De blob, een hersenloze intelligentie? Fictie of realiteit: Audrey Dussutour bij TEDxToulouse

Audrey Dussutour, onderzoekster aan het nationale onderzoekscentrum CNRS in Toulouse, presenteert haar werk aan myxomyceten, gewoonlijk blobs genoemd. Zijn de blobs simpele, vrolijk gekleurde paddestoelen of gevaarlijke en intelligente wezens die er niet voor terugdeinzen alles om wat ze tegenkomen te verslinden?

Dag allemaal! Vandaag ga ik het met jullie
hebben over een levend organisme

dat ik bestudeer op het CNRS
in mijn onderzoekslaboratorium,

dat we vertederd 'de blob' noemen.

Dit is dus een blob.

Jullie hebben ze zeker al gezien.

Jullie wisten niet dat het een blob heette.

In de natuur leven ze vaak in het kreupelhout.

Het zijn die grote gele massa's in de bomen.

Een blob kan alle kleuren zijn:

roze, rood, blauw

vaak geel en ook wel wit.

Wat de blob vooral karakteriseert,
is dat hij immens is.

Hoe groot?

Een blob is maximaal tien vierkante meter groot.

Het is ons nooit gelukt om hem groter
te laten groeien, maar het zou kunnen.

Stel je voor dat ik twee vierkante meter ben.

In mijn lijf zitten ongeveer 100 miljard cellen.

Die zijn allemaal tien micrometer groot.

Hier zien jullie een blob. Weten jullie
hoeveel cellen? Eén enkele cel.

Dus jullie begrijpen dat het
een cel van 10 vierkante meter is.

Als ik een van mijn celletjes
met die van de blob vergelijk,

dan is dat alsof ik mijn vuist
met de Aarde vergelijk.

Dus jullie zien de orde van grootte al.

Wat nog enger is van de blob, is dat hij beweegt.

Natuurlijk, toen ik zei dat
jullie ze al gezien hadden,

dan moet je daarvoor
naar buiten gaan, het bos in.

Dit is natuurlijk een versnelde opname.

Jullie hebben hem nog nooit
een pad zien oversteken.

Een blob komt zo ongeveer
een centimeter per uur vooruit.

Vier centimeter per uur
als hij erg veel honger heeft.

Bedenk goed, dat wat jullie hier zien,
één enkele cel is.

Eén enkele cel, dus dat wil zeggen
dat deze cel alle functies heeft:

de functie van oog, neus, oor,
maag, long, enzovoort.

Ik heb jullie nog altijd niet gezegd
wat dat nou is, een blob.

Denk je eens in dat iemand in Texas
precies diezelfde vraag stelde,

toen ze hem in haar tuin vond.

In Texas vond een dame
een immense gele massa in haar tuin.

Ze vroeg zich af wat het was.
Ze dacht meteen aan buitenaardse wezens.

Dus belde ze de brandweer,
die staken de blob in brand,

de politie, die schoten erop.

En wat schetste een dag later haar verbazing,

toen ze zag dat hij twee keer zo groot was.

Jullie hebben allemaal gehoord van UFO's,
ongeïdentificeerde vliegende voorwerpen.

Hier kwam de UCO,
het ongeïdentificeerde kruipende voorwerp.

Natuurlijk voeden dergelijke verhalen

de verbeelding van filmmakers.
Ik weet niet of jullie al

van de film 'The Blob'
met Steve McQueen hebben gehoord.

Ik laat jullie een stukje zien.

"Dave, Doc Hallen is gedood!"
"Doc Hallen? Wat is er gebeurd?"

"Ik weet niet wat het is,
maar u moet meteen komen!"

"Een ogenblikje Steve, zeg wat er aan de hand is!"
"Dat probeer ik! Dat ding heeft de Doc gedood!"

"Maar wat was het? Zeg op."

"Een soort m -- massa die groter en groter wordt!"

Pas op

voor de Blob!

Iedereen van jullie die naar dit scherm kijken,
let op, want heel binnenkort

komt de meest verschrikkelijke monsterdreiging ooit

deze bioscoop in stromen!

[Wandel niet, ren weg]

[voor 'de Blob']

[Hij kruipt!]

[Hij sluipt!]

[Hij verslindt je levend!]

Met in de hoofdrol Steve McQueen
en veel interessante jonge acteurs.

[Let op... Hij komt er gauw aan!]

[De Blob]

Ik kan jullie meteen geruststellen,

de blob komt jullie vandaag niet opeten.

