Showing Revision 6 created 11/13/2018 by Nelson Simfukwe.

1. Title:
   Jinsi tunaweza fundisha miili yetu kupona haraka
2. Description:

   Itakuaje kama tutaweza saidia miili yetu kupona haraka bila makovu, kama Wolverine kwenye X-Men? Mshiriki wa TED Kaitlyn Sadtler anafanya kazi ili ndoto hii iwe kweli kwa kutengeneza vifaa vya biolojia vipya vinavyoweza kubadili jinsi mfumo wetu wa kinga unavyojibu majeraha. Kwenye mazungumzo haya mafupi, anaonyesha njia tofauti ambazo bidhaa hizi zinaweza kusaidia mwili ukajijenga upya.

3. Speaker:
   Kaitlyn Sadtler
4. 1324 0:01 - 0:05
   Je kama unaweza kuchukua kidonge
   au chanjo

   ¶

5. 4730 0:05 - 0:07
   na kama ukawa unapona mafua,
6. 6780 0:07 - 0:09
   unaweza kuponya jeraha kwa urahisi?
7. 8899 0:09 - 0:12
   Leo, kama tukiwa na upasuaji au ajali,
8. 12355 0:12 - 0:14
   tunakaa hospitalini kwa wiki,
9. 14000 0:14 - 0:17
   na mara nyingi tunabaki na makovu
   na madhara ya uchungu
10. 16650 0:17 - 0:22
    kwa uwezo wetu wa kutengeneza au
    kukuza afya, na viungo visivyo na jeraha.
11. 22436 0:22 - 0:24
    Nafanya kazi kujenga vifaa
12. 24486 0:24 - 0:29
    vinavyofundisha mfumo wetu wa kinga ili
    utupe alama za kukuza tishu mpya.
13. 29497 0:29 - 0:33
    Kama tu chanjo inavyofundisha
    mwili wetu kupigana na magonjwa,
14. 32595 0:33 - 0:35
    badala yake tunaweza fundisha
    mfumo wetu wa kinga
15. 35347 0:35 - 0:38
    kujenga tishu
    na kuponya majeraha kwa urahisi.
16. 38886 0:39 - 0:43
    Sasa, kukuza sehemu za mwili kutoka
    popote inaweza kuonekana kama uchawi,

    ¶

17. 42688 0:43 - 0:46
    lakini kuna viumbe kadhaa
    vinavyoweza kutimiza mafanikio haya.
18. 45903 0:46 - 0:48
    Baadhi ya mijusi inaweza kukuza mikia yao,
19. 48370 0:48 - 0:52
    yule salamanda mnyenyekevu
    anaweza kukuza kabisa mkono wake,
20. 52339 0:52 - 0:55
    na hata binadamu tu
    wanaweza kukuza ini lao
21. 55252 0:55 - 0:58
    baada ya kupoteza zaidi ya nusu
    ya uzito wao wa awali.
22. 58615 0:59 - 1:01
    Ili kufanya uchawi huu
    kuwa karibu zaidi na ukweli,

    ¶

23. 61274 1:01 - 1:05
    nina fanya uchunguzi wa jinsi mwili wetu
    unaweza kuponya majeraha na kujenga tishu
24. 65393 1:05 - 1:08
    kupitia maelekezo kutoka mfumo
    wa kinga.
25. 68387 1:08 - 1:12
    Kutoka kwenye mkato wa goti lako
    mpaka maambukizi ya sinus yanayoboa,
26. 71936 1:12 - 1:15
    mfumo wetu wa kinga unalinda
    mwili wetu na hatari.
27. 75199 1:15 - 1:17
    Mimi ni immunolojisti
28. 76684 1:17 - 1:20
    na kwa kutumia ninachojua
    kuhusu mfumo wa ulinzi wa mwili wetu,
29. 79738 1:20 - 1:22
    niliweza kutambua wachezaji wakuu
30. 81938 1:22 - 1:25
    kwenye mapambano ya kujenga
    mikato na michubuko yetu.
31. 85436 1:25 - 1:28
    Tunapoangalia vifaa
    vinavyojaribiwa kwa sasa

    ¶

32. 88129 1:28 - 1:30
    kwa uwezo wao wa kusaidia kukuza misuli,
33. 90351 1:30 - 1:35
    timu yetu imeona kua baada ya kutibu
    msuli uliojeruhiwa na vifaa hivi,
34. 94534 1:35 - 1:37
    kulikua na idadi kubwa ya seli za kinga
35. 96881 1:37 - 1:39
    ndani ya kifaa
    na inayozunguka msuli.
36. 100010 1:40 - 1:41
    Hivyo kwa sababu hii,
37. 101192 1:41 - 1:45
    badala ya seli za kinga kukimbilia
    kwenye maambukizi kupigana na bakteria,
38. 105430 1:45 - 1:48
    zinakimbilia kuelekea kwenye jeraha.
39. 107922 1:48 - 1:51
    Nimegundua aina maalum
    ya seli za kinga,
40. 110779 1:51 - 1:52
    ni msaidizi T kiini,
41. 112097 1:52 - 1:55
    ilikua inapatikana ndani ya
    kile kifaa nilichokipanda
42. 114850 1:55 - 1:58
    na ni muhimu kabisa kwa ajili ya uponyaji
    jeraha.
43. 118325 1:58 - 2:02
    Sasa, kama tu ulivyokua mdogo na
    ukavunja penseli yako

