Return to Video

چۆن قیبلەنما دەرگای جیھانی کردەوە

  • 0:00 - 0:01
    گەورە بوون لە میزوری،
  • 0:02 - 0:04
    ئەوان بە جۆرێک ئێمەیان
    دەبردە ناو دارستانەکان،
  • 0:04 - 0:07
    نەخشەیەکیان پێمان دەدا
    ھەروەھا قیبلەنمایەکیش،
  • 0:07 - 0:09
    و پێویست بوو ڕێگەی ماڵەوە بدۆزینەوە.
  • 0:09 - 0:11
    ھەروەھا بەبێ قیبلەنماکە،
  • 0:11 - 0:12
    تەنانەت نەماندەتوانی نەخشەکەش بخوێنینەوە.
  • 0:12 - 0:14
    من بۆ ئەوە لێرەم تا پێتان بڵێم.
  • 0:14 - 0:15
    قیبلەنما کلیلەیەکە.
  • 0:15 - 0:16
    [شتێکی بچووک.]
  • 0:16 - 0:18
    [بیرۆکەیەکی گەورە.]
  • 0:21 - 0:25
    قیبلەنما بە زۆری پارچەیەک کانزایە
    کە بە موگناتیس کراوە،
  • 0:25 - 0:29
    کە بەرەو
    جەمسەری موگناتیسی زەوی ئاراستە دەگرێت.
  • 0:29 - 0:32
    شتێک کە ھەموومان بیری لێ دەکەینەوە
    قیبلەنمای گیرفان.
  • 0:32 - 0:33
    لە کاتژمێری دەست دەچێت، ڕاستە؟
  • 0:33 - 0:35
    دەتوانی لە دەستتدا ھەڵیبگری
  • 0:35 - 0:37
    و سەیری سوڕانەوەی دەرزیە بچووکەکە بکە
  • 0:37 - 0:39
    ھەتاکو باکوور دەدۆزیەوە
  • 0:39 - 0:43
    موگناتیسێتی تا ئێستاش ھێزێکی
    گەورەی ئاڵۆزە بۆ فیزیاوانەکان،
  • 0:43 - 0:46
    بەڵام ئێمە چی دەکەین بۆئەوەی
    بزانین قیبلەنماکە کار دەکات
  • 0:46 - 0:48
    لەبەرئەوەی زەوی ھێزی کێش کردنی ھەیە.
  • 0:48 - 0:50
    ھەرورھا کاتێک قیبلەنما بەکاردەھێنیت
  • 0:50 - 0:53
    تۆ بەرکەوتنت لەگەڵ چەقی ھەسارەکامان ھەیە،
  • 0:53 - 0:57
    کە ئەو جۆرە لێک خشانی
    گەردیلەکانی کانزای تواوە
  • 0:57 - 1:00
    لە دەوری دەسوڕێتەوە و
    بواری موگناتیسی دروست دەکات.
  • 1:00 - 1:03
    وەکو موگناتیسێک وایە کە دەتوانی
    لەسەر مێزەکە یاری پێ بکەیت،
  • 1:03 - 1:05
    جەمسەری باکوور و جەمسەری باشووری ھەیە،
  • 1:05 - 1:08
    قیبلەنما بەکار دەھێنین بۆ دۆزینەوەی
    ڕێگەمان لەبەر ئەو ڕاستییە.
  • 1:09 - 1:14
    ٢٠٠ ساڵ پێش زایین یەکمجار
    موگناتیس لە صین دۆزراوەتەوە.
  • 1:14 - 1:17
    چەند وێنەیەکیان کێشاوە کە ھێندێک
    لەو کانزایانە لە زەوی دەرھێنراون
  • 1:17 - 1:18
    موگناتیسی سروشتی بوون،
  • 1:18 - 1:21
    ھەروەھا ئەوان ئەو کانزا
    موگناتیسییەیان نمایش کرد
  • 1:21 - 1:23
    ئەو جۆرە شتە کەوگیرییە،
  • 1:23 - 1:24
    لەسەر دەفرێکی مس دانراوە
  • 1:24 - 1:26
    و دواتر بەرەو باکوور ئاراستەی گرتووە.
  • 1:26 - 1:29
    وادیارە لە زووەوە بەکارھاتووە
    بۆ چاککردنی فینگ شوی،
  • 1:29 - 1:32
    ئاوا ئەوان خەیاڵییان کرد بوو
    باشترین ڕێگا چی بوو بۆ لێشاوی وزە
  • 1:32 - 1:34
    بە ناو بۆشاییە زیندووەکانیان.
  • 1:34 - 1:37
    دەریاوانەکان یەکەمین
    بەکارهێنەری موگناتیسی
  • 1:37 - 1:39
    دەست گێڕ بووین،
  • 1:39 - 1:41
    لەبەر ئەوەی گرنگ نییە خۆر لە کوێ بێت،
