Bir şirket (neredeyse) kuralsız nasıl yönetilir

Ya işiniz hayatınızı yönetmeseydi? Brezilyalı CEO Ricardo Semler, kurumsal demokrasinin sıra dışı bir türünü uygulayarak, yönetim kurulu toplantılarından, çalışanların tatil günlerini bildirme sürecine (bildirmek zorunda değiller) kadar her şeyi yeniden düşünüyor. Bu vizyon, çalışanların bilgeliklerini ödüllendiriyor, iş-yaşam dengesini destekliyor ve hayat ile iş gerçekte nedir sorusunu derinlemesine aydınlatıyor. İlave soru: Ya okullar da böyle olsaydı?

Pazartesi ve Perşembe günleri

ölmeyi öğreniyorum.

Onlara nihai günlerim diyorum.

Eşim Fernanda bu ifadeyi sevmiyor;

fakat

ailemden birçok kişi
melanom kanserinden öldü.

Ebeveynlerimde ve onların
ebeveynlerinde vardı.

Bu yüzden hep bir gün doktorun
karşısında oturduğumu,

onun tahlil sonuçlarıma bakıp bana

''Ricardo, sonuçlar pek iyi gözükmüyor.

6 ay ila 1 yıllık ömrün kaldı.''

diyeceğini düşünürdüm.

Böyle olunca, kalan zamanınızda

ne yapacağınızı düşünmeye başlıyorsunuz.

''Çocuklarla daha çok vakit geçireceğim.

Şu yerleri gezeceğim.

Dağlara çıkıp ineceğim, dolaşacağım

ve daha önce vaktim olmasına rağmen
yapmadığım her şeyi yapacağım.'' dersiniz.

Ama tabii

hepimizin bildiği gibi, bunlar
acı tatlı yaşanan anlardır.

Yaşaması çok zor.

Vaktin büyük bir kısmını
muhtemelen ağlayarak geçirirsiniz.

O yüzden ben başka bir şey
yapacağım dedim.

Her Pazartesi ve Perşembe günü,
bu nihai günlerimi kullanacağım.

O günlerde, kötü haberi alsaydım

yapmak isteyeceğim ne varsa
onları yapacağım.

(Kahkahalar)

Düşündüğünüzde --

(Alkışlar)

Çalışmanın tersi nedir diye
düşündüğünüzde,

çoğu zaman keyif yapmak
olduğunu zannederiz.

''Keyif yapmaya ihtiyacım var''
gibi şeyler söylersiniz.

Fakat aslına bakarsanız keyif
fazlasıyla yoğun bir uğraştır.

Golf ve tenis oynarsınız,

insanlarla buluşursunuz,

öğle yemeğine gidersiniz,
sinemaya geç kalırsınız.

Çok sıkışık bir şeydir keyif yapmak.

Çalışmanın tersi, boşluktur.

Ama çok azımız boşluk ile ne
yapacağını bilir.

Hayatımızın genel dağılımına baktığınızda,

fark ederiz ki çok paramız olan dönemlerde

çok az zamanımız olur.

Sonunda zamanımız olduğunda ise,

ne paramız, ne de sağlığımız kalmıştır.

30 yıl önce biz şirket olarak
bunu düşünmeye başladık.

Bu, binlerce çalışanı olan
karmaşık bir şirket.

Yüz milyonlarca dolarlık

roket yakıtı itici sistemleri işi yapan,

Brezilya'da 4.000 ATM işleten,

binlerce düzine gelir vergisi
düzenleyen bir şirket.

Yani basit bir iş değil.

Şirkete baktık ve dedik ki,

hadi bu insanlara
gücü havale edelim.

Hadi bu insanlara

yatılı okul zihniyetini

kaldırdığımız bir şirket verelim;

işe bu saatte gelir,

bu şekilde giyinirsiniz,

bu şekilde toplantıya gider,

şunları söyleyip
bunları söylemezsiniz

ve geriye ne kaldı bir bakalım.

Buna yaklaşık 30 yıl önce başladık

ve tam da bu sorunla uğraşmaya başladık.

