ABD-Meksika sınırındaki çocukların ailelerinden ayrılmasının çocuklar üzerindeki psikolojik etkisi

Psikolojik travma, gelişim sürecindeki çocuk beynini nasıl etkiler? Bu konuşmada, sosyal hizmet uzmanı Luis H. Zayas, ABD-Meksika sınırındaki mülteciler ve sığınmacı ailelerle ilgili çalışmalarını anlatıyor. Ortaya çıkan şey, ABD'nin tartışmalı gözaltı ve çocuk ayrımı politikalarının uzun vadeli etkisi; ayrıca ülkenin nasıl daha iyisini yapabileceğine dair pratik adımların çarpıcı bir analizi.

40 seneyi aşkın süredir,
klinik sosyal hizmet uzmanı

ve bir gelişim psikoloğuyum.

Yardım alanında uzmanlaşmam
gayet olağan görünüyordu.

Ailem bana başkaları için
iyilik yapmamı öğretmişti

ve ben de kariyerimi

zor koşullarla mücadele eden
ailelerle çalışmaya adadım:

yoksulluk, akıl hastalığı,

göç, mültecilik.

Geçen bunca yılda
umutla ve iyimserlikle çalıştım.

Ancak son beş senede,

umudum ve iyimserliğim sınanıyor.

Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinin

güney sınırımıza gelerek
sığınma talebinde bulunan

ailelere olan tutumu beni çok üzüyor.

Çocuklarına yalnızca

güvenlik ve emniyet sağlamak isteyen

El Salvador, Guatemala
Honduraslı çaresiz veliler.

Onlar dünyanın en kötü
şiddetinden kaçıyor.

Çeteler tarafından saldırıya,

tacize uğrayıp; gasp ve tehdit edildiler.

Ölümle yüz yüze geldiler

ve kendi polisleri suç ortağı, rüşvetçi
ve etkisiz olduğu için

onlardan yardım isteyemediler.

Daha sonra, bizim sınırımıza
gelme şansları olunca da

onları ıslah evi ve hapishaneye koyduk;

sanki sıradan ve gerçek suçlularmış gibi.

2014'te, ilk kez ıslah evindeki
çocuklarla tanıştım

ve çok üzüldüm.

Ardından arabamda oturdum ve ağladım.

En kötü ıstıraplardan birini görüyordum

ve bu kendi ülkemde inandığım her şeyin;

hukuk üstünlüğünün

ve ailemin öğrettiklerinin tam zıttıydı.

Amerika Birleşik Devletleri'nin

son 5 yıldır

sığınak talep eden

göçmenleri idare etme yöntemi

yanlış, tamamen yanlış.

Bu gece, göçmenlik gözaltı cezasına
çarptırılmış çocukların

travmalarını anlatacağım.

Ve bu travmanın sebebi biziz.

Biz, Amerika'da

- aslında bu gece burada olanlarımız -

göç konusunda mutlaka
aynı fikirde olmayacağız.

Ülkemize gelmek isteyenlerle
nasıl başa çıkacağımız

konusunda farklı fikirlerde olacağız.

Açıkçası, Cumhuriyetçi veya Demokrat,

tutucu veya liberal olup
olmamanız önemli değil.

Güvenli sınırlar istiyorum.

Kötü oyuncuları uzak tutmak da istiyorum.

Milli güvenlik istiyorum.

Tabii ki sizin de bu konuda
fikirleriniz var.

Ancak düşünüyorum da

Amerika'nın zarar vermemesi
gerektiği konusunda hemfikir olabiliriz.

Hükûmet, devlet
çocuklara zarar vermemeli.

Kimin çocuğu olduğuna bakmaksızın

onları korumalı,

sizin çocuklarınız, benim torunlarım

ve sığınacak yer arayan
ailelerin çocukları.

Size dünyadaki en kötü şiddete tanık olmuş

ve şu an ıslah evinde olan
çocuklar hakkında

birbiri ardına birçok öykü anlatabilirim.

Ama son beş yıldır

iki küçük çocuk benimle kaldı.

Birinin ismi Danny.

Danny ile 2014'te Karnes City Teksas'da

bir ıslah evinde tanıştığımda
7,5 yaşındaydı.

Orada annesi ve abisiyle kalıyordu

ve Honduras'tan kaçmışlardı.

Danny hemen sevilen çocuklardan biri.

Eğlenceli, masum,

cana yakın ve çok etkileyici.

Benim için resimler çiziyor

ve çizdiği resimlerden
biri de Revos Lecos idi.

Revos Lecos: bu onun geldiği şehirde
çetelere verilen isimdi.

Ona dedim ki;

"Danny, onları kötü adam yapan şey ne?"

Danny bana şaşkınlıkla baktı.

Aslında, şöyle bir bakıştı:

"Cahil misin yoksa sadece aptal mı?"

(Kahkahalar)

Eğildi ve fısıldadı:

"Görmüyor musun?

Onlar sigara içiyorlar."