De blob is bekend onder een veel minder leuke, wetenschappelijke naam:

een myxomyceet. Dat wil zeggen,
in het Grieks, een kleverige paddestoel.

Maar ho!

De blob is geen paddestoel.
De blob is geen plant,

de blob is geen dier. Eigenlijk heeft hij
karakteristieken van alle drie tegelijk.

Een beetje dier, een beetje plant,
een beetje paddestoel.

Je kunt hem niet echt classificeren.

Vandaar dat hij in een familie is gezet
met het allegaartje van de biologie:

als men niet weet wat het is,
zet men het in de familie van de protisten.

Dus hebben ze de blob
bij de protisten gezet, terwijl er wel

duizend verschillende soorten blob zijn.

Als we naar onszelf, onze eigen soort,
homo sapiens sapiens kijken,

daar is er maar één van.
Er is maar één soort mens.

Alle andere zijn verdwenen.

Bij de blobs, zijn er nog duizend
verschillende soorten blobs.

Vandaar, zien jullie, dat ze verschillen
in kleur, vorm enzovoort.

Bij de blob bestaat er net als bij de vlinder
een soort Dr. Jekyll en Mr. Hyde-effect.

Je hebt een vaak niet zo mooie rups,

die een prachtige vlinder oplevert.
Bij de blob heb je net zoiets.

Eerst heb je een niet zo appetijtelijke massa,

niet geweldig om te zien,
een blob, maar daarentegen,

tijdens de reproductieperiode, vertoont hij
deze prachtige regenboogkleurige sporen

die de mensen verzamelen.

Reproductie, iedereen heeft
wel eens gehoord van reproductie,

we zijn allemaal volwassen, dus dat gaat
met een mannetje en een vrouwtje.

Dat wil zeggen, in het simpelste geval.

Bij de planten, de dieren, de paddestoelen,
altijd is er een mannetje en een vrouwtje.

Natuurlijk zijn er hermafrodiete dieren,
op dat soort details zullen we niet ingaan,

maar het blijft bij mannetjes en vrouwtjes.

Bij de blob zijn er 221 verschillende sexes.

Je hebt geen mannetjes en vrouwtjes.

Jullie zouden, als je een kamer inloopt, kunnen zeggen

dat jullie 50% kans hebben om je te vermenigvuldigen.

Maar als de blob ergens binnenkomt, heeft hij 99,5% kans

om iemand van het andere geslacht te vinden.

Niet slecht dus!

Wat je eigenlijk zou kunnen zeggen, is dat

de blob een beetje de puber onder de myxomyceten is.

Dat wil zeggen dat hij, voor hij tot reproductie,
het maken van sporen, over kan gaan -

wat moet hij dan doen, als een puber?

Dan moet hij eten, dik worden om

het maximum aantal sporen
te kunnen maken. Jullie zullen zeggen,

gezien het feit dat hij geen mensen eet,
wat eet een blob dan?

Hij eet paddestoelen. En daar
kan ik jullie weer geruststellen,

dit is versneld, hij eet geen paddestoelen in een minuut.

Hij heeft ongeveer een uur nodig
om een paddestoel te eten, de blob.

Jullie zien hem de paddestoelen
bedekken en gewoon opslokken.

Er is niets van de paddestoel over nadat de blob is langsgekomen.

In feite absorbeert en verteert hij
de paddestoelen binnen in zijn lichaam.

Hier zien jullie het zwammetje
ontzettend snel verdwijnen,

best een beetje eng.

In ons laboratorium hebben we
niet de luxe

dat we veel paddestoelen
kunnen houden of kweken.

Dus wat wij onze blob geven,
dat heeft een Japanner ontdekt

in de zestiger jaren,

de blob is gek op havermout.
Je moet weten

dat een blob van deze grootte
zo'n kilo havermout per week eet.

Niet te weinig, dat kost ons een hoop geld in havermout,

maar het is nog altijd minder duur
dan een paddestoelenkwekerij.

De tweede vraag: gezien het feit dat het

een levend organisme is, zou je verwachten
dat de blob, net als alle andere dieren,

planten of paddestoelen,
op een bepaald moment sterft.

De blob is onsterfelijk! Er zijn
in feite twee dingen waar de blob

niet van houdt: hij houdt niet van licht
en hij houdt niet van verhongeren.

Dus wat doet hij als hij zich in dergelijke
voor hem gevaarlijke situaties bevindt?

Hij droogt uit. Hij vormt een volledig
droge structuur die sclerotium heet.

En dat sclerotium kan jaren zo blijven.

