Công việc không lương mà GDP bỏ qua - và tại sao nó thực sự quan trọng

Nếu bạn giặt giũ, đang (hoặc đã) mang thai, dọn dẹp, mua sắm cho gia đình hoặc làm công việc tương tự, thì theo tiêu chuẩn GDP, bạn là người không hữu dụng. Trong cuộc nói chuyện có tầm nhìn này,nhà kinh tế gia Marilyn Waring tìm cách khắc phục những thất bại của hệ thống cứng nhắc này, bà nêu chi tiết lý do tại sao chúng ta xứng đáng có một cách tốt hơn để đo lường sự tăng trưởng không chỉ cho cuộc sống của chúng ta mà còn cho cả hành tinh này.

(Tiếng Maori: Núi của tôi là Taupiri.)

(Waikato là dòng sông của tôi.)

(Tên tôi là Marilyn.)

(Xin chào.)

Như bạn đã nghe, khi tôi còn rất trẻ,

Tôi đã được bầu vào Quốc hội New Zealand.

Và ở tuổi đó, bạn học bằng cách lắng nghe
những câu chuyện của người khác.

Tôi nhớ một người phụ nữ đã bị thương
trong một vụ tai nạn nông trại.

Đó là thời điểm xén lông cừu

ở nông trại,

và cô ấy phải được thay thế bởi
một người chăn cừu khác,

một người phụ việc trong trại,

và tất nhiên cần có ai đó
để chăm sóc nhà cửa

và để chuẩn bị thức ăn
cho cả nhóm xén lông cừu.

Và mẹ cô đã đến để giúp làm điều đó.

Nhưng chủ nhà không trả lương cho mẹ cô,

bởi vì đó là điều các bà mẹ và
thành viên gia đình có nghĩa vụ phải làm.

Một năm, một công ty tên là
Gold Mines New Zealand

xin giấy phép khảo sát
ngọn núi Pirongia xinh đẹp của chúng ta.

Đó là một ngọn núi

có các hệ sinh thái trù phú,

của rừng nguyên sinh bản địa màu mỡ.

Nó tạo ra oxy, nó là một bể chứa carbon,

đó là một ngôi nhà cho các loài có nguy cơ
tuyệt chủng và cho các loài thụ phấn

trong vùng đất nông nghiệp xung quanh.

Và công ty khai thác vẽ ra
viễn cảnh kinh tế tuyệt vời

như là có thể kiếm được bao nhiêu tiền

từ khai thác núi của chúng ta,

về sự tăng trưởng và phát triển

sẽ xuất hiện trong dự báo ngân sách
của New Zealand,

và chúng tôi bị bỏ lại với ngôn ngữ

của tất cả những điều đáng trân trọng
về ngọn núi của chúng ta.

May mắn thay, chúng tôi đã dừng lại.

Và rồi tôi nhớ ra

một người phụ nữ có ba con dưới năm tuổi

đồng thời chăm sóc cha mẹ già của cô,

và dường như không ai nghĩ
ở thời điểm nào đó

cô ấy thực sự cần hỗ trợ chăm sóc trẻ em,

bởi vì cô ấy không thuộc
lực lượng lao động có thu nhập.

Và bắt đầu có nét tương đồng
trong tất cả câu chuyện tôi được nghe.

Và tôi bắt đầu hỏi đủ câu hỏi

để tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi
của điểm tương đồng này,

điểm chung của tất cả câu chuyện này.

Và tôi đã tìm thấy nó

trong một công thức kinh tế
được gọi là "tổng sản phẩm quốc nội"

hay GDP.

Hầu hết các bạn đã nghe nói về nó.

Nhiều bạn sẽ không hiểu
ý nghĩa thực sự của nó.

Các quy tắc đã được soạn thảo bởi
các ngài Tây phương trí thức năm 1953.

Họ thiết lập một ranh giới sản xuất

khi đưa ra các quy tắc này.

Những gì họ quan tâm để đo lường

là tất cả mọi thứ liên quan
đến giao dịch thị trường.

Vì vậy, ở một bên của ranh giới,

mọi thứ được trao đổi trên thị trường
đều được tính.

Không quan trọng là việc trao đổi
là hợp pháp hoặc bất hợp pháp.

