Return to Video

Het nieuwe politieke verhaal dat alles kan veranderen

  • 0:01 - 0:03
    Voel je je gevangen
  • 0:03 - 0:05
    in een kapot economisch model?
  • 0:05 - 0:08
    Een model dat de levende wereld vertrapt
  • 0:08 - 0:11
    en de levens bedreigt
    van onze nakomelingen?
  • 0:12 - 0:16
    Een model dat miljarden mensen uitsluit
  • 0:16 - 0:19
    terwijl het een enkeling
    onvoorstelbaar rijk maakt?
  • 0:20 - 0:23
    Dat ons opdeelt
    in winnaars en verliezers
  • 0:23 - 0:27
    en dan de verliezers
    hun tegenslag verwijt?
  • 0:27 - 0:30
    Welkom bij het neoliberalisme,
  • 0:30 - 0:33
    de zombie-doctrine
    die nooit lijkt te sterven,
  • 0:34 - 0:37
    hoezeer ze ook in diskrediet is gebracht.
  • 0:37 - 0:43
    Nu had je kunnen denken
    dat de financiële crisis van 2008
  • 0:43 - 0:46
    het neoliberalisme
    zou hebben doen ineenstorten.
  • 0:46 - 0:50
    Ze had toch de centrale
    kenmerken ervan blootgelegd,
  • 0:50 - 0:54
    namelijk het dereguleren van
    het zakenleven en de financiële wereld,
  • 0:54 - 0:57
    de afbraak van sociale buffers,
  • 0:57 - 1:00
    en het stimuleren van
    extreme onderlinge concurrentie.
  • 1:00 - 1:04
    Een ieder zag nu zijn gebreken.
  • 1:04 - 1:07
    Intellectueel ging het
    ook inderdaad onderuit.
  • 1:08 - 1:12
    Maar toch domineert het ons leven.
  • 1:12 - 1:13
    Waarom?
  • 1:14 - 1:20
    Ik denk dat we nog
    geen nieuw verhaal vonden
  • 1:20 - 1:23
    om het te vervangen.
  • 1:23 - 1:27
    Met verhalen navigeren we de wereld.
  • 1:27 - 1:29
    Ze stellen ons in staat
  • 1:29 - 1:32
    complexe en tegenstrijdige
    signalen te interpreteren.
  • 1:32 - 1:36
    Als we de zin van iets willen snappen,
  • 1:36 - 1:40
    zoeken we geen wetenschappelijke uitleg,
  • 1:40 - 1:43
    maar wel trouw aan een verhaal.
  • 1:43 - 1:46
    Weerspiegelt wat we horen
  • 1:46 - 1:50
    de manier waarop wij verwachten
    dat de mens en de wereld zich gedragen?
  • 1:50 - 1:52
    Is het samenhangend?
  • 1:52 - 1:54
    Gaat het vooruit
  • 1:54 - 1:57
    zoals een verhaal moet vooruitgaan?
  • 1:58 - 2:02
    We zijn wezens van het verhaal
  • 2:02 - 2:08
    en een reeks feiten en cijfers,
    hoe belangrijk die ook zijn --
  • 2:08 - 2:11
    ik ben een empirist,
    ik geloof in feiten en cijfers --
  • 2:11 - 2:17
    maar feiten en cijfers staan machteloos
    tegenover een overtuigend verhaal.
  • 2:18 - 2:21
    Het enige dat een verhaal kan vervangen...
  • 2:22 - 2:24
    ... is een verhaal.
  • 2:24 - 2:27
    Je kunt iemands verhaal niet wegnemen
  • 2:27 - 2:30
    zonder hen een nieuw verhaal te geven.
  • 2:30 - 2:34
    Het zijn niet de verhalen in het algemeen
    die ons aanspreken,
  • 2:34 - 2:38
    maar wel bepaalde narratieve structuren.
  • 2:38 - 2:43
    Er zijn een aantal basisplots
    die we opnieuw en opnieuw gebruiken,
  • 2:43 - 2:48
    en in de politiek
    is er een fundamenteel plot
  • 2:48 - 2:51
    dat enorm krachtig blijkt te zijn.
  • 2:52 - 2:55
    Ik noem dat ‘het restauratieverhaal’.
  • 2:56 - 2:57
    Het gaat als volgt.
  • 2:59 - 3:02
    Onheil in het land!
  • 3:02 - 3:05
    Veroorzaakt door machtige, snode krachten
  • 3:05 - 3:08
    tegen de belangen van de mensheid.