Dedik ki bakın,

emeklilik ve hayatınızın

yıllara göre dağılımı sorunu.

Dağ tırmanmaya 82 yaşında gideceğinize,

neden önümüzdeki hafta yapmıyorsunuz?

Şöyle yapacağız:

Size Çarşamba günlerinizi, maaşınızın
yüzde 10'u karşılığında geri satacağız.

Şimdi, eğer hep kemancı olmak
istiyorsaydınız,

ki muhtemelen olmayacaktınız,

gidin ve bunu Çarşamba günü yapın.

Gördük ki --

bu programı yaşlılar tercih
eder diye düşünmüştük.

Programa ilk yazılan
kişilerin yaş ortalaması ise

elbette 29 çıktı.

Böylece bakmaya başladık.

İşleri daha farklı yapmalıyız dedik.

Şöyle şeyler söylemeye başladık:

Ne zaman geldiğinizi, ne zaman
gittiğinizi falan

niye bilmek isteyelim?

Bunu sizden bir şey alabileceğimiz,

bir çeşit iş alabileceğimiz şekilde
sözleşmeye bağlayamaz mıyız?

Neden bu merkez binalarını inşa ediyoruz?

Bu sağlam, önemli ve büyük
görünme ile ilgili

bir ego sorunu değil mi?

Ama sırf bu yüzden mi sizi şehrin
öteki ucundan buraya sürüklüyoruz?

Bu yüzden soruları teker teker
sormaya başladık.

Şöyle söylerdik:

Bir: İnsanları nasıl buluruz?

Dışarı çıkıp çalışanları işe
almayı denerdik.

Onlara ''Bak, bize geleceğin zaman

2-3 mülakattan sonra

sonsuza dek bizimle
evli kalmayacaksın.

Hayatımızın geri kalanı böyle olmayacak.

O yüzden,

gel, mülakatlara gir.

Seninle görüşmek isteyen
kim varsa gelecek.

Senin doğru kişi olduğunu

küçük maddeleri işaretleyerek
anlamak yerine,

görüşmedeki sezgilerimizin
neler doğuracağını izleyelim.

Ve sonra,

geri gel.

Bir öğleden sonranı,

bir gününü burada geçir.

Kiminle konuşmak istiyorsan konuş.

Bizim kendi reklamlarımızda yazdığımız
saçmalıklar yerine,

düşündüğün gelinin
olduğumuzdan emin ol.

(Kahkahalar)

Yavaş yavaş şu tarz şeyler
söylediğimiz bir sürece girdik.

Şirkette, gelecekteki
çalışanları tarafından

görüşmeye alınmamış ve
onaylanmamış kimsenin

lider olmasını istemiyoruz.

Altı ayda bir, herkes anonim şekilde
bir lider olarak değerlendirilir.

Sonuçlar kişinin o konumda devam
edip etmemesi gerektiğini belirler,

ki bu bildiğiniz gibi, çoğunlukla
duruma bağlıdır.

Yani yüzde 70-80 puanları yoksa

konumlarını koruyamazlar,

ki muhtemelen 10 yıldan fazla
genel müdür olmamamın sebebi bu.

Zamanla başka sorular da
sormaya başladık.

Şöyle şeyler söyledik:

Neden insanlar kendi
maaşlarını belirleyemez?

Bunun için ne bilmeleri gerekiyor?

Sadece üç şey bilmeniz gerekir:

Şirkette çalışan kişiler

ne kadar maaş alır,

benzer işler için

diğer şirketlerde

kişiler ne kadar maaş alır

ve gücümüzün neye
yeteceğini anlamak için

şirket genel olarak
ne kadar kazanır?

Hadi insanlara bu
üç parça bilgiyi verelim.

Yemekhaneye bir bilgisayar koyduk

ve buradan kişiler şu bilgileri
öğrenebiliyordu;

bir kişi ne kadar harcamış,
ne kadar kazanmış,

ne kadar yan ödeme almış,
şirketi ne kadar kazanmış,

kâr marjı neymiş, gibi.

Bu, 25 yıl önceydi.

