-
Title:
Bedenlerimize daha hızlı iyileşmeyi nasıl öğretebiliriz
-
Description:
X-Men'deki Wolverine gibi bedenlerimizin daha hızlı ve yara almadan iyileşmesini sağlasak nasıl olurdu? TED Fellow Kaitlyn Sadtler, bağışıklık sistemimizin yaralanmalarına verdiği tepkiyi değiştirebilecek yeni biyolojik materyaller geliştirerek bu hayali gerçekleştirme üzerinde çalışıyor. Bu kısa konuşmada, bu ürünlerin bedenlerimizin yenilenmesine yardım edeceği değişik yötemleri açıklıyor.
-
Speaker:
Kaitlyn Sadtler
-
Bir hap aldığınızı veya aşı vurulduğunuzu
-
ve tıpkı nezle atlatır gibi
-
yaralarınızın daha hızlı
iyileştiğini hayal edin.
-
Bugün bir ameliyat veya kaza sonucunda
-
haftalarca hastanede kalıyoruz
-
ve genellikle yaralar
ve acı veren yan etkiler oluyor
-
çünkü sağlıklı ve yaralanmamış organ
yenileme kabiliyetimiz yok.
-
Yeni dokular geliştirebilmek için
-
bağışıklık sistemimizi uyaracak
materyaller yapmaya çalışıyorum.
-
Tıpkı aşıların bedenimizi
hastalıkla savaşması için uyarması gibi
-
biz de bağışıklık sistemimize
dokular geliştirerek
-
yaraları daha hızlı
iyileştirmesini öğretebiliriz.
-
Organları yoktan var etmek
sihir gibi görünebilir
¶
-
fakat bunu başarabilen
bir dizi organizma var.
-
Bazı kertenkele türleri kuyruklarını,
-
semenderler kollarını tamamen
yeniden oluşturabilirler
-
ve biz insanlar bile karaciğerimizi
yeniden oluşturabiliyoruz,
-
üstelik kütlesinin en yarısını
kaybettikten sonra.
-
Bu sihri gerçekliğe
biraz daha yaklaştırmak için
¶
-
bedenlerimizin bağışıklık sisteminden
gelen yönergeler aracılığıyla
-
yaraları iyileştirmesi
ve doku yapabilmesini araştırıyorum.
-
Dizinizdeki bir sıyrıktan
sinir bozucu sinüzite kadar,
-
bağışıklık sistemimiz bedenimizi
tehlikelere karşı korur.
-
Ben bir immünoloğum
-
ve vücudun savunma sistemi
hakkındaki bilgimden yararlanarak
-
kesikler ve morluklara karşı
-
vücudun verdiği savaştaki
önemli etkenleri belirledim.
-
Şu an denenmekte olan materyallerin
¶
-
yeniden kas oluşturma
yeteneklerine bakılınca
-
ekibim fark etti ki bu materyallerle
yaralanmış bir kası tedavi ettikten sonra
-
o materyal ve onu çevreleyen kasta
-
çok fazla sayıda
bağışıklık hücresi oluyordu.
-
Yani bu durumda,
-
bağışıklık hücreleri bakteriyle savaşmak
için enfeksiyona hücum etmek yerine
-
yaralanmaya hücum ediyorlar.
-
Spesifik bir bağışıklık hücresi keşfettim,
-
yardımcı T hücresi,
-
naklini yaptığım materyalin içinde vardı
-
ve yara iyileşmesi için
kesinlikle çok önemliydi.
-
Tıpkı çocukken kaleminizin kırılması
¶
-
ve parçaları bantla yapıştırmanız gibi
-
biz de iyileşebiliriz
-
ama pek işlevsel olmayabilir
-
ve yara izimiz olur.
-
Yani sağlıklı kas yerine
-
bu yardımcı T hücreleri olmazsa
-
kaslarımız içlerinde
yağ hücreleri oluşturuyor
-
ve kasların içinde yağ varsa
o kadar güçlü olmuyorlar.
-
Bağışıklık sistemimizi kullanarak
-
bedenimiz yara izi olmadan
o kısmı geliştirebilir
-
ve o kısım hiç yaralanmamış
gibi görünebilir.
-
Bağışıklık tepkimizi değiştirerek
¶
-
yeni doku oluşturmamız için
bize sinyal verecek
-
materyaller yaratmaya çalışıyorum.
-
Biliyor ki ne zaman bedenimize
bir materyak nakledilse
-
bağışıklık sistemi ona yanıt verecek.
-
Bu materyaller kalp pilinden
insülin kalemlerine,
-
mühendislerin yeni doku yaratmada
kullandığı materyallere kadar uzanıyor.
-
Yani ben vücuda
yeni bir materyal yerleştirdiğimde
-
bağışıklık sistemi hücre ve proteinlerden
küçük bir çevre oluşturacak
-
ve bu çevre, kök hücrelerin
davranış şeklini değiştirecek.
-
Hava durumunun günlük
aktivitelerimizi etkilemesi gibi,
-
örneğin koşuya çıkmak
-
veya evde kalıp Netflix'te bir dizinin
tüm sezonunu bir oturuşta izlemek,
-
materyalin de bağışıklık çevresi
-
kök hücrelerin büyüme
ve gelişme şeklini etkiliyor.
-
Yanlış sinyaller aldıysak,
-
Netflix sinyalleri diyelim,
-
kas yerine yağ hücresi edinmiş oluyoruz.
-
Bu materyaller
pek çok farklı şeyden yapılıyor;
-
plastikten doğal materyallere,
-
değişen kalınlıklarda nanofiberlere,
-
az çok gözenekli süngerlere
-
ve farklı yoğunluklarda jellere kadar.
-
Hatta araştırmacılar
zamanla değişik sinyaller veren
-
mayeryaller bile yapabilir.
-
Diğer bir deyişle
başka dokular için değiştirilebilecek
-
doğru yönergeler sunduğumuz zaman
-
hücrelerin bir ''Broadway''gösterisi
yapmasını sağlayabiliriz,
-
tıpkı yönetmenin ''Le Mis''ten
-
"Little Shop of Horrors" için
seti değiştirmesi gibi.
-
Bedenimizin yenileme yapması için
-
yaralanmaya verdiği yanıtları taklit eden
belli tür sinyalleri topluyorum.
-
Gelecekte yara izi yapmayan yara bandı,
-
şekil verilebilir kas doldurucu
hatta yara iyileştirici aşılarımız olacak.
-
Elbette yarın sabah uyanıp
Wolverine gibi iyileşmeyeceğiz.
¶
-
Önümüzdeki Salı günü de değil.
-
Ancak bu ilerlemeler
-
ve doku yapımı ve yara iyileşmesinde
bağışıklık sistemimizle çalışma sayesinde
-
pazarlarda bazı ürünler
görmeye başlayabiliriz;
-
vücudumuzun savunma sistemiyle
çalışarak rejenerasyon yapan
-
ve belki de bir semenderle
aynı hızı yakalayabileceğimiz ürünler.
-
-