Return to Video

Krótka historia zmagań o równość osób transpłciowych

  • 0:01 - 0:03
    Skąd nagle wszędzie ta gadka
    o ludziach transpłciowych?
  • 0:03 - 0:05
    (Śmiech)
  • 0:05 - 0:09
    Jako aktywista walczę o prawa
    takich osób i często to słyszę.
  • 0:09 - 0:11
    A tylko mniej niż jeden procent
    mieszkańców USA
  • 0:11 - 0:13
    otwarcie określa się
    jako osoby transpłciowe.
  • 0:13 - 0:17
    W ankiecie organizacji LGBT GLAAD
    16 procent osób nietranspłciowych
  • 0:17 - 0:20
    zgłaszało, że znają osobę transpłciową.
  • 0:20 - 0:23
    Dla pozostałych 84 procent
    to rzeczywiście może być nowy temat.
  • 0:23 - 0:25
    Ale osoby transpłciowe to nie nowość.
  • 0:26 - 0:28
    Istnienie poza binarnym rozumieniem płci,
  • 0:28 - 0:30
    także transpłciowość, ma długą historię.
  • 0:32 - 0:36
    Od Afryki Środkowej po Amerykę Południową,
    wyspy Oceanu Spokojnego i nie tylko,
  • 0:36 - 0:39
    wiele narodów akceptuje
    różnorodność płciową,
  • 0:39 - 0:41
    i dzieje się tak od dawien dawna.
  • 0:41 - 0:43
    Na przykład o pakistańskich
    i indyjskich hidźrach
  • 0:43 - 0:46
    pisano już 2000 lat temu w Kamasutrze.
  • 0:47 - 0:50
    Każde plemię rdzennych
    mieszkańców Ameryk ma inny termin,
  • 0:50 - 0:52
    odpowiednik wikte, człowieka dwóch dusz.
  • 0:53 - 0:54
    Ludzie poza binarnym modelem płci
  • 0:54 - 0:57
    pełnili rolę szamanów i uzdrowicieli,
  • 0:57 - 1:02
    a takie myślenie zmieniło się
    dopiero po wejściu kolonializmu.
  • 1:03 - 1:05
    W badaniu historii osób transpłciowych
  • 1:05 - 1:08
    analizujemy zarówno przykłady osób,
    jak i transpłciowych zachowań.
  • 1:09 - 1:12
    Dobrym przykładem są kobiety
    wstępujące jako mężczyźni
  • 1:12 - 1:14
    do wojska w czasach wojny secesyjnej.
  • 1:14 - 1:16
    Po wojnie większość żyła jako kobiety,
  • 1:16 - 1:21
    ale niektóre, jak Albert Cashier,
    nie wyszły z roli męskiej.
  • 1:21 - 1:24
    Alberta w końcu uwięziono
    w szpitalu psychiatrycznym
  • 1:24 - 1:27
    i do końca życia zmuszano
    do noszenia sukienki.
  • 1:28 - 1:29
    (Wzdycha)
  • 1:29 - 1:33
    Około roku 1895 grupa, której członkowie
    uważali się za osoby androgyniczne,
  • 1:33 - 1:35
    utworzyła "Cercle Hermaphroditos".
  • 1:35 - 1:39
    Ich celem było zjednoczenie się w obronie
    przed gorzkim prześladowaniem.
  • 1:39 - 1:43
    Tak stali się jedną z pierwszych grup
    wspierających osoby transpłciowe.
  • 1:43 - 1:47
    W latach 40. i 50. rozpoczęto badania
    nad rozwiązaniami medycznymi,
  • 1:47 - 1:49
    w których lekarzom pomagali
    transpłciowi pacjenci,
  • 1:49 - 1:53
    tacy jak Louise Lawrence, transkobieta
    prowadząca szeroką korespondencję
  • 1:53 - 1:56
    z osobami zaaresztowanymi
    za publiczny transwestytyzm.
  • 1:56 - 1:59
    Dzięki niej badacze seksualności
    tacy jak Alfred Kinsey
  • 1:59 - 2:02
    zostali przedstawieni
    wielkiej sieci osób transpłciowych.
  • 2:02 - 2:04
    Szybko pojawiały się inne głosy,