  • 3:08 - 3:12
    Maar de held zal in opstand komen
    tegen deze wanorde,
  • 3:12 - 3:14
    die machtige krachten bevechten,
  • 3:14 - 3:17
    hen tegen de verwachtingen in
    ten val te brengen
  • 3:17 - 3:20
    en de harmonie in het land herstellen.
  • 3:21 - 3:23
    Je hebt dit verhaal eerder gehoord.
  • 3:24 - 3:25
    Het is het verhaal uit de Bijbel.
  • 3:25 - 3:27
    Het is het ‘Harry Potter’-verhaal.
  • 3:28 - 3:30
    Het is het ‘Lord of the Rings’-verhaal.
  • 3:30 - 3:32
    Het is het ‘Narnia’-verhaal.
  • 3:33 - 3:35
    Maar het is ook het verhaal
  • 3:35 - 3:40
    van bijna elke politieke
    en religieuze transformatie
  • 3:40 - 3:42
    van de voorbije millennia.
  • 3:42 - 3:45
    In feite kun je zelfs beweren
  • 3:45 - 3:50
    dat zonder een krachtig
    nieuw restauratieverhaal
  • 3:50 - 3:55
    een politieke en religieuze transformatie
    wellicht onmogelijk is.
  • 3:56 - 3:57
    Zo belangrijk is het.
  • 3:58 - 4:03
    Nadat de laissez-faire-economie
    tot de Grote Depressie leidde,
  • 4:03 - 4:09
    schreef John Maynard Keynes
    een nieuwe economie uit.
  • 4:09 - 4:13
    Hij vertelde een restauratieverhaal,
  • 4:13 - 4:14
    en het ging ongeveer als volgt.
  • 4:16 - 4:18
    Onheil in het land!
  • 4:18 - 4:19
    (Gelach)
  • 4:20 - 4:24
    Veroorzaakt door de krachtige en snode
    krachten van de economische elite
  • 4:24 - 4:27
    die beslag legde
    op de rijkdom van de wereld.
  • 4:28 - 4:30
    Maar de held van het verhaal,
  • 4:30 - 4:36
    de helpende staat, gesteund
    door de arbeiders en de middenklasse,
  • 4:36 - 4:38
    zal die wanorde aanvechten.
  • 4:38 - 4:43
    Ze zullen deze macht bestrijden
    door een herverdeling van rijkdom,
  • 4:43 - 4:46
    door het besteden
    van publiek geld aan publieke goederen
  • 4:46 - 4:49
    inkomsten en banen creëren,
  • 4:49 - 4:53
    en de harmonie in het land herstellen.
  • 4:53 - 4:55
    Zoals bij alle goede restauratieverhalen,
  • 4:56 - 4:59
    vond dit weerklank
    door het hele politieke spectrum.
  • 4:59 - 5:03
    Democraten en republikeinen,
    labour en conservatieven,
  • 5:03 - 5:07
    links en rechts werden allen
    in grote lijnen keynesiaans.
  • 5:08 - 5:10
    Maar toen het keynesianisme
    in de problemen geraakte
  • 5:10 - 5:12
    in de jaren zeventig,
  • 5:12 - 5:17
    kwamen neoliberalen, mensen zoals
    Friedrich Hayek en Milton Friedman,
  • 5:17 - 5:20
    op de proppen met
    hun nieuwe restauratieverhaal,
  • 5:20 - 5:22
    en het ging ongeveer als volgt.
  • 5:23 - 5:25
    Je raadt nooit wat er gaat komen.
  • 5:25 - 5:26
    (Gelach)
  • 5:26 - 5:29
    Onheil in het land!
  • 5:29 - 5:33
    Veroorzaakt door de machtige
    en snode krachten
  • 5:33 - 5:36
    van de almachtige staat,
  • 5:36 - 5:38
    wiens collectiviseringsneigingen
  • 5:38 - 5:42
    vrijheid, individualisme
    en kansen onderdrukken.
  • 5:42 - 5:45
    Maar de held van het verhaal,
    de ondernemer,
  • 5:45 - 5:49
    zal deze machtige krachten bevechten,
  • 5:49 - 5:50
    de staat ontmantelen
  • 5:50 - 5:54
    en door het creëren van
    rijkdom en kansen,
  • 5:54 - 5:57
    de harmonie herstellen in het land.
  • 5:57 - 6:02
    En ook dat verhaal resoneerde
    het hele politieke spectrum.
  • 6:02 - 6:05
    Republikeinen en democraten,
    conservatieven en labour,
  • 6:05 - 6:08
    werden allen in grote lijnen neoliberalen.
  • 6:11 - 6:12
    Tegengestelde verhalen
  • 6:13 - 6:17
    met een identieke verhaalstructuur.