Dus als je op een dag genoeg hebt
van je blob voeren in het laboratorium,

omdat je op vakantie wilt gaan,
hoef je hem alleen maar te laten drogen.

Je zet hem in de kast,
komt twee weken later terug,

gooit er wat water op en hij begint weer.

Wat ook fascinerend is bij de blob,
is dat je hem in stukken kunt snijden,

heel kleine stukjes.

Hij is dus eigenlijk recordhouder,
ik bedoel maar, als jullie

om het even welk orgaan in tweeën snijden,

bloeden jullie, en het duurt nogal even om te helen.

De blob heelt in twee minuten!

Dat wil zeggen dat als je een stuk
van de blob afsnijdt en weglegt,

het binnen twee minuten is
alsof er niets gebeurd was.

En als je eenmaal de blob
in stukken hebt gesneden,

en de stukken naast elkaar legt,

wat doen ze? Ze vormen een nieuwe blob.

Je moet er rekening mee houden,
als je blob kweekt in een laboratorium,

zeg dat je hem 's avonds gezien hebt
en hem 's morgens weer terugziet,

dat hij twee keer zo groot is geworden.
Hij groeit exponentieel.

Elke dag heb je twee keer zoveel blob
in je laboratorium.

De volgende vraag, nu we weten

dat hij onsterfelijk is, 221 sexes heeft enzovoort,
mooi, maar is de blob ook intelligent?

Is het de moeite waard om hem echt te bestuderen?

Eerst: wat is intelligentie?

Intelligentie is de capaciteit om problemen op te lossen.

Dus gaan we de blob voor problemen stellen en

kijken of hij oplossingen heeft voor die problemen.

Het eerste vraagstuk dat we aan de blob
hebben voorgelegd, was met een Japans team,

het was een labyrinthvraagstuk.

Dus wat we hebben gedaan, is dat we

allemaal stukjes blob
in een labyrinth hebben gelegd en

de blob moest het labyrinth verlaten.

Hier kunt u zien

dat alle blobjes met elkaar
zijn samengesmolten,

het labyrinth hebben bedekt,
en je ziet heel snel eigenlijk

in het experiment dat hij de weg
uit het labyrinth heeft teruggevonden.

Vervolgens gaven we hem een
menselijker vraagstuk. We hebben toen

miniatuur landkaartjes van Japan gemaakt,
zoals deze kaart van Japan.

Wat jullie hier kunnen zien, is een blobje
die we in Tokyo hebben gelegd.

En al deze puntjes hier,
dat zijn havervlokjes,

die de plaatsen rond Tokyo representeren.

We hebben de blob dus gevraagd om
al die voedingsbronnen te verbinden,

zodat hij zo efficiënt mogelijk kon eten.

Aan het eind hebben we
het netwerk dat hij maakte bekeken.

Daar heb ik een filmpje van,
jullie zullen het zien.

De blob groeit, zoals hij altijd doet
als je hem ergens neerzet.

Dat is het eerste wat hij doet,
hij probeert te ontsnappen.

Dus hier zien jullie dat hij
de havervlokken verbindt.

Zo gauw als hij contact heeft
met een havervlok,

zendt hij een ader uit om de voedingsstoffen
in het organisme te laten circuleren.

Dus gaat hij al die vlokjes verbinden.
En vervolgens analyseren we

het adernetwerk van de blob, en
vergelijken we dat met het spoorwegnetwerk,

dat de Japanners hebben gemaakt. Zij hebben
vijftig jaar over dit spoorwegnetwerk gedaan.

En we vergelijken of het netwerk
dat de blob heeft gemaakt

effectiever is dan
het spoorwegnetwerk van de mens.

Wel, stel je voor dat het veel effectiever is

het netwerk dat de blob in 24 uur heeft gemaakt!

Hoe meet je eigenlijk de effectiviteit
van het netwerk? Nou heel simpel, bijvoorbeeld:

wat is de kortste weg naar deze stad? Of: kan ik

een omleiding maken,
als ik een verbinding doorsnijd?

Zo meet je een netwerk. We hebben gekeken

naar de effectiviteit van het netwerk
van de blob. Dat was veel effectiever dan

het spoorwegnetwerk van de Japanners.

In onze laboratoria hebben we onszelf
ook een andere vraag gesteld.

We werken met voeding, dus zeiden we
tegen elkaar: "Oké, de blob is intelligent,

hij kan netwerken maken enzovoort,
maar kan hij goed eten?"

We weten goed dat mensen, als ze
naar de supermarkt gaan,

wat voedsel nemen, wat eiwit,
wat suiker, en normaliter horen we

een dieet te kiezen dat optimaal is
voor onze gezondheid op langere termijn.

