Christopher McDougall: Stworzeni do biegania?

Christopher McDougall zgłębia tajemnice ludzkiego pragnienia by biegać. Jak bieganie pomogło przetrwać ludziom i jakie pragnienia naszych przodków zachęcają nas do tego dzisiaj? Na TEDxPennQuarter McDougall opowiada historię maratończyka ze złotym sercem, niespodziewanego ultra-biegacza oraz nieznanego plemienia w Meksyku, które biega by żyć.

Bieganie: po prostu prawa, lewa, prawa, lewa - tak?

Robiliśmy to przez 2 miliony lat

więc nieco bezczelne jest założenie,

że mogę dodać coś

co nie zostało powiedziane lepiej dawno temu.

Odkryłem, że w bieganiu

coś magicznego

dzieje się przez cały czas.

Dwa miesiące temu na Nowojorskim Maratonie

można było zobaczyć coś niespotykanego.

można było zobaczyć coś niespotykanego.

Etiopka Derartu Tulu

pojawiła się na linii startu.

Miała 37 lat,

nie wygrała żadnego maratonu przez 8 lat

a kilka miesięcy wcześniej

prawie umarła przy porodzie.

Była gotowa poddać się i wycofać,

ale zdecydowała się spróbować po raz ostatni

ale zdecydowała się spróbować po raz ostatni

i wziąć udział w tym szczególnym wydarzeniu,

Maratonie Nowojorskim.

Inni ludzie mieli ten sam pomysł,

w tym złota medalistka z Olimpiady

i niesamowita Paula Radcliffe,

najszybsza kobieta historii maratonu.

Tylko 10 minut poniżej rekordu mężczyzn.

Paula Radcliffe jest niepokonana.

Z nimi miała się zmierzyć.

Startują a nie jest nawet typowana,

jest właściwie przegrana.

Ale ta przegrana walczy.

W 35 kilometrze z 42,

Derartu Tulu

jest na czele z wiodącą grupą.

Wtedy dzieje się coś naprawdę dziwnego.

Paula Radcliffe, osoba, która wyrwie wielki czek

z rąk Derartu Tulu

nagle chwyta się za nogę i upada.

Wiemy co zrobić w takiej sytuacji.

Z prawego łokcia w zęby

i biegniesz na metę.

Dearartu Tulu wszystko zepsuła.

Zamiast przejąć prowadzenie

zatrzymuje się i chwyta Paulę Radcliffe

mówi "Chodź z nami. Dasz radę."

Paula Radcliffe niestety tak też robi.

Dogania grupę na prowadzeniu

i goni do linii mety.

Ale wtedy znowu upada.

Drugi raz Tulu ją łapie i podciąga.

Ale Paula Radcliffe mówi:

"Nie mogę. Idź."

To fantastyczna historia i wszyscy wiemy jak się kończy.

Przegrywa, traci czek,

ale wraca do domu z czymś ważniejszym.

Tylko, że Derartu Tulu znowu wszystko zepsuła.

Przemyka obok ludzi na prowadzeniu

i wygrywa maraton.

Wraca do domu z wielkim czekiem.

To podnosząca na duchu historia,

ale jeśli sięgniecie nieco głębiej

zaczniecie się zastanawiać.

Są dwie kluczowe odstające cechy

w jednym ciele, to nie przypadek.

Jeśli ktoś jest i bardziej skory do rywalizacji i współczujący

niż ktokolwiek inny w biegu, to nie jest przypadek.

Pokażcie mi stworzenie z płetwiastymi kończynami i skrzelami.

Wiemy, że ma do czynienia z wodą.

Tacy ludzie istnieją, jest więc też jakieś połączenie.

Odpowiedź na to, jak sądzę,

leży w Miedzianym Kanionie w Meksyku,

gdzie żyje pustelnicze plemię

Indian Tarahumara.

To plemię jest niezwykłe z trzech powodów.

Po pierwsze,

ich tryb życia nie zmienił się

przez ostatnie 400 lat.

Kiedy konkwistadorzy przybyli do Ameryki

można było albo walczyć albo odejść.

Majowie i Aztekowie walczyli,

dlatego jest ich teraz niewielu.

Tarahumara obrali inną strategię.

Odeszli i ukryli się

w labiryncie powiązań

pajęczego systemu kanionów

zwanym Miedzianym Kanionem

i tam pozostali od 1600 roku...

W gruncie rzeczy niezmienni.

Kolejna niezwykła rzecz:

w podeszłym wieku... 70 do 80 lat...

Nie biegają maratonów,

biegają w mega-maratonach.

