Return to Video

Politikacıların yerine geçecek cesur bir fikir

  • 0:01 - 0:03
    Sadece ben miyim,
  • 0:03 - 0:08
    yoksa demokrasiden biraz hayal
    kırıklığına uğramış başkaları da var mı?
  • 0:09 - 0:11
    (Alkış)
  • 0:12 - 0:14
    O zaman bazı rakamlara bir göz atalım.
  • 0:15 - 0:17
    Dünyaya bir bakacak olursak
  • 0:17 - 0:23
    son 30 yıldaki başkanlık
    seçimlerinde sandığa gitme oranı
  • 0:23 - 0:25
    yalnızca %67.
  • 0:26 - 0:28
    Şimdi, Avrupa'ya gidersek
  • 0:28 - 0:33
    ve AB parlamento seçimlerinde
    katılım oranına bakacak olursak
  • 0:33 - 0:37
    ortalama oran sadece %42 olmuş.
  • 0:38 - 0:40
    Şimdi, New York'a gidelim
  • 0:40 - 0:44
    ve son belediye başkanı seçimlerinde
    kaç kişi oy vermiş bir bakalım.
  • 0:45 - 0:48
    Görüyoruz ki seçmenlerin
    sadece %24'ü oy vermeye gitmiş.
  • 0:49 - 0:52
    Bu demek oluyor ki
    "Friends" hala yayınlanıyor olsaydı
  • 0:52 - 0:56
    Joey ve belki bir de Phoebe
    oy vermeye gitmiş olacaktı.
  • 0:56 - 0:57
    (Gülüşmeler)
  • 0:57 - 1:02
    Onları suçlayamazsınız
    çünkü insanlar politikacılardan sıkıldı.
  • 1:02 - 1:06
    Arkadaşları ve aileleri ile
    iletişim kurmak için oluşturdukları veriyi
  • 1:06 - 1:10
    siyasi propaganda hedefi yapmak
    için kullanan insanlardan sıkıldılar.
  • 1:10 - 1:13
    Ancak mesele şu ki
    bu yeni bir şey değil.
  • 1:13 - 1:17
    Bugünlerde posta kodunu, yaşını
    veya cinsiyetini kullanmadan önce
  • 1:17 - 1:20
    sizi propaganda hedefi yapmak için
    beğenileri kullanıyorlar,
  • 1:20 - 1:24
    çünkü siyasi amaçlar için insanları
    propaganda ile hedef gösterme düşüncesi
  • 1:24 - 1:25
    politika kadar eski.
  • 1:26 - 1:28
    Bu düşüncenin olmasının sebebi ise
  • 1:28 - 1:31
    demokrasinin temel bir zafiyeti olması.
  • 1:31 - 1:34
    Bu, bir temsilcinin olması düşüncesi.
  • 1:34 - 1:38
    Prensip olarak demokrasi, insanların
    gücü kullanabilme becerisidir.
  • 1:38 - 1:42
    Ancak uygulamada, bu gücü
    bizim için kullanacak
  • 1:42 - 1:44
    bir temsilciye devretmeliyiz.
  • 1:45 - 1:46
    Bu temsilci ise bir ayak bağı
  • 1:46 - 1:48
    veya bir zayıf nokta.
  • 1:48 - 1:52
    Eğer demokrasiye saldırmak istiyorsanız
    hedef almak isteyeceğiniz bu yerdir,
  • 1:52 - 1:56
    çünkü ya temsilciyi ya da insanların
    onu seçtiği yolu ele geçirerek
  • 1:56 - 1:57
    demokrasiyi ele geçirebilirsiniz.
  • 1:58 - 1:59
    Bu yüzden asıl soru şu:
  • 2:00 - 2:01
    Tarihin sonu bu mu?
  • 2:02 - 2:05
    Yapabileceğimiz en iyi şey bu mu,
  • 2:06 - 2:09
    yoksa gerçekten de alternatifler var mı?
  • 2:10 - 2:13
    Bazı insanlar alternatifler
    hakkında düşünüyor
  • 2:13 - 2:16
    ve düşüncelerinden birisi ise
    doğrudan demokrasi fikri.
