Return to Video

Mythen en misvattingen over evolutie - Alex Gendler

  • 0:14 - 0:18
    Mythen en misvattingen over de evolutie.
  • 0:18 - 0:21
    Laten we het eens hebben
    over de evolutietheorie.
  • 0:21 - 0:21
    Je weet vast wel
  • 0:21 - 0:24
    dat sommigen die omstreden vinden,
  • 0:24 - 0:26
    al vinden de meeste wetenschappers
    dat niet.
  • 0:26 - 0:28
    Maar zelfs als jij dat niet vindt
  • 0:28 - 0:31
    en je denkt dat je de evolutie
    behoorlijk goed begrijpt,
  • 0:31 - 0:33
    dan zou het toch kunnen
    dat je soms
  • 0:33 - 0:35
    dingen gelooft
    die niet helemaal kloppen.
  • 0:35 - 0:37
    Dingen als:
  • 0:37 - 0:41
    "Evolutie betekent dat organismen
    zich aanpassen aan hun omgeving."
  • 0:41 - 0:42
    Dit is een oudere,
  • 0:42 - 0:46
    nu in diskrediet geraakte evolutietheorie.
  • 0:46 - 0:49
    Bijna 60 jaar voordat Darwin
    zijn boek publiceerde,
  • 0:49 - 0:51
    stelde Jean-Baptiste Lamarck
  • 0:51 - 0:52
    dat levende wezens evolueren door
  • 0:52 - 0:55
    tijdens hun leven
    bepaalde eigenschappen te ontwikkelen
  • 0:55 - 0:58
    en die dan door te geven
    aan hun nakomelingen.
  • 0:58 - 1:00
    Zo dacht hij bijvoorbeeld dat,
  • 1:00 - 1:02
    omdat giraffen de gewoonte hadden
    hun nekken
  • 1:02 - 1:05
    uit te rekken
    om hogere takken te bereiken,
  • 1:05 - 1:08
    hun jongen met een langere nek
    zouden worden geboren.
  • 1:08 - 1:12
    Maar nu weten we
    dat genetische overerving zo niet werkt.
  • 1:12 - 1:16
    In feite evolueren individuele organismen
    helemaal niet.
  • 1:16 - 1:19
    In plaats daarvan worden
    door willekeurige genetische mutaties
  • 1:19 - 1:22
    sommige giraffen geboren
    met een langere nek,
  • 1:22 - 1:24
    en dat geeft hen een betere kans
    om te overleven
  • 1:24 - 1:26
    dan degenen die minder gelukkig
    bedeeld waren.
  • 1:26 - 1:31
    De Engelse term 'survival of the fittest',
    overleven van de best aangepaste,
  • 1:31 - 1:34
    klinkt alsof de evolutie
    altijd in het voordeel is van
  • 1:34 - 1:35
    de grootste,
  • 1:35 - 1:36
    de sterkste,
  • 1:36 - 1:38
    of de snelste wezens.
  • 1:38 - 1:40
    Dat is niet echt het geval.
  • 1:40 - 1:43
    Ten eerste is evolutionaire aangepastheid
    gewoon een kwestie
  • 1:43 - 1:47
    van hoe goed ze
    in hun huidige omgeving passen.
  • 1:47 - 1:49
    Als alle grote bomen plots afstierven
  • 1:49 - 1:51
    en er alleen kort gras overbleef,
  • 1:51 - 1:52
    dan zou de lange hals van de giraffen
  • 1:52 - 1:55
    een nadeel zijn.
  • 1:55 - 1:59
    Ten tweede
    gaat evolutie niet om overleven,
  • 1:59 - 2:01
    maar om voortplanten.
  • 2:01 - 2:02
    Er bestaan een heleboel wezens
  • 2:02 - 2:04
    zoals de mannelijke zeeduivel.
  • 2:04 - 2:07
    Die wordt zo klein en kwetsbaar geboren,
  • 2:07 - 2:11
    dat hij snel een partner
    moet vinden voordat hij doodgaat.
  • 2:11 - 2:12
    Maar je kan wel zeggen
  • 2:12 - 2:14
    dat een organisme dat
    zonder nakomelingen sterft,
  • 2:14 - 2:17
    evolutionair nutteloos is, niet?
  • 2:17 - 2:18
    Verkeerd!
  • 2:18 - 2:20
    Vergeet niet dat natuurlijke selectie
  • 2:20 - 2:22
    niet bij organismen gebeurt,
  • 2:22 - 2:23
    maar op het genetische niveau.
  • 2:23 - 2:26
    Elk gen in een organisme
  • 2:26 - 2:28
    komt ook voor bij zijn naaste verwanten.
  • 2:28 - 2:31
    Een gen dat een dier aanzet
    tot altruïstische opoffering
  • 2:31 - 2:34
    om het voortbestaan
    en de toekomstige voortplanting
  • 2:34 - 2:36
    van haar verwanten te bevorderen,
  • 2:36 - 2:37
    kan breder verspreid raken
  • 2:37 - 2:41
    dan een gen dat uitsluitend
    gericht is op zelfbehoud.
  • 2:41 - 2:43
    Alles wat zorgt
    dat meer exemplaren van een gen
  • 2:43 - 2:45
    een volgende generatie halen,
  • 2:45 - 2:47
    dient dat doel.
  • 2:47 - 2:49
    Maar:
  • 2:49 - 2:52
    evolutionair doel?
  • 2:52 - 2:55
    Een van de moeilijkste dingen
    om voor ogen te houden over evolutie
  • 2:55 - 2:57
    is dat, wanneer we dingen zeggen als:
  • 2:57 - 3:01
    "Genen willen meer kopieën
    maken van zichzelf"
  • 3:01 - 3:01
    of zelfs,
  • 3:01 - 3:03
    "Natuurlijke selectie",
  • 3:03 - 3:06
    we eigenlijk metaforen gebruiken.
  • 3:06 - 3:08
    Een gen wil niets,
  • 3:08 - 3:10
    en er is geen extern mechanisme
  • 3:10 - 3:14
    dat bepaalt welke genen
    best worden behouden.
  • 3:14 - 3:17
    Het enige dat gebeurt, is
    dat willekeurige genetische mutaties
  • 3:17 - 3:19
    ervoor zorgen dat hun drager-organismen
  • 3:19 - 3:21
    zich anders gedragen of ontwikkelen.
  • 3:21 - 3:23
    Soms worden daardoor meer kopieën
  • 3:23 - 3:25
    van het gemuteerde gen doorgegeven,
  • 3:25 - 3:26
    enzovoort.
  • 3:26 - 3:27
    Noch is er een vooraf vastgesteld plan
  • 3:27 - 3:31
    om naar een ideale vorm toe te evolueren.
  • 3:31 - 3:34
    Voor onze ogen is het niet ideaal
    om een blinde vlek te hebben
  • 3:34 - 3:35
    waar de oogzenuw het netvlies verlaat.
  • 3:35 - 3:38
    Maar zo is het nu eenmaal ontwikkeld
  • 3:38 - 3:40
    vanuit een eenvoudige fotoreceptorcel.
  • 3:40 - 3:42
    Achteraf bekeken
    zou het voor ons
  • 3:42 - 3:44
    veel nuttiger zijn geweest
    om trek te hebben
  • 3:44 - 3:45
    in voedingsstoffen en vitaminen
  • 3:45 - 3:47
    in plaats van alleen in calorieën.
  • 3:47 - 3:48
    Maar in de millennia
  • 3:48 - 3:50
    waarin onze voorouders evolueerden,
  • 3:50 - 3:51
    waren calorieën schaars,
  • 3:51 - 3:53
    en niets kon erop anticiperen
  • 3:53 - 3:56
    dat dit later zo snel zou veranderen.
  • 3:56 - 3:59
    Dus werkt evolutie blindelings,
  • 3:59 - 4:03
    stap voor stap voor stap...
  • 4:03 - 4:07
    om alle verscheidenheid te creëren
    die we in de natuur tegenkomen.
Title:
Mythen en misvattingen over evolutie - Alex Gendler
Speaker:
Alex Gendler
Description:

