Frankenstein'ı Okumak İçin Bilmeniz Gereken Her Şey
-
0:07 - 0:131815'te Tambora Yanardağı'nın patlaması
bazı yerleri karanlığa mahkûm etti -
0:13 - 0:18ve "Yazsız Yıl" olarak bilinen kasvetli
dönemin başlangıcı oldu. -
0:18 - 0:22Bu nedenle Mary ve Percy Shelly,
Lord Byron'ın Ceneve Gölü'ndeki evine -
0:22 - 0:23gittiklerinde
-
0:23 - 0:26zamanlarının çoğunu evde geçirdiler.
-
0:26 - 0:31Byron, eğlenmek için arkadaşlarına
bir yarışma önerisinde bulundu: -
0:31 - 0:34Kim en korkutucu
hayalet hikâyesini yazabilirdi? -
0:34 - 0:38Bu, 18 yaşındaki Mary'ye ilham verdi.
-
0:38 - 0:43İlerleyen birkaç ay içinde Frankenstein'ın
hikâyesini yazdı. -
0:43 - 0:46Frankenstein genelde yeşil ve
hırıldayan bir figür olarak betimlense de -
0:46 - 0:49Mary Shelly'nin canavarı böyle değil.
-
0:49 - 0:54Aslında, kitaptaki canavar isimsizdir.
Frankenstein adı canavarın yaratıcısı olan -
0:54 - 0:56Dr. Victor Frankenstein'a aittir.
-
0:56 - 1:00Yaratıcı ve canavar arasındaki çekişme
o kadar gergindir ki -
1:00 - 1:03kolektif bilinçaltımızda ikisi
birbirine girmiştir. -
1:03 - 1:06Orijinal metni okumadan önce
-
1:06 - 1:10Frankenstein ve sahip olduğu pek çok
anlam ile ilgili -
1:10 - 1:13bilmenizin yararlı olabileceği
pek çok şey vardır. -
1:13 - 1:17Kitap, Dr. Frankenstein'ın
yaşamı kontrol etme konusundaki -
1:17 - 1:19sonuçsuz çabalarını anlatıyor.
-
1:19 - 1:22Dr. Frankenstein ceset parçalarını
birleştirerek canavarı yaratır -
1:22 - 1:25ve ona elektrik vererek bilinçli
bir varlığa dönüştürür. -
1:25 - 1:31Fakat ortaya çıkan şeyden korkar ve kaçar.
-
1:31 - 1:34Zaman ve mekân canavarı
uzaklaştırmak için yeterli değildir, -
1:34 - 1:39bu yüzden yaratan ve canavar arasında
korkutucu bir kovalamaca başlar. -
1:39 - 1:41Shelly, romanın alt başlığına
-
1:41 - 1:43"Modern Prometheus" adını vererek,
-
1:43 - 1:46Yunan mitolojisindeki Titan
Prometheus'a bir atıfta bulunmuştur. -
1:46 - 1:50Prometheus, Tanrılardan ateşi çalarak
insanlara vermiştir. -
1:50 - 1:52Böylece insanlar bilgi
ve güce sahip oldular. -
1:52 - 1:55Ama Prometheus,
Tanrıların ateşini çaldığı için -
1:55 - 2:00bir taşa zincirlendi ve sonsuza kadar
akbabalar tarafından yendi. -
2:00 - 2:04Prometheus'un hikâyesi, 18. yüzyılda
Romantik Dönem edebiyatında -
2:04 - 2:06yeniden ortaya çıktı.
-
2:06 - 2:07Mary, Romantizm akımının
-
2:07 - 2:11doğa, duygular ve sanatın
sadeliğine dair görüşlerini paylaşan -
2:11 - 2:13önemli bir yazardı.
-
2:13 - 2:16Mary, Frankenstein'ı
yayınladıktan iki yıl sonra -
2:16 - 2:20Percy, "Bağları Çözülen Prometheus" adlı
lirik dramasında hikâyeyi -
2:20 - 2:22yeniden yorumladı.
-
2:22 - 2:24Romantikler bu mitolojik göndermelerle
-
2:24 - 2:29Antik Dünya'nın, modern çağlara kıyasla
ne kadar saf olduğunu vurguladılar -
2:29 - 2:31ve genellikle bilime şüpheyle yaklaştılar.
-
2:31 - 2:35Frankenstein, insanları
yapay zekâya karşı uyaran -
2:35 - 2:36ilk hikâyelerden biridir.