Daar slagen we trouwens niet heel vaak in.
We zien bij vele dieren

dergelijke neigingen tot bijvoorbeeld
zwaarlijvigheid, die vinden we vaak.

Dus vroegen we ons af zou de blob in staat zijn,

wanneer we hem een aantal diëten
aan zouden bieden die hem goed smaken,

om daar de beste uit te kiezen
voor zijn gezondheid op langere termijn?

Hier zien jullie voedseltabletten
met verschillende suiker-eiwitratio's.

Slechts één daarvan is goed voor
de blobs gezondheid op langere termijn.

En wanneer we een blob midden op
dit apparaat leggen, zien we dat hij

in 100% van de gevallen het aangepaste dieet kiest.

Hij vergist zich nooit.

Vervolgens - als we het over intelligentie hebben,
willen we vaak net iets verder gaan.

We hebben het vaak over geheugen,
omdat intelligentie ook het leervermogen is.

De blob, tja, die heeft een probleempje.
Hij heeft geen hersenen.

Vaak heeft geheugen hersenen nodig.

Zijn oplossing is om geen intern,
maar een extern geheugen te hebben.

Iedere keer dat de blob zich verplaatst,
zie je, laat hij dit slijmspoor achter.

Eigenlijk is dat net het fantoom
van de blob van een uur geleden.

De blob is hier geweest, heeft niets gevonden,
en al zijn materieel gerepatrieerd.

Vervolgens is hij de andere kant
van de doos gaan onderzoeken.

Het slijm dat hij achter zich laat,
is als een geheugen.

Dus weet de blob: daar was ik al, daar is niets.
Hij zal niet weer over het slijm gaan.

Dat is een buitengewoon aardige techniek,
want stel jullie eens voor, je hebt geen ogen

net als de blob, geen oren,
helemaal niets, en je bevindt je

in een donkere zaal, en je moet,
bijvoorbeeld, een rode bal vinden.

Stel je voor hoe vaak je langs dezelfde plek
zult komen als je in het duister tast.

De blob heeft dat probleem niet.
Die heeft dat slijm achter zich,

die komt geen tweemaal op de zelfde plek.

Hij zal die bal zeker veel sneller vinden dan jullie.

En daarom

hebben we hem geconfronteerd
met een bekend probleem uit de robotica,

de U-vormige val. Stellen jullie je
dus de volgende situatie voor:

je bent in een donkere kamer en
tegenover je schijnt een wit licht,

en je moet naar het licht.
Maar zelf zit je in het donker, en

tegenover je staat een obstakel,
een muur die je niet kunt zien.

Dus is het eerste wat je zult doen,
rechtuit gaan en in feite hier in de val lopen.

Je zult om de muur heen moeten lopen
om te ontsnappen en naar het licht te gaan.

Dat is niet erg gemakkelijk
om bijvoorbeeld te implementeren.

Dus hebben we de blob
dezelfde taak gegeven.

Hier zien jullie dus zijn muur en hier

was geen licht, omdat hij geen ogen heeft.
Hij moest iets anders bedenken.

Dus hebben we geprobeerd
hem te lokken met een drupje suikerwater,

omdat hij erg gek is op suiker

Dit was wat er gebeurde. Hier zien jullie dat

hij verplaatst zich redelijk snel,
onderzoekt zijn omgeving, valt in de val.

Maar, jullie zullen zien dat hij heel snel uit de val zal komen

en inderdaad het druppeltje suikerwater zal kunnen vinden.

Dus vroegen we ons af of hij echt
dat omgevingsgeheugen gebruikte.

Om dat te testen, deden we
hetzelfde experiment, maar ditmaal,

dat zien jullie hier, hebben we de hele bodem

waarop hij zich verplaatst, bedekt met slijm,
om hem te doen geloven dat hij

al de hele omgeving had verkend.
Dus in feite was zijn

geheugen verward, omdat hij dacht
dat hij alles al had verkend.

Kijk wat er gebeurt. Jullie zien dat hij al veel

langzamer groeit. Hij begrijpt het niet,
en gaat een beetje alle kanten op.

Hij gaat niet echt naar de suiker, loopt in de val,

en jullie zullen hier zien dat hij in feite vast blijft zitten

in die val. Dus het is inderdaad het gebruik van het slijm

dat er voor zorgt dat de blob kan ontsnappen
uit de val en een geheugen van zijn omgeving heeft.

