Мирен соживот за национализмот и глобализмот

Зошто мораме да бираме помеѓу национализмот и глобализмот, помеѓу љубовта кон сопствената земја и грижата за светот? Ванис Кабај, во својот говор упатен кон определените националисти и глобалисти, објаснува на кој начин можеме да го отфрлиме ова подвоено размислување и притоа да бидеме горди и на својата земја и на светот.

Пред две недели,го пребарував
зборот „националист“ на Твитер.

Резултатите беа прилично шаренолики,

со изрази како
„окуражен расистички морон“

(Смеа)

„бел шовинистички идиот“,

„фашистичка марионета“,

(Смеа)

„орвеловски, хитлеровски, застрашувачки“.

Потоа го побарав зборот „глобалист“,

и се појавија следните описи:
„социјалистички препродавач“,

„одвратна корпорациска пропаганда“,

„елистички финансиски кметови“,

„безмилосни космополитски стаорци““.

(Смеа)

Дури и според стандардите на социјалните
медиуми зборовите се одвратни и сурови.

Но,тие го изразуваат интензитетот
на едно од најважните прашања

на нашето време:

Национализам или глобализам?

Прашањето влијае на сѐ
она за што нѐ засега:

нашиот културен идентитет,

нашиот напредок,

нашите политички системи-

сѐ-благосостојбата на нашата планета-сѐ.

На една страна имаме национализам.

Колинс го дефинира како
„посветеност кон сопствената нација“,

но и како „доктрина која ги става
националните интереси

над меѓународните интереси“.

За националистите,модерните општества
се градат на национални темели:

делиме земја, историја култура
и се браниме меѓусебе.

Во големиот и хаотичен свет

за нив национализмот е единствен
разумен начин за социјална стабилност.

Но,загрижените глобалисти предупредуваат:

егоцентричниот национализам
може да се претвори во зло.

Го видовме тоа со фашизмот во 20-от век:

крвави војни,милиони жртви,
непроценливо уништување.

На другата страна имаме глобализам.

Ова е дефиниција од Оксфорд речникот:

„процесите и планирањата во областа
на политиката и економијата

на глобално ниво“.

За националистите, глобализмот
е брзо уништување

на она што нашите
претци го граделе со децении.

Како да плукаш врз гробовите
на нашите војници;

ја поткопува нашата национална солидарност

и ги отвора вратите
на странските инвазии.

Но,глобалистите тврдат дека зајакнувањето
на глобалното раководење

е единствениот начин да се справиме
со големите наднационални проблеми,

како нуклеарнaта распространетост,

глобалната бегалска криза,

климатските промени и тероризмот,

дури и последиците од
надчовечката вештачка интелигенција.

Значи,се наоѓаме на крстопат,

и треба да одбереме:

национализам или глобализам?

Живеев на 4 континенти

и отсекогаш ме интересираше ова прашање.

Но, добив сосема поинаква
претстава кога го видов

најголемиот бран на националистички
гласови во западните демократски земји

по Втората Светска Војна.

Наеднаш, ова не е веќе теорија.

Овие политички движења
го достигнале успехот со идеи

кои би значеле да го изгубам моето
француско државјанство

бидејќи сум Северно Африканец,

или не би можел да се вратам дома во САД

бидејќи сум од земја со
муслиманско мнозинство.

Кога живеете во демократија,

живеете со идејата дека
вашата влада ќе ве заштитува

сѐ додека ги почитувате законите.

Со порастот на националистичкиот
популизам,

и покрај тоа што сум лојален граѓанин,

ќе морам да живеам со помислата дека
мојата влада може да ми наштети

од причини кои
не можам да ги контролирам.

Тоа е загрижувачки.

Но, тоа ме натера да размислам

подлабоко за ова прашање.

Колку повеќе размислував,

толку повеќе се запрашував.

Зошто мораме да бираме помеѓу
национализмот и глобализмот,

помеѓу љубовта кон сопствената земја
и грижата за светот?

Нема причина.

Не мора да бираме помеѓу
семејството и државата,

или меѓу регионот или
религијата и државата.

Веќе имаме повеќе идентитети
и живееме добро со нив.