  • 1:41 - 1:43
    گرنگ نییە ئەستێرەکان لە چ مەرجێک دابن،
  • 1:43 - 1:45
    ئەوان ھەمیشە دەتوانن باکوور بدۆزنەوە.
  • 1:45 - 1:49
    ئێستا، کەمێک دواتر، ئەوروپییەکان
    قیبلەنمایان داهێنا
  • 1:49 - 1:50
    و نیشاندەری قبلەنمایان داهێنا.
  • 1:50 - 1:52
    بەشێوەیەکی بنچینەیی ڕێکخرا
  • 1:52 - 1:54
    باکوو، باشوور، خۆرھەڵان، خۆرئاوا
  • 1:54 - 1:58
    ھەروەھا ئەوە توانای دەدایە
    لە دروست کردنی جۆری نوێی ئاراستە
  • 1:58 - 2:01
    وەک، باکووری خۆرئاوا، باشوور خۆرھەڵات،
    چیت بوویت.
  • 2:01 - 2:04
    ھەروەھا بۆ یەکەم جار
    ئەوان زانیان کە بۆ کوێ دەچن
  • 2:04 - 2:05
    ئەوە جۆرە شتێکی گەورە بوو.
  • 2:05 - 2:09
    بەڵام، من پێموا بوو ئەوە بەشێک بوو
    لەو نووێبوونەوە گشتییەی
  • 2:09 - 2:11
    زانستی ئەوروپا.
  • 2:11 - 2:12
    لەوانەیە بە چەرخی هەڵسانەوە ئاشنا بیت.
  • 2:12 - 2:15
    زۆر ئامرازی نوێ داھێنران،
  • 2:15 - 2:17
    لە تەلسکۆبەوە بۆ وردبین.
  • 2:17 - 2:19
    نەخشەکان باشتر بووین بەهۆی قیبلەنما،
    ڕستە؟
  • 2:19 - 2:22
    لەبەرئەوەی تێدەگەیت
    کام ئاڕاستە کامەیە؟
  • 2:22 - 2:24
    وردەکاری زیاتر وەردەگری،
  • 2:24 - 2:25
    ھەروەھا تەنھا جۆرێکی گۆڕانکاریە
  • 2:26 - 2:28
    پەیوەندی مرۆڤ بە جیھانەوە.
  • 2:28 - 2:31
    قیبلەنما لەگەڵ نەخشەیەک
    وەکو زل ھێزێک وایە
  • 2:31 - 2:33
    ھەموو شتێک کە ئێمە بیری لێ بکەینەوە
    وەکو مێژووی جیھان
  • 2:33 - 2:36
    شوێنێکمان دەست نەدەکەوت
    بەبێ قیبلەنما
  • 2:36 - 2:40
    لە مێژووی گەڕاندا گەشتە
    جیھانییەکەی ماندێلا بە ئاودا
  • 2:40 - 2:42
    ھەتا ئەو ڕاستییە دەزانین کە جیھانی بوو
  • 2:42 - 2:45
    قیبلەنما گەیشت بەوەی چەسپا
    لەناو ھەموو ئامرازەکانیتر
  • 2:45 - 2:48
    لەبەرئەوەی شتێکی بە سوودە.
  • 2:48 - 2:50
    لەوانەیە ئەوە چەسپێنرا بێت
    لەناو زۆربەی ئامرازەکان،
  • 2:50 - 2:52
    لەوانەیە ئەوە دانرابێت لەناو موبایلەکەت
  • 2:52 - 2:54
    قیبلەنما لە ھەموو شوێنێکە،
  • 2:54 - 2:58
    لەبەرئەوەی ئێمە چۆن ڕێگەکانمان
    دەدۆزینەوە لەسەر ڕووی زەوی.
  • 2:58 - 2:59
    ئاوا دەتوانی بڕۆی و بدۆزییەوە.
  • 2:59 - 3:04
    و ئەوە دەدۆزییەوە چی لەسەر ئەو
    گردەیە یان ئاسۆی داھاتوو،
  • 3:04 - 3:07
    ھەروەھا بە باوەڕپێکراوی دەتوانی
    ڕێگەی ماڵەوە بدۆزییەوە
Title:
چۆن قیبلەنما دەرگای جیھانی کردەوە
Speaker:
داڤید بیلۆ
Description:

ھەموو شتێک کە ئێمە بیری لێ دەکەینەوە وەک مێژووی جیھان شوێنێک نادۆزیتەوە بەبێ قیبلەنمالێپرسراوی بەشی زانستی TEDداڤید بیلۆ ڕوونی کردەوە چۆن ئامێرەکان پەیوەندیمان بە جیھانەوە دەگۆڕن.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
03:21

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.