  • 2:04 - 2:09
    jak Virginia Prince, Reed Erickson
    i sławna Christine Jorgensen,
  • 2:09 - 2:12
    której publiczna tranzycja w roku 1952
    trafiła na pierwsze strony gazet.
  • 2:13 - 2:17
    Ale kiedy w miastach tworzyły się
    sieci wsparcia osób transpłciowych,
  • 2:17 - 2:20
    niebiałe osoby transpłciowe
    musiały radzić sobie same.
  • 2:20 - 2:24
    Niektóre, jak Miss Major Griffin-Gracy,
    występowały w balach drag.
  • 2:24 - 2:27
    Inne, street queens, "królowe ulicy",
  • 2:27 - 2:30
    często podpadały policji
    ze względu na wygląd
  • 2:30 - 2:32
    i w końcu stanęły na czele
  • 2:32 - 2:35
    kilku przewrotów, które upostaciowały
    ruch walki o prawa LGBT.
  • 2:35 - 2:39
    Tak dochodzimy do zamieszek
    przy Cooper Do-nuts z roku 1959,
  • 2:39 - 2:42
    przy Compton's Cafeteria w roku 1966
  • 2:42 - 2:44
    i sławnych zamieszek
    przy barze Stonewall Inn w roku 1969.
  • 2:45 - 2:49
    W roku 1970, Sylvia Rivera
    i Marsha P. Johnson,
  • 2:49 - 2:51
    dwie weteranki ze Stonewall,
  • 2:51 - 2:56
    założyły STAR: Street Transvestite
    Action Revolutionaries.
  • 2:57 - 3:00
    Osoby transpłciowe kontynuowały zmagania
    o równość w oczach prawa,
  • 3:00 - 3:03
    pomimo coraz większej dyskryminacji,
  • 3:03 - 3:06
    zwolnień z pracy, aresztowań
    i rozwijającej się epidemii AIDS.
  • 3:09 - 3:10
    Odkąd istniejemy,
  • 3:10 - 3:13
    ci u władzy próbowali pozbawić nas
    praw obywatelskich
  • 3:13 - 3:15
    za naszą czelność życia po swojemu.
  • 3:17 - 3:21
    Ten fotos z filmu nakręconego
    w Berlinie w roku 1933
  • 3:21 - 3:24
    jest czasem wykorzystywany
    w podręcznikach do historii,
  • 3:24 - 3:27
    żeby pokazać, że naziści palili
    książki i materiały "nieniemieckie".
  • 3:27 - 3:30
    Ale rzadko wspomina się, że w tym stosie
  • 3:30 - 3:33
    są materiały z Instytutu
    Nauk Seksuologicznych.
  • 3:33 - 3:36
    Streściłem historię
    ruchu osób transpłciowych w Ameryce,
  • 3:36 - 3:39
    jednak w Niemczech Magnus Hirschfeld
    i jego współpracownicy
  • 3:39 - 3:41
    wyprzedzili nas o kilkadziesiąt lat.
  • 3:41 - 3:45
    Magnus Hirschfeld to jeden z pierwszych
    działaczy na rzecz praw LGBT.
  • 3:45 - 3:48
    Napisał pierwszą książkę
    o osobach transpłciowych.
  • 3:48 - 3:51
    Pomagał im otrzymać pomoc medyczną
    i odpowiednie dokumenty.
  • 3:51 - 3:53
    We współpracy z berlińską policją
  • 3:53 - 3:55
    starał się zakończyć
    dyskryminację osób LGBT
  • 3:55 - 3:57
    i dawał im pracę w Instytucie.
  • 3:57 - 4:00
    Dlatego zniszczenie jego biblioteki
    przez partię nazistowską
  • 4:00 - 4:03
    miało druzgocące skutki dla światowych
    badań nad transpłciowością.
  • 4:03 - 4:06
    Była to świadoma próba wymazania
    transpłciowości z kart historii,
  • 4:06 - 4:08
    ani pierwsza, ani ostatnia.
  • 4:10 - 4:13
    Więc kiedy słyszę pytanie,
    czemu tak nagle głośno o "tych transach",
  • 4:13 - 4:16
    mówię, że w rzeczywistości
    jesteśmy tu od zawsze.