  • 2:17 - 2:19
    Bu, politikacıları
    tamamen atlama düşüncesi
  • 2:19 - 2:24
    ve insanların direkt olarak
    sorunlar, kanunlar hakkında oy vermesi.
  • 2:24 - 2:26
    Ancak bu düşünce naif,
  • 2:26 - 2:28
    çünkü seçmemiz gereken birçok şey var.
  • 2:29 - 2:32
    114. ABD Kongresi'ne bakarsanız
  • 2:32 - 2:36
    Temsilciler Meclisinin
    6 binden fazla kanunu,
  • 2:36 - 2:39
    Senatonun ise 3 binden fazla kanunu
    göz önünde bulundurduğunu
  • 2:39 - 2:43
    ve 300'den fazla kanunu
    onayladıklarını görüceksiniz.
  • 2:43 - 2:46
    Bunlar, çok az bildikleri konular üzerine
  • 2:46 - 2:49
    her insanın bir haftasını
    ayıracağı birçok karar olurdu.
  • 2:49 - 2:53
    Doğrudan demokrasiyi uygulanabilir
    bir alternatif olarak düşünecek olursak
  • 2:53 - 2:55
    bant aralığı geniş,
    büyük bilişsel bir problem var.
  • 2:56 - 3:01
    Bazı insanlar delege
    demokrasisini düşünüyorlar,
  • 3:01 - 3:05
    onun da başkasına devredeceği
    birine siyasi gücünüzü devrettiğiniz
  • 3:05 - 3:10
    ve en sonunda tüm destekçilerin adına
    karar veren birkaç insanın olduğu
  • 3:10 - 3:15
    daha geniş bir destekçi ağı
    yarattığınız bir düşünce.
  • 3:16 - 3:20
    Ancak bu düşünce bilişsel
    bant genişliği problemini çözmüyor
  • 3:20 - 3:24
    ve dürüst olmak gerekirse bir temsilcinin
    olması fikrine de oldukça benziyor.
  • 3:25 - 3:28
    Bu yüzden bugün yapacağım şey
    biraz provokatif olmak olacak
  • 3:28 - 3:31
    ve size şu soruyu soracağım:
  • 3:31 - 3:35
    Politikacıları es geçmek yerine
  • 3:35 - 3:39
    onları makineleştirsek ne olurdu?
  • 3:46 - 3:49
    Makineleştirme düşüncesi yeni değil.
  • 3:49 - 3:51
    Fransız dokumacılar 300 yıl kadar önce
  • 3:51 - 3:54
    dokuma tezgâhını makineleştirmeye
    karar verdiklerinde başlamıştı.
  • 3:55 - 3:59
    Sanayi savaşının kazananı
    Joseph-Marie Jacquard'tı.
  • 3:59 - 4:03
    Otonom dokuma tezgâhları yaratmak için
    buhar makineli dokuma tezgâhı ile evlenen
  • 4:03 - 4:06
    Fransız bir dokumacı ve tüccardı.
  • 4:06 - 4:08
    Otonom dokuma tezgâhlarıyla
    kontrolü eline aldı.
  • 4:08 - 4:14
    Böylece elle yaptıklarından daha kompleks
    ve çok yönlü kumaşlar yapabiliyordu.
  • 4:15 - 4:18
    Ancak aynı zamanda
    sanayi savaşını kazanarak
  • 4:18 - 4:21
    makineleşmenin şablonunu çıkardı.
  • 4:22 - 4:25
    Son 300 yıldır nesneleri
    makineştirme şeklimiz
  • 4:25 - 4:26
    hep aynı oldu:
  • 4:27 - 4:30
    İlk önce bir ihtiyacı tanımlıyoruz,
  • 4:30 - 4:33
    daha sonrasında bu ihtiyacı
    giderecek bir alet yaratıyoruz,
  • 4:33 - 4:34
    bu durumda bir dokuma tezgâhı gibi,
  • 4:34 - 4:37
    daha sonra makineleştirmek için
  • 4:37 - 4:39
    insanların bu aleti
    nasıl kullandıklarını inceliyoruz.
