden karanlığa ihtiyaç duyar

Işıklandırma mühendisi Rogier van der Heide ışığa ve karanlığa dikkat çekerek dünyaya güzel ve yeni bir yönden bakmayı teklif ediyor.Işığın etrafımızdaki oyununun derince düşünüldüğü görselliğe sahip klasik binalardan örnekler sunuyor.

Ekranda güzel bir açıklama var

diyor ki, ''Işık ambiyansı yaratır,

ışık boşluğu hissetmeyi sağlar,

ve ışık aynı zamanda yapının ifade biçimidir.''

Bu benim tarafımdan söylenmedi.

Tabi ki ünlü mimar,

Le Corbusier tarafından söylendi,

Burada güzel binalarından bir tanesinde

ne demek istediğini görebilirsiniz --

Notre Dame du Haut Ronchamp şapelinde --

orada ışığı yaratıyor çünkü

aynı zamanda karanlık da var.

Ve bence bu 18 dakikalık

konuşmanın özü

sağlıklı ve bizim için iyi olan

kaliteli ışıklandırma

uygun karanlık olmadan olmaz.

Bu nomalde ofislerimizi aydınlatma tarzımız.

Işığın lüksünün ve dağılımının

iyi olmasını bize öğütleyen

kodlarımız ve standartlarımız var.

Bu düzgün bir sıra halindeki lambalarla

bir duvardan diğerine düzgün dağılımlı

ışıklandırmayı nasıl yaptığımızdır.

Ve bu size gösterdiğim

Le Corbusier'den

oldukça farklı.

Bu kodları ve standartları

Roma'daki Panteon'da uygulasak

asla böyle gözükmezdi,

çünkü bu kendi başına dönen

güzel ışık özelliği

sadece o ortamda aynı anda

karanlık da olduğu için oluşabiliyor.

Ve Santiago Calatrava'da az çok aynı şeyleri söylüyor

diyor ki, ''Işık, binalarımda konfor

için yapıyorum.''

Ve onun konfordan kastı bir çeşit yemeğe zıt

olarak beş çeşit yemek değildi,

demek istediği konforun insanlar için

binanın kalitesi olduğuydu.

Demek istediği, gökyüzünü görebilirsiniz

ve güneşi deneyimleyebilirsiniz.

Ve o gökyüzünü görebileceğiniz bu muhteşem

binaları yarattı,

güneşi deneyimleyebileceğiniz,

inşa edilen çevrede bize daha iyi bir yaşam sunan,

ışığın parlaklığı ile ve aynı zamanda

gölgeleri ile olan ilintisi sayesinde.

Bütün bunların kaynağı tabi ki güneş.

Ve bu güneş görseli diyebilir ki

güneş şeytani ve agresiftir.

Ama unutmamalıyız ki bu gezegenin

bütün enerjisi güneşten geliyor.

Ve ışık o enerjinin

tek gösterimi.

Güneş dinamik içindir, renk değişimleri için,

güneş çevremizdeki güzeliik içindir,

tıpkı bu binadaki gibi --

Atlanta'daki High Müzesi,

İtalya'dan Renzo Piano tarafından yapılmış,

Arup Işıklandırma ile beraber,

Çatıdaki bütün bu güzel açıklıklar sayesinde

güneşin dışarıda yaptıklarına

boşluk boyunca tepki veren,

çok iyi bir ışıklandırmayı oluşturdular.

ışıklandırma mühendislerinden

oluşan çok parlak bir takım.

Yani indirekt olarak,

güneşi görebiliyorsunuz.

Ve yaptıkları şey müzenin

ziyaretçilerini saran

boşluğun kalitesini artırmak üzere

dahili inşa elementi yaratmaktı.

burada görebileceğiniz bu

gölgeyi oluşturdular,

güneşi kapatan,

ama gökyüzünden gelen güzel ışığa açık olan.

