Daha iyi teknoloji bizi nasıl dikkat dağınıklığından korur

Bu konuşma TED Konferanslarından ayrı olarak, TEDx organizasyonunda yapılmıştır.
Teknoloji bizi ne sıklıkta asıl yapmamız gereken şeyleri yapmaktan alıkoyuyor?
İş yerinde ya da oyun oynarken şaşırtıcı miktarda zamanımızı pop-uplar ya da uzun yanıt süreleri nedeniyle dikkatimiz dağılmış şekilde geçiriyoruz-zamanımızı iyi geçirmemizi sağlamak yerine teknoloji bizden zamanımızı çalıyor gibi görünüyor.Tasarımcı Tristan Harris teknoloji için daha anlamlı etkileşim yaratacak yeni fikirler öneriyor. ''Tasarımlarımızı en derin insani değerleri ön planda tutarak yaparsak teknolojinin geleceği nasıl olacak ?'' diye soruyor.

Günaydın.

Zamanımızı iyi kullanmak
size ne ifade ediyor?

Ben zamanımın çoğunu,
onu nasıl kullanacağımı

düşünmeye harcarım.

Galiba çok fazla-
sanırım takıntı hâline getirdim.

Arkadaşlarım öyle düşünüyor.

Ama öyle olmam gerektiğini düşünüyorum
çünkü son zamanlarda

zamanımın bir kısmı
kayboluyor gibi geliyor,

böyle olunca da,

hayatımın bir kısmı
kayboluyor gibi geliyor.

Özellikle de,

zamanımın küçücük bir kısmını
bu gibi şeylere

harcayınca oluyor.

Teknoloji gibi -
sürekli bir şeyleri kontrol ediyorum.

Size bir örnek vereyim.

Böyle bir e-posta ile karşılaşırsanız-

çoğunuz böyle bir e-posta
almışsınızdır, değil mi?

Bir fotoğrafta etiketlenmişim.

Bunu görünce,

hemen tıklamaktan kendimi alıkoyamıyorum.

Değil mi?
Çünkü, ya bu kötü bir fotoğraf ise?

Bu yüzden, hemen tıklamalıyım.

Ama ''fotoğrafı gör''e tıklamayacağım,

yapacağım şey 20 dakikamı harcamak olacak.

(Gülüşmeler)

Ama işin kötü yanı bunun olacağını bilmem

ve bunun olacağını bilmek bile

bunu bir daha yapmamı engellemeyecek.

Ya da kendimi mailimi kontrol ederken ve

yenile tuşuna basarken bulacağım.

Ama 60 saniye sonra

yine yenileye basacağım.

Neden böyle yapıyorum?

Bu çok anlamsız.

Bu neden oluyor
size bir ipucu vereyim.

Sizce Amerika'da filmler, oyun parkları

ve beyzbol hariç en çok para neye gidiyor?

Kollu kumar makinaları.

Sizce, biz bu kadar az parayla oynarken

bu makinalar nasıl bu kadar çok kazanıyor?

Bozuk paralarla oynuyoruz.

Bu nasıl mümkün olabilir.

Aslında olan şey...

telefonum bir kollu makina.

Telefonumu her kontrol ettiğimde,

ne kazanacağımı görmek için,

kollu makinayla oynuyorum.

Ne kazanacağım?

Mailimi her kontrol ettiğimde

''ne kazanacağım acaba'' diyerek

kollu kumar makinasını oynuyorum.

Haber akışını ne zaman aşağı çeksem,

ne kazanacağımı görmek için,

kollu makinayı oynuyorum.

Değil mi?

Ve aslında

bunun böyle olduğunu bilsemde -ki ben bir

tasarımcıyım, bunun psikolojisi
nasıldır bilirim,

tam olarak ne olduğunun farkındayım -

ama bana başka bir şans vermiyor.

Yine de içine batmış durumdayım.

Peki ne yapacağız?

Çünkü bu, bizi teknoloji ile ya hep ya hiç

ilişkisine itiyor değil mi?

Ya varsın,

bağlanmış ve hep dünyadan kopmuş hâldesin

ya da yoksun,

ama önemli bir şey var mı

diye merak eder hâldesin.

Başka bir deyişle,

ya kendini kaptırıyosun ya da ''bir şey

kaçırıyorum'' korkusu yaşıyorsun.

