Return to Video

Bedenlerimize daha hızlı iyileşmeyi nasıl öğretebiliriz

  • 0:01 - 0:05
    Bir hap aldığınızı veya aşı vurulduğunuzu
  • 0:05 - 0:07
    ve tıpkı nezle atlatır gibi
  • 0:07 - 0:09
    yaralarınızın daha hızlı
    iyileştiğini hayal edin.
  • 0:09 - 0:12
    Bugün bir ameliyat veya kaza sonucunda
  • 0:12 - 0:14
    haftalarca hastanede kalıyoruz
  • 0:14 - 0:17
    ve genellikle yaralar
    ve acı veren yan etkiler oluyor
  • 0:17 - 0:22
    çünkü sağlıklı ve yaralanmamış organ
    yenileme kabiliyetimiz yok.
  • 0:22 - 0:24
    Yeni dokular geliştirebilmek için
  • 0:24 - 0:29
    bağışıklık sistemimizi uyaracak
    materyaller yapmaya çalışıyorum.
  • 0:29 - 0:33
    Tıpkı aşıların bedenimizi
    hastalıkla savaşması için uyarması gibi
  • 0:33 - 0:35
    biz de bağışıklık sistemimize
    dokular geliştirerek
  • 0:35 - 0:38
    yaraları daha hızlı
    iyileştirmesini öğretebiliriz.
  • 0:39 - 0:43
    Organları yoktan var etmek
    sihir gibi görünebilir
  • 0:43 - 0:46
    fakat bunu başarabilen
    bir dizi organizma var.
  • 0:46 - 0:48
    Bazı kertenkele türleri kuyruklarını,
  • 0:48 - 0:52
    semenderler kollarını tamamen
    yeniden oluşturabilirler
  • 0:52 - 0:55
    ve biz insanlar bile karaciğerimizi
    yeniden oluşturabiliyoruz,
  • 0:55 - 0:58
    üstelik kütlesinin en yarısını
    kaybettikten sonra.
  • 0:59 - 1:01
    Bu sihri gerçekliğe
    biraz daha yaklaştırmak için
  • 1:01 - 1:04
    bedenlerimizin bağışıklık sisteminden
    gelen yönergeler aracılığıyla
  • 1:04 - 1:08
    yaraları iyileştirmesi
    ve doku yapabilmesini araştırıyorum.
  • 1:08 - 1:12
    Dizinizdeki bir sıyrıktan
    sinir bozucu sinüzite kadar,
  • 1:12 - 1:15
    bağışıklık sistemimiz bedenimizi
    tehlikelere karşı korur.
  • 1:15 - 1:17
    Ben bir immünoloğum
  • 1:17 - 1:20
    ve vücudun savunma sistemi
    hakkındaki bilgimden yararlanarak
  • 1:20 - 1:22
    kesikler ve morluklara karşı
  • 1:22 - 1:25
    vücudun verdiği savaştaki
    önemli etkenleri belirledim.
  • 1:25 - 1:28
    Şu an denenmekte olan materyallerin
  • 1:28 - 1:30
    yeniden kas oluşturma
    yeteneklerine bakılınca
  • 1:30 - 1:35
    ekibim fark etti ki bu materyallerle
    yaralanmış bir kası tedavi ettikten sonra
  • 1:35 - 1:37
    o materyal ve onu çevreleyen kasta
  • 1:37 - 1:39
    çok fazla sayıda
    bağışıklık hücresi oluyordu.
  • 1:40 - 1:41
    Yani bu durumda,
  • 1:41 - 1:45
    bağışıklık hücreleri bakteriyle savaşmak
    için enfeksiyona hücum etmek yerine
  • 1:45 - 1:48
    yaralanmaya hücum ediyorlar.
  • 1:48 - 1:51
    Spesifik bir bağışıklık hücresi keşfettim,
  • 1:51 - 1:52
    yardımcı T hücresi,
  • 1:52 - 1:55
    naklini yaptığım materyalin içinde vardı
  • 1:55 - 1:57
    ve yara iyileşmesi için
    kesinlikle çok önemliydi.
  • 1:58 - 2:02
    Tıpkı çocukken kaleminizin kırılması
  • 2:02 - 2:04
    ve parçaları bantla yapıştırmanız gibi
  • 2:04 - 2:06
    biz de iyileşebiliriz
  • 2:06 - 2:08
    ama pek işlevsel olmayabilir
  • 2:08 - 2:09
    ve yara izimiz olur.
  • 2:10 - 2:12
    Yani sağlıklı kas yerine
  • 2:13 - 2:14
    bu yardımcı T hücreleri olmazsa
  • 2:14 - 2:17
    kaslarımız içlerinde
    yağ hücreleri oluşturuyor
  • 2:17 - 2:19
    ve kasların içinde yağ varsa
    o kadar güçlü olmuyorlar.
  • 2:20 - 2:22
    Bağışıklık sistemimizi kullanarak
  • 2:22 - 2:25
    bedenimiz yara izi olmadan
    o kısmı geliştirebilir
  • 2:25 - 2:28
    ve o kısım hiç yaralanmamış
    gibi görünebilir.