-
2:36 - 2:40Romandaki korku ögesi
doğaüstü güçler değil; -
2:40 - 2:42bir laboratuvarda yapılan canavardı.
-
2:42 - 2:45Ayrıca, romanda gotik ögeler de
bulunmaktaydı. -
2:45 - 2:48Gotik Edebiyatın karakteristik
özellikleri tedirginlik, -
2:48 - 2:49ürkütücü bir mekân,
-
2:49 - 2:51grotesk
-
2:51 - 2:53ve unutulma korkusudur.
-
2:53 - 2:56Bunların hepsi Frankenstein'da
görülebilir. -
2:56 - 2:59Kitaptaki korku ögesini etkileyen
bir diğer şey, -
2:59 - 3:03Mary'nin hayatındaki travmalardır.
-
3:03 - 3:101797'de doğan Mary, William Godwin ve
Mary Wollstonecraft'ın kızıydı. -
3:10 - 3:12İkisi de önemli radikal düşünürlerdi.
-
3:12 - 3:16Annesinin kitabı olan
"Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi" -
3:16 - 3:18feminizmde önemli bir yere sahiptir.
-
3:18 - 3:23Annesi, Mary'nin doğumu sırasında yaşanan
sorunlar nedeniyle öldü. -
3:23 - 3:25Mary, annesinin ölümünden çok etkilendi
-
3:25 - 3:29ve kendisi de hamileliklerinde
sorunlar yaşadı. -
3:29 - 3:3316 yaşında Percy ile kaçtıktan
sonra hamile kaldı. -
3:33 - 3:36Fakat bebek doğduktan
kısa süre sonra öldü. -
3:36 - 3:404 kere daha hamile kalan Mary'nin
yalnızca bir çocuğu sağ kaldı. -
3:40 - 3:43Bazı eleştirmenler bu trajedinin
Frankenstein'daki temaları -
3:43 - 3:45etkilediğini ileri sürüyor.
-
3:45 - 3:48Shelly, doğumu hem yaratıcı
hem de yıkıcı olarak betimliyor -
3:48 - 3:53ve canavarı yaşamın doğal döngüsünün
biçimsiz bir aynası olarak gösteriyor. -
3:53 - 3:58Canavar, zafer arayışı içindeki
Dr. Frankenstein'ın doğayı bozmasının -
3:58 - 4:00somut hâlidir.
-
4:00 - 4:04Bu onun ölümcül hatasıdır.
-
4:04 - 4:06Tanrı kompleksinin en belirgin olduğu yer
-
4:06 - 4:09"Yaşam ve ölüm bana her
şeyden önce, aşmam gereken -
4:09 - 4:11hayali bir sınır gibi görünüyordu.
-
4:11 - 4:16Sonra da karanlık dünyamıza
bir ışık seli yağdıracaktım." cümlesidir. -
4:16 - 4:18Büyüleyici bir şey yapmış
olmasına rağmen -
4:18 - 4:22kendi ahlaki görüşüyle ateşle oynadı.
-
4:22 - 4:24Ve bu kararının etkileri tüm
kitapta görülebilir. -
4:24 - 4:30Kitap aydınlık ve karanlığın arasındaki
farka ve ateşe birçok atıfta bulunuyor. -
4:30 - 4:35Bu yalnızca Prometheus'un ateşinin
kıvılcımını değil, -
4:35 - 4:38aynı zamanda hayatın karanlık yönünü
ortaya çıkaran fikirlerin gücünü de -
4:38 - 4:39sembolize ediyor.
- Title:
- Frankenstein'ı Okumak İçin Bilmeniz Gereken Her Şey
- Description:
-
Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/everything-you-need-to-know-to-read-mary-shelley-s-frankenstein-iseult-gillespie
1815'te Lord Byron, Ceneva Gölü'ndeki evinde ağırladığı misafirlerine bir yarışma önerisinde bulundu: Kim en korkutucu hayalet hikayesini
yazabilirdi? Bu soru 18 yaşındaki Mary Shelly'ye ilham verdi. Mary, ilerleyen birkaç ay içinde Frankenstein'ın hikayesini yazdı. Iseult Gillespie, Mary Shelly'nin klasik romanını okumak için bilmeniz gereken her şeyi anlatıyor.Ders: Iseult Gillespie
Animasyon: Silvia Prietov - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:02