Nie robią 42 km,

ale 200 - 250 km na raz,

najwyraźniej bez kontuzji, bez problemów.

I jeszcze coś o Tarahumara.

Wszystko o czym będziemy dziś mówić

wszystkie rzeczy, które próbujemy wymyślić

dzięki technologii i inteligencji,

problemy jak choroby serca, rak i cholesterol,

przestępstwa, wojny, przemoc i depresja kliniczna...

Tarahumara ich nie znają.

Są wolni od wszystkich współczesnych chorób.

Są wolni od wszystkich współczesnych chorób.

Jakie jest powiązanie?

To obserwacja odstająca.

Musi być tutaj jakiś rodzaj przyczyny i skutku.

Zespoły naukowców

z Harvardu i Uniwersytetu Utah

wysilają swoje mózgi by wymyślić coś,

co Tarahumara wiedzieli od zawsze.

Próbują rozwiązać te same rodzaje tajemnic.

Mamy tajemnicę ukrytą w tajemnicy,

być może klucz do Derartu Tulu i Tarahumara

jest owinięty innymi tajemnicami:

Jeśli znacie odpowiedź, podejdźcie do mikrofonu,

bo nikt inny jej nie zna.

Jeśli wiecie jesteście najmądrzejsi na Ziemi.

Pierwsza zagadka:

2 miliony lat temu wielkość mózgu gwałtownie wzrosła.

Australopitek miał mózg wielkości ziarnka grochu.

Nagle pokazują się ludzie - Homo erectus.

Wielka melonowa głowa.

By mieć mózg tych rozmiarów,

potrzebujesz źródła skondensowanej energii.

Niewątpliwie wcześni ludzie jedli martwe zwierzęta.

Niewątpliwie wcześni ludzie jedli martwe zwierzęta.

Problem w tym, że pierwsza broń z ostrzem

pojawiła się 200 tys lat temu.

Więc jakoś przez blisko 2 miliony lat

zabijaliśmy zwierzęta bez broni.

Nie używamy siły

bo jesteśmy mamisynkami w dżungli.

Inne zwierzęta są silniejsze od nas.

Mają kły i pazury, są zwinne i szybkie.

Usain Bolt jest szybki, ale wiewiórka skopie mu tyłek.

Nie jesteśmy szybcy.

Wydarzenie olimpijskie: pokonaj wiewiórkę.

Ktokolwiek złapie wiewiórkę dostaje złoty medal.

Zatem bez broni, szybkości, siły, kłów ani szponów.

Jak zabijaliśmy te zwierzęta?

Druga zagadka:

Od dawna kobiety startują w Olimpiadach

ale coś łączy wszystkie sprinterki,

wszystkie są beznadziejne.

Nie ma szybkiej kobiety na tej planecie

i nigdy nie było.

Najszybsza kobieta przebiegła 1.6 km w 4.15.

Losowy chłopiec ze szkoły średniej

potrafiłby biec szybciej.

Naprawdę jesteście powolne.

(Śmiech)

Ale w maratonach jest inaczej,

w maratonach biegacie dopiero od 20 lat.

Ponieważ do lat 80.

medycyna głosiła, że jeśli kobieta spróbuje przebiec 42 km...

Czy ktoś wie co by się stało?

Dlaczego do lat 80. nie mogłyście brać w nich udziału?

(Publiczność: Jej macica się rozerwie) Jej macica się rozerwie.

Tak. Twoje organy płciowe zostałyby rozerwane.

Macica wypadłaby, dosłownie wypadłaby z ciała.

Brałem udział w wielu maratonach,

ale nigdy jeszcze tego nie widziałem.

(Śmiech)

Zaledwie od 20 lat kobiety mogą biegać w maratonach.

W tym krótkim okresie,

przeszłyście od uszkodzonych organów

do faktu, że jesteście zaledwie 10 minut

poniżej męskiego rekordu świata.

Potem przekraczacie 42 km,

osiągając dystanse, okrzyknięte jako śmiertelne przez medycynę.

Pheidippides zmarł kiedy przebiegł 42 km...

Ale kiedy chodzi o 100 lub 200 km

wszystko się zmienia.

Biegaczki jak Ann Trason, Nikki Kimball lub Jenn Shelton,

w wyścigu na 100 lub 200 km przeciwko komukolwiek na świecie

mają równe szanse.

Dam wam przykład.

2 lata temu Emily Bear zapisała się na bieg

o nazwie Hardrock 100,

która mówi sama za siebie.

Dają ci 48 godzin na ukończenie biegu.