  • 6:18 - 6:21
    Dan, in 2008,
  • 6:21 - 6:23
    viel het neoliberale verhaal uit elkaar,
  • 6:23 - 6:26
    en kwamen de tegenstanders
    naar voren met ...
  • 6:29 - 6:31
    ... niets.
  • 6:31 - 6:33
    Geen nieuw restauratieverhaal!
  • 6:33 - 6:37
    Het beste wat ze te bieden hadden
    was een afgezwakt neoliberalisme
  • 6:37 - 6:40
    of een opgewarmd keynesianisme.
  • 6:41 - 6:45
    En daarom zitten we vast.
  • 6:45 - 6:47
    Zonder nieuw verhaal
  • 6:47 - 6:50
    zitten we met het oude, mislukte verhaal
  • 6:50 - 6:52
    dat maar blijft falen.
  • 6:53 - 6:56
    We vervallen tot wanhoop
  • 6:56 - 6:59
    wanneer onze verbeelding tekortschiet.
  • 7:00 - 7:04
    Zonder verhaal dat het heden verklaart
  • 7:04 - 7:06
    en de toekomst beschrijft,
  • 7:06 - 7:09
    verdampt de hoop.
  • 7:09 - 7:12
    Politieke mislukking is in de grond
  • 7:12 - 7:15
    een mislukking van de verbeelding.
  • 7:16 - 7:19
    Zonder restauratieverhaal
  • 7:19 - 7:22
    dat ons vertelt waarheen,
  • 7:22 - 7:24
    gaat er niets veranderen.
  • 7:24 - 7:27
    Maar met zo'n restauratieverhaal
  • 7:27 - 7:30
    kan bijna alles veranderen.
  • 7:31 - 7:34
    Het verhaal dat wij moeten vertellen
  • 7:34 - 7:37
    is een verhaal dat zoveel mogelijk
    mensen zal aanspreken,
  • 7:37 - 7:40
    over de politieke breuklijnen heen.
  • 7:40 - 7:43
    Het moet resoneren
    met diepe behoeften en verlangens.
  • 7:43 - 7:47
    Het moet eenvoudig en begrijpelijk zijn
  • 7:47 - 7:49
    en in de realiteit geworteld.
  • 7:49 - 7:54
    Ik geef toe dat dit een hele opgave lijkt.
  • 7:54 - 7:57
    Maar ik geloof dat in de westerse landen
  • 7:57 - 7:59
    een verhaal als dit erop wacht
  • 7:59 - 8:01
    om verteld te worden.
  • 8:03 - 8:04
    In de afgelopen jaren
  • 8:04 - 8:08
    is er al een fascinerende
    convergentie van bevindingen
  • 8:08 - 8:09
    in verschillende wetenschappen,
  • 8:09 - 8:12
    in de psychologie, de antropologie,
  • 8:12 - 8:14
    de neurowetenschappen
    en de evolutionaire biologie,
  • 8:14 - 8:18
    en die vertellen ons iets nogal geweldigs:
  • 8:18 - 8:23
    dat menselijke wezens
    een enorme gave voor altruïsme hebben.
  • 8:23 - 8:27
    Zeker, we hebben allemaal
    een beetje egoïsme en hebzucht in ons,
  • 8:27 - 8:32
    maar bij de meeste mensen
    zijn dat niet onze dominante waarden.
  • 8:32 - 8:37
    En we blijken ook buitengewoon
    te kunnen samenwerken.
  • 8:37 - 8:39
    We overleefden de Afrikaanse savannes
  • 8:39 - 8:42
    ondanks het feit dat we
    zwakker en langzamer waren
  • 8:42 - 8:44
    dan onze roofdieren
    en de meeste van onze prooien,
  • 8:44 - 8:50
    door een verbazingwekkend vermogen
    tot wederzijdse hulp,
  • 8:50 - 8:55
    en die drang om samen te werken
    zit in onze geest geëtst
  • 8:55 - 8:57
    door de natuurlijke selectie.
  • 8:57 - 9:02
    Dit zijn de centrale,
    cruciale feiten over de mensheid:
  • 9:02 - 9:06
    ons geweldige altruïsme en samenwerking.
  • 9:07 - 9:10
    Maar er is iets vreselijk misgegaan.
  • 9:10 - 9:13
    Onheil in het land!
  • 9:13 - 9:15
    (Gelach)
  • 9:15 - 9:18
    Onze goede natuur is gedwarsboomd
    door verschillende krachten,
  • 9:18 - 9:23
    maar ik denk dat de meest krachtige ervan
    het dominante politieke verhaal
  • 9:23 - 9:24
    van onze tijd is,
  • 9:24 - 9:31
    dat ons vertelt dat we moeten leven
    in extreem individualisme
  • 9:31 - 9:33
    en concurrentie met elkaar.