Ve burada da güzel tasarım

sürecini nasıl işlediklerini görebilirsiniz

fiziksel modeller ile beraber

nicel olarak, aynı zamanda nitel olarak,

tamamen dahili ve tamamen bütünsel

final çözümüne erişmek için

mimari ile beraber.

Kendilerine yol boyunca birkaç hata yapma izni verdiler.

Burada gördüğünüz üzere, yerde biraz doğrudan ışık var,

ama bunun nereden geldiğini kolayca anlayabilirler.

Ve bu binadaki insanların

güneşten gerçekten keyif almalarını sağlayabilirler

güneşin iyi tarafını.

Ve güneşten keyif almak

tabi ki birçok yolla olabilir.

Tam bu şekilde olabilir,

ya da bu şekilde, ki bu daha tuhaf,

ama bu 1963'te --

ABD'deki bir güneş tutulmasını

izlerken.

orası sadece biraz daha parlak,

yani bu insanlar çok merak uyandırıcı bir yol bulmuşlar.

Bu, bence, demek istediğim şeyin güzel bir gösterimi --

güneşin güzel dinamği,

bunları binalara getiriyor,

hayatımızı iyileştiren, inşa edilmiş

çevremizin kalitesini oluşturuyor.

Ve aydınlıkla ilgili olduğu

kadar karanlıkla da ilgili, tabi ki,

çünkü diğer türlü bu dinamikleri göremezsiniz.

Kounuşmanın başında gösterdiğim ofisin

tersine, White Group'a ait olan

bu ofiste.

Onlar yenilenebilir enerji danışmanlığı işindeler.

Ve gerçekten yapmak istedikleri şeyi gösteriyorlar,

çünkü ofiste elektrik aydınlatması yok.

Sadece bir tarafta

bu büyük, cam pencere var

güneş ışığının içerideki boşluğa

girmesine izin veriyor

güzel bir kalite ve güzel bir dinamik aralığı oluşuyor.

Yani bir taraf çok karanlık olabilir, işinizi yaparsınız,

ya da öbür taraf aydınlık olabilir, ve işinizi yaparsınız.

Ama aslında insan gözü

anlaşılmıştır ki kuvvetli bir biçimde

asla sıkıcı olmayan asla cansız olmayan

bu çevreyi yaratan farklı ışık

koşullarına uyumluluk gösteriyor,

ve bu yüzden hayatımızı iyileştirmemize yardım ediyor.

Bu kişiyi size kısa bir biçimde tanıtmalıyım.

Bu Richard Kelly

100 sene önce doğmuş birisi,

ki onu bu yüzden anlatıyorum,

çünkü bir çeşit anma yılı bu.

1930larda, Richard Kelly modern

ışıklandırma tasarımı için bir

metodoloji tarif eden ilk kişiydi.

Ve üç terime isim koydu,

''odaksal parlaklık'',

''ortam ışıldaması''

ve ''parlaklığın oyunu''

mimaride ışık ile ilgili çok

farklı fikirlerdi bunlar

hep beraber

bu güzel deneyimi yaptılar.

Odaksal parlama ile başlayalım.

Bunun gibi birşeyi kastediyordu --

ışığın boşluğa yön verdiği ve etrafında

dolaşmanıza izin verdiği bir yer.

Ya da bunun gibi, kendisinin yaptığı bir ışıklandırma tasarımı

General Motors için, teşhir alanı için.

Ve o mekana girersiniz,

ve ''Bu çok etkileyici'' dersiniz,

çünkü bu odak noktası,

ortadaki devasa ışık kaynağı.

Benim için bu tiyatral birşey,

ve ona daha sonra döneceğim.

Sanatçının üzerindeki spot

ışığı odaklanmanıza yardım eder.

Bulutların arasından çıkıp karayı aydınlatan

bir güneş ışığı demeti de olabilir,

daha karanlık bir çevreye

göre aydınlatan.

Ya da günümüzde, alışveriş ortamında --

ürünü ışıklandırmak ve

etrafında dolaşabilmeniz için vurgulamak olabilir.