  • 4:39 - 4:42
    İşte bu şekilde mekanik dokuma tezgâhından
  • 4:42 - 4:44
    otonom dokuma tezgâhına geçtik
  • 4:44 - 4:46
    ve bu, bin yılımızı aldı.
  • 4:46 - 4:49
    Şimdi ise arabayı otomatikleştirmek için
  • 4:49 - 4:51
    aynı senaryoyu kullanmak
    sadece yüz yılımızı aldı.
  • 4:53 - 4:58
    Ancak mesele şu ki bu sefer
    makineleşme adeta gerçek.
  • 4:58 - 5:01
    Bu, Toshiba'da çalışan
    iş arkadaşımın benimle paylaştığı
  • 5:01 - 5:04
    katı hal sürücüleri üreten
    fabrikayı gösteren bir video.
  • 5:04 - 5:07
    Tüm fabrika bir robot.
  • 5:07 - 5:09
    Bu fabrikada insan yok.
  • 5:09 - 5:11
    Robotlar yakında
    fabrikaları terk edecekler
  • 5:11 - 5:13
    ve dünyamızın bir parçası olucaklar,
  • 5:13 - 5:15
    iş gücümüzün bir parçası olacaklar.
  • 5:15 - 5:17
    Günlük olarak işimde yaptığım şey aslında
  • 5:17 - 5:21
    bu makineleri aynı zamanda idare
    etmemiz gereken bir gelecek için
  • 5:21 - 5:25
    nihayetinde ihtiyacımız olan
    temellere sahip olabilelim diye
  • 5:25 - 5:28
    tüm ülkeler için verileri
    birleştirecek aletler yaratmak.
  • 5:29 - 5:32
    Ancak bugün size ülkeler için
    verileri birleştiren bu aletlerden
  • 5:32 - 5:34
    bahsetmek için burada değilim.
  • 5:34 - 5:39
    Aksine, yapay zekanın demokraside nasıl
    kullanılacağını düşünmemize yardım edecek
  • 5:39 - 5:42
    başka bir fikirden
    bahsetmek için buradayım.
  • 5:42 - 5:47
    Çünkü yaptığım aletler
    idari kararlar için tasarlandı.
  • 5:47 - 5:51
    Bunlar, bir çeşit tarafsızlık
    terimini paylaşabilen kararlar:
  • 5:51 - 5:53
    kamu yatırımı kararları.
  • 5:53 - 5:55
    Ancak yasama kararları da var
  • 5:55 - 5:59
    ve kanun koyucu bu kararlar farklı
    bakış açılara sahip insanlar arasında
  • 5:59 - 6:03
    iletişimi, katılımı, tartışmayı,
    kafa yormayı
  • 6:03 - 6:05
    gerektiriyor.
  • 6:05 - 6:09
    Uzun bir zamandır şunu düşünüyorduk;
  • 6:09 - 6:12
    demokrasiyi geliştirmek için gereken şey
    aslında daha fazla iletişim.
  • 6:12 - 6:16
    Bu yüzden demokrasi bağlamı içinde
    geliştirdiğimiz tüm teknolojiler,
  • 6:16 - 6:19
    ister gazete
    ister sosyal medya olsun,
  • 6:19 - 6:21
    bize daha fazla iletişim
    sağlamaya çalıştılar.
  • 6:22 - 6:23
    Ancak tavşan deliğine düştük
  • 6:23 - 6:26
    ve problemi çözecek şeyin
    o olmadığını biliyoruz.
  • 6:26 - 6:28
    Çünkü bir iletişim problemi değil,
  • 6:28 - 6:30
    bilişsel bant genişliği problemi.
  • 6:30 - 6:33
    O halde problem
    bilişsel bant genişliği ise
  • 6:33 - 6:36
    insanlara daha fazla iletişim sağlamak
  • 6:36 - 6:38
    problemi çözecek şey olmayacaktır.
  • 6:38 - 6:40
    İhtiyacımız olan şey,
  • 6:40 - 6:44
    aşırı yüklendiğimiz bazı iletişimlerle
    baş etmemize yardımcı olacak
  • 6:44 - 6:47
    başka teknolojiler elde etmek.
