Showing Revision 17 created 09/30/2020 by Eren Gokce.

1. Title:
   İnsan evrimi hızlanıyor mu yavaşlıyor mu? - Laurence Hurst
2. Description:

   Tüm konuşma için: https://ed.ted.com/lessons/is-human-evolution-speeding-up-or-slowing-down-laurence-hurst

   Geçen 3.000 yılda, birçok popülasyon yerel yaşam alanlarına genetik adaptasyon sağladı. Siberya ve Yüksek Arktikler'deki insanlar aşırı soğuklara karşı hayatta kalmaya eşsiz bir şekilde adapte oldu. Bajau'daki insanlar ise suyun 70 metre derinine dalıp yaklaşık 15 dakika orada kalabiliyor. Peki ya diğer son değişiklikler nelerdir? Teknolojik yeniliklerimizin evrimimize bir etkisi olacak mı? Laurence Hurst araştırıyor.

   Konuşma: Laurence Hurst , Yönetmen: Philip Piaget & Rikke Planeta.

3. Speaker:
   Laurence Hurst
4. 6957 0:07 - 0:13
   Tibet yüksek platosu,
   denizin 4500 metre üstünde
5. 13088 0:13 - 0:17
   altında bulunan %60 oksijen ile bulunur.
6. 17058 0:17 - 0:21
   Ziyaretçiler ve yeni yerleşimciler
   irtifa hastalığı ile uğraşırken
7. 21390 0:21 - 0:25
   yerli Tibetliler dağlarda koşuştururlardı.
8. 24749 0:25 - 0:28
   Bu yetenek yalnızca
   çalışma ve pratikten değil,
9. 27860 0:28 - 0:31
   birkaç genin oksijenden
   en iyi şekilde yararlanması için de
10. 31450 0:31 - 0:35
    değişime uğramasından kaynaklanır.
11. 34720 0:35 - 0:38
    Bu farklılıklar
    doğumdan itibaren bellidir,
12. 37660 0:38 - 0:42
    Tibetli bebekler
    ortalama olarak daha kilolu,
13. 41510 0:42 - 0:44
    daha fazla oksijen doyumlu
14. 43690 0:44 - 0:49
    ve bu çevrede doğan tüm bebeklere nazaran
    hayatta kalmaya daha eğilimli doğarlar.
15. 49400 0:49 - 0:53
    Bu genetik değişikliklerin
    son 3.000 yıl önceden evrildiği
16. 52840 0:53 - 0:57
    ve hâlâ devam ettiği tahmin ediliyor.
17. 57167 0:57 - 0:59
    Çok uzun süre önceymiş gibi gelse de
18. 59384 0:59 - 1:06
    bu bir insan topluluğunda gelişmiş
    en hızlı adaptasyon olabilir.
19. 65737 1:06 - 1:09
    İnsan evriminin tamamlanmadığı aşikâr
20. 68857 1:09 - 1:11
    fakat diğer güncel değişiklikler nedir?
21. 70937 1:11 - 1:17
    Teknolojik ve bilimsel yeniliklerimiz
    evrimimizi etkileyecek mi?
22. 76562 1:17 - 1:19
    Geçmiş birkaç bin yılda,
23. 78682 1:19 - 1:23
    birçok genetik adaptasyon
    kendi yerel çevresine göre evrim geçirdi.
24. 83345 1:23 - 1:30
    Siberya'daki ve kutuplardaki insanlar
    eşsizce aşırı soğuklara adapte oldular.
25. 89943 1:30 - 1:32
    Donmaya karşı daha dirençlidirler
26. 92013 1:32 - 1:35
    ve ellerini sıfırın altındaki havalarda
27. 94517 1:35 - 1:39
    birçok insandan daha uzun süre
    kullanmaya devam edebilirler.
28. 98517 1:39 - 1:42
    Sıcaklık koruyuculuğunu arttıran
    daha yüksek bir metabolik hız için
29. 101817 1:42 - 1:45
    bir seçilim geçirdiler.
30. 104737 1:45 - 1:49
    Daha güneyde, Güneydoğu Asya'daki
    Bajaulu insanlar
31. 109298 1:49 - 1:54
    70 metre dalabiliyor
    ve dipte yaklaşık 15 dakika kalabiliyor.
32. 114418 1:54 - 1:58
    Binlerce yıldır göçebe olarak
    denizde yaşayan avcılar;
33. 118301 1:58 - 2:01
    oksijen deposu görevi gören,
34. 120791 2:01 - 2:05
    denizin altında uzun süre
    kalmalarını sağlayan
35. 125492 2:05 - 2:09
    ve genetik olarak alışılmadık derecede
    büyük dalaklarında,
36. 128522 2:09 - 2:13
    foklarınkine benzeyen
    bir adaptasyon geçirdiler.
37. 133512 2:14 - 2:16
    Karşılaştırıldığında banal görülse de
38. 136232 2:16 - 2:20
    süt içebilme yetisi de
    başka bir adaptasyon örneğidir.
39. 140009 2:20 - 2:23
    Tüm memeliler annelerinin sütünü
    bebekken içebilir.
40. 143326 2:23 - 2:28
    Sütten kesildiklerinde
    sütü hazmeden genleri işlev dışı kalır.
41. 148307 2:28 - 2:33