Het laatste wat interessant is om te weten
over de blobs is uiterst merkwaardig,

we hebben het namelijk nog altijd
over deze hersenloze eencellige,

nou, die eencellige heeft ook een persoonlijkheid.

Ik was blobs gaan zoeken in Australië,
de Verenigde Staten en Japan,

en ik heb ze vergeleken.

Ze zijn van dezelfde soort,
het is hetzelfde dier -

correctie: dezelfde protist, het is geen dier.

En we hebben vergeleken
hoe ze evolueerden in een omgeving.

Zoals jullie zien, is dat een doos,
we kijken hoe ze hun omgeving verkennen.

Dus hier heb je de Australiër,
de Amerikaan en de Japanner.

Kijk, de Japanner is al vertrokken
om zijn omgeving te verkennen.

De Australiër doet niet veel en
de Amerikaan maakt dit soort vingertjes.

Hij verkent zijn omgeving.

Hij is zéér snel zijn omgeving
aan het verkennen

terwijl de Australiër zéér traag is,
zijn tijd neemt,

en de Amerikaan heeft een nieuwe strategie:

overal armen heen sturen.

En dus zeiden we:

het is grappig dat de Japanner veel efficiënter is,

omdat hij zijn omgeving heel snel verkent.

Tot we ze taken gaven.

Bijvoorbeeld, ze hadden twee opties om uit te kiezen.

Optie 1 is een goede optie, optie 2 is een slechte optie.

Het zou bijvoorbeeld een bron van voedsel
kunnen zijn die goed is

en een bron van voedsel die minder goed is.

De Japanner was niet echt begaafd voor dit soort taken

omdat hij voluit ging,

vergiste hij zich dus
de helft van de tijd.

De Australiër, die zijn tijd nam om zijn omgeving te onderzoeken,

vergiste zich nooit

en ging altijd naar de beste optie.

Dus wil je natuurlijk experimenteren
door de blobs te mengen,

ze door elkaar te zetten.

Wat zou een Amerikaan doen
met een Australiër of een Japanner?

Natuurlijk hebben we dat gedaan.
Maar eerst hebben we ze

bij elkaar gezet. Twee Amerikanen samen

twee Australiërs samen, twee Japanners samen,

en we gaven ze voedsel.
Toen keken we wat ze deden.

De blob heeft dus in feite twee opties.
Ofwel hij gaat zijn vriendje opzoeken,

ofwel hij gaat naar het voedsel.
Wat we zagen bij de Amerikanen,

was dat er één heel snel naar het voedsel ging

en de andere hem vervolgens volledig vermeed,

die wilde per se de andere blob niet aanraken.

De Australiër is een enorm knuffeldier:

"Ah, ik ga eerst naar mijn vriendje en
dan gaan we samen naar het voedsel."

Dus het eerste wat twee Australiërs doen
wanneer ze samen zijn,

is samensmelten, om een enkele blob te vormen.

Bij de Japanners is het: "We gaan eerst
naar het voedsel, maar we delen."

Dus die deelt dus vriendelijk.
De Amerikaan deelt beslist niet.

We hebben natuurlijk ook het experiment
met andere combinaties uitgevoerd.

Je moeten weten dat de Australiër, als we hem bij een Japanner of een Amerikaan zetten,

nog steeds even knuffelig is.

Hij zit ze achterna om te proberen een blob te vormen. De anderen ontwijken hem.

Als je een Amerikaan bij een Japanner zet,
doodt de Amerikaan de Japanner.

In feite versmelt de Amerikaan
met de Japanner, doodt hem

en neemt hem geheel op in zijn cel,
alle voedingsstoffen enzovoort.

Hij laat een heel zachte blob achter.
Hij is dus toch niet volledig onsterfelijk.

Als laatste over hun persoonlijkheid, een lab-anekdote.

Het laboratorium koopt de havermout
en vaak kopen we die bij de supermarkt.

Op een dag zei ik tegen mezelf:
hé, er is biologische havermout,

dat zou misschien fijner zijn
voor de groei van de blob.

Dus koop ik drie grote emmers
biologische havermout,

en voer ik mijn drie blobs
biologische havermout.

De Australiër smult, de Japanner smult,
de Amerikaan at geen ecohaver!

Hij eet alleen de havermout uit de supermarkt.

Jullie zullen zeggen:
maar gaat hij uiteindelijk de wereld veroveren,

deze blob die zo slim is?

Nou, ik kan jullie vertellen dat dat al is
gebeurd. Al sinds 500 miljoen jaar.

Dankuwel voor jullie aandacht.

(Applaus)