Emily Baer... 500 biegaczy...

kończy na 8 miejscu, w pierwszej 10,

mimo, że zatrzymała się na wszystkich stacjach

by karmić piersią jej dziecko podczas biegu...

Mimo to pokonała 492 ludzi.

Dlaczego kobietom lepiej idzie

kiedy wydłużamy dystanse?

To trzecia zagadka:

Na Uniwersytecie w Utah śledzi się czasy

ludzi biegających w maratonach.

Odkryli, że jeśli zacznie się

biegać maratony w wieku 19 lat,

rok za rokiem jest się coraz szybszym,

w wieku 27 lat osiąga się szczyt możliwości.

Od tego czasu poddajesz się

surowości czasu.

Jesteś coraz wolniejszy,

aż do momentu gdy biega się tak szybko jak w wieku 19 lat.

Więc 7, 9 lat dążysz do maksimum możliwości,

a potem stopniowo obniżasz loty

aż powracasz do punktu wyjścia.

Wydaje się, że powrót do prędkości początkowej zajmie

może 10 lat - nie, zajmie to 45 lat.

60-letni mężczyźni i kobiety

biegają tak szybko jak w wieku 19 lat.

Teraz rzucam wyzwanie - znajdźcie coś innego...

nie mówcie "golf", coś naprawdę trudnego...

Gdzie staruszkowie wypadają tak dobrze

jak kiedy byli nastolatkami.

Mamy te trzy zagadki.

Czy jest jeden element układanki,

który może to wszystko powiązać?

Musicie bardzo uważać,

kiedy ktoś sięga do prehistorii i próbuje udzielić globalnej odpowiedzi,

To jest bardzo dawno,

cokolwiek nie powiem, ujdzie mi to na sucho.

Ale powiem wam jedno.

Jeśli dodać jeden element do układanki

nagle wyłania się spójny obraz.

Dlaczego Tarahumara nie walczą

i nie umierają na choroby serca?

Czemu biedna Etiopska kobieta Derartu Tulu

może być i współczująca i skłonna do rywalizacji?

Czemu udawało nam się

znaleźć jedzenie bez broni?

Może chodzi o to, że ludzie,

mimo tego, że myślimy, że jesteśmy władcami wszechświata,

wyewoluowali jako

grupa psów myśliwskich.

Może ewoluowaliśmy

jak watacha drapieżników?

Jedyna przewaga jaką mamy w dziczy

to nie nasze kły czy pazury, czy szybkość,

ale to, że potrafimy się nieźle pocić.

Dobrze pocimy się i cuchniemy.

Lepiej niż jakikolwiek inny ssak na Ziemi.

Zaletą, tego towarzysko

niewygodnego stanu rzeczy,

jest to, że kiedy chodzi o bieganie

w skwarze na długie dystanse,

jesteśmy świetni, najlepsi na Ziemi.

Wyprowadźcie konia w skwarny dzień,

po kilkunastu kilometrach, koń ma wybór.

Albo będzie oddychał, albo się chłodził,

nie może robić tego na raz - a my tak.

Co jeśli wyewoluowaliśmy jako drapieżniki stadne?

Jeśli naszą jedyną przewagą

było to, że w grupie mogliśmy

wybrać antylopę i przegonić ją po Sawannie

aż do jej śmierci?

Tylko to potrafiliśmy,

biegać daleko w skwarze.

Jeśli to prawda, coś innego też musi się zgadzać.

Chodzi o pojęcie stada.

Sami byśmy sobie nie poradzili,

bo na Sawannie mogą czaić się dwa drapieżniki.

Potrzeba stada by się udało.

Potrzebni są 60-latkowie,

którzy robili to od dawna,

by wiedzieć, która antylopę wybrać.

Bo stado antylop się rozprasza.

Ci tropiciele musieli tam być.

Nie mogli być 20 kilometrów dalej.

Musiały tam być kobiety i dzieci,

bo największy pożytek z białek zwierzęcych

mają kobiety, które karmią i dzieci w okresie dorastania.

Nie ma sensu mieć zdechłą antylopę

100 kilometrów od osób, które mają ja zjeść.

Musieli być częścią stada.

Potrzebni są też 27-letni ludzie w sile wieku,

którzy zabiją tę antylopę,

oraz nastolatkowie,

którzy wszystkiego się uczą.

Stado musi być razem.

Jeszcze jedno - watacha nie mogła być materialistyczna.

Nie mogli brać wszystkiego ze sobą w pogoń.

Nie można się wściekać czy chować uraz.

"Nie chcę gonić antylopy tego gościa.

Wkurzył mnie, niech sam sobie ją goni."