Trao đổi thị trường bất hợp pháp
trong vũ khí, đạn dược,

thuốc nghiện, loài có nguy cơ tuyệt chủng,

buôn người --

Tất cả điều này đều có lợi
cho sự tăng trưởng

và tất cả đều được tính.

Ở bên kia của ranh giới sản xuất,

có điều lạ kỳ được quy định
trong quy tắc tính toán là

công việc được thực hiện bởi những người
gọi là "nhà sản xuất không chính thức"

là "ít hoặc không có giá trị."

Ta hãy xem có bao nhiêu nhà sản xuất
không chính thức có mặt ngay tại đây.

Trong tuần qua hoặc khoảng như vậy,

có bao nhiêu người đã giúp vận chuyển
người nhà hoặc hàng hóa của họ

miễn phí?

Có bao nhiêu người đã lau dọn,
hay hút bụi,

hay quét nhà,
hay dọn dẹp nhà bếp?

Bao nhiêu nhỉ?

Bao nhiêu người đã đi mua sắm
cho người nhà?

Chuẩn bị thức ăn? Dọn dẹp sau khi ăn?

Giặt đồ? Ủi đồ?

(Cười)

Vậy đó, đối với các nhà kinh tế học,

các bạn đang rảnh rỗi.

(Cười)

(Vỗ tay và cổ vũ)

Bây giờ, sẽ thế nào đối với phụ nữ

đang mang thai và chăm sóc con nhỏ?

Vâng.

Tôi thực sự ghét khi phải nói điều này,

bởi vì mang thai và chăm sóc trẻ
vốn là lao động vất vả,

nhưng thời điểm đó, bạn "vô dụng".

(Tiếng cười)

Và một số phụ nữ có thể
cho con bú sữa mẹ.

Giờ, trong tài khoản quốc gia New Zealand

đó là tên gọi các số liệu,
nơi chúng ta tính được GDP -

trong tài khoản quốc gia New Zealand,

sữa của trâu, dê, cừu và bò

thì được tính giá trị

nhưng sữa mẹ thì không.

(Cười)

Nó là thực phẩm tốt nhất trên hành tinh.

Đó là khoản đầu tư tốt nhất
cho sức khỏe tương lai

và cho giáo dục của trẻ em.

Sữa mẹ không hề được tính.

Tất cả những hoạt động trên
nằm sai phía của ranh giới sản xuất.

Và một điều quan trọng nên nhớ

về quy tắc kế toán chung này:

họ gọi nó là "tài khoản"

nhưng không hề có ghi nợ.

Chúng ta chỉ cần tiếp tục trao đổi
trên thị trường,

và tất cả đều tốt cho sự tăng trưởng.

Chúng ta sống ở Christchurch,

nơi mà mọi người đã trải qua
một thảm họa thiên nhiên tàn khốc

và đang phục hồi.

Và kể từ đó,

New Zealand được cho là

con số tăng trưởng của chúng ta rất tốt,
vì ta đang xây dựng lại Christchurch.

Không có mất mát gì

trong bảng tài khoản quốc gia,

dù là thiệt hại về sinh mạng,

thiệt hại đất đai,

thiệt hại nhà cửa,

sự biến mất của những nơi đặc biệt.

Bây giờ, có thể các bạn đã thấy rõ

ranh giới sản xuất này ảnh hưởng
đến môi trường như thế nào.

Khi chúng ta khai khoáng,

khi chúng ta phá rừng,

khi chúng ta tàn phá môi trường,

khi chúng ta làm cạn kiệt
tài nguyên biển của chúng ta,

hợp pháp hoặc bất hợp pháp,

miễn là có trao đổi thị trường,
tất cả đều tốt cho sự tăng trưởng.

Nếu không đụng đến môi trường tự nhiên,

để duy trì nó, để bảo vệ nó,

thì rõ ràng là không có giá trị gì.

Bây giờ, chúng ta có thể làm gì
và làm thế nào về điều này?

Tôi đã viết về vấn đề này đầu tiên
từ 30 năm trước.

Rồi năm 2008, sau cuộc khủng hoảng
tài chính toàn cầu,

Tổng thống Sarkozy của Pháp

hỏi ba người đàn ông
được giải thưởng Nobel kinh tế -

Sen, Fitoussi và Stiglitz --

để khám phá ra những gì tôi đã viết từ

30 năm trước.