Ortam aydınlığı ise çok farklı birşeydir.

Richard Kelly onu sonsuz birşey olarak görmüştür,

odaksız birşey,

bütün detayların sonsuzlukta

çözündüğü birşey.

Ve ben bunu çok konforlu bir ışıklandırma olarak

görüyorum, rahatlamamızda ve

düşünmemizde bize yardımcı oluyor.

Aynı zamanda şöyle birşey de olabilir:

Londra'daki Ulusal Bilim Müzesi,

mavi renk bütün deneyleri ve

galerileri büyük

bir seferde kaplıyor.

Ve son olarak, Kelly'nin parlaklığın oyunu tavrı.

Hong Kong'da ufkun görünümü,

ya da belki opera evindeki avize,

ya da buradaki salon,

iyinin sonundaki muhteşem,

oyuna teşvik eden bir dekorasyon,

mimari çevreye sadece bir

eklenti olarak söyleyebileceğim birşey.

Bu üç farklı element,

birlikte daha iyi hissetmemiz için

ışıklandırma çevresi inşa ediyor.

Ve bunları sadece karanlıktan oluşturabiliriz.

Ve bunu ileride anlatacağım.

Ve burada da herhalde Richard Kelly (soldaki)

Ludwig Mies Van der Rohe'ye birşeyler anlatıyor.

Ve arkalarında, Seagram Binasını

görüyorsunuz, daha sonraları

modern ışıklandırma tasarımının ikonu haline geldi.

O zamanlar, ışık terapisi ile ilgili

erken denemeler de vardı.

ABD Tıp Kütüphanesinin bir fotoğrafını görebilirsiniz,

insanlar daha iyi olmak için güneşte tutuluyorlar.

Size bugün ışığın sağlık ile

olan ilgisinin biraz daha

farklı tarafını anlatacağım.

Günümüzdeki tıpta,

ışığın neredeyse tamamen biyokimyasal

olarak algılanması var.

Ve fikir şu ki,birşeylere baktığımız

zaman bize en çok sarı

ışık yardımcı olur,

en çok sarı ışığa hassasızdır.

Ama sirkadyen ritimlerimiz, ki

uyanmaya, uyumaya, farkında olmaya

rahatlamaya ve bunun gibi şeylere yardımcı olan ritimlerdir,

bunlar fazlaca mavi ışıktan etkileniyorlar.

Ve çevremizdeki mavi ışığın

miktarının ayarlanması ile,

insanların rahatlamasına ya da farkında olmasına,

uyumasına ya da uyanık kalmasına yardım edebilriz.

Ve belki de,

yakın gelecekte,

ışık hastanelerde insanları

daha kısa sürede iyi edecek,

daha çabuk taburcu olmalarını sağlayacak.

Belki uçaklarda,

bu sayede jetlagin üstesinden geleceğiz.

Belki de okulda, çocukların daha iyi öğrenmelerine

yardım edebiliriz çünkü daha iyi odaklanabilirler.

Ve daha birçok uygulama hayal edebilirsiniz.

Ama hayatımızın kalitesini

ilgilendirecek şekilde ışığın

ve karanlığın kombinasyonu

hakkında daha fazla konuşmak istiyorum.

Işık aynı zamanda sosyal kaynaşma için --

etrafımızdaki birçok özelliği

ile ilişkiler yaratır.

Birbirimize söylecek şeylerimiz olduğu

zaman etrafında toplandığımız şeydir ışık.

Ve hepsi de bu evren ile ilgilidir.

Ama bu evrene gece baktığınız zaman, bu şekilde gözükür.

Ve de bence bugünkü konuşmada en

etkileyici görüntü bu.

Çünkü buradaki bütün ışıklar

göküzüne gidiyor.

Olması gereken yere,

yeryüzüne dönmüyor.

Asla insanların yararına değil.

Sadece karanlığı bozuyor.