  • 6:47 - 6:49
    Küçük bir avatar gibi düşünün,
  • 6:49 - 6:50
    bir yazılım aracısı,
  • 6:50 - 6:51
    dijital bir Jiminy Cricket,
  • 6:51 - 6:53
    (Gülüşmeler)
  • 6:53 - 6:57
    temelde sizin adınıza
    cevaplayabilen bir şey.
  • 6:58 - 7:00
    Eğer bu teknolojimiz olsaydı
  • 7:00 - 7:02
    bazı iletişimlerin yüklerini boşaltabilir
  • 7:02 - 7:06
    ve belki de daha geniş kapsamda
    daha iyi kararlar verebilirdik.
  • 7:07 - 7:11
    Durum şu ki yazılım aracısı
    düşüncesi yeni bile değil.
  • 7:11 - 7:13
    Zaten onları her zaman kullanıyoruz.
  • 7:13 - 7:19
    Yazılım araçlarını belli bir konuma
    gideceğimiz yolu seçmek,
  • 7:19 - 7:22
    dinleyeceğimiz müziği seçmek
  • 7:22 - 7:25
    veya okumamız gereken sonraki kitap için
    öneri almak için kullanıyoruz.
  • 7:26 - 7:32
    Jacquard zamanında bir dokuma tezgâhıyla
    bir buhar makinesini birleştirmek kadar
  • 7:32 - 7:38
    bariz bir düşünce 21. yüzyılda da var.
  • 7:38 - 7:42
    Bu düşünce ise doğrudan demokrasiyi
    yazılım araçlarıyla birleştirmek.
  • 7:43 - 7:45
    Bir saniyeliğine düşünün,
  • 7:45 - 7:49
    sizi ve diğer milyonlarca insanı
    temsil eden bir temsilci yerine
  • 7:49 - 7:53
    sadece sizi temsil eden bir temsilcinin
    olduğu bir dünyayı düşünün;
  • 7:53 - 7:56
    incelikli siyasi görüşlerinizle birlikte,
  • 7:56 - 7:59
    liberteryenizm ve liberalizmin
    garip birleşimi
  • 7:59 - 8:02
    ve belki de bazı sorunlara
    biraz muhafazakar
  • 8:02 - 8:04
    ve belki de diğerlerine
    oldukça ilerici tutum.
  • 8:04 - 8:07
    Politikacılar bugünlerde paketler
    ve uzlaşmalarla dolular.
  • 8:07 - 8:11
    Ancak o temsilcinin insan olduğu
    düşüncesinden vazgeçmeye hazırsanız
  • 8:11 - 8:15
    sadece sizi temsil eden
    birine sahip olabilirsiniz.
  • 8:15 - 8:17
    Eğer o temsilci bir yazılım aracısıysa
  • 8:17 - 8:21
    vatandaş sayımız kadar
    senatörleri olan bir senatomuz olabilir.
  • 8:22 - 8:24
    Bu senatörler her kanunu okuyabilecek
  • 8:24 - 8:27
    ve her biri için oy kullanabilecekler.
  • 8:27 - 8:31
    Ayrıca göz önünde bulundurmak
    isteyeceğimiz bariz bir düşünce daha var.
  • 8:31 - 8:36
    Ancak bu günde ve çağda bu düşüncenin
    oldukça korkutucu olabileceğini anlıyorum.
  • 8:36 - 8:40
    Aslında hükûmetlerimizi
    yönetmemize yardımcı olacak
  • 8:40 - 8:43
    gelecekten gelen bir robotun
    düşüncesi kulağa korkutucu geliyor.
  • 8:44 - 8:46
    Ancak biz de bu yollardan geçtik.
  • 8:46 - 8:47
    (Gülüşmeler)
  • 8:47 - 8:49
    Gerçekten de oldukça iyi bir adamdı.
  • 8:52 - 8:58
    Bu düşüncenin Jacquard dokuma
    tezgâhı versiyonu nasıl olurdu?
  • 8:58 - 9:00
    Çok basit bir sistem olurdu.