  • 9:33 - 9:39
    Het dwingt ons om elkaar te bevechten,
    te vrezen en te wantrouwen.
  • 9:39 - 9:41
    Het versplintert de samenleving.
  • 9:41 - 9:46
    Het verzwakt de sociale banden
    die ons leven de moeite waard maken.
  • 9:46 - 9:49
    En in dat vacuüm
  • 9:49 - 9:54
    groeien deze gewelddadige,
    intolerante krachten.
  • 9:54 - 9:57
    We zijn een maatschappij van altruïsten,
  • 9:58 - 10:00
    maar worden geregeerd door psychopaten.
  • 10:00 - 10:05
    (Applaus)
  • 10:09 - 10:11
    Maar het hoeft niet zo te zijn.
  • 10:11 - 10:12
    Echt niet,
  • 10:12 - 10:15
    want we hebben een ongelooflijk vermogen
  • 10:15 - 10:17
    tot saamhorigheid en verbondenheid
  • 10:17 - 10:19
    en met een beroep op die hoedanigheid
  • 10:19 - 10:24
    kunnen we die fantastische onderdelen
    van onze menselijkheid herstellen:
  • 10:24 - 10:27
    ons altruïsme en onze samenwerking.
  • 10:27 - 10:32
    Waar er versplintering is, kunnen we
    een bloeiend burgerlijk leven opbouwen
  • 10:32 - 10:35
    met een rijke participatieve cultuur.
  • 10:35 - 10:39
    Waar we geprangd zitten
    tussen markt en staat,
  • 10:39 - 10:45
    kunnen we een economie bouwen
    die zowel mens als planeet respecteert.
  • 10:45 - 10:50
    We kunnen deze economie creëren
    rond dat grote verwaarloosde gebied:
  • 10:50 - 10:52
    de commons.
  • 10:52 - 10:56
    De commons is noch markt, noch staat,
    noch kapitalisme, noch communisme,
  • 10:56 - 10:59
    maar het bestaat uit drie hoofdelementen:
  • 10:59 - 11:01
    een bepaalde hulpbron,
  • 11:01 - 11:04
    een bepaalde gemeenschap
    die deze hulpbron beheert
  • 11:04 - 11:06
    en de regels en onderhandelingen
  • 11:06 - 11:09
    die de gemeenschap ontwikkelt
    om ze te beheren.
  • 11:09 - 11:13
    Denk aan de breedbandgemeenschap
    of de gemeenschap van energiecoöperanten
  • 11:13 - 11:17
    of de gedeelde grond
    voor de teelt van groenten en fruit
  • 11:17 - 11:19
    die we kennen als volkstuinen.
  • 11:19 - 11:23
    Een common kan niet worden verkocht,
    kan niet worden weggegeven,
  • 11:23 - 11:25
    en de voordelen ervan
    worden gelijkelijk gedeeld
  • 11:25 - 11:28
    onder de leden van de gemeenschap.
  • 11:28 - 11:31
    Waar we werden genegeerd en geëxploiteerd,
  • 11:31 - 11:34
    kunnen we nu onze politiek doen herleven.
  • 11:34 - 11:38
    We kunnen de democratie heroveren
    van de mensen die ze ons afnamen.
  • 11:38 - 11:42
    We kunnen nieuwe regels en methoden
    van verkiezingen gaan gebruiken
  • 11:42 - 11:48
    om ervoor te zorgen dat financiële macht
    democratische macht nooit meer overtroeft.
  • 11:48 - 11:51
    (Applaus)
  • 11:54 - 11:56
    Representatieve democratie
  • 11:56 - 11:59
    moet worden getemperd
    door de participerende democratie
  • 11:59 - 12:02
    zodat we onze politieke keuzes
    kunnen verfijnen,
  • 12:02 - 12:07
    en die keuze moet zoveel mogelijk
    op lokaal niveau worden betracht.
  • 12:07 - 12:10
    Als er iets plaatselijk
    kan worden besloten,
  • 12:10 - 12:13
    moet het niet nationaal worden bepaald.
  • 12:14 - 12:19
    Ik noem dit geheel
    de politiek van verbondenheid.
  • 12:19 - 12:23
    Ik denk dat dit de potentie heeft
  • 12:23 - 12:26
    om een breed scala van mensen
    aan te spreken,
  • 12:26 - 12:29
    en de reden hiervoor is
    dat een van de weinige waarden
  • 12:29 - 12:32
    die zowel links als rechts delen
  • 12:32 - 12:36
    verbondenheid en gemeenschap zijn.