İnsanlara bu bilgiler aktıkça,

şöyle şeyler demeye başladık;

senin harcama raporunu görmek istemiyoruz,

kaç gün izin aldığını bilmek istemiyoruz,

nereden çalıştığını bilmek istemiyoruz.

Bir ara şehrin 14 farklı
yerinde ofisimiz vardı.

Evinize, görüşeceğiniz müşterinize

hangisi yakınsa ona gidin derdik.

Bize nerede olduğunuzu söylemeyin.

Dahası

binlerce çalışanımız varken bile,

5.000 kişi

İnsan Kaynakları birimimizde

iki kişi vardı

ve şükürler olsun ki

biri emekliye ayrıldı.

(Kahkahalar)

Sorduğumuz soru şuydu:

Nasıl insanlarla ilgilenebiliriz?

İnsanlar sahip olduğumuz tek kaynak!

İnsanların peşinden koşup

göz kulak olan bir bölümümüz olamaz.

Zamanla

yöntemimizin çalıştığını gördükçe,

aradığımız şeyin şu olduğunu söyledik --

bu sanırım benim nihai günlerde ve

şirkette aradığım temel şeydi --

Bilgelik için nasıl hazırlanırsınız?

Biz devrimler çağından geldik,

sanayi devrimi,

malumat çağı, bilgi çağı;

ama bilgelik devrine daha yakın değiliz.

Daha çok bilgelik için

nasıl tasarlamalı,

nasıl organize etmeliyiz?

Mesela, çoğu zaman

en akıllıca

ve zeki kararlar

harikalar yaratmaz.

Şöyle şeyler derdik,

hadi haftada 57 cihaz satacağın
konusunda anlaşalım.

Eğer Çarşamba'ya kadar satarsan,

lütfen kumsala git.

Bize sorun çıkarma.

Bize, üretime, uygulamaya.

Sonra yeni şirketleri,

rakiplerimizi almak zorunda kalacağız.

Sırf çok fazla cihaz sattın diye

bir sürü iş çıkacak.

Bu yüzden kumsala git

ve Pazartesi yeniden başla.

(Kahkahalar) (Alkışlar)

Yani süreç bilgeliği arıyor.

Süreçte tabii ki,

herkesin her şeyi bilmesini istedik

ve tam anlamıyla demokratik

şekilde işleri yürütmek istedik.

Yönetim kurulumuzun iki koltuğu,

tüm üye oy hakları ile

ilk gelen iki kişi için boş bırakıldı.
(Kahkahalar)

Böylece, çok önemli birçok takım elbiseli
ve kravatlı kişinin de

bulunduğu yönetim kurulumuzda temizlik
görevlisi bayanlar oy kullandı.

Gerçek şu ki bizim dürüst
kalmamızı sağladılar.

Bu süreçte bize gelen
kişilere bakmaya başlayınca,

bir saniye bekle dedik,
insanlar bize gelip şöyle dediler:

''Nereye oturmalıyım?''

''Nasıl çalışmalıyım?''

''Beş yıl sonra nerede olacağım?''

Onlara baktık ve dedik ki,

''Çok daha erken başlamalıyız.''

Nereden başlamalıyız?

Dedik ki ''Ana okulu başlamak
için iyi bir yer gibi''.

Böylece bir vakıf kurduk.
Bu vakfın 11 yıldır

üç okulu var, burada aynı
soruları sormaya başladık;

bilgelik için okulu
nasıl yeniden tasarlarsın?

Öğretmenleri daha dönüşümlü kullanmalı,

yöneticiler daha çok şey yapmalı,

demek bir yöntem.

Ama gerçek şu ki

şu an eğitim ile yaptıklarımız
tamamen çağ dışı.

Öğretmenlerin rolü tamamen çağ dışı.

Matematik dersinden
biyolojiye,

biyolojiden 14. yüzyıl
Fransa'sına gitmek

çok aptalca.

(Alkışlar)

Nasıl olmalı diye düşünmeye başladık.

İnsanları bir araya getirmeye başladık.