(Kahkahalar)

"Ve bira içiyorlar."

Danny içkiyle sigaranın
kötülüğünü öğrenmişti,

sonra dedi ki;
"Ve onlar silah taşıyor."

Resimlerden birinde

Revos Locos'un çöp adam çete üyeleri

kuşlara ve insanlara ateş ediyorlardı.

Danny bana,

Revos Locos çete üyelerinin
amcasını öldürdüğü günü

ve sadece amcasının

kurşunlarla tanınmaz hale gelmiş
ölü bedenini görmek için

kendi evinden onunkine
nasıl koştuğunu anlattı.

Ve amcasının dişlerini kafasının
arkasında gördüğünü de anlattı.

O zaman sadece altı yaşındaydı.

Bundan bir süre sonra,

Revos Locos üyelerinden biri,
Danny'i şiddetle dövmüş

ve ailesi o zaman demiş ki,

"Buradan gitmeliyiz yoksa
bizi öldürecekler."

Ve yola çıkmışlar.

Fakat Danny'nin babası,

koltuk değneği kullanan bir engelliymiş
ve sarp araziyi aşamamış.

Ve eşine demiş ki:

"Bensiz gidin.

Oğullarımızı al.

Oğullarımızı kurtar."

Ve çocuklar anneleriyle yola çıkmış.

Danny arkasına bakıp
babasına veda ettiğini

ve uzaklaşana dek ona baktığını söyledi.

Islah evindeyken babasından haber alamadı.

Ve büyük olasılıkla da çete,

kaçmaya çalıştığı için
babasını öldürmüştü.

Ben Danny'i unutamıyorum.

Diğer çocuğun ismi Fernando'ydu.

Fernando da aynı ıslah evinde kalıyordu,

neredeyse Danny ile aynı yaşlardaydı.

Fernando bana annesiyle
ıslah evinde geçirdikleri

24 saatlik izolasyonu anlattı,

sebebi ise annesinin

ıslah evinde

diğer annelerle açlık grevi başlatmasıydı;

ve kendisi ile oğlunu
tehdit eden ve küfreden

gardiyanların baskısına dayanamıyordu.

Ben Fernando'yla küçük ofiste konuşurken,

annesi haykırıverdi

ve dedi ki,

"Sizi duyuyorlar ve dinliyorlar!"

Ve emeklemeye başlayarak

masaların altına baktı,
sandalyelerin altını yokladı.

Elektrik prizlerine,

odanın köşelerine, yere,

tavanın köşelerine,

lambaya, hava deliğine baktı;

gizli mikrofon ve kamera arıyordu.

Fernando, annesinin
paranoyak durumunu izlerken

ben de onu izledim.

Gözlerine baktım ve mutlak dehşeti gördüm.

Her şeye rağmen

annesi onu korumayacaksa kim koruyacaktı?

Sadece ikisi vardı.

Birbirlerinden başka kimseleri yoktu

Size hikâye üstüne hikâye anlatabilirim

fakat Fernando'yu unutmadım.

Ve o tarz bir travma, stres ve güçlüğün

bir çocuğa ne yaptığını biliyorum.

Şimdi bir dakikalığına klinik hale bürünüp

olduğum profesör olacağım.

Uzun ve yoğun

stres, travma,

zorluk, aksilik

ve ağır şartlarda

gelişen beyin zarar görür;

açık ve net.

Bağlantıları ve mimarisi

hasar görür.

Çocuğun doğal stres
tepki sistemi etkilenir.

Koruyucu etkenleri güçsüzleşir.

Bilişsel, düşünsel yetenekler,

muhakeme, güven,

otokontrol ve sosyal etkileşimle ilgilenen

beyin kısımları güçsüzleşir;

bu bazen kalıcıdır.

Bu, çocukların geleceğini kötü etkiler.

Stres altındayken

çocukların bağışıklık
sisteminin de baskılandığını

ve enfeksiyon riskine açık
hale geldiğini de biliyoruz.

Diyabet, astım,
kalp damar hastalığı gibi

kronik hastalıklar,

çocukların yakasını
yetişkinlikte de bırakmayacak

ve muhtemelen ömürlerini de kısaltacak.

Ruh sağlığı sorunları,
vücudun çöküşüyle bağlantılıdır.

Islah evinde,

tekrar eden ve rahatsız edici rüyalar
gören, korkuyla uyanan,

depresyon ve anksiyeteye,

amneziye, uyurgezerliğe,

umutsuzluğa, intihara meyilliliğe,

travma sonrası stres bozukluklarına sahip

çocuklar gördüm.

Ve davranışlarında gerilime yaşanıyor;

tıpkı yıllardır kendini tutabilen

ama tekrar altını ıslatmaya
başlayan 11 yaşındaki çocuk gibi

ve baskıya teslim olup annesinin onu
emzirmesini isteyen 8 yaşındaki kız gibi.

İşte ıslah evi çocuklara bunu yapıyor.

