Return to Video

Πώς μας κρατάει η καφεΐνη ξύπνιους; - Χανάν Κουασίμ

  • 0:07 - 0:12
    Πάνω από 100.000 τόνοι
    καφέ καταναλώνονται
  • 0:12 - 0:14
    ανά τον κόσμο κάθε χρόνο.
  • 0:14 - 0:18
    Αυτή η ποσότητα ισούται
    με το βάρος 14 Πύργων του Άιφελ.
  • 0:18 - 0:21
    Η περισσότερη καφεΐνη καταναλώνεται
    στον καφέ και το τσάι,
  • 0:21 - 0:24
    όμως καφεΐνη λαμβάνεται
    και από κάποια αναψυκτικά,
  • 0:24 - 0:25
    τη σοκολάτα,
  • 0:25 - 0:26
    τα χάπια καφεΐνης,
  • 0:26 - 0:29
    και ακόμη και σε ποτά
    που χαρακτηρίζονται ντεκαφεϊνέ.
  • 0:29 - 0:33
    Με την καφεΐνη είμαστε σε εγρήγορση,
    συγκεντρωμένοι, χαρούμενοι και δραστήριοι,
  • 0:33 - 0:36
    ακόμη και αν δεν έχουμε κοιμηθεί αρκετά.
  • 0:36 - 0:40
    Αλλά, μπορεί επίσης να μας αυξήσει
    την πίεση και να μας κάνει νευρικούς.
  • 0:40 - 0:43
    Είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο
    ναρκωτικό παγκοσμίως.
  • 0:43 - 0:47
    Επομένως, πώς μας κρατάει ξύπνιους;
  • 0:47 - 0:51
    Η καφεΐνη αναπτύχθηκε στα φυτά
    όπου εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς.
  • 0:51 - 0:55
    Σε υψηλές δόσεις, όπως εντοπίζεται
    στα φύλλα και τους καρπούς κάποιων ειδών,
  • 0:55 - 0:58
    είναι τοξική στα έντομα.
  • 0:58 - 1:02
    Όμως, όταν το καταναλώνουν σε χαμηλότερες
    δόσεις, όπως εντοπίζεται στο νέκταρ,
  • 1:02 - 1:06
    μπορεί να τα βοηθάει να θυμούνται
    και να επισκέπτονται ξανά τα λουλούδια.
  • 1:06 - 1:11
    Στο σώμα μας, η καφεΐνη δρα διεγερτικά
    για το κεντρικό νευρικό σύστημα.
  • 1:11 - 1:16
    Μας κρατάει ξύπνιους μπλοκάροντας
    ένα από τα βασικά μόρια που μας κοιμίζουν,
  • 1:16 - 1:19
    μια ουσία που ονομάζεται αδενοσίνη.
  • 1:19 - 1:22
    Το σώμα σας χρειάζεται
    συνεχή παροχή ενέργειας,
  • 1:22 - 1:27
    την οποία παίρνει διασπώντας
    ένα μόριο υψηλής ενέργειας, το ATP.
  • 1:27 - 1:28
    Σε αυτήν τη διαδικασία,
  • 1:28 - 1:33
    απελευθερώνει αδενοσίνη,
    το χημικό σκελετό του ATP.
  • 1:33 - 1:38
    Νευρώνες στον εγκέφαλό σας έχουν υποδοχείς
    ακριβώς προσαρμοσμένους στο μόριο αυτό.
  • 1:38 - 1:40
    Όταν η αδενοσίνη αγκυροβολεί
    στους υποδοχείς,
  • 1:40 - 1:44
    ενεργοποιεί έναν καταρράκτη
    βιοχημικών αντιδράσεων
  • 1:44 - 1:46
    έτσι ώστε οι νευρώνες
    να πυροδοτούν πιο νωθρά
  • 1:46 - 1:50
    και αργά τα σημαντικά σηματοδοτικά
    μόρια του εγκεφάλου.
  • 1:50 - 1:53
    Με άλλα λόγια, νυστάζετε.
  • 1:53 - 1:58
    Η καφεΐνη είναι αυτό που λέγεται
