De psychologie van het post-traumatisch stresssyndroom

Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/the-psychology-of-post-traumatic-stress-disorder-joelle-maletis

Velen onder ons ervaren wel eens een trauma in hun leven. Soms komen we ervan af zonder langetermijneffecten, maar bij miljoenen mensen
blijven deze ervaringen hangen en veroorzaken symptomen zoals flashbacks, nachtmerries en negatieve gedachten die het dagelijks leven beïnvloeden. Joelle Rabow Maletis legt de wetenschap uit achter het post-traumatisch stresssyndroom, of PTSS.

Les door Joelle Rabow Maletis, geregisseerd door Tomás Pichardo-Espaillat.

Velen onder ons ervaren wel eens
een trauma in hun leven.

Soms komen we ervan af
zonder langetermijneffecten.

Maar bij miljoenen mensen
blijven deze ervaringen hangen

en veroorzaken symptomen zoals flashbacks,

nachtmerries

en negatieve gedachten
die het dagelijks leven beïnvloeden.

Dit fenomeen,

post-traumatisch stresssyndroom genoemd,

of PTSS,

is geen persoonlijk falen;

het is eerder een behandelbare stoornis
van bepaalde biologische mechanismen

die het ons mogelijk maken
om te gaan met gevaarlijke ervaringen.

Om PTSS te begrijpen,

moeten we eerst begrijpen hoe de hersenen
allerlei beproevingen verwerken,

zoals de dood van een geliefde,

huiselijk geweld,

verwondingen of ziekte,

misbruik,

verkrachting,

oorlog,

auto-ongevallen

en natuurrampen.

Deze gebeurtenissen kunnen gevoelens
oproepen van gevaar en hulpeloosheid

die het alarmsysteem
in onze hersenen activeren

dat bekend staat als
de 'vecht-vlucht-bevries'-reactie.

Als dit alarm afgaat,

gaan de hypothalamus,
hypofyse en bijniersystemen,

bekend als de HPA-as,

samenwerken om signalen te versturen
naar het parashympathische zenuwstelsel.

Dat is een netwerk dat communiceert
met de bijnieren en de interne organen

om lichaamsfuncties
te regelen zoals hartritme,

spijsvertering

en ademhaling.

Deze signalen starten
een chemische 'waterval' op

die het lichaam overstroomt
met verschillende stresshormonen

die fysiologische veranderingen opwekken
die het lichaam voorbereiden

om zichzelf te verdedigen.

Ons hart gaat sneller kloppen,

we ademen sneller,

onze spieren spannen zich op.

Zelfs wanneer de crisis voorbij is,

kunnen verhoogde stresshormonenniveaus
nog dagenlang aanhouden,

wat zich uit in zich onrustig voelen,

nachtmerries

en andere symptomen.

Bij de meeste mensen verdwijnt dit
na enkele dagen tot maximum twee weken

wanneer hun hormoonspiegels
zich stabiliseren.

Maar een klein percentage
van degenen die een trauma ervaren,

hebben aanhoudende problemen

- die soms tijdelijk verdwijnen, om dan
na enkele maanden terug boven te komen.

We begrijpen niet helemaal
wat er in de hersenen gebeurt,

maar één theorie is
dat het stresshormoon cortisol

de 'vecht-vlucht-bevries'-reactie
constant activeert

terwijl het de hersenwerking vermindert,
wat tot enkele negatieve symptomen leidt.

Deze symptomen kun je vaak
in vier categorieën verdelen:

ingrijpende gedachten,
zoals dromen en flashbacks,

herinneringen aan het trauma vermijden,

negatieve gedachten en gevoelens,
zoals angst, boosheid en schuldgevoel,

en 'reactieve' symptomen zoals snel
geïrriteerd zijn en moeite om te slapen.

Niet iedereen heeft al deze symptomen,

of ervaart ze even vaak
of met dezelfde intensiteit.

Als problemen langer dan een maand duren,
wordt er vaak PTSS vastgesteld.

Genetica,

constante, overweldigende stress

en heel wat risicofactoren
zoals reeds bestaande mentale aandoeningen

of gebrek aan emotionele steun,

bepalen waarschijnlijk mede
of iemand PTSS zal ontwikkelen.

Maar de onderliggende oorzaak
is nog steeds een medisch mysterie.

Wat het omgaan met PTSS ook lastig maakt,
is de vatbaarheid voor triggers,

fysieke en emotionele stimuli

die de hersenen associëren
met het oorspronkelijke trauma.

Dit kunnen alledaagse belevingen zijn
die van nature uit niet gevaarlijk zijn

maar toch de aanzet geven
naar fysieke en emotionele reacties.

Bijvoorbeeld: de geur van een kampvuur

kan een herinnering oproepen waarbij je
ingesloten zit in een brandend huis.

Bij iemand met PTSS

activeert deze herinnering
dezelfde neurochemische 'waterval'

als bij het oorspronkelijke voorval.

Het roept dezelfde gevoelens terug op
van paniek en hulpeloosheid

alsof ze het trauma
volledig opnieuw beleven.

Deze triggers proberen te ontwijken,
die soms onvoorspelbaar zijn,

kan leiden tot isolatie.

Het zorgt dat mensen
zich ongewaardeerd voelen,

genegeerd

of misbegrepen,

alsof er op een pauzeknop
in hun leven gedrukt werd

terwijl de rest van de wereld verdergaat.

Maar, je hebt bepaalde keuzes.

Als je denkt dat je PTSS hebt,

is de eerste stap om een evaluatie
te vragen aan een specialist

die je kan begeleiden naar verschillende
mogelijke hulpmiddelen.

Psychotherapie kan erg
effectief zijn bij PTSS,

omdat het de patiënten helpt
de triggers beter te begrijpen.

Ook bepaalde medicijnen
kunnen symptomen draaglijker maken,

net zoals zelfhulpoefeningen, zoals
mindfulness en regelmatig bewegen.

Wat moet je doen als je tekenen van PTSS
opmerkt bij een vriend of familielid?

Sociale steun, aanvaarding en empathie
zijn de sleutels tot hulp en herstel.

Laat ze weten dat je gelooft
wat ze vertellen over wat ze ervaren

en dat je ze hun reacties
niet kwalijk neemt.

Als ze ervoor openstaan,

moedig hen dan aan om een diagnose
en een behandeling te zoeken.

PTSS werd vroeger
'de verborgen wonde' genoemd,

omdat het tot uiting komt
zonder zichtbare fysieke kenmerken.

Maar al kunnen we de ziekte niet zien,
we kunnen er wel gewoon over praten.