Değil mi?

O zaman ''seçim'' moduna geçmeliyiz.

Teknoloji ile aramızda zamanımızı
kontrol etme

şansımızın olduğu bir ilişki istiyoruz

bunları bilmenin işe yaramadığını
düşünürsek -çünkü işe yaramıyor-

ve tasarımcıların yardımına
ihtiyaç duyacağız.

Tasarım yardımına ihtiyaç duyacağız.

Peki bu nasıl olacak?

O zaman hepimizin karşı karşıya kaldığı

bir örneğe bakalım, mesajlaşma- sohbet.

Diyelim ki iki insan var,

Nancy solda, bir dosya üstünde çalışıyor,

John'da sağda ve bir anda

hatırlıyor, ''Nancy'e unutmadan

önce şu dosyayı sormalıyım! ''

Ve bu mesajı ona yolladığında

Nancy'nin dikkatini tamamen dağıtıyor.

Bu hep yaptığımız şey, sağdan soldan

dikkatimizi dağıtıyoruz.

Ve bunun ciddi bir bedeli var.

Çünkü ne zaman birbirimizin
dikkatini dağıtsak,

geri toplamamız ortalama olarak,

23 dakikamızı alıyor.

O anda yaptığımız işe geri dönmemiz için

iki farklı aşama geçmemiz gerekiyor.

Bunu gösteren ise Gloria Mark ve

Microsoft'un araştırması.

Aynı zamanda bu araştırmaya göre

dışarıdan gelen her dikkat dağıtıcı şey,

bizi kendimizi bölmemiz yönünde şartlıyor.

Aslında her 3,5 dakikada bir kendimizi
bölüyoruz, dikkatimizi dağıtıyoruz.

Bu çok çılgınca.

Peki bunu nasıl düzelteceğiz?

Nancy ve John 'ya hep ya hiç' ilişkisinde.

Nancy belki bağlantıda olmak

istemiyor ama sonra endişeleniyor:

''Ya önemli bir şey kaçırıyorsam?''

Tasarım bu sorunu çözebilir.

Tekrar ele alalım, Nancy solda,

John sağda.

'' Nancy'e bunu göndermeliyim'' diyor,

Ama bu sefer,

Nancy odaklandığı şeyi yapabilir.

Diyelim ki kaydırıcıyı sürüklüyor ve

''30 dakika odaklanmak istiyorum'' diyor.

İşte şimdi odaklandı !

Şimdi John ona yazmak istediğinde,

bu düşünceyi unutmadan önce -

çünkü bu onun ihtiyacı,
kafasında bu var,

ve bunu unutmadan kafasından
atması gerek -

Ama bu defa

bu, mesajları tutuyor ki
Nancy odaklansın ama

aynı zamanda John'da aklındakini atsın.

Ama bu yalnızca bir şey olursa işe yarar,

Bu da, eğer gerçekten önemli bir şey
olursa Nancy biliyor ki,

John onu rahatsız edebilir.

Ama sürekli, bilinçsiz ve
kaza eseri bölünmeler

yerine, bilinçli bölünmeler yaratıyoruz.

Yani burada iki şey yapıyoruz.

Onlar için yeni bir seçim oluşturuyoruz

ama başka, zekice bir şey daha yapıyoruz.

Bu da cevapladığımız soruyu değiştirmemiz.

Mesajlaşmanın amacının '' Yapalım da mesaj

göndermek kolay olsun'' yerine

-mesajlaşmanın amacı budur,

birine mesaj atmak kolay olmalıdır -

amacı daha derin ve insani değeri daha
yoğun bir şey ile

değiştiriyoruz bu da'' Hadi iki insan
arasında olabilecek

en kaliteli konuşmayı yaratalım.''

Yani amacı geliştirdik.

Peki, tasarımcılar bunu gerçekten
umursayacak mı?

Bu insani değerlerin ne olduğu hakkında
konuşmalar yapmayı istiyor muyuz?

O zaman size bir hikâye anlatayım

yaklaşık bir yıl önceydi,

bir yıldan biraz daha önce.

Teknoloji baş tasarımcıları ve

Thich Nhat Han arasındaki bir toplantıyı
organize etmek için yardım etmem gerekti.

Thich Nhat Hanh meditasyon alanında
dünyaca ünlü bir konuşmacı.