Bunlara, eğitimi seven kişileri,

Paulo Freire gibi,

Brezilya'da Eğitim Bakanlığı
yapmış iki kişi

dâhildi

ve şöyle dedik:

Bir okulu sıfırdan tasarlasaydık

neye benzerdi?

Böylece Lumiar isimli okulu kurduk

ve Lumiar,

ki bir tanesi devlet okuludur,

Lumiar şöyle der:

Hadi öğretmen dediğimiz rolü

ikiye bölelim.

Birine ''özel öğretmen'' diyeceğiz.

Eski Yunan ''paideia'' kavramındaki
özel öğretmen:

Çocuğa göz kulak olsun.

Evinde neler oluyor,

şu an hayatında nerede gibi;

ama lütfen öğretme.

Çünkü Google'a kıyasla

ne kadar az bildiğini
bilmek istemiyoruz.

Bunu kendine sakla.

(Kahkahalar)

Şimdi iki özelliğe
sahip kişileri getireceğiz:

Tutku ve uzmanlık.

Kendi mesleklerinde
olabilir de, olmayabilir de.

Emekli vatandaşları kullanıyoruz,

toplumun yüzde 25'ini oluşturup, kimsenin
artık istemediği bilgiye sahip olanlar.

Onları okula getirip

diyoruz ki,

bu çocuklara gerçekten
neye inanıyorsanız onu öğretin.

Bu şekilde matematik öğreten
kemancılarımız var.

Birçok farklı şeyimiz var, diyoruz ki

ders materyallerini artık düşünmeyin.

2'den 17'ye giden

yaklaşık on büyük alanımız var.

Şöyle şeyler,

''İnsan olarak kendimizi nasıl ölçeriz?''

Matematik, fizik ve diğer
her şeyin de yeri var elbet.

''Kendimizi nasıl ifade ederiz?''

Müzik ve edebiyat için de yer var,

dilbilgisi için de.

Sonra herkesin unuttuğu konular var,

belki de hayatta en önemli olan konular.

Hayatta en önemli olan şeyler hakkında

hiçbir şey bilmiyoruz.

Sevgi hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.

Ölüm hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.

Neden burada olduğumuza dair
hiçbir şey bilmiyoruz.

Okulda bilmediğimiz her şey hakkında

konuşabilecek alanlara ihtiyacımız var.

Bu yaptıklarımızın büyük bir
kısmını oluşturuyor.

(Alkışlar)

Yıllar içerisinde başka
şeylere de girmeye başladık.

Dedik ki,

neden çocukları azarlayarak

onlara otur, buraya gel, onu yap,
bunu yap demek zorundayız?

Hadi çocuklara,
daire dediğimiz şeyi yaptıralım.

Daire haftada bir toplanıyor.

Çocuklara "Kuralları siz
birlikte koyun

ve kurallarla ne yapacağınıza
siz karar verin" dedik.

Birbirinizin kafasına mı
vurmak istiyorsunuz?

Tamam, bir hafta deneyin.

Buldukları kurallar

bizdeki kurallar ile aynıydı;

ama bu kurallar onlarındı.

Böylece güç onlardaydı.

Yani onlar bir çocuğu

okuldan uzaklaştırma veya atma

yetkisine sahipler ve kullanıyorlar.

Yani okulculuk oynamıyorsunuz.

Gerçekten de karar veriyorlar.

Aynı şekilde

sayısal bir mozaik tutuyoruz.

Çünkü bu, yapılandırıcı
veya Montessori veya

herhangi başka eğitim sistemi değil,

içinde Brezilya müfredatını tuttuğumuz

ve çocuklar 17 olmadan onları

maruz bırakmak istediğimiz 600
parçalı bir mozaik.

Bu mozaiği sürekli takip ediyoruz

ve çocukların durumunu
biliyoruz.

Diyoruz ki:

''Bu konu şimdi ilgini çekmedi.
Hadi bir yıl bekleyelim.''

Çocuklar gruplar hâlinde,

ama yaşlarına göre
sınıflandırılmıyorlar.

Yani konusuna hazır
6 yaşında bir çocuk

11 yaşında bir çocuk ile birlikte.