Yani küresel ölçekte, bu şekide gözüküyor.

Ve, demek istediğim burada gördüğünüz şey çok muhteşem --

ne kadar ışık gökyüzüne gidiyor

ve yeryüzüne dönmüyor.

Çünkü dünyaya olması gerektiği şekilde bakarsak,

bu oldukça ilham verici görüntüdeki gibi olması gerekir

karanlık hayal gücümüz ve düşünmemiz

için oradadır ve herşeyi

ilişkilendirmede bize yardımcı olur.

Gerçi dünya değişiyor,

ve şehirleşme herşeyin başını çekiyor.

Bu fotoğrafı 2 hafta önce Guangzhou'da çektim,

ve farkettim ki 10 sene önce,

bu tarzda binalar burada yoktu.

Çok daha küçük bir şehirdi,

ve şehirleşmenin hızı inanılmaz

ve devasa boyutlarda.

Ve bu ana soruları anlamalıyız:

İnsanlar bu yeni şehirleşen alanlarda nasıl bağlantı kuracak?

Kültürlerini nasıl paylaşacak?

Mobilite gibi şeylere nasıl yaklaşımda bulunacağız?

Ve ışık nasıl yardımcı olabilir?

Çünkü yeni teknolojiler,

bize daha iyi çevreler sunmada ve şehirleşme

çözümleri sağlama anlamında oldukça

ilgi çekici pozisyonda gibi gözüküyor.

Kısa zaman öncesine kadar

ışıklandırmamız bu tür

lambalar yardımı ile sağlanıyordu.

Ve tabi ki, metal projektörler ve floresan lambalarımız ve

bunun gibi şeyler vardı.

Şu anda ise LED var,

burada en son versionunu görebilirsiniz,

ve ne kadar küçük olduğunu farkedebilirsiniz.

Ve bu bize sıradışı bir fırsat sunuyor,

çünkü bu küçücük parça

ışığı ihtiyacımız olan heryere taşımamıza yardımcı oluyor.

Ve ihtiyacımız olmayan yerde de bırakabiliriz

ve karanlığı sağlarız.

Yani bu çok ilginç bir önerme bence,

ve kafamızdakiler ile beraber mimari

çevremizi ışıklandırmak için yeni bir yol.

Size bunu anlatmak istiyorum ama problem şu ki --

bunların dört tanesi bir parmağıma sığabiliyor,

yani bunları göremeyeceksiniz.

Bende labaratuarımızdan bununla ilgili birşey yapmalarını istedim,

ve dediler ki, ''Birşeyler yapabiliriz.''

TEDx Amsterdam'a özel olarak dünyadaki

en büyük LEDi yaptılar.

İşte burada.

Orada gördüğünüzün aynısı ama sadece 200 kat büyüğü.

Ve size çok çabuk bir biçimde nasıl çalıştığını anlatacağım.

Anlatırsak.

Şimdi, bugünlerde yapılan her LED

mavi ışık verir.

Bu çok şık ve konforlu değildir.

Ve bu sebepten ötürü,

LEDi fosforlu bir kapak ile,

kapatıyoruz.

Ve fosfor mavi ışığı

beyaz, sıcak ve tatlı bir şekle döndürüyor.

Ve sonra ona lensi de ekleyince,

ışığı demet halinde tutup istediğiniz yere aktarıyorsunuz

ışığı gökyüzüne veya başka bir yere boş

yere saçmaya gerek kalmadan.

Karanlığı koruyup ışığı yapabilirsiniz.

Size bunu göstermek istedim ki

nasıl çalıştığını anlayabilesiniz.

Teşekkürler.

Daha da ileri gidebiliriz.

Şehirlerimizi nasıl aydınlatmamız gerektiğini gözden geçirmeliyiz.

Işığı kendiliğinden varolan

bir çözüm olarak yeniden düşünmeliyiz.

Neden bütün bu karayolları böyle kalıcı olarak aydınlık?

Gerçekten ihtiyaç var mı?

