Hoe springen virussen over van dier op mens? - Ben Longdon

Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/how-do-viruses-jump-from-animals-to-humans-ben-longdon

Op een jaarmarkt in Maryland in 2017 meldden boeren dat varkens hoge koorts en loopneuzen hadden. Terwijl de boeren bezorgd waren over de varkens, maakte het Ministerie van Volksgezondheid zich druk om een groep zieke marktbezoekers. Bij veertig mensen werd al snel de varkensgriep geconstateerd. Hoe kunnen ziekteverwekkers van soort op soort overspringen en hoe gevaarlijk is dat? Ben Longdon legt het uit.

Les gegeven door Ben Longdon, geregisseerd door Cabong Studios.

Op een jaarmarkt in Maryland in 2017
zagen de prijsvarkens er ziek uit.

Boeren maakten melding van koortsige
varkens met rode ogen en loopneuzen.

Terwijl de marktleiding
zich zorgen maakte over de varkens,

was het Ministerie van Volksgezondheid
bezorgd over zieke marktbezoekers.

Sommigen hadden de dieren aangeraakt,

terwijl anderen slechts
bij de schuren waren geweest.

Vrij snel werd bij veertig bezoekers
varkensgriep vastgesteld.

Mensen worden meestal
niet besmet door zieke dieren.

Maar als het voorkomt,

kan zo'n intersoortelijke besmetting,

of virusoverdracht,

tot dodelijke epidemieën leiden.

Hoe kan een virus van de ene soort
een andere soort besmetten

en wat maakt de overdracht
tussen gastheren zo gevaarlijk?

Virussen zijn organische parasieten,
die alle levensvormen infecteren.

Om te overleven en zich voort te planten
doorlopen ze drie stadia:

contact met een ontvankelijke gastheer,

infectie en vermenigvuldiging,

en overdracht naar ander mensen.

Als voorbeeld het menselijke griepvirus.

Eerst vindt het virus een nieuwe gastheer
en dringt binnen via de luchtwegen.

Dit is niet zo moeilijk,

maar om hier te overleven,
moet het virus een infectie veroorzaken

voor het door het immuunsysteem
wordt gevonden en afgebroken.

Om deze taak te volbrengen,

gaan virussen specifieke interacties
in het gastlichaam aan.

Het griepvirus is bedekt met proteïnes

die binden met receptoren
in de luchtwegcellen.

Eenmaal in een cel
zet het virus diverse adaptaties in

om het celvernieuwingsproces te kapen
en zich voort te planten.

Nu moet het virus alleen nog lang genoeg
het immuunsysteem ontwijken of bedwingen

om tot de juiste aantallen uit te groeien
en meer cellen te infecteren.

Nu kan de griep overgebracht worden
op het volgende slachtoffer,

via alle geïnfecteerde lichaamssappen.

Echter, met één simpele nies

komt het virus ook in contact
met huisdieren, planten of je lunch.

Virussen komen steeds in contact
met nieuwe soorten

en proberen deze ook te infecteren.

Dit mislukt vaak.

Meestal zijn de gastheren
genetisch te verschillend.

Voor een virus dat is aangepast
om mensen ziek te maken,

is een slacel een vreemd
en ontoegankelijk gebied.

Maar er bewegen zich
verbijsterend veel virussen om ons heen,

die op ieder moment
nieuwe gastheren kunnen tegenkomen.

En omdat virussen
zich snel vermenigvuldigen,

kunnen ze vrij snel
willekeurige mutaties creëren.

De meeste mutaties zijn ineffectief
of blijken zichzelf te schaden,

maar soms kan een ziektewekker
ineens een nieuwe soort aanvallen.

De kans dat een virus
deze dodelijke genetische loterij wint,

wordt groter naarmate tijd verstrijkt

of als de nieuwe soort
veel lijkt op z'n gebruikelijke gastheer.

Een virus dat is gericht
op een bepaald zoogdier,

kan soms binnen enkele mutaties
een mens besmetten.

Een virus dat gericht is op chimpansees,

een soort waar we genetisch
nauw verwant mee zijn,

behoeft mogelijk vrijwel geen verandering.

Tijd en genetische verwantschap alleen
zijn echter niet genoeg

voor een succesvolle virusoverdracht.

Sommige virussen
infecteren met gemak cellen,

maar zijn niet in staat
een afweerreactie te ontwijken.

Anderen hebben problemen
met het overdragen op nieuwe gastheren.

Ze maken bijvoorbeeld
het bloed van de gastheer besmettelijk,

maar niet het speeksel.

Maar zodra het virus
overgedragen kan worden.

wordt het virus pas echt gevaarlijk.

Nu het zich in twee gastheren bevindt,

heeft een ziektekiem twee keer zoveel kans
om in een veel beter virus te veranderen.

En iedere nieuwe besmetting
verhoogt de kans op een pandemie.

Virologen zoeken constant
naar mutaties die ervoor zorgen

dat virussen zoals het griepvirus,
zich makkelijker verspreiden.

Maar het is moeilijk
om een nieuwe epidemie te voorspellen.

Er zijn talloze virussen
die we nog moeten ontdekken.

Onderzoekers zijn druk bezig
om deze ziekteverwekkers te bestuderen.

En door populaties te controleren
om snel nieuwe uitbraken vast te stellen,

kunnen ze vaccins en protocols ontwikkelen
om deze dodelijke ziektes te stoppen.