  • 2:29 - 2:32
    Bağışıklık tepkimizi değiştirerek
  • 2:32 - 2:34
    yeni doku oluşturmamız için
    bize sinyal verecek
  • 2:34 - 2:36
    materyaller yaratmaya çalışıyorum.
  • 2:37 - 2:41
    Biliyor ki ne zaman bedenimize
    bir materyak nakledilse
  • 2:41 - 2:43
    bağışıklık sistemi ona yanıt verecek.
  • 2:43 - 2:48
    Bu materyaller kalp pilinden
    insülin kalemlerine,
  • 2:48 - 2:51
    mühendislerin yeni doku yaratmada
    kullandığı materyallere kadar uzanıyor.
  • 2:52 - 2:56
    Yani ben vücuda
    yeni bir materyal yerleştirdiğimde
  • 2:56 - 3:00
    bağışıklık sistemi hücre ve proteinlerden
    küçük bir çevre oluşturacak
  • 3:00 - 3:03
    ve bu çevre, kök hücrelerin
    davranış şeklini değiştirecek.
  • 3:04 - 3:08
    Hava durumunun günlük
    aktivitelerimizi etkilemesi gibi,
  • 3:08 - 3:09
    örneğin koşuya çıkmak
  • 3:09 - 3:14
    veya evde kalıp Netflix'te bir dizinin
    tüm sezonunu bir oturuşta izlemek,
  • 3:14 - 3:16
    materyalin de bağışıklık çevresi
  • 3:16 - 3:18
    kök hücrelerin büyüme
    ve gelişme şeklini etkiliyor.
  • 3:19 - 3:21
    Yanlış sinyaller aldıysak,
  • 3:21 - 3:23
    Netflix sinyalleri diyelim,
  • 3:23 - 3:25
    kas yerine yağ hücresi edinmiş oluyoruz.
  • 3:27 - 3:30
    Bu materyaller
    pek çok farklı şeyden yapılıyor;
  • 3:30 - 3:33
    plastikten doğal materyallere,
  • 3:33 - 3:36
    değişen kalınlıklarda nanofiberlere,
  • 3:36 - 3:39
    az çok gözenekli süngerlere
  • 3:39 - 3:41
    ve farklı yoğunluklarda jellere kadar.
  • 3:41 - 3:43
    Hatta araştırmacılar
    zamanla değişik sinyaller veren
  • 3:43 - 3:45
    mayeryaller bile yapabilir.
  • 3:45 - 3:51
    Diğer bir deyişle
    başka dokular için değiştirilebilecek
  • 3:51 - 3:53
    doğru yönergeler sunduğumuz zaman
  • 3:53 - 3:57
    hücrelerin bir ''Broadway''gösterisi
    yapmasını sağlayabiliriz,
  • 3:57 - 3:59
    tıpkı yönetmenin ''Le Mis''ten
  • 3:59 - 4:02
    "Little Shop of Horrors" için
    seti değiştirmesi gibi.
  • 4:02 - 4:05
    Bedenimizin yenileme yapması için
  • 4:05 - 4:10
    yaralanmaya verdiği yanıtları taklit eden
    belli tür sinyalleri topluyorum.
  • 4:10 - 4:14
    Gelecekte yara izi yapmayan yara bandı,
  • 4:14 - 4:18
    şekil verilebilir kas doldurucu
    hatta yara iyileştirici aşılarımız olacak.
  • 4:18 - 4:21
    Elbette yarın sabah uyanıp
    Wolverine gibi iyileşmeyeceğiz.
  • 4:21 - 4:23
    Önümüzdeki Salı günü de değil.
  • 4:23 - 4:25
    Ancak bu ilerlemeler
  • 4:25 - 4:29
    ve doku yapımı ve yara iyileşmesinde
    bağışıklık sistemimizle çalışma sayesinde
  • 4:29 - 4:31
    pazarlarda bazı ürünler
    görmeye başlayabiliriz;
  • 4:31 - 4:35
    vücudumuzun savunma sistemiyle
    çalışarak rejenerasyon yapan
  • 4:35 - 4:39
    ve belki de bir semenderle
    aynı hızı yakalayabileceğimiz ürünler.
  • 4:40 - 4:41
    Teşekkürler.
  • 4:41 - 4:45
    (Alkışlar)
Title:
Bedenlerimize daha hızlı iyileşmeyi nasıl öğretebiliriz
Speaker:
Kaitlyn Sadtler
Description:

X-Men'deki Wolverine gibi bedenlerimizin daha hızlı ve yara almadan iyileşmesini sağlasak nasıl olurdu? TED Fellow Kaitlyn Sadtler, bağışıklık sistemimizin yaralanmalarına verdiği tepkiyi değiştirebilecek yeni biyolojik materyaller geliştirerek bu hayali gerçekleştirme üzerinde çalışıyor. Bu kısa konuşmada, bu ürünlerin bedenlerimizin yenilenmesine yardım edeceği değişik yötemleri açıklıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
04:57

Turkish subtitles

Revisions