Bu da okullarda gördüğümüz çeteleşme

ve kutuplaşma gibi sorunları
çoğunlukla ortadan kaldırıyor.

0-100 arası notlandırılıyorlar.

Notlandırma kendileri tarafından,

bir uygulama aracılığı ile

birkaç saatte bir gerçekleştiriliyor.

Bu süreç onların bir konuda bilmelerini

istediğimizin yüzde 37'sine
ulaştıklarından

emin olana kadar devam ediyor.

Böylece onları yeteri kadar

bilerek hayata gönderebiliyoruz.

Ders konuları ise,

''Dünya Futbol Kupası''

veya ''Nasıl Bisiklet Yaparız''.

Öğrenciler 45 günlük

''Nasıl Bisiklet Yaparız'' dersine
kayıt oluyorlar.

Hadi pi'nin 3,1416 olduğunu
bilmeden bisiklet yapmaya çalışın.

Yapamazsınız.

Hadi herhangi biriniz

3,1416'yı bir şey için
kullanmayı deneyin.

Daha fazla bilmiyorsunuz.

Yani bu kayıp

ve bizim okulda yapmaya
çalıştığımız da bu:

Okulda bilgelik arıyoruz.

Bu da bizi hayatımızın dağılımını
gösteren grafiğe geri getiriyor.

Düşündüğümde, ben bayağı para kazandım.

Düşünüp

''artık geri verme
zamanı'' dediğinizde --

yani, eğer geri veriyorsan,

fazla almışsındır.

(Kahkahalar) (Alkışlar)

Hep Warren Buffet'ın bir sabah uyanıp,
sandığından 30 milyar dolar

fazlasına sahip olduğunu
fark ettiğini düşünüyorum.

Bakıyor ve şöyle diyor,

''Bununla ne yapacağım ki?''

''Bunu gerçekten ihtiyacı olan
birine vereyim.''

''Bill Gates'e vereyim.''

(Kahkahalar)

Benim adamım da,

kendisi New York'taki
finans danışmanım,

bana diyor ki,

''Aptal bir adamsın,

çünkü eğer hayatın boyunca
paylaşmak yerine,

paradan para kazansaydın

bugün sahip olduğunun 4,1 katı daha
fazla paran olurdu.

Ama ben hayat devam ederken
paylaşmayı daha çok seviyorum.

(Alkışlar)

Bir süre MIT'de MBA programında
ders verdim.

O dönem bir gün Mount Auburn
mezarlığına rastladım.

Cambridge'de çok güzel bir mezarlık.

Etrafında yürüyordum. Doğum günümdü
ve düşünüyordum.

Etrafından ilk geçişimde, mezar
taşlarını gördüm.

Büyük şeyler yapmış güzel
insanların mezarları

ve düşündüm:

Ben neyle hatırlanmak istiyorum?

Mezarlığı tekrar turladım.

İkinci turda aklıma başka
bir soru geldi,

ki bu soru bana daha iyi geldi:

Neden hatırlanmak istiyorum ki?

(Kahkahalar)

Bence bu soru beni
başka yerlere götürdü.

50 yaşımdayken, eşim Fernanda ve ben
bir öğleden sonra boyunca oturduk,

büyük bir ateş yaktık

ve ben bu ateşin içine o zamana
kadar yaptığım her şeyi attım.

38 dile çevrilmiş şu kitap,

yüzlerce ve yüzlerce yazılmış makale,

DVD'ler,

olan her şeyi.

Bu iki şeyi sağladı.

Birincisi,

beş çocuğumuzu adımlarımızı, gölgemizi
takip etmekten özgürleştirdi.

Benim ne işle uğraştığımı bilmiyorlar.

(Kahkahalar)

Bu da iyi bir şey.

Onları bir yere götürüp, onlara

"Bir gün, bunların hepsi sizin
olacak" demeyeceğim.

(Kahkahalar)

Beş çocuk hiçbir şey bilmiyor

ve bu iyi.

İkincisi ise,

kendimi geçmişin başarılarının
çapasından kurtardım.

Nihai günlerimin bir kısmında,
her seferinde yeniden

başlamakta ve sıfırdan
karar almakta özgürüm.