Ve en muhteşem toplantıydı bu.

Düşünsenize - bir oda hayal edin-

odanın bir tarafına teknoloji
delileri doluşmuş;

odanın öbür tarafında,

kel kafalı, uzun kahverengi elbiseli
Budist rahipler var.

Sorular da en derin insani
değerler hakkındaydı,

sen en derin sorulara ve

en derin insani değerlere göre
tasarım yaparken

gelecekte teknoloji nasıl görünür acaba?

Ve aramızdaki konuşma bu değerlerin
ne olabileceği konusunda

birbirimizi dikkatle dinlemekle geçti.

Konuşmamızda, yazım ve imla
kontrolü yerine

merhamet ve anlayış kontrolü olsaydı gibi

bir şaka yaptı,

kastettiği ise, yanlışlıkla yaralayıcı
olmuş bir kelimenin- bir başkasına göre

yaralayıcı algılanan- altını çizebilirsin.

Peki bu tarz bir konuşma
bir tasarım toplantısı dışında

gerçek hayattada gerçekleşebilir mi?

Cevap ''evet'',

ve benim favorilerimden
biri 'Couchsurfing'.

Eğer duymadıysanız 'Couchsurfing'
kalacak bir yer arayan

birini, kalacak bir yer öneren
bir kişiyle

eşleştiren bir internet sitesi.

Yani muhteşem bir hizmet-

tasarım amacı ne olabilir?

Eğer 'Couchsurfing'de çalışıyorsan ne
için tasarlıyorsun?

Misafirleri, ev sahipleriyle eşleştirmek
diye düşünürsünüz.

Değil mi?

Gayet iyi bir amaç.

Ama bu tıpkı bizim mesajlaşmadaki
amacımız gibi olur,

sadece mesajı iletmeye çalıştığımız.

Peki daha derin, insani amaç nedir?

Onlar bu amacı:

Hiç tanışmamış iki insan arasında
kalıcı, pozitif tecrübe ve ilişki kurmak

olarak belirlediler.

En etkileyicisi ise 2007'de,

bunu ölçmenin bir yolunu
uygulamaya koydular,

ki bu inanılmaz.

Nasıl olduğunu söyleyeyim.

Sahip olunan her tasarım amacı

-nasıl yaptığınızı görebileceğiniz

bir karşıt ölçünüz olmalı-

Başarıyı ölçen bir yol.

Yani yaptıkları şey,

diyelimki buluşan iki insan var,

onların birlikte geçirdikleri
gün sayısını alıyorlar

ve sonra birlikte geçirdikleri
saati hesap ediyorlar -

bu iki insan kaç saati
birlikte geçirdiler?

Ardından onlar bu zamanı
geçirdikten sonra,

ikisine de soruyorlar:

Deneyiminiz ne kadar olumluydu?

Tanıştığınız bu insanla iyi bir
deneyim yaşadınız mı?

Ve insanların sitede geçirdiği zamanı

bu olumlu zamandan çıkartıyorlar

çünkü bu, insanların hayatlarından
ödediği bedel.

Bunu neden başarı olarak
değerlendirelim ki?

Ve size kalan şey ise

onların ''kesintisiz oluşturulmuş
keyifli zaman'' dediği birşey,

ya da sadece kesintisiz ''iyi zaman''.

'Couchsurfing' olmasaydı, kesintisiz
saatler hiç olmayabilirdi.

Her gün işe gelip çalışmanın ve
başarını, insanların hayatlarına

kattığın gerçek, kesintisiz
ve olumlu saatlerle ölçmenin,

eğer bugün işini yapmayacak olsan
bu olumlu saatlerin de olmayacağını

bilmenin, ne kadar ilham verici

olabileceğini bir düşünsenize.

Bu sistemde işleyen bir dünya
hayal edebilir misiniz?

Bir sosyal ağ hayal edin -diyelim ki

yemek yapmayı önemsiyorsunuz,

ve bu ağ başarısını, yemeğe misafir
çağırdığınız akşamlarla,

okuduğunuza memnun olduğunuz
yemek makaleleri ile ölçtü

memnun olmadığınız
makaleleri ya da onlara bakarken

harcadığınız boşa zamanı çıkarttı.