Watacha musiała uporać się z ego,

wpsółpracować i działać razem.

Innymi słowy,

mamy kulturę

bardzo podobną do Tarahumara...

Plemienia niezmiennego

od ery kamienia łupanego.

To frapująca możliwość.

Może Tarahumara robią

to co ludzie robili przez dwa miliony lat.

Może dziś zboczyliśmy z tej ścieżki.

Bieganie to dla nas coś obcego,

kara za jedzenie po nocach pizzy.

Ale może to coś innego.

Może wzięliśmy tę naturalną przewagę

i ją popsuliśmy.

W jaki sposób? A jak psuje się cokolwiek?

Staramy się na tym zarabiać.

Puszkujemy to, żeby było lepsze

i sprzedajemy ludziom.

Zaczęliśmy tworzyć dziwaczne

rzeczy z poduszkami,

które pomagają nam biegać.

Buty do biegania wkurzają mnie.

Kupiłem chyba z milion i cały czas miałem kontuzje.

Jeśli ktoś z was biega,

przed chwilą rozmawiałem z Carol,

rozmawialiśmy o chorobie plantar fascitis.

Po 30 sekundach rozmowy z biegaczem,

zaczyna się mówić o kontuzjach.

Jeśli ewoluowaliśmy jako biegacze i to nasza przewaga,

to czemu idzie nam tak źle, czemu się ranimy?

Ciekawe jest to, że kontuzje od biegania

są całkiem nowym zjawiskiem.

W folklorze i mitologii,

mitach czy opowieściach

bieganie jest połączone

z wolnością, żywotnością i energią.

To za naszego życia bieganie

zaczęto kojarzyć ze strachem i bólem.

Geronimo mawiał:

"Nogi to moi jedyni przyjaciele. Im tylko ufam."

To tradycja trójboju Apaczów,

biegnie się 80 km przez pustynię,

walczy z ludźmi, kradnie konie

i jedzie do domu.

Geronimo nigdy nie mówił:

"Boli mnie ścięgno achillesa, zrobię sobie wolne..."

albo "Potrzebny mi

trening przekrojowy. Albo joga."

Ludzie biegali cały czas.

Dziś to jesteśmy. Mamy technologię cyfrową.

Nauka opiera się na fakcie,

że nasi przodkowie byli w stanie

codziennie robić coś niesamowitego,

tylko dzięki ich gołym stopom i nogom,

biegać na długie dystanse.

Więc jak do tego wrócić?

Powiem wam jak zacząć.

Pozbądźmy się puszek, sprzedaży, marketingu.

Pozbądźmy się butów do biegania.

Nie skupiajmy się na miejskich maratonach,

które trzeba ukończyć w cztery godziny,

bo będzie się przegranym, ale 3.59.59

pozwala przejść dalej.

Musimy odnaleźć zabawę i radość,

oraz, coś jak nagość,

która sprawiła, że Tarahumara

są dziś jedną z najzdrowszych kultur.

Jaki jest z tego pożytek?

Żeby spalić kalorie za nocną porcję lodów?

Ale może jest coś jeszcze.

Bez wdawania się w szczegóły,

wyobraźcie sobie świat

gdzie wszyscy mogliby wyjść

i zrobić coś, co sprawi

że będą bardzoej zrelaksowani, spokojni

zdrowsi i pozbędą się stresu.

Wracając do biura,

nie będą już wściekli,

a w domu nie będą zestresowani.

Może jest stan między tym co robimy dziś

i tym co zawsze robili Tarahumara.

Nie mówię byśmy wrócili do Miedzianego Kanionu

i żyli na pszenicy i kukurydzy, jak to robią Tarahumara.

Ale może jest coś pomiędzy.

Na odkrywcę

czeka Nagroda Nobla.

Jeśli ktoś mógłby znaleźć sposób

by odnowić tę naturalną zdolność

którą cieszyliśmy się

aż do 1970...

Korzyści, społeczne i fizyczne,

polityczne i psychiczne

mogłyby być zadziwiające.

Powstaje dziś rosnąca subkultura

bosych biegaczy, ludzi bez butów.

Zauważyli, że gdy pozbyć się butów

stres też znika, można pozbyć

się obrażeń i dolegliwości.

Odkrywa się coś, co wiedzieli

Tarahumara od bardzo dawna,

bieganie jest fajne.

Sam tego doświadczyłem.

Cały czas miałem kontuzje, ale jako 40 latek pozbyłem się butów

i wszystkie dolegliwości zniknęły.

Wszyscy na tym zyskamy.

Dziękuję za uwagę.

(Brawa)