Bazı kişiler şöyle diyebilir:

"Tabii şimdi senin
zamanın, nihai günlerin var,

çıkıp her şeyi yapıyorsundur."

Hayır,

kumsallara gittik,

Samoa, Maldivler ve
Mozambik'e gittik.

Yani bunlar yapıldı.

Himalayalar'da dağa tırmandım.

Çekiç köpek balıklarını görmek için
60 metre derinliğe indim.

Çad'dan Timbuktu'ya deve
üstünde 59 gün geçirdim.

Manyetik Kuzey Kutbu'na, köpek
kızakları üstünde gittim.

Yani biraz meşgulduk.

Buna da,

benim boşalan "ölmeden
yapacaklarım" listem diyorum.

(Kahkahalar)
Bu mantık ile

o günlere bakıyorum ve
düşünüyorum ki

ben emekli değilim.

Ben kesinlikle kendimi
emekli hissetmiyorum.

Yeni bir kitap yazıyorum.

Son iki senede

üç yeni şirket kurduk.

Şimdi bu okul sistemini ücretsiz
olarak dünyaya yaymak için çalışıyorum

ve fark ettim ki çok ilginçtir,
kimse bunu bedavaya istemiyor.

10 yıldır kamu sisteminin, bizim
devlet okulumuz gibi

bu yeni okul mantığını
devralması için uğraşıyorum.

Bizim devlet okulumuz,

sıralama notlarında
100 üzerinden 43 yerine

100 üzerinden 91 alıyor.

Ama ücretsiz olunca kimse istemiyor.

Yani belki parayla vermeye
başlarsak bir yerlere varabiliriz.

Ama bu yapıyı yaygınlaştırmak
yapmak istediklerimizden sadece biri.

Bence bu durumun bizden
hepinize bıraktığı mesaj,

sanırım şöyle bir şey:

Hepimiz Pazar akşamı nasıl evden

e-postalar gönderileceğini ve evden
çalışılacağını öğrendik.

Ama çok azımız Pazartesi öğleden sonraları

sinemaya gidebilmeyi öğrendi.

Eğer bilgelik arıyorsak,

bunu da nasıl yapacağımızı
öğrenmemiz gerekiyor.

Yani bunca yıldır yaptıklarımız
aslında çok basit,

ufak bir araç kullanıyoruz:

Üç kere arka arkaya neden sorusunu sormak.

Çünkü ilk neden için her zaman
iyi bir cevabın olur.

İkinci neden, biraz daha zorlaşır.

Üçüncüsüne geldiğinde,

yaptığın şeyi gerçekten neden
yaptığını bilmezsin.

Sonuç olarak sizi

bırakmak istediğim tohum ve düşünce,

eğer bunu yaparsanız,

"ne için" sorusuna gelecek misiniz?

Bunu ne için yapıyorum?

Umarım bunun sonucu olarak

ve zamanla, umarım bununla,

bu benim sizin için dilediğim şey

daha bilge bir geleceğiniz olur.

Çok teşekkürler.

(Alkışlar)

(Bu inanılmaz)

Chris Anderson: Ricardo, görünen o ki

biraz çılgınsın.

(Kahkahalar)

Çoğu kişi için bu çılgın görünüyor.

Ama bununla birlikte
derinlemesine bilgece.

Birleştirmeye çalıştığım parçalar şunlar:

Fikirlerin çok radikal.

Nasıl oluyor da,

iş yerinde mesela,

bu fikirler bir süredir var.

Bu fikirlerini uygulayanların sayısı

muhtemelen hâlen düşük değil mi?

Hiç büyük bir şirketin bu
fikirlerinden birini uyguladığı

ve senin de "Evet!" dediğin oldu mu?

Ricardo Semler: Oluyor.
İki hafta önce oldu,

Richard Branson ve adamları
"Artık tatillerinizi

kontrol etmek istemiyoruz" dediler.

Netflix biraz şunu bunu uyguluyor;

ama çok önemli olduğunu düşünmüyorum.

Ben bunun belki biraz misyonerin hevesi

gibi olduğunu görmek istiyorum;

ama bu çok kişisel bir istek.