  • 12:36 - 12:38
    Ze verstaan er elk
    ietwat andere dingen onder,
  • 12:38 - 12:41
    maar in ieder geval beginnen we
    met wat gemeenschappelijke taal.
  • 12:41 - 12:46
    In feite kan je veel politiek zien
    als een poging ergens bij te horen.
  • 12:46 - 12:50
    Zelfs fascisten zoeken gemeenschap,
  • 12:50 - 12:53
    zij het een beangstigend
    homogene gemeenschap
  • 12:53 - 12:56
    waar iedereen er hetzelfde uitziet,
    hetzelfde uniform draagt
  • 12:56 - 12:58
    en dezelfde slogans zingt.
  • 12:58 - 13:02
    Wat we moeten creëren is een gemeenschap
    op basis van overbruggende netwerken,
  • 13:02 - 13:04
    geen netwerken binnen de groep.
  • 13:04 - 13:08
    Een netwerk binnen de groep brengt mensen
    uit een homogene groep samen,
  • 13:08 - 13:13
    terwijl een overbruggend netwerk mensen
    uit verschillende groepen samenbrengt.
  • 13:13 - 13:15
    En mijn overtuiging is
  • 13:15 - 13:20
    dat als we voldoend rijke en levendige
    overbruggende gemeenschappen creëren,
  • 13:20 - 13:24
    we de drang van mensen kunnen dwarsbomen
    om zich in te graven in de veiligheid
  • 13:24 - 13:27
    van een homogene verbindende gemeenschap
  • 13:27 - 13:29
    die zich verdedigt tegen 'de ander'.
  • 13:32 - 13:34
    Kort gezegd
  • 13:34 - 13:37
    zou ons nieuwe verhaal
    iets als dit kunnen worden.
  • 13:39 - 13:41
    Onheil in het land!
  • 13:41 - 13:42
    (Gelach)
  • 13:42 - 13:44
    Veroorzaakt door de krachtige
    en snode krachten
  • 13:44 - 13:49
    van mensen die zeggen dat zoiets
    als een samenleving niet bestaat,
  • 13:49 - 13:52
    die ons vertellen dat
    ons hoogste doel in het leven
  • 13:52 - 13:55
    is om te vechten als zwerfhonden
    over een vuilnisbak.
  • 13:57 - 14:00
    Maar wij, de helden van het verhaal,
  • 14:00 - 14:02
    komen in opstand tegen dit onheil.
  • 14:02 - 14:08
    We zullen die snode krachten bestrijden
    door het bouwen van rijke, boeiende,
  • 14:08 - 14:11
    inclusieve en gulle gemeenschappen,
  • 14:11 - 14:15
    en daarmee de harmonie
    herstellen in het land.
  • 14:15 - 14:19
    (Applaus)
  • 14:23 - 14:26
    Of je dit nu al dan niet
    het juiste verhaal vindt,
  • 14:26 - 14:29
    hoop ik dat je het ermee eens bent
    dat we er een nodig hebben.
  • 14:29 - 14:31
    We hebben een nieuw
    restauratieverhaal nodig,
  • 14:31 - 14:35
    dat ons moet leiden
    uit de puinhoop waar we in zitten,
  • 14:35 - 14:37
    dat ons vertelt waarom we
    in die puinhoop zitten
  • 14:37 - 14:40
    en ons vertelt hoe eruit te geraken.
  • 14:41 - 14:44
    Als we dat verhaal goed vertellen,
  • 14:44 - 14:48
    zal het de hoofden infecteren
    over het hele politieke spectrum.
  • 14:49 - 14:51
    Onze taak is het
    om het verhaal te vertellen
  • 14:51 - 14:54
    dat het pad voorlicht
    naar een betere wereld.
  • 14:54 - 14:56
    Dank je.
  • 14:56 - 14:59
    (Applaus)
Title:
Het nieuwe politieke verhaal dat alles kan veranderen
Speaker:
George Monbiot
Description:

Om uit de chaos te geraken waarin we ons bevinden, hebben we een nieuw verhaal nodig dat het heden verklaart en de toekomst aanstuurt, zegt auteur George Monbiot. Op basis van bevindingen uit de psychologie, neurowetenschappen en evolutionaire biologie biedt hij een nieuwe visie voor een samenleving die is opgebouwd rond ons fundamentele vermogen voor altruïsme en samenwerking. Deze aanstekelijk optimistische talk zal je opnieuw doen nadenken over de mogelijkheden voor onze gezamenlijke toekomst.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:15

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.