Amazonlar gerçekten var mıydı? - Adrienne Mayor

Tüm dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/did-the-amazons-really-exist-adrienne-mayor

Uzun bir süre boyunca cycloplar ve sentorlar gibi hayal ürünü oldukları varsayıldı. Fakat garip bir biçimde, Antik Mısır'dan, İran'dan, Orta Doğu'dan, Orta Asya'dan, Hindistan'dan ve Çin'den de Amazonlar gibi savaşçı kadınları konu alan hikayeler ortaya çıktı. Ve Amazonlardan sadece efsanelerde değil, eski tarihi belgelerde de bahsedilmişti. Peki Amazonlar olarak bilinen gerçek kadın savaşçılar kimlerdi? Adrienne Mayor inceliyor.

Ders: Adrienne Mayor
Animasyon: Silvia Prietov

Homer zamanından beri,

ilk çağın güçlü imparatorluklarına korku
salan ve Akdenizin ötesinde yaşayan

azılı savaşçılarla ilgili
eski hikâyeler anlatılır.

Kahramanlıkları pek çok
epik şiirde anlatıldı.

Efsanevi Truva Savaşında savaştılar ve
heybetli orduları Atina'yı işgal etti.

Jason ve Argonotlar ölümcül oklarından

zar zor kaçınarak, kıyılarından geçti.

Bu heybetli savaşçılar efsanelerdeki
en büyük şampiyonlar olan

Herkül,

Theseus,

ve Akhilleus ile yüzleşmiştir.

Ve bu savaşçıların her biri kadındı.

Savaşı seven Amazonlar cesaret ve yetenek
söz konusu olduğunda erkeklere eşittiler.

Aynı zamanda Antik Yunan'da
herkesçe tanınıyorlardı.

Amazon savaş sahneleri Atinalı
Akropol'deki Parthenon Tapınağını süsledi.

Amazonların tablo ve heykelleri tapınak
ve halka açık alanları donattı.

Küçük kızlar
Amazon oyuncak bebekleri ile oynadı

ve Amazonlar Yunan vazo boyama
işinde favori konuydu.

Yunan edebiyatında ve sanatında,

cüretkâr ve çekici

ama aynı zamanda korkutucu ve ölümcül

ve Yunan kahramanların ellerinde
ölmeye mahkûm olarak betimlendiler.

Amazonlar sadece afsanelerde yer alan
kişiler miydi yoksa daha mı fazlasıydılar?

Uzun bir süre boyunca
cycloplar ve sentorlar gibi

hayal ürünü oldukları varsayıldı.

Fakat garip bir biçimde,
Antik Mısır'dan,

İran'dan,

Orta Doğu'dan,

Orta Asya'dan,

Hindistan'dan

ve Çin'den de

Amazonlar gibi savaşçı kadınları
konu alan hikâyeler ortaya çıktı.

Ve Amazonlardan sadece efsanelerde değil,
eski tarihi belgelerde de bahsedilmişti.

Herodot, Plato ve Strabo gibi yazarlar,
varlıklarından asla şüphe etmedi.

Peki Amazonlar olarak bilinen
gerçek kadın savaşçılar kimlerdi?

Antik tarihçiler Amazonların ana vatanını

Kara Deniz'den
Orta Asya'nın

bozkırlarına kadar uzanan geniş alana
yayılmış İskit olarak belirlediler.

Bu geniş bölge hayatları at, okçuluk
ve savaş odaklı

olan göçebe kabileler

tarafından

benimsendi.

Kültürleri M.Ö 800'den başlayarak
1000 yıl boyunca büyüdü.

Yunanlılardan, Perslilerden
ve Çinlilerden korkan İskitliler

hiçbir yazılı kayıt bırakmadı.
Ama arkeoloji sayesinde olduğu kadar

komşularının onları tariflerinden de
ipuçları bulabiliriz.

İskitlilerin ataları yayı icat etti

ve ata binen ilk insanlardı.

Ve kadın olan bir atlı okçu bir erkek
kadar hızlı ve ölümcül olabileceğinden,

tüm çocuklar at binmeyi
ve ok atmayı öğrendi.

Erkeklerin yanı sıra kadınlarda aynı
silahları kullanarak avlandı ve savaştı.

Dağlık coğrafya ve göçebe yaşam tarzları

kendi eşitlik anlayışlarını oluşturdu.

Bu kadınları ev yaşamına mahkûm olan
Antik Yunanlıları şaşırttı.

İskitlilerin ve Amazonların ilk hikâyeleri

abartılmış dedikodular olabilirler.

Fakat Yunanlılar Kara Deniz ve Doğu
etrafında ticaret yapmaya başladıkça

tasvirleri daha gerçekçi bir hâl aldı.

Amazonların ilk tasvirleri onları
Yunan silahları ve zırhları ile betimledi.

Fakat sonraki tasvirlerde

ok ve savaş baltaları kullanıyor,

at sürüyor ve

bozkır göçebelerinin giydiği
sert başlıklar

ve desenli pantolonlar giyiyorlardı.

Son zamanlara kadar kimse İskitliler
ve Yunan efsanelerindeki Amazonlar

arasındaki bağlantıların
kesinliğinden emin değildi.

Fakat son arkeolojik keşifler
yeterli sayıda kanıt sağladı.

1000'den fazla İskit kalesi
höyüğünde kazı yapıldı

ve pek çok iskelet ile silah bulundu.

Arkeologlar önce bu silahların

sadece erkek savaşçılara
ait olabileceğini düşündü.

Fakat bu zamana kadar
yapılan modern DNA analizleri,

silahlarla gömülmüş
hemen hemen 300 iskeletin

yaşları 10 ila 45 arasında değişen
kadınlara ait olduğunu ortaya koydu.

Ve hergün daha fazlası bulunuyor.

Bulunan kadın iskeletleri

kesilmiş kaburgalar,

savaş baltaları ile ezilmiş kafatasları

ve kemiklere gömülmüş oklar
gibi savaş yaralarına sahip.

Klasik sanat ve yazılarda,

korkutucu Amazonlar
cesur ve güçlü olarak betimlendi.

Öte yandan erkek egemen
Klasik Yunan'da, güçlü kadınların

özgürlüğün ve savaşın keyfini
sürdüğü fikri karışık duygular uyandırdı.

Fakat yine de,
Yunanlılar eşitlikçi fikirleri benimsedi.

Heyecan verici Amazon hikâyelerinin
efsanevi dünyası kadınları

ve erkekleri eşit yoldaşlar olarak
hayal etmenin bir yolu olabilir mi?