Gerçek şu ki biraz kontrolü
kaybetmek inanç gerektiriyor

ve kontrole sahip neredeyse kimse
buna inanmaya hazır değil.

Bunun çocuklardan ve şirketleri
farklı şekilde kuran

diğer kişilerden gelmesi gerekecek.

CA: Yani kilit nokta bu.

Senin bakış açından, kanıt orada,

şirketler açısından bu çalışıyor,

ama insanların yalnızca cesaretleri yok.

RS: Niyetleri dahi yok.

Şirketi 90-günlük emirlerle yönetiyorsun.

Çeyrek dönem raporu var.

90 günde iyi değilsen, dışarıdasın.

Sonra bu kişilere diyorsun ki,

"Harika bir program var,
bir nesilden daha kısa bir sürede..."

Ve adam "Çık buradan dışarı" diyor.

Yani sorun bu.

(Kahkahalar)

CA: Eğitim ile yapmaya çalıştığınız şey
bana inanılmaz derecede derin geliyor.

Herkes kendi ülkesinin eğitim
sisteminden şikayetçi.

Kimse Google ve bu kadar teknolojik
çeşidin olduğu bir

dünyaya henüz yetiştiğini düşünmüyor.

Diğer yandan sizin bu sistemden

geçen çocukların performanslarında çarpıcı

artışları olduğuna ilişkin
gerçek kanıtlarınız var.

Bu fikirleri ilerletmeniz için
biz ne yapabiliriz?

RS: Bence bu "zamanı gelen
fikirler" sorunu

ve bu konularda hiç bir zaman
çok istekli olmadım.

Dışarıya koyuyoruz.

Sonra bir bakıyorsun birileri var --

mesela Japonya'da bir grup var, ki
beni fazlasıyla korkutuyor.

Kendilerine Semlerist'ler diyorlar ve 120
tane şirketleri var.

Beni çağırdılar ve hep gitmeye korktum.

Hollanda'da bir grup var,

600 Hollandalı küçük şirket.

Bu kendi kendine büyüyecek bir şey.

Bir kısmı hatalı gidecek
ve bu önemli değil.

Kendi yerini bulacak.

Benim korktuğum şey diğeri, şöyle diyor,

"Bu o kadar güzel ki yapmalısınız.

Hadi bir sistem geliştirelim,
bir sürü para yatıralım

ve insanlar bunu ne olursa olsun yapsın."

CA: Tüm hayatın boyunca
sıra dışı sorular sordun.

Bana öyle geliyor ki bunların bir
çoğunu körükleyen onlar oldu.

Daha başka soruların var mı, bize,
TED'e, buradaki gruba?

RS: Dönüp dolaşıp hep aynı sorunun
farklı türlerine geliyorum,

bu soruyu oğlum bana
üç yaşındayken sormuştu.

Jakuzide oturuyorduk ve dedi ki,

"Baba, biz neden varız?"

Başka bir soru yok.

Kimsenin başka sorusu yok.

Hepimizde, üç yaşımızdan itibaren,
bu sorunun değişik şekilleri var.

Bir şirkette, bürokraside,
bir kurumda zaman harcadığınızda,

diyorsunuz ki "Tanrım..." --

kaç kişinin ölüm döşeğinde

"Ah keşke ofiste biraz daha

zaman geçirseydim."
dediğini duydunuz.

Yani asıl konu, cesaretimizin
şimdi olması,

bir haftaya değil, iki ay sonra değil,

bir şeyinizin olduğunu
öğrendiğinizde değil --

"Hayır, bunu ne için yapıyorum?"
demek için.

Her şeyi durdurup,

"Hadi başka bir şey yapayım." diyebilmek

ve sonunda iyi olacak.

Şu an yapmakta olduğunuzdan
çok daha iyi olacak,

eğer bir süreçte tıkandıysanız.

CA: Bana öyle geldi ki TED'in
sondan bir önceki

gününü tamamlamak için bu
derin ve çok güzel bir yol.

Ricardo Semler, çok teşekkürler.

RS: Çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)