Зошто мораме да бираме
меѓу државата и светот?

Што ако, наместо го одбериме
апсурдниот избор

се решиме да се бориме против ова
опасно, подвоено размислување?

За сите глобалисти во публиката,

имам едно прашање:

Кога велам „националист“,
која слика ја замислувате?

Нешто вакво?

Верувајте, и јас така замислувам.

Но, сакам да запаметите
дека за повеќето луѓе

национализмот изгледа вака.

Или вака.

Тоа е она нешто во вас

кога случајно гледате некој
непознат Олимписки спорт на ТВ -

(Смеа)

чекајте-

и само погледот на непознатиот
спортист со вашите национални бои

прави да се чувствувате возбудено.

Срцето забрзано ви чука,

стресот ви се намалува,

и седите пред ТВ екранот

страсно навивајќи тој спортист да победи.

Тоа е национализам.

Кога луѓето се среќни што се заедно,

среќни што припаѓаат на
големата национална заедница.

Зошто да е погрешно?

Глобалисти, можеби сметате
дека национализмот

е стара идеја од 19-ти век
која неизбежно ќе згасне.

Но, за жал фактите не се на ваша страна.

Во анкета за светските вредности,
над 89.000 испитаници од 60 земји,

биле запрашани

колку се горди на својата земја-

88,5 % одговориле „многу горди“
или„прилично горди“-

85 проценти.

Национализмот нема
да исчезне во скоро време.

Тоа е силно чувство кое,
според друга студија

е моќен показател за
среќата на поединецот.

Чудно, но среќата повеќе
се поврзува со националното задоволство

отколку со нештата
кои ги очекуваме, како приходи

задоволство од работата

или здравјето.

Значи,ако национализмот
ги прави луѓето среќни

зошто некој да им го одземе?

Пријатели глобалисти, ако сте како мене,

значи сте поврзани со глобализацијата
од хумани причини

и верувам се радувате
на некои достигнувања по 1945-та.

И покрај сѐ, поголемиот дел од светот
е исклучитено мирољубив;

стапката на екстремна сиромаштија
во светот опаѓа;

и повеќе од 2 милијарди луѓе,
претежно од Азија,

покажуваат импресивен
напредок во животниот стандард.

Но,студиите исто покажуваат дека
глобализацијата има и темна страна.

Настрана се оставени

стотици милиони луѓе
од средната класа на западот

чии приходи стагнираат
повеќе од две децении,

можеби и три децении,
според некои студии.

Не можеме да го занемариме
овој сериозен проблем.

Подобро ќе ја искористиме
колективната енергија

ако ги најдеме начините да го решиме
овој аспект на глобализацијата

наместо да водиме битка за
разединуавње со национализмот.

Сега, за вас националисти во публиката,

имам незгодно прашање и за вас

(Смеа)

Кога велам „глобалист“, што ви паѓа на ум?

Недопирливи плутократи кои сочинуваат 1%?

(Смеа)

Или можеби безмилосните,
алчни типови од Вол стрит?

Или можеби луѓе како мене,
со повеќекратно потекло,

кои живеат во големи,
космополитски метрополи.

Сетете се на анкетата за светските
вредности што ја спомнав.

Таа покажа уште еден зачудувачки податок:

71% од светската популација
се согласува со изјавата,

„Јас сум граѓанин на светот“.

Знаете што значи тоа?

Повеќето од нас истовремено
сме горди на својата земја

и граѓани на светот.

И ветува уште повеќе.

Граѓаните на светот во студијата покажуваат
повисок степен на национална гордост

од оние кои го отфрлаат ова обележје.

Да се биде глобалист не значи
да се издаде сопствената земја.

Тоа покажува дека имате
национална емпатија

и ја рефлектирате надвор
од вашите нацинални граници.

Кога продирам во моите национални чувства

една од моите грижи
наспроти глобалниот свет

е националниот идентитет.

Како да го зачуваме тоа
што нѐ прави посебни,

што нѐ прави различни,

што нѐ спојува?

Кога почнав да размислувам за ова,
открив нешто чудно,

дека многу од главните одлики
на нашиот национален идентитет

всушност доаѓаат надвор
од нашите национални граници.