  • 9:00 - 9:03
    Giriş yaptığınız
    ve avatarınızı yarattığınız
  • 9:03 - 9:06
    ve sonra avatarınızı eğitmeye
    başladığınız bir sistem düşünün.
  • 9:06 - 9:09
    Böylece avatarınıza okuma
    alışkanlıklarınızı sağlayabilir
  • 9:09 - 9:11
    veya sosyal medyanıza bağlayabilir
  • 9:11 - 9:13
    veya başka bir veriye bağlayabilirsiniz,
  • 9:13 - 9:15
    örneğin psikolojik testler yapmaya.
  • 9:15 - 9:18
    Bunda güzel olan şey şu ki aldatmaca yok.
  • 9:18 - 9:22
    Arkadaşlarınızla ve ailenizle
    iletişim kurmak için verdiğiniz veri
  • 9:22 - 9:25
    daha sonrasında siyasi
    bir sistemde kullanılmıyor.
  • 9:25 - 9:31
    Sizin adınıza siyasi kararlar vermek için
    tasarlanan bir sisteme veri sağlıyorsunuz.
  • 9:31 - 9:35
    Daha sonra o veriyi alıyor
    ve bir eğitim algoritması seçiyorsunuz
  • 9:35 - 9:39
    çünkü bu, farklı insanların
    verdiğiniz veriler bazında
  • 9:39 - 9:44
    nasıl oy vereceğinizi tahmin eden farkı
    algoritmalara yüklediği açık bir pazar.
  • 9:44 - 9:47
    Sistem açık, böylelikle de kimse
    algoritmaları kontrol etmiyor;
  • 9:47 - 9:49
    daha popüler olan algoritmalar da
  • 9:49 - 9:51
    daha az popüler olanlar da var.
  • 9:51 - 9:53
    En sonunda sistemi denetleyebilirsiniz.
  • 9:53 - 9:54
    Avatarınızın nasıl çalıştığını görebilir,
  • 9:54 - 9:57
    beğenirseniz otomatik
    pilotta bırakabilirsiniz.
  • 9:57 - 9:59
    Biraz daha fazla
    denetleyici olmak istiyorsanız
  • 9:59 - 10:02
    bir karar verecekleri her seferinde
    size sormalarını seçebilirsiniz
  • 10:02 - 10:04
    veya arada bir yerde olabilirsiniz.
  • 10:04 - 10:08
    Demokrasiyi bu kadar az
    kullanmamızın nedenlerinden biri de
  • 10:08 - 10:11
    demokrasinin çok kötü
    bir kullanıcı arayüzü olması olabilir.
  • 10:11 - 10:14
    Eğer demokrasinin
    kullanıcı arayüzünü geliştirebilirsek
  • 10:14 - 10:16
    daha fazla kullanabiliriz.
  • 10:16 - 10:20
    Tabii ki, çok sorunuz olabilir.
  • 10:20 - 10:23
    Bu avatarları nasıl eğitirsiniz?
  • 10:23 - 10:25
    Verileri nasıl güvenli tutarsınız?
  • 10:25 - 10:28
    Sistemleri nasıl yayılmış
    ve denetlenebilir tutarsınız?
  • 10:28 - 10:32
    Peki ya internetin nasıl kullanıldığını
    bilmeyen 80 yaşındaki büyükannem?
  • 10:32 - 10:35
    Bana güvenin, hepsini duydum.
  • 10:35 - 10:39
    Bunun gibi bir fikri düşündüğünüzde
    karamsarlara dikkat etmek zorundasınız,
  • 10:39 - 10:43
    çünkü her çözümle
    bir problemi olmalarıyla bilinirler.
  • 10:43 - 10:45
    (Gülüşmeler)
  • 10:45 - 10:48
    Bu yüzden daha büyük fikirleri
    düşünmeye sizi davet etmek istiyorum.
  • 10:48 - 10:52
    Size gösterdiğim sorular küçük fikirler,
  • 10:52 - 10:55
    çünkü onlar bunun nasıl işe
    yaramayacağı hakkında sorular.
