Czy życie ma sens? To i inne absurdalne pytania - Nina Medvinskaya

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/is-life-meaningless-and-other-absurd-questions-nina-medvinskaya

Albert Camus dorastał otoczony przemocą. Jego rodzinna Algieria pogrążona była w konflikcie. Stracił ojca w I wojnie światowej. Obserwując zniszczenia II wojny światowej, Camus czuł się coraz bardziej przybity. Jaki był sens nieskończonego rozlewu krwi i cierpienia? Jeśli świat pozbawiony jest sensu, czy nasze życia mogą wciąż mieć wartość? Nina Medvinskaya zgłębia filozofię absurdyzmu Camusa.

Lekcja: Nina Medvinskaya, reżyseria: Avi Ofer.

Albert Camus dorastał otoczony przemocą.

Jego rodzinna Algieria była pogrążona
w konflikcie pomiędzy Algierczykami

a francuskimi kolonizatorami.

W pierwszej wojnie światowej stracił ojca,

a do walki w drugiej
nie został dopuszczony.

Zmagając się z gruźlicą we Francji
i stykając się z wojennymi zniszczeniami

jako dziennikarz ruchu oporu,
Camus czuł się przybity.

Nie mógł pojąć sensu
nieustannego rozlewu krwi i cierpienia.

Pytał, czy skoro świat
pozbawiony jest sensu,

życie poszczególnych ludzi wciąż ma sens?

Wielu współczesnych mu rozmyślało
nad podobnymi zagadnieniami

w ramach nowej filozofii,
egzystencjalizmu.

Według egzystencjalistów ludzie
rodzą się jako niezapisane karty,

a zadaniem każdego jest znalezienie
sensu życia w chaotycznym świecie.

Camus odrzucał jednak tę szkołę.

Twierdził, że w momencie urodzenia
wszystkich łączy ludzka natura,

która jednoczy ku wspólnym celom.

Jednym z nich jest szukanie sensu
mimo panującego okrucieństwa.

Camus postrzegał ludzką potrzebę sensu
i milczącą obojętność wszechświata

jako dwa niepasujące do siebie
elementy układanki,

a próby ich połączenia
uważał za absurdalne.

To napięcie stało się jądrem
filozofii absurdyzmu Camusa,

według której życie jest
z natury bezcelowe.

Dociekanie, jak żyć bez sensu,

stało się główną kwestią
wczesnej twórczości Camusa,

którą nazywał "cyklem absurdu".

Główna i zarazem pierwsza
opublikowana powieść tego cyklu

daje raczej beznadziejną odpowiedź.

"Obcy" to historia Meursaulta,
emocjonalnie zdystansowanego młodzieńca,

który nie przypisuje niczemu
zbyt wiele sensu.

Nie płacze na pogrzebie matki,

wspiera sąsiada w planie
upokorzenia kobiety,

popełnia nawet brutalną zbrodnię,
jednak nie czuje skruchy.

Dla niego świat jest bezsensowny
i nie ma w nim miejsca na osądy moralne.

Takie podejście tworzy
wrogość między Meursaultem

a uporządkowanym społeczeństwem,

co wzmaga jego alienację
aż do punktu kulminacyjnego.

Chociaż jego bohaterem wzgardzono,
Camusa doceniono za szczerą filozofię.

"Obcy" przyniósł mu sławę,
więc Camus wciąż koncentrował twórczość

na wartości życia pośród absurdu,

krążąc wokół tego samego pytania.

Jeśli życie naprawdę
pozbawione jest sensu,

czy samobójstwo to jedyne
racjonalne rozwiązanie?

Odpowiedzią Camusa było zdecydowane "nie".

Może nie ma wyjaśnienia
dla niesprawiedliwości świata,

ale wybranie mimo to życia
to największy wyraz

prawdziwej wolności.

Camus wyjaśnia to w jednym
z najsłynniejszych esejów,

który skupia się na greckim micie Syzyfa.

Syzyf był królem, który oszukał bogów

i został skazany na wieczne
wtaczanie głazu na wzgórze.

Okrucieństwo kary polega na bezcelowości,

jednak według Camusa cała ludzkość
znajduje się w tym samym położeniu.

Tylko akceptacja bezsensu życia pozwala

zmierzyć się z jego absurdem
z podniesioną głową.

Jak mówił Camus: "Kiedy Syzyf postanawia
zacząć nieustające zadanie od nowa,

trzeba wyobrazić go sobie szczęśliwym".

Współcześni Camusowi nie tak
chętnie akceptowali bezcelowość.

Wielu egzystencjalistów
popierało brutalną rewolucję

obalającą systemy, które według nich
pozbawiały ludzi działania i celu.

Camus odpowiedział kolejnym cyklem,
skupiającym się tym razem na buncie.

W "Człowieku zbuntowanym"
rozpatrywał bunt jako akt bardziej twórczy

niż destrukcyjny.

Camus wierzył, że odwrócenie
dynamiki władzy

prowadzi do nieskończonego cyklu przemocy.

Sposób na uniknięcie
niepotrzebnego rozlewu krwi

to zrozumienie wspólnej ludzkiej natury.

Paradoksalnie to właśnie ten cykl
względnie pacyfistycznych poglądów

przysporzył mu konfliktów z wieloma
ówczesnymi pisarzami i filozofami.

Mimo kontrowersji

Camus zaczął pisać jedną z najdłuższych
i najbardziej osobistych prac,

powieść autobiograficzną
"Pierwszy człowiek".

Miała ona być pierwszym
krokiem w nowym kierunku,

pełnym nadziei cyklu miłości.

Jednak w 1960 roku Camus nagle
zginął w wypadku samochodowym,

który można określić jedynie
jako bezsensowny albo absurdalny.

Mimo że świat nigdy
nie poznał jego cyklu miłości,

cykle buntu i absurdu do dziś
przemawiają do czytelników.

Koncepcja absurdu stała się
częścią światowej literatury,

XX-wiecznej filozofii, a nawet popkultury.

Camus pozostaje przewodnikiem
w chwilach niepewności.

W tym niedorzecznym świecie jego pomysły
są raczej tchnieniem inspiracji,

a nie porażki.