(Cười)

(Vỗ tay)

"Dựa vào GDP bình quân đầu người,
dựa vào trên những con số tăng trưởng này

có vẻ không phải là
cách tốt nhất để phát triển,

để đưa ra các chính sách công."

Và tôi hoàn toàn đồng ý với họ.

(Cười)

Một trong những điều mà bạn nhận thấy
về những quy tắc này -

chúng được sửa đổi năm 1968;
chúng tiếp tục được sửa đổi, 1993, 2008 -

các bản sửa đổi đó hầu hết
được thực hiện bởi các nhà thống kê,

và các nhà thống kê biết
có gì sai với dữ liệu,

nhưng hầu như không có nhà kinh tế nào
dừng lại để hỏi câu hỏi của tôi.

Vì vậy, năm 2019,

GDP ở trong tình trạng
thậm chí còn tồi tệ hơn.

Bạn biết không, để đo lường GDP,

bạn phải giả định
rằng một số loại sản xuất

hoặc cung cấp dịch vụ hoặc tiêu thụ

xảy ra trong nội tại một quốc gia,

và bạn biết nơi đó là đâu.

Nhưng hàng nghìn tỷ đô la
đang đi vòng quanh địa cầu

trong nhiều thành phần nhỏ như
Googles, Facebooks, Twitters,

đẩy tiền qua một số đường dây tránh thuế

để mà khi chúng ta nhấp vào máy tính

tải xuống một số phần mềm,

chúng ta không biết được nơi sản xuất.

Thẳng thắng mà nói thì cũng không ai biết
chỗ người tiêu thụ ở đâu.

Những thiên đường miễn thuế này

bóp méo GDP đến mức mà

khoảng ba năm trước,

châu Âu nhìn Ireland đầy nghi nghờ

và nói, "Chúng tôi không nghĩ
Ireland đang báo cáo chính xác"

và trong năm sau,
GDP của Ireland tăng 35%.

Bây giờ, tất cả công việc bạn đang làm

khi bạn đang rảnh rỗi và làm gì,

chúng ta có thể đo lường điều này,

và chúng ta có thể đo lường
bằng khảo sát sử dụng thời gian.

Khi chúng ta nhìn vào số lượng
thời gian được sử dụng

trong lĩnh vực không được chi trả,

những gì chúng tôi thấy là trong hầu hết
mọi quốc gia nơi tôi từng thấy dữ liệu,

nó là lĩnh vực lớn nhất
của nền kinh tế quốc gia.

Ví dụ như, trong ba năm qua,

các nhà thống kê Anh đã tuyên bố rằng

tất cả công việc không được trả lương đó
tương đương với ngành sản xuất

và ngành bán lẻ ở Anh.

Ở nước Úc,

lĩnh vực lớn nhất của nền kinh tế Úc là
chăm sóc trẻ không được trả lương,

và lĩnh vực lớn thứ hai là phần còn lại
của các việc không được trả lương,

trước cả khi ngân hàng và bảo hiểm
và dịch vụ trung gian tài chính,

chiếm phần lớn nhất của thị trường.

Mới năm ngoái, Thị trưởng
của tiểu bang Victoria của Úc

tuyên bố rằng một nửa GDP của bang

trong thực tế có giá trị ngang với
các công việc không được trả lương.

Là nhà hoạch định chính sách,

bạn không thể đưa ra chính sách tốt

nếu ngành kinh tế lớn nhất
của đất nước bạn

không được nhìn thấy.

Bạn không thể cho là mình đoán biết được
nhu cầu đang ở đâu.

Bạn không thể định vị chỗ thiếu thời gian.

Bạn không thể giải quyết
những nhu cầu quan trọng nhất.

Vì vậy, cái gì có thể thay thế GDP?

GDP còn nhiều vấn đề khác nữa.

Chúng ta không hoạt động theo cách
có thể hỗ trợ cho GDP.

Phần lớn mọi người trên khắp thế giới

hiện đang sử dụng tài sản hộ gia đình -
xe hơi, nhà của họ, chính họ -

cho Uber, cho Airbnb.

Ồ không, chúng ta không được phép sử dụng
tài sản từ khu vực không được trả lương

để kiếm tiền trong lĩnh vực thị trường.

Điều này thật khó hiểu!

(Tiếng cười)

Và rất khó đo lường.