Profesyonel bir sosyal ağ hayal edin ki

başarısını kurulan bağlantı sayısını ya da

yollanan mesajlarla ölçmek yerine,

insanların aldığında heyecanlandığı
ve mutlu olduğu

iş teklifleri ile ölçüyor.

Ve insanların sitede harcadığı
zamanı çıkartıyor.

Ya da Tinder veya onun gibi

buluşma hizmetlerini hayal edin,

insanların sağa sola
kaydırma sayısı yerine

-ki bugün başarıyı buna göre ölçüyorlar-

yaşadıkları romantik,
derin ve önemli anları ölçsün.

Bu onlar için ne demekse tabii ki.

Ama zamanınızı iyiye
kullanmaya yardım eden,

bu sistemde işleyen bir dünya
hayal edebiliyor musunuz?

Bunu yapabilmek için
yeni bir sisteme de

ihtiyacınız var çünkü muhtemelen

bugünün internet ekonomisinin-

bugünün ekonomisinin genel olarak-

harcanan zamanla ölçüldüğünü
düşünüyorsunuz.

Sahip olduğunuz kullanıcı sayısı,

kullanma oranı sayısı,

insanların harcadığı zaman,

başarıyı işte böyle ölçüyoruz.

Ama bu sorunu daha önce çözdük.

Bunu ''Organik yiyecek'' ile çözdük,

bazı şeyleri farklı değerlendirmemiz
gerektiğini söylerken.

''Bu başka tür bir yiyecek'' dedik.

Yani sırf fiyat üstünden
kıyas yapamayız;

bu başka kategori bir yiyecek.

Bunu ''Yeşil Bina Sertifikası'' ile çözdük

''bu başka bir yapı'' dediğimizde
bu çevresel sürdürülebilirliği olan,

başka değerlere dayanıyor demekti.

Ya teknoloji içinde
böyle bir şeyimiz olsaydı?

Ya bütün amacı ve hedefi
insan hayatına yeni kesintisiz

olumlu katkılar sağlamak olan
bir şeyimiz olsaydı?

Ve bunu başka bir şekilde
değerlendirebilseydik,

böylece gerçekten işe yarasaydı?

Bu farklı özel raf alanını
app store'lara verdiğinizi hayal edin.

Sizi, bu tarz tasarımlara yönlendiren

tarayıcılarınız olduğunu hayal edin.

Bu dünyayı yaratıp, yaşamanın ne kadar
heyecanlı olacağını bir hayal edin.

Bu dünyayı bugün yaratabiliriz.

Şirket liderleri, tek yapmanız gereken-

sadece siz yeni bir sisteme öncelik
verebilirsiniz ki bu sistem

sizin, insan hayatına kesintisiz olumlu
katkıyı veren sisteminiz.

Ve buna yönelik dürüst
bir konuşma yapalım.

Belki işler buna bir başlangıç
yapacak kadar da iyi gitmiyor

ama hadi konuşmaya başlayalım.

Tasarımcılar, başarıyı yeniden
adlandırabilirsiniz, tıpkı tasarı gibi.

Tartışmalı olarak, hepimizin yaşamını
etkileyen seçimleri yaratmak adına,

organizasyonunuzda birçok insandan
daha fazla gücünüz var.

Belki de tıptaki gibi,

sorumluluklarımızı bilip hastaları

tedavi etmekteki yüksek değerin
farkına varmak için

hipokrat yemini ediyoruz.

Ya tasarımcıların da
bu yeni tür tasarım için

böyle bir şeyi olsaydı?

Ve kullanıcılar - hepimiz için-

bu yönde işleyen bir teknoloji
talep edebiliriz.

Belki zor gözükebilir,

ama McDonald's

müşteriler talep edene kadar
salata satmıyordu.

Wallmart'ta tüketici talep etmeden önce
organik yiyecek satılmıyordu.

Bu yeni sistem teknolojiyi
talep etmek zorundayız.

Ve bunu yapabiliriz.

Ve bunu yapmak

tamamen ''harcanan vakit'' ile
yönlendirilen

ve yönetilen dünyayı,

''iyi harcanan vakit'' ile değiştirecek.

Ben bu dünyada yaşamak ve

bu konuşmanın olmasını istiyorum.

Hadi bu konuşmaya şimdi başlayalım.

Teşekkürler

(Alkış)