    ανταγωνιστικός αναστολέας της αδενοσίνης.
  • 1:58 - 2:02
    Αυτό σημαίνει ότι ανατρέπει τη διαδικασία
    που επιβραδύνει τους νευρώνες
  • 2:02 - 2:04
    μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης.
  • 2:04 - 2:09
    Η καφεΐνη και η αδενοσίνη
    έχουν παρόμοια χημική δομή,
  • 2:09 - 2:12
    αρκετά ίδια έτσι ώστε η καφεΐνη να μπορεί
    να προσδεθεί σε υποδοχείς αδενοσίνης,
  • 2:12 - 2:15
    αλλά όχι τόσο ίδια
    ώστε να τους ενεργοποιήσει.
  • 2:15 - 2:19
    Συνοψίζοντας, η αδενοσίνη
    εμποδίζει τους νευρώνες.
  • 2:19 - 2:25
    Η καφεΐνη εμποδίζει τον αναστολέα,
    επομένως σας διεγείρει.
  • 2:25 - 2:27
    Η καφεΐνη μπορεί ακόμη να τονώσει
    θετικά συναισθήματα.
  • 2:27 - 2:30
    Σε μερικούς νευρώνες,
    οι υποδοχείς αδενοσίνης
  • 2:30 - 2:34
    είναι συνδεδεμένοι με υποδοχείς
    για ένα άλλο μόριο, την ντοπαμίνη.
  • 2:34 - 2:39
    Ένας από τους ρόλους της ντοπαμίνης
    είναι να επιφέρει αίσθημα ευχαρίστησης.
  • 2:39 - 2:42
    Όταν η αδενοσίνη συνδέεται σε κάποιον
    συζευγμένο υποδοχέα,
  • 2:42 - 2:46
    αυτό κάνει δυσκολότερο για την ντοπαμίνη
    να χωρέσει στη θέση της,
  • 2:46 - 2:49
    και τη σταματά από το
    να μας φτιάξει τη διάθεση.
  • 2:49 - 2:53
    Όμως όταν η καφεΐνη παίρνει τη θέση της
    αδενοσίνης δεν έχει την ίδια επίδραση,
  • 2:53 - 2:56
    και η ντοπαμίνη μπορεί να μεταφερθεί μέσα.
  • 2:56 - 2:57
    Υπάρχουν ενδείξεις
  • 2:57 - 3:01
    ότι η επίδραση της καφεΐνης στους
    υποδοχείς αδενοσίνης και ντοπαμίνης
  • 3:01 - 3:05
    φέρει πλεονεκτήματα και μακροπρόθεσμα,
    μειώνοντας τον κίνδυνο για ασθένειες
  • 3:05 - 3:10
    όπως το Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ
    και κάποιους τύπους καρκίνου.
  • 3:10 - 3:15
    Η καφεΐνη μπορεί επίσης να αυξήσει
    την ικανότητα του σώματος να καίει λίπος.
  • 3:15 - 3:18
    Μάλιστα, κάποιοι αθλητικοί
    οργανισμοί θεωρούν
  • 3:18 - 3:21
    ότι η καφεΐνη δίνει στους αθλητές
    ένα αθέμιτο πλεονέκτημα
  • 3:21 - 3:24
    και έχουν θέσει όρια στην κατανάλωσή της.
  • 3:24 - 3:28
    Από το 1972 μέχρι το 2004,
    οι αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες
  • 3:28 - 3:33
    έπρεπε να έχουν κάτω από ένα όριο
    καφεΐνης στο αίμα για να αγωνιστούν.
  • 3:34 - 3:37
    Φυσικά, δεν είναι όλες οι επιδράσεις
    της καφεΐνης τόσο βοηθητικές.
  • 3:37 - 3:40
    Μπορεί να σας κάνει να νιώθετε
    καλύτερα και σε εγρήγορση
  • 3:40 - 3:43
    αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει
    τον καρδιακό ρυθμό και την πίεση,