Vì vậy, các nhà kinh tế không muốn biết

có chuyện gì sai với chỉ số GDP
quan trọng nhất của họ,

và tôi nghĩ rằng họ có rất nhiều vấn đề,
họ chỉ cần ra một góc yên tĩnh

và tiếp tục các công bố của họ

và đừng đến bất cứ nơi nào gần chúng ta

rao giảng về nguồn vốn

và tài sản tự nhiên

và những cách để thống trị
phần cuộc sống còn lại của chúng ta.

Tôi nghĩ rằng chỉ số Thời gian Sử dụng
là quan trọng nhất sau này.

Mỗi người trong chúng ta đều có
chính xác một lượng thời gian như nhau.

Nếu có vấn đề trọng yếu
khi chúng ta tiếp tục phát triển,

thì đó là chúng ta cần
một cơ sở dữ liệu vững chắc,

bởi vì bất cứ cái gì thay thế cho GDP,

chúng ta sẽ bị mắc kẹt với nó
trong khoảng 50 năm,

và chúng ta cần một cái gì đó
bền vững và bất biến,

và mọi người đều có thể hiểu được,

bởi vì nếu tôi đặt dữ liệu
thời gian sử dụng trước mặt bạn,

bạn sẽ ngay lập tức gật đầu.

Bạn sẽ ngay lập tức
nhận ra ý nghĩa của nó.

Và, thành thật mà nói,

nếu tôi đặt dữ liệu GDP trước mặt bạn,

rất nhiều bạn sẽ muốn đi ra
để uống trà buổi sáng.

(Tiếng cười)

Chúng ta cũng cần phải nhìn vào
chất lượng môi trường của chúng ta.

Cứ mỗi năm trôi qua,
chúng ta đã tiến bộ hơn nhiều

trong đo lường sự tàn phá của môi trường,

trong đo lường việc chúng ta đã bảo vệ nó
ít như thế nào.

Chưa hết, với biến đổi khí hậu,

chúng ta không cần phải là nhà khoa học
để thấy, để cảm nhận, để biết

những gì đang xảy ra với
hành tinh xinh đẹp này.

Chúng ta cần, ở đất nước này,

bài học tối quan trọng từ kaitiakitanga,

từ whanaungatanaga,

từ những gì người Maori đã ở đây
trong nhiều thế kỷ có thể dạy chúng ta.

Khi bạn là đại biểu quốc hội,

và bạn không đóng khung mình
trong tư duy của một kinh tế gia,

bạn đưa ra quyết định dựa trên
một loạt các dữ liệu.

Bạn nhìn vào sự đánh đổi.

Bạn suy nghĩ kỹ về ảnh hưởng

xa hơn việc GDP tăng hoặc giảm.

Các nhà kinh tế muốn biến mọi thứ
thành một trao đổi tiền tệ,

kể cả dữ liệu thời gian sử dụng,

để họ có thể tiếp tục đánh giá

xem GDP tăng hay giảm.

Đó không phải là hướng đi đúng.

Và mọi người nói với tôi,

"Marilyn, tại sao chị không
làm việc trên một hệ thống

có bao gồm các công việc
không được trả lương,

tính việc mang thai,
việc sinh con, cho con bú,

trong GDP?"

Có một câu trả lời quan trọng về
luân lý và đạo đức cho câu hỏi này,

đó là tôi không muốn
những thứ quý giá nhất trên trái đất

những điều tôi trân trọng,

được tính bằng một chuẩn mực kế toán
coi chiến tranh là tốt cho tăng trưởng.

(Vỗ tay và cổ vũ)

Vì vậy, từ bây giờ,

bất cứ khi nào bạn nghe tin tức,

bạn sẽ không còn mù tịt
khi họ nói về GDP nữa.

Bạn sẽ nghĩ,

"Tôi hiểu những gì họ đang nói,
và nó không tốt. "

(Tiếng cười)

Tôi biết rằng có những lựa chọn thay thế,

và tôi sẽ dành thời gian của tôi
để thay đổi điều này,

nói chuyện với họ về cơ sở giá trị này

và nói chuyện với họ về
những lựa chọn thay thế,

bởi vì loài người

và hành tinh của chúng ta

cần một cách khác.

Cảm ơn bạn.

(Vỗ tay và cổ vũ)