Şunu sorabilirsiniz:

"Ne yapabiliriz?

Hükûmetimiz ne yapmalı?"

Ben sadece ruh sağlığı uzmanıyım,

yani tek bildiğim
çocuk sağlığı ve gelişimi.

Ancak bazı fikirlerim var.

Öncelikle bazı yöntemleri değiştirmeliyiz.

Korku ve düşmanlığı,

güvenlik ve şefkatle değiştirmeliyiz.

Hapishane duvarlarını
ve tel örgüleri yıkmalı,

kafesleri ortadan kaldırmalıyız.

Hapishaneler veya cezaevleri yerine,

düzgün iltica işlem merkezleri
geliştirmeliyiz;

mesela çocuk ve ailelerin yaşayabileceği
kampüs benzeri alanlar yapılabilir.

Eski otelleri ve kışlaları alıp

çocukların ve ailelerin
bir arada yaşayabilecekleri,

çocukların rahatça koşabilecekleri

güvenli alanlar yaratabiliriz.

Bu merkezlerde;

pediatristler, aile doktorları,

diş hekimleri ve hemşireler

çocukları tarayıp, muayene edip

iyileştirip, bağışıklık kazandırıp

sonraki tıbbi hizmetlerinde kullanacakları
bir tıbbi kimlik oluşturabilirler.

Sosyal hizmet uzmanları, ihtiyacı olanlara

ruh sağlığı değerlendirmesi
ve tedavi sağlayabilir.

Sosyal hizmet uzmanları
nereye giderse gitsinler

ailelerin ihtiyacı olan
servislerle iletişimini sağlayabilir.

Ve öğretmenler çocukları eğitip
onları test ederek

seviyelerini kaydedecekler ki

bir sonraki okullarındaki öğretmenler

o çocukların eğitimine devam edebilsin.

Bu merkezlerde yapılabilecek
daha çok şey var,

çok daha fazlası var.

Ve muhtemelen düşünüyorsunuz,

bunlar boş vaatler,

sizi suçlayamam.

Size şunu söylemeliyim ki

tüm dünyada tıpkı bizim ıslah evleri gibi
ailelerin yaşadığı göçmen kampları var

ve bazıları bunu doğru
bir şekilde yapmakta,

bizden çok daha iyi yapıyorlar.

Birleşmiş Milletler, çocukların
sağlık ve gelişimini koruyan

ve kampları anlatan raporlar yayınladı.

Çocuklar ve ebeveynler aile olarak yaşıyor

ve aileler aynı bölgede barınıyorlar.

Ailelere para kazanmaları
için çalışma izni,

yerel marketlerden alışveriş
yapabilmeleri için

yiyecek kuponları verilmektedir.

Anneler çocuklar için sağlıklı yemekler
pişirmek için toplanıyorlar

ve çocuklar da her gün
okula gidip ders alıyorlar.

Okuldan sonra
eve gidiyor, bisiklet sürüyor,

arkadaşlarıyla vakit geçirip
ödev yapıyor ve dünyayı keşfediyorlar.

Bunların hepsi de çocuk
gelişiminde temel şeyler.

Düzeltebiliriz, düzeltmek için
yeterli kaynağımız var.

Tek ihtiyacımız olan şey

Amerikalıların çocuklara

insanca davranma
konusundaki iradesi ve ısrarı.

Danny ve Fernando'yu unutamıyorum.

Bugün nerede olduklarını merak ediyorum,

sağlıklı, mutlu olmaları
için dua ediyorum.

Onlar tanıştığım pek çok çocuktan

ve ıslah evlerinde bulunan
binlercesinden sadece ikisi.

Çocuklara olanlardan dolayı

üzgün olabilirim

ancak onlardan ilham aldım.

Ağlayabilirim, daha önce yaptığım gibi

ama onların gücüne hayranım.

Umudumu ve iyimserliğimi canlı tutuyorlar.

Göçmenlik konusunda ters düşsek de

çocuklara ciddiyetle
ve saygıyla yaklaşmalıyız

Onlar için doğru olanı yapmalıyız.

Eğer yaparsak

ABD'de kalan çocukları

üretken, toplummuza bağlı
üyeler olmaya hazırlayabiliriz.

Ve isteyerek veya istemeyerek
ülkelerine dönenler,

ülkelerinde öğretmen, tüccar, lider olmaya

hazır olacaklar.

Ve umuyorum ki tüm o çocuk ve aileler,

tüm dünyaya ülkemizin iyiliği
ve değerlerimiz konusunda

şahitlik edecek.

Ama düzeltmeliyiz.

Peki, göçmenlik hakkında
hemfikir olmayabiliriz

ama umarım ki bir şeyde anlaşabiliriz:

hiçbirimiz tarihimizdeki
bu zamanlara bakıp

çocuklar üzerinde ömür boyu
sürecek travmalar yaratılırken

bir şey yapmadığımızı görmek istemeyiz.

Bu, tüm zamanların
en büyük trajedisi olurdu.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)