Zie de hele les: http://ed.ted.com/lessons/myths-and-misconceptions-about-evolution-alex-gendler

Hoe werkt evolutie echt? Eigenlijk niet hoe sommige van onze evolutionaire metaforen ons willen doen geloven. Bijvoorbeeld zijn het soorten, niet individuele organismen, die evolueren, en genen "willen" niet worden doorgegeven - een gen kan helemaal niet iets willen!
Alex Gendler zet de puntjes op de i over evolutie.

Les van Alex Gendler, animatie door Giant Animation Studios.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:23

  • Valérie Boor

    Ha Rik, Ik stuur hem even terug zodat je je 'enorme fout' (zoals gemeld op FaceBook) kunt corrigeren.
    Hij komt dan vanzelf op mijn lijst om te reviewen als je klaar bent :-)
    Succes!
    Valérie

  • Valérie Boor

    Leuke talk, ik begrijp je dillemma v.w.b. 'survival of the fittest'. Ik ben benieuwd hoe je deze oplossing vindt.
    Verder heb ik hem wat aangepast en vooral her en der wat ingekort waar de 17 karakters/seconde richtlijn echt te ruim overschreden werd. Boven de 25 kar/sec vind ik niet meer goed leesbaar, dan pas ik het zeker aan. Je kent http://www.amara.org/en/videos/bVTsaCmTWlpm/info/the-subtitle-info-box-subtitle-length-and-reading-speed/ toch?
    Kijk maar of je het met deze versie eens kunt zijn. Ik hoor het wel, anders kan ik er nog wel het één en ander aan aanpassen morgen.

    Vriendelijke groet,
    Valérie

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.