    Fakat Aşağı Sahra Afrika, Orta Doğu
    ve Kuzeybatı Avrupa'daki
42. 153468 2:33 - 2:39
    inekleri sütü için kullanan
    insan toplulukları son 7000 - 8000 yılda
43. 158564 2:39 - 2:44
    bu süt geninin devre dışı kalmayan
    DNA varyasyonlarının arttığına şahit oldu.
44. 164324 2:44 - 2:47
    En azından Avrupa'da süt içmek
45. 166585 2:47 - 2:51
    kuzeyde doğal D vitamini kaynağı
    güneş ışığı azalırken
46. 171266 2:51 - 2:56
    insanlara kalsiyum kaynağı
    vermiş olabilir.
47. 176782 2:57 - 2:59
    Her zaman açıkça olmasa da
    bütün bu değişiklikler
48. 179305 2:59 - 3:04
    insanın üreme çağına kadar
    hayatta kalma şansını artıran şeydir.
49. 184154 3:04 - 3:06
    Bu doğal seçilimi belirleyen şey,
50. 186263 3:06 - 3:10
    bütün bu evrimsel değişimler,
    doğal seleksiyonun arkasındaki güçtür.
51. 190057 3:10 - 3:16
    Modern tıp, genlerimiz bizi öldürebilecek
    bulaşıcı hastalıklarla birleştiğinde
52. 195973 3:16 - 3:21
    bizi canlı tutarak
    bu seçici baskıları ortadan kaldırır.
53. 200707 3:21 - 3:25
    Antibiyotikler, aşılar, temiz su
    ve iyi bir sağlık koruması
54. 205337 3:25 - 3:29
    genlerin arasındaki
    farklılıkları önemsiz kılar.
55. 209178 3:29 - 3:33
    Benzer bir şekilde, çocukluk kanserini
    tedavi edebilme yetimiz
56. 212540 3:33 - 3:35
    iltihaplı apandisi ameliyetla almak
57. 215758 3:36 - 3:40
    ve annesi hayati tehlikesi olan bir
    hamilelik süreci geçiren
58. 219764 3:40 - 3:41
    çocukların doğumu,
59. 221210 3:41 - 3:44
    bunların hepsi daha fazla insanın
    üreme çağına kadar
60. 224360 3:44 - 3:48
    hayatta kalabilmesini sağlayarak
    seçilimi durdurur.
61. 228134 3:48 - 3:53
    Fakat dünyadaki her bir insan
    modern tıbba erişim sağlasa da
62. 232545 3:53 - 3:55
    bu durum insan evriminin
    sonu olduğu anlamına gelmez.
63. 235462 3:55 - 4:00
    Bunun sebebi, doğal seçilimin yanı sıra
    evrimin diğer yönlerinin de olmasıdır.
64. 240352 4:00 - 4:06
    Modern tıp, doğal seçilime konu olabilecek
    genetik varyasyonu
65. 245692 4:06 - 4:10
    genetik sürüklenmeye bağlar.
66. 249756 4:10 - 4:15
    Genetik sürüklenme ile genetik farklar
    popülasyonda rastgele değişebilir.
67. 254902 4:15 - 4:20
    Bir genetik seviyede modern tıp,
    çeşitliliği artırabilir
68. 259970 4:20 - 4:25
    çünkü zararlı mutasyonlar
    insanları öldürmediği için elenmez.
69. 264550 4:25 - 4:28
    Fakat bu çeşitlilik, insanlar arasında
70. 267835 4:28 - 4:32
    gözlenebilir ya da fenotipik farklılıklara
    dönüşmeyebilir.
71. 272735 4:33 - 4:37
    Araştırmacılar aynı zamanda
    epigenetik modifikasyonlar ile
72. 276575 4:37 - 4:38
    genetik adaptasyonların
73. 278458 4:38 - 4:42
    belirli bir çevrede çabucak
    ortaya çıkıp çıkamayacağını araştırıyor.
74. 282398 4:42 - 4:48
    Genlerin kendileri değil, belli genlerin
    ortaya çıkma zamanı değiştiriliyor.
75. 288418 4:48 - 4:52
    Bu değişiklikler hayat boyu olabilir
76. 291501 4:52 - 4:54
    hatta yeni doğacak yavruya geçebilir
77. 293969 4:54 - 4:57
    fakat şu ana kadar araştırmacılar
    epigenetik modifikasyonların
78. 297290 4:57 - 5:02
    jenerasyonlar boyunca sürüp
    popülasyonlar arasında süren
79. 302340 5:02 - 5:06
    değişikliklere sebep olduğu
    konusunda çelişkideler.
80. 306686 5:07 - 5:10
    İnsan evrimine karşı
    diğer katkıcılar da olabilir.
81. 310462 5:10 - 5:14
    Modern tıp ve teknoloji en hızlı
    ve en yeni doğal seçilim değişiklikleriyle
82. 314172 5:14 - 5:17
    karşılaştırılınca bile oldukça yenidir.
83. 317420 5:17 - 5:19
    Bu yüzden yalnızca zaman
84. 319299 5:19 - 5:23
    şimdiki hâlimizin geleceğimizi
    nasıl etkileyebileceğini söyleyebilir.