  • 4:16 - 4:17
    Trzeba powtarzać te opowieści,
  • 4:17 - 4:20
    tak jak niezliczone inne,
    o których historia zapomniała.
  • 4:20 - 4:24
    Nasze istnienie nie mogło wybrzmieć,
    a nasza walka została zapomniana,
  • 4:24 - 4:27
    dlatego sprawy osób transpłciowych
    mogą wydawać się nowością.
  • 4:27 - 4:29
    Często spotykam osoby,
  • 4:29 - 4:32
    które uważają, że nasz ruch
    to przejściowa moda, która zniknie,
  • 4:32 - 4:35
    ale także sojuszników LGBT,
    którzy w dobrej wierze radzą cierpliwość,
  • 4:35 - 4:38
    bo przecież ten ruch
    "to nadal coś nowego".
  • 4:39 - 4:41
    Wyobraźcie sobie,
    jak odmieniła by się ta rozmowa,
  • 4:41 - 4:45
    jeśli mielibyśmy świadomość, jak długo już
    osoby transpłciowe żądają równości.
  • 4:46 - 4:48
    Ciągle byłaby to "przesada"
    z naszej strony?
  • 4:48 - 4:50
    Mamy czekać dalej?
  • 4:50 - 4:52
    A może na przykład
  • 4:52 - 4:55
    powinniśmy zrobić coś w kwestii
    tak wielu niebiałych transkobiet
  • 4:55 - 4:58
    zabijanych przez bezkarnych morderców?
  • 4:58 - 5:01
    Czy nasza sytuacja nie wydaje się
    wystarczająco dramatyczna?
  • 5:01 - 5:02
    (Wzdycha)
  • 5:03 - 5:06
    Chciałbym, żeby osoby transpłciowe
    zrozumiały, że nie są same.
  • 5:08 - 5:12
    Dorastając sądziłem, że moja tożsamość
    to anomalia i tylko ja taki jestem.
  • 5:12 - 5:14
    Wpojono mi ideę odmienności
  • 5:14 - 5:17
    i zaakceptowałem je,
    bo nie znałem innych takich jak ja.
  • 5:18 - 5:21
    Może gdybym wcześniej poznał
    historię swoich przodków,
  • 5:21 - 5:24
    szybciej potrafiłbym poczuć się
    dumny z tego, kim jestem,
  • 5:24 - 5:26
    i ze swojej społeczności.
  • 5:27 - 5:31
    Należę bowiem do niewiarygodnej,
    dynamicznej społeczności osób,
  • 5:31 - 5:34
    które pokrzepiają się nawzajem,
    nawet kiedy każdy inny odmówi pociechy,
  • 5:34 - 5:37
    które opiekują się sobą nawzajem,
    nawet jeśli same mają ciężko,
  • 5:37 - 5:39
    które jakoś, mimo wszystko,
  • 5:39 - 5:42
    wciąż znajdują powód,
    żeby cieszyć się sobą nawzajem,
  • 5:42 - 5:44
    kochać się,
  • 5:44 - 5:46
    spojrzeć w oczy i powiedzieć:
  • 5:46 - 5:48
    "Nie jesteście sami, nie jesteście same.
  • 5:49 - 5:51
    Macie nas.
  • 5:51 - 5:53
    A my będziemy tu zawsze".
  • 5:54 - 5:55
    Dziękuję.
  • 5:55 - 6:01
    (Brawa)
Title:
Krótka historia zmagań o równość osób transpłciowych
Speaker:
Samy Nour Younes
Description:

Samy Nour Younes, aktywista walczący o równość osób transpłciowych i Rezydent TED, opowiada o wielowiekowej, niezwykłej historii społeczności osób transpłciowych, pełnej odwagi, inspirujących zwycięstw i walki o prawa obywatelskie, która toczy się od dawna. Komentując powszechne przeświadczenie, że transpłciowość i takie starania to coś nowego, mówi „Wyobraźcie sobie, jak odmieniła by się ta rozmowa, jeśli mielibyśmy świadomość, jak długo już osoby transpłciowe żądają równości”.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:14

Polish subtitles

Revisions