Showing Revision 5 created 07/30/2020 by Peter van de Ven.

1. Title:
   Hoe verwerkt je brein spraak? - Gareth Gaskell
2. Description:

   Zie de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/how-do-our-brains-process-speech-gareth-gaskell

   De gemiddelde 20-jarige kent tussen de 27.000 en 52.000 verschillende woorden. Uitgesproken duren de meeste van die woorden minder dan een seconde. Bij ieder woord moet het brein snel een beslissing nemen: welke van duizenden mogelijkheden past bij dit signaal? En in ongeveer 98% van de gevallen kiest het brein het juiste woord. Hoe kan dit? Gareth Gaskell neemt ons aan de hand door de wereld van begrijpend luisteren.

   Les: Gareth Gaskell. Regie: Art Shot.

3. Speaker:
   Gareth Gaskell
4. 6814 0:07 - 0:14
   De gemiddelde 20-jarige
   kent tussen de 27.000 en 52.000 woorden.
5. 14045 0:14 - 0:20
   Als we 60 zijn, schommelt dat gemiddelde
   tussen de 35.000 en 56.000.
6. 20053 0:20 - 0:24
   Uitgesproken duren de meeste
   van die woorden minder dan een seconde.
7. 24330 0:24 - 0:28
   Dus bij ieder woord
   moet het brein snel beslissen:
8. 28535 0:29 - 0:32
   welke van die duizenden mogelijkheden
   past bij het signaal?
9. 32235 0:32 - 0:36
   In ongeveer 98% van de gevallen
   kiest het brein het juiste woord.
10. 36345 0:36 - 0:37
    Maar hoe?

    ¶

11. 37475 0:37 - 0:41
    Begrijpend luisteren
    werkt anders dan begrijpend lezen,
12. 41115 0:41 - 0:44
    maar het lijkt op het begrijpen
    van gebarentaal --
13. 44375 0:44 - 0:49
    al is begrijpend luisteren
    meer onderzocht dan gebarentaal.
14. 48861 0:49 - 0:51
    De sleutel tot het begrijpen van spraak,
15. 51421 0:51 - 0:55
    is de rol van het brein
    als parallelle processor,
16. 54691 0:55 - 0:58
    wat betekent dat het
    meerdere dingen tegelijk kan doen.
17. 58522 0:59 - 1:01
    De meeste theorieën nemen aan
    dat elk woord dat we kennen,
18. 61301 1:01 - 1:06
    vertegenwoordigd wordt door een aparte
    proceseenheid die maar één taak heeft:
19. 65771 1:06 - 1:11
    beoordelen hoe waarschijnlijk het is
    dat we dat woord nu horen.
20. 70931 1:11 - 1:15
    In termen van ons brein
    is de proceseenheid van een woord

    ¶

21. 75139 1:15 - 1:20
    waarschijnlijk een patroon
    van vuuractiviteit van een groep neuronen
22. 79796 1:20 - 1:21
    in de cortex van het brein.
23. 81686 1:22 - 1:24
    Als we het begin van een woord horen,
24. 83506 1:24 - 1:27
    activeert dat wellicht duizenden
    van dat soort eenheden,
25. 87118 1:27 - 1:29
    omdat alleen het begin van een woord
26. 89125 1:29 - 1:32
    nog naar veel verschillende
    woorden kan verwijzen.
27. 91532 1:32 - 1:36
    Terwijl het woord zich verder ontvouwt,
    merken steeds meer eenheden echter op
28. 95535 1:36 - 1:40
    dat er vitale informatie ontbreekt,
    waarop ze hun activiteit staken.
29. 100666 1:41 - 1:43
    Wellicht al ver voor
    het einde van het woord
30. 103126 1:43 - 1:48
    blijft nog maar één vuurpatroon actief,
    verwijzend naar één woord.
31. 108090 1:48 - 1:50
    Dit heet het 'herkenningspunt'.
32. 110828 1:51 - 1:54
    Tijdens dit proces
    van het inzoomen op één woord,
33. 113648 1:54 - 1:57
    onderdrukt de actieve eenheid
    de activiteit van de anderen,
34. 116718 1:57 - 1:59
    wat belangrijke milliseconden bespaart.
35. 118898 1:59 - 2:03
    De meeste mensen begrijpen tot ongeveer
    acht lettergrepen per seconde.
36. 123635 2:04 - 2:07
    Maar het doel is niet alleen
    het woord te herkennen,