  • 10:55 - 10:57
    Büyük fikirler şunlardır:
  • 10:58 - 11:01
    Eğer bu işe yaramazsa
    bununla başka ne yapabilirsin?
  • 11:02 - 11:04
    Bu fikirlerden biri ise şu:
  • 11:04 - 11:06
    Kanunları kim yazıyor?
  • 11:06 - 11:11
    Başlangıçta çoktan var olan senatörler
    veya politikacılar tarafından yazılmış
  • 11:11 - 11:16
    kanunlara oy veren avatarlarımız olabilir.
  • 11:16 - 11:18
    Ancak bunun işe yaraması için
  • 11:18 - 11:25
    belli bir oranda onay alacak bir kanunu
    yazmaya çalışan bir algoritma yazabilir
  • 11:25 - 11:27
    ve süreci değiştirebilirsiniz.
  • 11:27 - 11:30
    Bu düşüncenin saçma olduğunu
    ve yapmamamız gerektiğini düşünebilirsiniz
  • 11:30 - 11:33
    ancak doğrudan demokrasinin
    ve yazılım araçlarının
  • 11:33 - 11:35
    katılımın uygulanabilir
    bir formu olduğu bir dünyada
  • 11:35 - 11:38
    bu düşüncenin mümkün
    olduğunu inkar edemezsiniz.
  • 11:41 - 11:44
    Peki, devrimi nasıl başlatıyoruz?
  • 11:44 - 11:49
    Protestolarla veya şu anki politikacıların
    robotlara dönüşmesini talep ederek
  • 11:49 - 11:52
    bu devrimi başlatmıyoruz.
  • 11:52 - 11:53
    Bu, işe yaramaz.
  • 11:53 - 11:55
    Bu, çok daha basit,
  • 11:55 - 11:56
    daha yavaş
  • 11:56 - 11:58
    ve çok daha alçakgönüllü.
  • 11:58 - 12:01
    Bu devrimi; yüksekokullar, kar amacı
    gütmeyen yerler, kütüphaneler gibi
  • 12:01 - 12:04
    yerlerde basit sistemler
    yaratarak başlatıyoruz.
  • 12:04 - 12:09
    Bu düşünceyi uygulanabilir
    ve güvenilir yapmak için
  • 12:09 - 12:14
    bu küçük problemleri çözmeye çalışıyoruz.
  • 12:14 - 12:19
    Yüzlerce, binlerce, yüz binlerce insanı
    siyasi olarak zorlamayan bir şekilde
  • 12:19 - 12:22
    oy verdikleri bu sistemleri yarattıkça
  • 12:22 - 12:24
    bu düşünceye karşı güven oluşturacağız,
  • 12:24 - 12:25
    dünya değişecek
  • 12:25 - 12:30
    ve şu anda kızım kadar
    küçük olanlar büyüyecek.
  • 12:31 - 12:33
    Kızım benim yaşıma gelene kadar
  • 12:33 - 12:37
    belki de bugün oldukça çılgın
    olduğunu bildiğim bu düşünce
  • 12:37 - 12:42
    ona ve arkadaşlarına
    hiç de çılgınca gelmeyebilir.
  • 12:42 - 12:44
    Bu noktada
  • 12:44 - 12:46
    tarihimizin sonunda olacağız
  • 12:46 - 12:50
    ancak onlar, onlarınkinin
    başlangıcında olacaklar.
  • 12:50 - 12:51
    Teşekkür ederim.
  • 12:51 - 12:54
    (Alkış)
Title:
Politikacıların yerine geçecek cesur bir fikir
Speaker:
César Hidalgo
Description:

César Hidalgo'nun bozuk siyasi sistemimizi düzeltmek için radikal bir önerisi var: Sistemi makineleştirmek! Bu provokatif konuşmada, vatandaşları güçlendirip demokratik kararlarda doğrudan katılım gösteren kişileştirilmiş yapay zeka temsilcileri yaratarak politikacıları es geçmeye ilişkin cesur düşüncesini aktarıyor. Toplu kararları almanın yeni yolunu keşfedin ve demokrasi anlayışınızı genişletin.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:08

Turkish subtitles

Revisions