На пример,писмото
кое го користиме секојдневно.

Не знам дали знаете,

но латиничното писмо кое го користиме

потекнува од пред илјадници години

од околината на реката Нил.

Започна со еден ваков вид на добиток

кој пишувачите го претворија
во елегантни хиероглифи.

Семитите во Синај Хиероглифите
ги препишале

во писмото алеф.

Преку Феникијците, алеф стигнал
до бреговите на Европа, во Грција

каде се претворил во алфа,

мајката на нашата буква „А“.

Така, египетската крава стана
нашата буква „А“.

(Смеа)

Исто и со египетската куќа која стана бет, бета и „Б“.

Египетската риба, која
стана далет, делта и „Д“.

Нашите најзначајни текстови
се полни со египетски крави,

куќи и риби.

(Смеа)

Има многу други примери.

Земета го Обединетото Кралство
и нивната монархија.

Кралицата Елизабета II?

Германско потекло.

Геслата напишани на кралските грбови?

Сите се на француски,
ниту еден збор на англиски.

Земета ја Франција и нивната
позната Ајфелова кула.

Инспирација?

Соединетите Американски Држави-

не мислам на Лас Вегас,

мислам на Њујорк од 19-ти век.

(Смеа)

Ова беше највисоката зграда
во Њујорк во средината на 19-ти век.

Ве потесетува на нешто?

Кина ја сметавме за затворена цивилизација

заштитена зад Кинескиот ѕид.

Но, размислете добро.

Кинеската официјална идеологија:

Марксизмот создаден во Германија.

Една од најголемите
кинески религии?

Будизмот увезен од Индија.

Омилена слободна активност во Индија?

Крикет.

Ми се допаѓа оваа изрека на Ашис Ненди:

„Крикетот е индиска игра
случајно откриена од Британците.

(Смеа)

Сево ова потсетува дека многу нешта
кои ги сакаме во нашите народни традиции

всушност доаѓаат од претходниот
бран на глобализација.

Зад националните симболи,
постојат многу народни традиции

кои немаше да постојат
без глобализацијата.

Примерот кој ми паѓа на ум е една народна
традиција која цел свет ја сака:

италијанската кујна.

Пријатели, ако имате можност

да одите во автентичен
италијански ресторан

во кој се служaт јадења од Стариот Рим,

мој совет е-не одете.

(Смеа)

Ќе бидете многу разочарани.

Нема шпагети, нема тестенини-

тоа започна на Сицилија во 8-от век

кога биле под арапска власт.

Без совршено еспресо,
и кремасто капучино-

кои дошле од Абисинија
преку Јемен во 17-от век.

Се разбира, ни совршена пица Наполитана-

-како ќе ја приготвите
без доматите од Новиот Свет?

Наместо тоа, сигурно ќе ве послужат
со разновидни каши,

зеленчукови, веројатно,
најмногу со зелка, малку сирење

и ако имате среќа,

реткиот деликатес на тоа време-

совршено зготвени
гоени сонливци-вид глувци.

(Смеа).

За среќа, овој обичај не е зачуван
од фанатичните традиционалисти.

Не, имаше еден отворен тек,

предводен од истражувачи, трговци,
улични продавачи и креативни готвачи.

На многу начини, глобализацијата е можност

да им дадеме ново значење на народните
традиции, да ги преиспитаме, обновиме

да ги направиме привлечни
за да останат динамични и трајни.

Запомнете го следново:

повеќето од нас националисти
во светот се глобалисти,

и повеќето од нас глобалисти
во светот се националисти.

Она што ни се допаѓа во
нашите народни традиции

доаѓа надвор од нашите национални граници.

Причината поради која
се впушаме вон нашите граници

е да откриваме други
народни традиции.

Вистинското прашање не треба да биде

да се одбере помеѓу
национализам и глобализам.

Вистинското прашање е:
како најдобро да бидеме обете.

Тоа е сложено прашање за еден сложен свет

и повикува на донесување креативни,
не двојни решенија.

Што чекате?

Ви благодарам!

(Аплауз)