    ¶

37. 126965 2:07 - 2:10
    maar ook de opgeslagen
    betekenis ervan te benaderen.
38. 130415 2:10 - 2:14
    Het brein benadert vele mogelijke
    betekenissen tegelijkertijd
39. 134195 2:14 - 2:16
    voordat het woord
    volledig geïdentificeerd is.
40. 136875 2:17 - 2:19
    We weten dit van onderzoeken
    die laten zien
41. 139314 2:19 - 2:22
    dat zelfs als we
    een woordfragment horen --
42. 142018 2:22 - 2:23
    zoals 'kap' --
43. 143298 2:23 - 2:27
    luisteraars alvast op zoek gaan
    naar verschillende betekenissen,
44. 146798 2:27 - 2:32
    zoals 'kapitein' of 'kapitaal',
    voordat ze het woord volledig horen.
45. 151970 2:32 - 2:35
    Dit suggereert dat iedere keer
    dat we een woord horen,

    ¶

46. 155120 2:35 - 2:38
    er een explosie van betekenissen
    in ons hoofd plaatsvind
47. 158480 2:38 - 2:43
    tot het brein pas op het herkenningspunt
    besluit tot de uiteindelijke betekenis.
48. 163291 2:43 - 2:46
    Het herkenningsproces
    speelt zich sneller af
49. 166221 2:46 - 2:51
    bij een zin die ons context geeft,
    dan bij een willekeurige rij woorden.
50. 170821 2:51 - 2:55
    Context helpt ook te begrijpen
    wat er precies wordt bedoeld
51. 175009 2:55 - 2:59
    als een woord meerdere betekenissen heeft,
    zoals 'muis', of 'vorst',
52. 179009 2:59 - 3:03
    of in het geval van homofonen
    zoals 'wij' of 'wei'.
53. 183009 3:03 - 3:07
    Voor meertaligen is de taal
    waarnaar ze luisteren ook een aanwijzing
54. 187393 3:07 - 3:12
    om woorden te elimineren
    die niet passen in de taalcontext.
55. 192706 3:13 - 3:16
    Hoe worden volstrekt nieuwe woorden
    dan aan dit systeem toegevoegd?

    ¶

56. 196706 3:17 - 3:21
    Zelfs volwassenen komen iedere paar dagen
    wel weer een nieuw woord tegen.
57. 200706 3:21 - 3:25
    Maar als elk woord wordt gerepresenteerd
    door een genuanceerd activiteitenpatroon
58. 205109 3:25 - 3:27
    verspreid over meerdere neuronen,
59. 207439 3:27 - 3:32
    hoe voorkomen we dan
    dat nieuwe woorden oude overschrijven?
60. 211992 3:32 - 3:34
    We denken dat om dit te vermijden,
61. 214322 3:34 - 3:39
    nieuwe woorden eerst
    worden opgeslagen in de hippocampus,
62. 219085 3:39 - 3:43
    ver weg van de centrale
    woordenopslag in de cortex,
63. 222693 3:43 - 3:46
    zodat ze geen neuronen delen
    met andere woorden.
64. 226063 3:46 - 3:49
    Gedurende meerdere nachten slaap

    ¶

65. 229073 3:49 - 3:54
    verhuizen dan de nieuwe woorden
    en worden ze verweven met bestaande.
66. 234470 3:54 - 3:58
    Onderzoekers denken
    dat dit geleidelijke acquisitieproces
67. 237990 3:58 - 4:01
    helpt voorkomen dat bestaande
    woorden worden beschadigd.
68. 241354 4:01 - 4:03
    Dus overdag

    ¶

69. 242774 4:03 - 4:06
    genereert onbewuste activiteit
    explosies van betekenis
70. 245895 4:06 - 4:07
    tijdens het kletsen.
71. 247304 4:07 - 4:12
    's Nachts rusten we, maar ons brein
    integreert ondertussen nieuwe kennis
72. 252305 4:12 - 4:14
    in het bestaande woordennetwerk.
73. 254125 4:14 - 4:18
    Als we wakker worden,
    zorgt dit proces dat we klaar zijn
74. 257596 4:18 - 4:21
    voor de voortdurend
    veranderende wereld van taal.