  • 3:43 - 3:46
    να προκαλέσει συχνουρία ή διάρροια,
  • 3:46 - 3:50
    και να συντελέσει
    στην αϋπνία και το άγχος.
  • 3:50 - 3:53
    Επιπλέον, τα φαγητά και τα ποτά με καφεΐνη
  • 3:53 - 3:59
    έχουν τις δικές τους επιδράσεις στο σώμα
    οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.
  • 3:59 - 4:02
    Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται
    στην τακτική κατανάλωση καφεΐνης.
  • 4:02 - 4:05
    Αν οι υποδοχείς αδενοσίνης
    είναι διαρκώς βουλωμένοι,
  • 4:05 - 4:08
    το σώμα σας θα κατασκευάσει επιπλέον.
  • 4:08 - 4:10
    Έτσι, ακόμη και παρουσία καφεΐνης,
  • 4:10 - 4:15
    η αδενοσίνη μπορεί ακόμη να επιβραδύνει
    τη λειτουργία του εγκεφάλου.
  • 4:15 - 4:19
    Για αυτό διαπιστώνετε ότι χρειάζεται
    να καταναλώνετε περισσότερη καφεΐνη
  • 4:19 - 4:21
    για να νιώθετε το ίδιο σε εγρήγορση.
  • 4:21 - 4:24
    Υπάρχουν ολοένα περισσότεροι
    υποδοχείς αδενοσίνης για να μπλοκαριστούν.
  • 4:24 - 4:27
    Γι' αυτό επίσης εάν ξαφνικά
    σταματήσετε την καφεΐνη,
  • 4:27 - 4:30
    μπορεί να βιώσετε μια δυσάρεστη στέρηση.
  • 4:30 - 4:32
    Με πληθώρα υποδοχέων
    και κανένα ανταγωνισμό,
  • 4:32 - 4:35
    η αδενοσίνη μπορεί να δουλεύει υπερωρίες,
  • 4:35 - 4:37
    προκαλώντας συμπτώματα όπως πονοκεφάλους,
  • 4:37 - 4:38
    κούραση,
  • 4:38 - 4:40
    και άσχημη διάθεση.
  • 4:40 - 4:45
    Όμως σε λίγες μέρες, οι επιπλέον
    υποδοχείς αδενοσίνης θα εξαφανιστούν,
  • 4:45 - 4:47
    το σώμα σας θα επαναπροσαρμοστεί,
  • 4:47 - 4:50
    και θα νιώσετε τόσο
    σε εγρήγορση όσο πάντα,
  • 4:50 - 4:53
    ακόμη και χωρίς μια έγχυση
    του πιο δημοφιλούς διεγερτικού του κόσμου.
Title:
Πώς μας κρατάει η καφεΐνη ξύπνιους; - Χανάν Κουασίμ
Description:

Δείτε ολόκληρο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/how-does-caffeine-keep-us-awake-hanan-qasim

Πάνω από 100.000 τόνοι καφέ καταναλώνονται ανά τον κόσμο κάθε χρόνο.
Αυτή η ποσότητα ισούται με το βάρος 14 Πύργων του Άιφελ! Με την καφεΐνη είμαστε σε εγρήγορση, συγκεντρωμένοι, χαρούμενοι και δραστήριοι, ακόμη και αν δεν έχουμε κοιμηθεί αρκετά. Αλλά, μπορεί επίσης να μας αυξήσει την πίεση και να μας κάνει νευρικούς. Επομένως, πώς μας κρατά ξύπνιους; Ο Χανάν Κουασίμ μοιράζεται την επιστήμη πίσω από το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ναρκωτικό στον κόσμο.

Μάθημα: Χανάν Κουασίμ, σκηνοθεσία: Adriatic Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:15

Greek subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.