    ¶

44. 121791 2:02 - 2:04
    na kujaribu kugundisha kwa pamoja tena,
45. 124353 2:04 - 2:06
    tunaweza kupona,
46. 125531 2:06 - 2:08
    lakini inaweza isiwe
    njia inayofanya kazi zaidi,
47. 127800 2:08 - 2:09
    na tutapata kovu.
48. 129515 2:10 - 2:12
    Hivyo kama hatuna hizi msaidizi T kiini,
49. 132523 2:13 - 2:14
    badala ya misuli yenye afya,
50. 134134 2:14 - 2:17
    misuli yetu inatengeneza
    seli za mafuta ndani yake,
51. 136769 2:17 - 2:20
    na kama kuna mafuta kwenye misuli yetu,
    haina nguvu.
52. 140033 2:20 - 2:22
    Sasa, kutumia mfumo wetu wa kinga,
53. 142457 2:22 - 2:25
    miili yetu inaweza kukua tena
    bila haya makovu
54. 144978 2:25 - 2:28
    na kuonekana kama ilivyokua
    kabla hata hatujajeruhiwa.
55. 149128 2:29 - 2:32
    Nina fanya kazi kutengeneza vifaa

    ¶

56. 151712 2:32 - 2:34
    vinavyotuma alama
    za kujenga tishu mpya
57. 154015 2:34 - 2:36
    kwa kubadilisha mwitikio wa kinga.
58. 156840 2:37 - 2:41
    Tunajua kua muda wowote
    kifaa kinapopandwa mwilini mwetu,
59. 161079 2:41 - 2:43
    mfumo wa kinga utaitikia kwake.
60. 163158 2:43 - 2:48
    Hii hutofautiana kwanzia kipima mapigo ya
    moyo mpaka pampu za insulini
61. 167691 2:48 - 2:52
    mpaka vifaa ambavyo wanatumia wahandisi
    ili kujaribu kujenga tishu mpya.
62. 171932 2:52 - 2:56
    Hivyo ninapoweka hicho kifaa,
    au kiguzo, ndani ya mwili,
63. 176021 2:56 - 3:00
    mfumo wa kinga hutengeneza
    mazingira madogo ya seli na protini
64. 180450 3:00 - 3:03
    ambazo zinaweza badili jinsi
    seli shina zetu zinavyoishi.
65. 183817 3:04 - 3:08
    Sasa, kama hali ya hewa
    inavyoathiri shughuli zetu za siku,
66. 187739 3:08 - 3:09
    kama kwenda kukimbia
67. 189088 3:09 - 3:14
    au kukaa ndani na kutazama
    kipindi kizima cha TV kwenye Netflix,
68. 193597 3:14 - 3:16
    mazingira ya kinga ya kiguzo
69. 195589 3:16 - 3:19
    inaathiri jinsi seli shina zetu
    zinavyokua na kuendelea.
70. 198883 3:19 - 3:21
    Kama tunakua na ishara za mbovu,
71. 200923 3:21 - 3:23
    tuseme kama ishara za Netflix,
72. 202622 3:23 - 3:26
    tunapata seli za mafuta badala ya misuli.
73. 206790 3:27 - 3:30
    Viguzo hivi vimetengenezwa na
    aina nyingi tofauti ya vitu,
74. 209941 3:30 - 3:33
    kwanzia plastiki mpaka vitu
    vinavyopatikana kiasili,
75. 213330 3:33 - 3:36
    nyuzi ndogo zinazotofautiana unene,
76. 216105 3:36 - 3:39
    sifongo ambazo zina matundu makubwa
    au madogo,
77. 218542 3:39 - 3:41
    jeli zenye ugumu unaotofautiana.
78. 220685 3:41 - 3:43
    Na watafiti wanaweza hata
    kutengeneza vifaa
79. 222819 3:43 - 3:45
    kutoa ishara tofauti na mda.
80. 225473 3:45 - 3:51
    Hivyo kwa maneno mengine, tunaweza kupanga
    maonyesho hayaya Broadway ya seli
81. 230743 3:51 - 3:55
    kwa kuzipa jukwaa, sehemu
    na heshima sahihi
82. 234625 3:55 - 3:57
    inayoweza kubadilishwa kwa tishu tofauti,
83. 236870 3:57 - 3:59
    kama tu mtengenezaji anavyobadilisha
    jukwaa
84. 239090 3:59 - 4:02
    kwa "Les Mis" dhidi ya
    "Little Shop of Horrors."
85. 242398 4:02 - 4:05
    Nina changanya aina maalum za ishara
86. 245106 4:05 - 4:10
    ambazo zinaiga jinsi miili yetu inavyojibu
    maumivu kutusaidia kua wapya.
87. 250283 4:10 - 4:14
    Huko mbeleni, tutaona bandi ya misaada
    ambayo ni kizuia kovu,
88. 253835 4:14 - 4:18
    kijazo cha msuli kinachofinyangika
    au hata chanjo inayoponya jeraha.
89. 257837 4:18 - 4:21
    Sasa, hatutaweza kuamka kesho na
    kuweza kuponywa kama Wolverine.

    ¶

90. 261438 4:21 - 4:23
    Pengine hata sio Jumanne ijayo pia.
91. 263328 4:23 - 4:25
    Ila na haya maednelelo,
92. 264536 4:25 - 4:29
    na kufanya kazi na mfumo wetu wa kinga
    kusaidia kuunda tishu na kutibu majeraha,
93. 268765 4:29 - 4:31
    tunaweza kuanza kuona
    bidhaa kwenye soko
94. 271018 4:31 - 4:35
    zinazofanya kazi na mfumo wa ulinzi
    mwilini kusaidia kutengeneza upya,
95. 274908 4:35 - 4:39
    na labda siku moja tutaweza
    kua sambamba na salamander.
96. 279876 4:40 - 4:41
    Asante.

    ¶

97. 281051 4:41 - 4:45
    (Makofi)

    ¶