Çok daha fazla seçici olup aynı zamanda karanlıktan beslenerek

daha iyi çevreler oluşturabilir miyiz?

Işıkla daha nazik olabilir miyiz?

Buradaki gibi -- aslında çok düşük bir ışık seviyesi var.

Oluşturduğumuz ışıklandırma projelerinde

daha çok , birbirleri ile gerçekten iletişim kurmak isteyecek

şekilde bir araya getirebilir miyiz?

Ya da içerisinde veya etrafında ilham

alınabilecek basit yapılar yaratabilir miyiz?

Ve karanlığı koruyabilecek miyiz?

Çünkü bugün dünyada böyle bir yer

bulmak çok çok zor.

Ve bunun gibi yıldızlı bir gökyüzünü bulmak artık daha zor.

Okyanuslarda bile, daha iyi bir yaşam

uğruna hayvanların da hayatını etkileyebilecek

çok miktarda ışık yaratıyoruz.

Ve biliniyor ki açıklardaki petrol platformları,

göçmen kuşları

çok etkiliyor.

Keşfettik ki, bu ışıkları yeşil yapınca

kuşlar doğru yöne gidiyor.

Daha fazla rahatsız olmuyorlar.

Ve bir kez daha anlaşılıyor ki

ışık tayfı hassasiyeti

burada çok önemli.

Bütün bu örneklerde, bence,

ışığı karanlıktan almalıyız,

ve karanlığı bir tuval olarak kullanmalıyız --

ressamların yaptığı gibi,

Edward Hopper'ın bu resimde yaptığı gibi.

Bence burada askıda olan birçok şey var.

Baktığımda,

Düşünmeye başlıyorum, bu insanlar kim?

Nereden geldiler? Nereye gidiyorlar?

Orada ne oldu? Sonraki beş dakikada neler olacak?

Ve bütün bu hikayelerin ve kararsızlığın şekillenişi

karanlık ve ışık yüzünden oluyor.

Edward Hopper ışık ve karanlık

ile tasvir sanatının

gerçek ustasıydı.

Ve buradan öğrenip daha ilginç

ve ilham verici mimari çevreler yaratabiliriz.

Bunu ticari alanlarda bu şekilde yapabiliriz.

Ve aynı zamanda dışarıya da gidip

evrendeki en iyi gösterinin keyfini çıkarabilirsiniz,

ki bu da tabi ki, evrenin kendisidir.

Size bu muhteşem, aydınlatıcı

gökyüzü görüntüsünü gösteriyorum,

şehrin içinden başlıyor,

bir veya iki yıldız görebilirsiniz ve başka birşey yoktur,

tenha yerlere doğru,

takımyıldızlarının ve yıldızların

iyi, büyüleyici ve güzel performanslarının

tadını çıkarabilirsiniz.

Mimaride bu aynı şekildedir.

Işığı tasarlarken karanlığın takdir edilmesi,

hayatımız iyileştirecek şekilde çok daha

ilginç çevreler yaratmamıza imkan tanır.

Bu en bilinen örnek,

Tadao Ando'nun Işık Kilisesi.

Ama aynı zamanda

Peter Zumthor'un Vals'deki spasında,

ışık ve karanlık, çok nazik kompozisyonlarda,

her biri boşluğu tanımlıyor.

Ya da Richard McCormack'ın Londra'daki güney metro istasyonu,

yer altında olmanıza rağmen,

gökyüzünü görebilirsiniz.

Ve son olarak tiyatro sahnesinden

çok fazla ilham geliyor.

Ve bence TEDx'i ilk defa tiyatroda deneyimliyor olmak

fantastik,

çünkü bence bu tiyatorya çok büyük bir teşekkür borçluyuz.

Tiyatro olmasaydı bu kadar ilham verici

bir sahne olmayacaktı.

Ve bence tiyatro tam olarak

ışık ile hayatı iyileştirebileceğimiz bir yer.

Çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)